ΕΘ 4.2022 ΥΙΟΘΕΣΙΑ

4 Αρμενόπουλος Μηνιαία νομική επιθεώρηση 4 ΕΤΟΣ 76o Αρμενόπουλος ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022 Από τα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 537 Η απλοποιημένη διαδικασία των πτωχεύσεων μικρού αντικειμένου μετά τον ν. 4738/2020 ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΦΟΥΡΚΑΣ, Ειρηνοδίκης Αθηνών 567 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ Αστικό Δίκαιο ‣ ΕφΘεσ 112/2021, Διαχρονικό δίκαιο του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων, με παρατηρ. Α.-Ν. Λιόντα ‣ ΕφΘεσ 107/2021, Ακύρωση πλασματικής αποδοχής λόγω ουσιώδους πλάνης και παραγραφή 585 Εμπορικό Δίκαιο ‣ ΠολΠρΘεσ 7592/2020, Ο διαχειριστής ΙΚΕ δεν έχει υποχρέωση λογοδοσίας απέναντι στον εταίρο ‣ ΜονΕφΘεσ 1034/2020, Αίτηση δικαστικής λύσης θυγατρικής ΟΕ από την μητρική ΕΠΕ. Παραμερισμός της αρχής διατήρησης της επιχείρησης ‣ ΜονΠρΧίου 212/2021, ΟΕ: Η διατάραξη των σχέσεων ως σπουδαίος λόγος εκούσιας εξόδου εταίρου και ο προσδιορισμός της αξίας συμμετοχής του δεικτικής διαδικασίας ‣ ΑΠ 729/2020, Απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο λόγω μη διορισμού διερμηνέα ‣ ΣυμβΕφΛαρ 163/2021, Η βαρύτητα εγκλήματος σε απόπειρα προσδιορίζεται βάσει της μειωμένης κατ’ άρθρ. 83 ΠΚ ποινής ‣ ΜονΠλημΝαξ 393/2021, Εκκρεμοδικία και χρονική προτεραιότητα δίωξης. Μη εφαρμογή του άρθρου 120 παρ. 4 ΚΠΔ απόντος του κατηγορουμένου ‣ ΕγκΕισΑΠ 7/2019, Αναμορφωτικό μέτρο συνδιαλλαγής ανηλίκου δράστη και θύματος ‣ ΓνωμΕισΠλημΝαυπλ 1/2020, Τρόπος έκτισης της στερητικής της ελευθερίας ποινής που καθορίστηκε για την μη καταβολή της χρηματικής ποινής 658 ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ ‣ ΟλΣτΕ 799/2021, ΟλΣτΕ 803/2021, Νομολογιακές εξελίξεις ως προς την αστική ευθύνη του Δημοσίου από ζημιογόνο δράση οργάνου ενταγμένου στη δικαστική λειτουργία, με παρατηρ. Σ. Κυβέλου ‣ ΔιοικΠρΘεσ 217/2021, Ακυρωτέα η διοικητική κύρωση που στηρίζεται σε παράνομη ανακριτική πράξη ‣ ΔιοικΠρΑθ 3208/2020, Διακριτική ευχέρεια επιλογής των αναγκαστικών μέτρων εκτέλεσης και αρχή της αναλογικότητας ‣ ΔιοικΠρΘεσ 1473/2021, Η μη παρέλευση της προθεσμίας απόφανσης επί ενδικοφανούς προσφυγής εμποδίζει την ταμειακή βεβαίωση της οφειλής 689 ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ‣ ΔΕΕ 18.1.2022, C-118/20, JY, Ανάκληση διαβεβαίωσης περί πολιτογράφησης ‣ ΔΕΕ 14.12.2021, C-490/20, Stolichna obshtina, rayon «Pancharevo», Χορήγηση διαβατηρίου σε τέκνο έγγαμου ομόφυλου ζεύγους ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ‣ Ζητήματα από την αναγνώριση αλλοδαπών αποφάσεων υιοθεσίας στην Ελλάδα ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΑΝΘΙΜΟΣ, Δ.Ν., Δικηγόρος ‣ Το ζήτημα της προσμετρήσεως του διαστήματος 1-31 Αυγούστου στον υπολογισμό της προθεσμίας προσδιορισμού του πλειστηριασμού ακινήτων κατ’ άρθρ. 993 § 2 ΚΠολΔ (τέως άρθρ. 954 § 2 εδ. ε’) ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Ν. ΚΑΛΑΝΤΖΗ, Υπ. Δ.Ν. ΑΠΘ, Δικηγόρος 598 Εργατικό Δίκαιο ‣ ΜονΕφΘεσ 110/2021, Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας και σύμβαση αφανούς εταιρείας. Απόρριψη των υπαγόμενων στην τακτική διαδικασία επικουρικών βάσεων από σύμβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών και αδικαιολόγητο πλουτισμό ‣ ΜονΠρΘεσ 2021/2021, Εις ολόκληρον ευθύνη των μελών αδημοσίευτης αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας έναντι των εργαζομένων της, εφόσον στην πραγματικότητα επιδιώκει εμπορικό σκοπό 607 Πολιτική Δικονομία ‣ ΕφΔωδ 50/2022, Ερημοδικία εκκαλούντος μετά τον ν. 4842/2021 ‣ ΕιρΑθ 985/2021, ΕιρΘεσ 133/2021, ΕιρΒασ 132/2021, Εξαιρετική νομιμοποίηση ΕΔΑΔΠ και παρέμβαση αυτών στην πολιτική δίκη, με παρατηρ. Ά. Πλεύρη 625 Ιδιωτικό/Δικονομικό Διεθνές Δίκαιο 700 «ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Αναγνώριση αλλοδαπών αποφάσεων υιοθεσίας ανηλίκων» ΜονΠρΘεσ 10198/2019, 2946/2020, 13019/2018, 17737/20218, 4152/2018 704 636 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ‣ ΑΠ 149/2021, Απόλυτη ακυρότητα αν δεν δόθηκε ο λόγος στον κατηγορούμενο μετά την απολογία του και πριν από το πέρας της απο- ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2022 Eκδίδεται από τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΥΙΟΘΕΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Απόστολος Άνθιμος Δ.Ν., Δικηγόρος Η αναγνώριση αλλοδαπών αποφάσεων υιοθεσίας παραμένει απροσπέλαστη για τον ενωσιακό νομοθέτη. Τα ελληνικά δικαστήρια προστρέχουν, ανάλογα με την περίπτωση, είτε σε διμερείς συμβάσεις δικαστικής αρωγής, είτε στο εγχώριο δίκαιο. Παράλληλα, κυρώθηκε και ισχύει στη χώρα μας από το 2009 η πολυμερής σύμβαση της Χάγης του 1993. Τη σύμβαση αυτή επικαλούνται σποραδικά (και ίσως λίγο αμήχανα) τα δικαστήρια της χώρας. Στις πέντε αποφάσεις που ακολουθούν, καταγράφονται δύο αιτήσεις από Βουλγαρία και Γερμανία, και μία από Κύπρο. Η Ελληνική Δημοκρατία έχει και με τις τρεις χώρες διμερή συμβατικό δεσμό. Από την επεξεργασία των αποφάσεων προκύπτουν μερικά ερωτήματα, από τα οποία κάποια σχετίζονται αποκλειστικά με το πεδίο της διασυνοριακής υιοθεσίας, ενώ κάποια άλλα με τη γενικότερη θεματική της αναγνώρισης αλλοδαπών αποφάσεων. Θα ξεκινήσουμε από τα γενικότερα με κατεύθυνση προς τα ειδικότερα. 1. Σχέση εσωτερικού δικαίου και διεθνών συμβάσεων Το θέμα της σχέσης μεταξύ διμερών συμβάσεων και εγχώριου δικαίου δεν είναι ούτε σημερινό, ούτε αποσαφηνισμένο1. Η καίρια παρατήρηση περί της αθροιστικής επίκλησης από τα ελληνικά δικαστήρια παραμένει επίκαιρη2. Με εξαίρεση την ΜονΠρΘεσ 4152/2018, που ορθά εστίασε στην ελληνοκυπριακή σύμβαση, και την ΜονΠρΘεσ 2946/2020, που εσφαλμένα εστίασε στο εσωτερικό δίκαιο, παρά την ύπαρξη της ελληνοβουλγαρικής σύμβασης3, οι υπόλοιπες αποφάσεις επέλεξαν την ατραπό της μείξης διατάξε- 1. Αναλυτικά Γέσιου-Φαλτσή, Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως - Η διεθνής Αναγκαστική Εκτέλεση (2006), § 92 αριθ. 7 επ., όπου και πλήρη βιβλιογραφική κάλυψη του θέματος. 2. Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 77, κείμενο και υπ. 225, όπου περαιτέρω παραπομπές. 3. Αντίστοιχη η ΜονΠρΣερ 2/2015, αδημ. 700 ων του ΚΠολΔ και της διμερούς σύμβασης4. Η ΜονΠρΘεσ 10198/2019 ενέπλεξε (ορθά) στη μείζονα και τον ν. 3765/2009 (κυρωτικό της σύμβασης της Χάγης του 19935). Η πρόσμειξη αυτή λαμβάνει μάλιστα χώρα, με παράλληλη μνεία του άρθρου 28 του Συντάγματος, όπου με σαφήνεια παραχωρείται ιεραρχικά ανώτερη θέση στις διεθνείς συμβάσεις που έχει κυρώσει η χώρα. Το βασικό ερώτημα έγκειται στο αν ο Έλληνας δικαστής οφείλει να εξετάσει τις προϋποθέσεις τόσο της εφαρμοστέας διμερούς / πολυμερούς σύμβασης, όσο και του εγχώριου δικαίου. Από την σταχυολόγηση των αποφάσεων διαφαίνεται ότι η τάση αυτή επικρατεί στη νομολογία6. Κατά κανόνα αληθεύει ότι η άθροιση δεν λειτουργεί παρεμποδιστικά για την αναγνώριση αλλοδαπών αποφάσεων υιοθεσίας7. Αυτό αποδεικνύεται και στη συλλογή των αποφάσεων που δημοσιεύονται στο παρόν τεύχος. Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις8. 2. Υπαγωγή των υποθέσεων εκούσιας δικαιοδοσίας στο πεδίο εφαρμογής των διεθνών συμβάσεων Με αφορμή τη διμερή σύμβαση με τη Γερμανία, τη θεωρία απασχόλησε κατά το παρελθόν, αν οι υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας εντάσσονται στο εφαρμοστικό πεδίο των διεθνών συμβάσεων9. Η νομολογία σπάνια καταπιάνεται με το θέμα, και συνήθως προβαίνει σε άμεση και άνευ ελέγχου εφαρμογή της 4. Όμοια και η ΜονΠρΣερ 393/2014, αδημ., από την ελληνοβουλγαρική επικοινωνία. 5. Βλ. πιο κάτω, υπό αριθ. 6. 6. Ο έλεγχος ενίοτε αυξάνεται από πλευράς εσωτερικού δικαίου, καθώς επεκτείνεται και στις προϋποθέσεις του άρθρου 323 ΚΠολΔ. Για τη σχετική προβληματική, βλ. Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 72 αριθ. 17. 7. Στόχος η διασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των αποφάσεων, βλ. σχετική νομολογία από την ελληνογερμανική σύμβαση στο Άνθιμος, Αλλοδαπές δικαστικές και διαιτητικές αποφάσεις (2014), σελ. 76, κείμενο και εκθέτης 395. 8. ΜονΠρΘεσ 7013/2013, Αρμ 2013, 1291, παρατ. Α.Α. 9. Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 9. Αρμενόπουλος 2022 4 ΕΙ∆ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ εκάστοτε σύμβασης10. Το ίδιο συνέβη και στις εν θέματι αποφάσεις. Εκ του αποτελέσματος πάντως δεν τίθεται ζήτημα, καθώς, πράγματι, επρόκειτο για υποθέσεις που υπάγονται στο ρυθμιστικό πεδίο της ελληνογερμανικής σύμβασης (άρθρο 1§1). Ωστόσο, οι άλλες δύο διμερείς συμβάσεις (όπως άλλωστε και οι περισσότερες που έχει συνάψει η Ελληνική Δημοκρατία) δεν περιέχουν ρητή αναφορά στο ζήτημα11. Η κατάσταση παραμένει συνεπώς συγκεχυμένη12. Σε θεωρητικό επίπεδο φαίνεται να επικρατεί η άποψη, κατά την οποία, του νόμου μη διακρίνοντος, εντάσσονται στο πεδίο των διμερών συμβάσεων και οι αποφάσεις σχετικά με υποθέσεις της γνήσιας εκούσιας δικαιοδοσίας13. 3. Αυτόματη αναγνώριση; Μερίδα των δικαστηρίων της χώρας εξετάζει την αναγκαιότητα άσκησης αίτησης αναγνώρισης, έχοντας κατά νου το γράμμα του εγχώριου δικονομικού νομοθέτη (άρθρο 323 ΚΠολΔ), ο οποίος κάνει λόγο για αναγνώριση χωρίς άλλη διαδικασία. Ο κανόνας είναι η δικαιολόγηση της αίτησης εξαιτίας της δυσκαμψίας του διοικητικού μηχανισμού να προβεί στις δέουσες ενέργειες δίχως την συνυποβολή απόφασης ελληνικού δικαστηρίου που αναγνώρισε την αλλοδαπή απόφαση [βλ. από τις εδώ δημοσιευμένες την ΜονΠρΘεσ 2946/2020]. Ωστόσο, η αυτόματη αναγνώριση δεν προβλέπεται σε όλες τις διμερείς συμβάσεις. Γίνεται συγκεκριμένα δεκτό, ότι δε χωρεί αυτόματη αναγνώριση στο πλαίσιο της ελληνοβουλγαρικής σύμβασης, καθώς τα άρθρα 28 επ. προβλέπουν ενιαία διαδικασία τόσο όταν πρόκειται για αναγνώριση, όσο και για την κήρυξη εκτελεστότητας14. Αντίθετα, συνάγοντας επιχείρημα από το άρθρο 5 της ελληνογερμανικής σύμβασης, επιτρεπτή θεωρείται η παρεμπίπτουσα αναγνώριση γερμανικής απόφασης15. 10. Βλ. σχετικά Άνθιμο, ό.π., σελ. 82, κείμενο και εκθέτες 411-415. 11. Βλ. σχετικά Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 61 & 150, για τη βουλγαρική, και για την κυπριακή σύμβαση αντίστοιχα. 12. Βλ. σχετικά Άνθιμο, ό.π., όπου και αναφορές σε νομολογία από την επικοινωνία με Βουλγαρία (σελ. 62(δ) και Κύπρο (σελ. 185, κείμενο και εκθέτης 940). 13. Γιαννόπουλος, Αναγνώριση αλλοδαπών αποφάσεων εκούσιας δικαιοδοσίας (2003), σελ.254 επ. Σύμφωνη η Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 32. 14. Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 67. Ανάλογο επιχείρημα μπορεί να συναχθεί και για την ελληνοκυπριακή σύμβαση, καθώς και σε αυτήν καθιερώνεται ενιαία διαδικασία κατά το άρθρο 24. 15. Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 76. Αντίθετη πάντως η ΜονΠρΘεσ 2364/2011, ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ. Βλ. και την πρόσφατη ΑΠ 711/2020, ΕΠολΔ 2020, 672 επ., σημείωμα Άνθιμου, όπου αναγνωρίστηΑρμενόπουλος 2022 4 4. Αμετάκλητο της αλλοδαπής απόφασης Πραγματικός «βραχνάς» για τους αιτούντες αποδεικνύεται αρκετές φορές η απόδειξη του αμετάκλητου της αλλοδαπής απόφασης. Το πρόβλημα επιτείνεται, όταν ο αλλοδαπός τίτλος εκδόθηκε στο πλαίσιο έλλειψης αντιδικίας, δηλ. της εκούσιας δικαιοδοσίας, καθώς ο συσχετισμός της τελευταίας με το αμετάκλητο αποτελεί σχήμα οξύμωρο, και οι αλλοδαπές αρχές δεν είναι πάντοτε πρόθυμες να συντάξουν και να εκδώσουν τη σχετική βεβαίωση κατά τα πρότυπα της εσωτερικής μας έννομης τάξης. Επισημαίνεται εδώ ότι στο πεδίο των διμερών συμβάσεων, δεν αξιώνεται πάντοτε η τελεσιδικία16, και ποτέ το αμετάκλητο, καθώς πρόκειται περί όρου ελληνικής κοπής, που κατά καθολική πλέον θέση ισοδυναμεί με τον γερμανικό όρο rechtskräftig, όπου και εμφανίστηκε αρχικά τα πρόβλημα17. Προς υπέρβαση του κωλύματος, η νομολογία έχει σχεδόν ομόφωνα καταλήξει στην διατύπωση μιας εξίσωσης, σύμφωνα με την οποία, ληξιαρχική καταχώρηση της πράξης στη χώρα προέλευσης ισοδυναμεί με απόδειξη του αμετάκλητου [έτσι η ΜονΠρΘεσ 10198/2019]. 5. Εφαρμοστέο δίκαιο Ο έλεγχος του δικαίου που εφάρμοσε το αλλοδαπό δικαστήριο προβλέπεται τόσο στο άρθρο 780 ΚΠολΔ, όσο και σε κάποιες εκ των διμερών συμβάσεων18. κε παρεμπιπτόντως γερμανική απόφαση πατρότητας, κατ’ εφαρμογή πάντως του εσωτερικού δικαίου, επειδή δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις του άρθρου 2 της σύμβασης. 16. Παράδειγμα προσφέρει η ελληνοβουλγαρική σύμβαση: Το άρθρο 27 κάνει λόγο αναγνώριση δικαστικών αποφάσεων (και επί οικογενειακών υποθέσεων) που έχουν νόμιμη ισχύ, επιτρέποντας τη συναγωγή ότι δεν αξιώνει την ύπαρξη δεδικασμένου, έτσι Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 62. Ακόμη πιο περιορισμένες οι προϋποθέσεις στην ελληνογερμανική σύμβαση: κατά το άρθρο 1 § 1 εδ. α’ αναγνωρίζονται αποφάσεις που αποφαίνονται οριστικώς. Πρυτάνευσε εδώ η λογική της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών, βλ. Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 80, υπ. 231. Αντίθετα, το άρθρο 22(α) της ελληνοκυπριακής σύμβασης θέτει ως όρο αναγνώρισης την τελεσιδικία της αλλοδαπής απόφασης κατά τη νομοθεσία του συμβαλλόμενου κράτους. Η διάταξη κρίθηκε ότι προϋποθέτει συνδρομή δεδικασμένου, βλ. Γέσιου-Φαλτσή, ό.π., § 92 αριθ. 152. 17. Βλ. τη σχετική νομολογία σε Άνθιμο, ό.π.,σελ. 81, κείμενο και εκθέτης 407. 18. Βλ. άρθρο 4 της ελληνογερμανικής σύμβασης. Οι διμερείς συμβάσεις με τη Βουλγαρία και την Κύπρο δεν περιέχουν αντίστοιχη ρύθμιση. Τίθεται συνεπώς εκ νέου το ερώτημα, γιατί άραγε θα πρέπει ο Έλληνας δικαστής να εξετάζει την ορθότητα της επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου, όταν τα συμβαλλόμενα μέρη δεν επέλεξαν την ένταξή του στη διμερή σύμβαση, και ποια είναι τελικά η προστιθέμενη αξία μιας τέτοιας σύμβασης, όταν τελικά εφαρμόζεται εσωτερικό δίκαιο. 701 ΕΙ∆ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ενίοτε το αλλοδαπό δικαστήριο επιλέγει να εφαρμόσει το εσωτερικό του δίκαιο, παρά την αντίθετη επιταγή του ελληνικού κανόνα σύγκρουσης (άρθρο 23 ΑΚ). Τις περισσότερες φορές, ο δικάζων δικαστής δεν έχει επαρκή εικόνα του αλλοδαπού δικαίου υιοθεσίας. Προς αποφυγή αναβολής δίκης, και εντολής προσκομιδής νομικής πληροφορίας, επιλέγει την εξέταση της αίτησης στη βάση της θεωρίας του αντικατοπτρισμού [βλ. ΜονΠρΘεσ 17737/20218]. Για το σκοπό αυτό αντιπαραβάλλει το περιεχόμενο της αλλοδαπής απόφασης με σειρά εσωτερικών διατάξεων, που αφορούν στη συναίνεση των φυσικών γονέων [βλ. ΜονΠρΘεσ 13019/2018, και ΜονΠρΘεσ 2946/2020], τα ηλικιακά όρια, και την ονοματοδοσία του τέκνου. Η αντιπαραβολή στόχο έχει να διερευνήσει, αν υπάρχει όμοια προσέγγιση προς αυτή που ισχύει την Ελλάδα. Εφόσον υπάρχουν αποκλίσεις, το θέμα εξετάζεται πλέον στο πεδίο του άρθρου 33 ΑΚ ή των ομογάλακτων διατάξεων των διμερών συμβάσεων. 6. Η εφαρμογή της Σύμβασης της Χάγης για τις διασυνοριακές υιοθεσίες Μια από τις πλέον παραμελημένες συμβάσεις που έχει κυρώσει η χώρα μας στο πλαίσιο της Διεθνούς Συνδιάσκεψης της Χάγης είναι η Σύμβαση του 1993 για τις διακρατικές υιοθεσίες19. Η Ελληνική Δημοκρατία κύρωσε τη σύμβαση στις 2 Ιουλίου του 2009 (ν. 3765/02009), η οποία άρχισε να ισχύει από 1.1.2010. Η νομολογιακή συγκομιδή σε χρονικό διάστημα μιας δεκαετίας είναι σχεδόν ανύπαρκτη20. Βασική προϋπόθεση εφαρμογής συνιστά η μετακίνηση του τέκνου ή του υιοθετούντος σε άλλο συμβαλλόμενο κράτος, ως απόρροια της υιοθεσίας. Ως διεθνής σύμβαση, και μάλιστα πολυμερής με ειδικό αντικεί- 19. Βλ. σχετικά Παπασιώπη-Πασιά, Διακρατικές υιοθεσίες (κατά τη Σύμβαση της Χάγης του 1993 και κατά το ελληνικό δίκαιο) (2003), Βούλγαρη, Η Σύμβαση της Χάγης του 1993 για τις διεθνείς υιοθεσίες, Αρμ 1995, 433 επ., Παπασιώπη-Πασιά, Το πεδίο εφαρμογής και η σημασία της Σύμβασης της Χάγης του 1993 για την προστασία των παιδιών και τη συνεργασία στη διακρατική υιοθεσία, ΕΕΕυρΔ 2005, 719 επ., Κορωναίο, στο: Τσούκα (επιμέλεια), Οικογενειακό Διεθνές Δίκαιο (2016), § 11 αριθ. 46 επ., Τζαβέλα, Διακρατικές υιοθεσίες και αρχή της επικουρικότητας - Η ερμηνευτική προσέγγιση της αρχής της επικουρικότητας με βάση το συμφέρον του τέκνου, ΕφΑΔΠολΔ 2015, 1097 επ., Τσαούση, Η υιοθεσία αλλοδαπών στην Ελλάδα, ΕΜΕΔ 2011, 129 επ. 20. ΑΠ 1632/2014, ΕλλΔνη 2016, 195 επ., σχόλιο Στασινόπουλου, ΕφΘεσ 524/2021, ΕλλλΔνη 2021, 961 επ., ΜονΠρΔράμας 116/2014, Αρμ 2015, 2077 επ., σχόλιο Κουμάνη, ΜονΠρΚαλαμάτας 376/2014, Επιθεώρηση Μεταναστευτικού Δικαίου 2014, 281 επ., παρ. Κορωναίου. 702 μενο, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από το δικαστήριο, ανεξάρτητα από το αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της. Ειδικότερα, δεν είναι ορθή η απευθείας εφαρμογή εσωτερικού δικαίου, αν δεν διαπιστώνεται ότι η σύμβαση δεν τυγχάνει εφαρμογής. Αντίστροφα, δεν είναι νοητή η εφαρμογή του εγχώριου δικαίου, όταν προκρίνεται η εφαρμογή της. Επιπρόσθετα, σε περίπτωση συρροής της πολυμερούς με κάποια από τις διμερείς συμβάσεις που έχει κυρώσει η χώρα μας, το δικαστήριο οφείλει να εξετάσει και να ερμηνεύσει το άρθρο 39 της σύμβασης, για να καταλήξει στο νομοθετικό καθεστώς που θα υπερισχύσει. Άμεση εφαρμογή της διμερούς σύμβασης πρέπει πρώτα να αιτιολογείται. Υπογραμμίζεται ότι, ειδικά στο ζήτημα της αναγνώρισης αλλοδαπών αποφάσεων ή πράξεων υιοθεσίας, η σύμβαση έχει επιλέξει ένα σύστημα περιορισμένου ελέγχου21 (άρθρο 23-24)22, το οποίο επιλέχθηκε με γνώμονα τη στενή συνεργασία των εθνικών αρχών που προηγήθηκε της αίτησης αναγνώρισης23: Κατά πρώτο λόγο, η δικαστική αναγνώριση τίθεται στο παρασκήνιο. Το άρθρο 23 § 1 ορίζει: Υιοθεσία, για την οποία η αρμόδια αρχή Συμβαλλόμενου Κράτους παρέχει πιστοποίηση ότι έγινε σύμφωνα με τη Σύμβαση, αναγνωρίζεται ως νόμιμη στα άλλα Συμβαλλόμενα Κράτη. Η πιστοποίηση προσδιορίζει πότε και από ποιόν δόθηκαν οι συμφωνίες που προβλέπονται από το άρθρο 17, υποπαράγραφο γ. Πρόκειται για αυτόματη αναγνώριση, η οποία προϋποθέτει έλεγχο και διαπίστωση της γνησιότητας της πιστοποίησης, και της έκδοσής της από το αρμόδιο όργανο της αλλοδαπής έννομης τάξης. Από τα κλασσικά κωλύματα του διεθνούς δικονομικού δικαίου προβλέπεται μόνο η ρήτρα επιφύλαξης της δημόσιας τάξης24, η οποία σπάνια θα εμφανίζεται στην πράξη, δεδομένης της προηγούμενης συνεργασίας των αρμόδιων κρατικών Αρχών25. Συνεπώς, διακρατική υιοθεσία προερχόμενη από συμβαλλόμενο κράτος, παραδεκτά υποβάλλεται σε αρμόδια ελληνική εξωδικαστική Αρχή, εφόσον συνο- 21. Ένα από τα βασικά προτερήματα της σύμβασης κατά τον Κορωναίο, ό.π., αριθ. 61, σελ. 436 επ. 22. Εκτενώς Παπασιώπη-Πασιά, Διακρατικές υιοθεσίες, σελ. 190 επ. 23. Παπασιώπη-Πασιά, Διακρατικές υιοθεσίες, σελ. 96 επ., Κορωναίος, ό.π., αριθ. 58, σελ. 434 επ. 24. Άρθρο 24: Οι αρμόδιες αρχές ενός Συμβαλλόμενου Κράτους μπορούν να αρνηθούν την αναγνώριση μιας υιοθεσίας εφόσον αυτή είναι προδήλως αντίθετη προς τη δημόσια τάξη αυτού, λαμβανομένου υπ’ όψη του συμφέροντος του παιδιού. 25. Andrae, Internationales Familienrecht, 3. Auflage (2014), § 7 αριθ. 66, σελ. 503. Αρμενόπουλος 2022 4 ΕΙ∆ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ δεύεται από επικυρωμένη μετάφραση, και τη σχετική πιστοποίηση που μνημονεύεται στο άρθρο 23. Η δημόσια Αρχή είναι υποχρεωμένη να πρωτοκολλήσει την αίτηση, και να την εξετάσει στην ουσία. Αν πάλι προτιμηθεί από το ενδιαφερόμενο πρόσωπο η προσφυγή στη δικαστική οδό, το πλαίσιο παραμένει το ίδιο, όπως χαράσσεται στα άρθρα 23-24. Περαιτέρω έλεγχος σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο (άρθρα 323 και / ή 780 ΚΠολΔ), ή κάποια διμερή σύμβαση, δεν είναι αναγκαία, ούτε νόμιμη. Στη θεωρία πάντως δεν αποκλείεται η προσφυγή στη δικαστική οδό, εφόσον οι αρμόδιες Αρχές αμφισβητήσουν την αλλοδαπή απόφαση/πράξη (πάγια πρακτική της ελληνικής Διοίκησης), με εφαρμογή των εγχώριων διατάξεων26. Η θέση αυτή δεν πρέπει να επικρατήσει, διότι καθιστά τη διεθνή σύμβαση ουσιαστικά ατελέσφορη27. Μια σύντομη ματιά στην προσφιλή μας γερμανική έννομη τάξη καταδεικνύει το απρόσφορο της διατήρησης του status quo: Ο κανόνας είναι η αυτόματη αναγνώριση (ipso iure), χωρίς παρεμβολή αυτοτελούς δικαστικής διαδικασίας αναγνώρισης28. Προσφυγή στο εσωτερικό δίκαιο (§ 97 και §§ 107-109 FamFG) νοείται όταν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της σύμβασης, ή όταν το εγχώριο δί- 26. Παπασιώπη-Πασιά, Διακρατικές υιοθεσίες, σελ. 191. 27. Παμπούκης, Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο (2020), αριθ. 755, σελ. 558. Βλ. και Μπακιρτζή/Τσιφοπούλου, Ληξιαρχικές πράξεις με στοιχείο αλλοδαπότητας κατά τη διοικητική και δικαστική πρακτική (2009), σελ. 109 επ. 28. Hausmann, Internationales und Europäisches Familienrecht, 2. Auflage (2018), P 29, σελ. 1396, Andrae, Internationales Familienrecht, 3. Auflage (2014), § 7 αριθ. 64, σελ. 502. Νοητή είναι πάντως η παρεμπίπτουσα αναγνώριση, βλ. ό.π. Αρμενόπουλος 2022 4 καιο διευκολύνει περισσότερο την αναγνώριση σε σχέση με τη διεθνή σύμβαση29. Επικουρικά παρέχεται η δυνατότητα κίνησης διαδικασίας σύμφωνα με τον νόμο περί ισχύος αλλοδαπών υιοθεσιών (Adoptionswirkungsgesetz). Πρόκειται για νομοθετικό μόρφωμα άγνωστο στη χώρα μας, το οποίο θεσπίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000, και ισχύει από 1.1.2002, με σκοπό την κατοχύρωση ασφάλειας Δικαίου στο ευαίσθητο πεδίο της αναγνώρισης αλλοδαπής απόφασης υιοθεσίας ανηλίκων, σε συμμόρφωση προς τη Σύμβαση της Χάγης30. 7. Επίλογος Παρά τα προαναφερόμενα επιμέρους θέματα, η αναγνώριση αλλοδαπών αποφάσεων υιοθεσίας σποραδικά μόνο εμφανίζει προβλήματα στην πράξη: Ο κανόνας είναι η αναγνώριση, η εξαίρεση η απόρριψη31, και στο ενδιάμεσο εμφανίζονται περιστασιακά περιπτώσεις που οδηγούν σε επανάληψη δίκης (π.χ., έλλειψη μετάφρασης, αδυναμία διαπίστωσης προστασίας δικαιώματος ακρόασης, παράλειψη υποβολής πιστοποιητικού περί μη ύπαρξης αντίθετης απόφασης στην Ελλάδα, κλπ.). 29. Hausmann, ό.π., P 96, σελ. 1414. Για τη σχετική συζήτηση στη γερμανική θεωρία, βλ. εκτενώς Andrae, ό.π., § 7 αριθ. 68 επ., σελ. 504 επ. 30. Hausmann, ό.π., P 60, σελ. 1405 επ.Βλ. ακόμη Άνθιμο, Αναγνώριση αλλοδαπών αποφάσεων υιοθεσίας, Αρμ 2015, 539, κείμενο και εκθέτης 12. 31. Πασίγνωστη η σειρά αποφάσεων στην υπόθεση Νεγρεπόντης [ΕΔΔΑ Νεγρεπόντης-Γιαννίσης κατά Ελλάδας, απόφαση της 3 Μαΐου 2011, αρ. προσφυγής 56759/08], όπως και η υπόθεση που οδήγησε στην έκδοση της ΟλΑΠ 9/2016. 703