İş yaşamının gereği mi, yoksa zaman kaybı mı?
Toplantı
Toplantılar, küçük olsun-büyük olsun tüm şirketlerde günlük
yaşamın vazgeçilmez bir parçası. Birlikte çalışanların görüş ve
düşüncelerini paylaşabilmesi için şart olduğu kadar, esas
işlerinize ayıracağınız zamanı da azaltan bir tehdit.
“Toplantı yapmadan nasıl karar alınır? sorusu ise konunun püf
noktası. Eğer toplantı “karar almak” için yapılıyorsa iyi, bunun
dışında kalıyorsa kendinizden ve katılan diğerlerinden çalınan
zamandır.
Zaman zaman “toplantılarda işe ayıracak vakit kalmıyor” eleştirisini yapmayanımız yoktur. Esas
işlerimizin önüne bile geçebilen toplantı, işimizi sürdürmemiz için sıkça başvurduğumuz bir
yöntemden öte değildir oysa.
Toplantıyı “bir araç” olarak tanımlayacak olursak, amacın önüne geçmesi pek de kolay kabul
edilmeyecek bir duruma sebep olur. Öncelikle “toplantı bir araç mıdır, yoksa amaç mıdır?”
sorusuna yanıt vermemiz gerek.
“Ortak bir amaç için çalışan ya da aynı hedefe yönelen her çalışan, görüşlerini anlatmak ve
düşüncelerini paylaşmak ister, toplantılar da bu sürece hizmet eder...” Eğer benimsediğiniz görüş bu
ya da buna paralel ise toplantı sizin için bir araçtır. Ama aklınızdan “herşeyi çatır çatır söylemek”
ya da “içinizdeki dökmek” ya da “talimat vermek” geçiyorsa toplantılara bakışınız ilk
gruptakilerden ister istemez farklı olacaktır.
Oysa iş yaşamının vazgeçilmezleri arasında tarih boyunca yerini koruyan toplantılar, bir anlamda
başarılı olmak isteyenler için en değerli sırları barındırır. Başarılı bir toplantı için ilk yol ayrımını
geride bıraktığımıza göre diğer konuları birer birer ele alabiliriz.
Toplantınızı tanımlayım
Düzenlenecek toplantının mutlaka bir adı olmalı, ilk okuyana toplantının içeriği ve amacı hakkında
bilgi vermelidir.
Söz gelişi “2014 satış geliştirme ve yeni müşteriler edinme toplantısı” katılan-katılmayan herkese o
toplantı hakkında fikir verir. Sıklıkla kullanılan “satış toplantısı” ya da “2014 satış” tarifleri bir
önceki kadar bilgilendirici olmaktan uzaktır.
Toplantıya ilişkin önceden bilgilendirmenin önemli bir başka yararı da katılımcıların hazırlıklı
gelmelerini sağlamaya yöneliktir.
Toplantının tarifine uygun bir gündem de en az toplantının adı kadar önemlidir. Kim/ler konuşacak,
hangi konu/lar anlatılacak, ara verilecek mi, soru-cevap faslı olacak mı türünden sorular kafaları
işgal etmeden önceden paylaşılmasında yarar vardır. Bu bilgi davet yazısında olabileceği gibi
toplantının başında da seslendirilebilir.
Toplantıya önderlik yapacak olan ya da moderatörlüğü üstlenen kişinin katılımcıların
bilgilendirilmesi kadar toplantının genel akışını korumuda ve katılımı sağlamada kilit rol
oynayacağı unutulmamalıdır.
Dokümantasyon üzerinde durulması gereken en önemli konuların başında gelir. Katılımcılara ne
verilecek, nasıl verilecek? Toplantının başında mı, yoksa sonunda mı? Katılımcılar dinledikleri,
1/4
duydukları ve aldıkları notlar ile mi yetinecek, yoksa günümüzde sık sık ihmal edilen bir toplantı
raporu ile toplantı akışı ve ele alınan konulara ilişkin bilgiler pekiştirilecek?
Mekanı önemseyin
Toplantının boyutu başlı başına belirleyici bir unsurdur. Katılımcı sayısının azlığı-çokluğu ile
biçimlenmeye başlayan boyut konusu, vestiyer gereksinimi ya da tuvalet sayısı gibi detaylar ile
önem kazanır. Toplantının başarısı, bir anlamda sahip olduğu boyuta göre mekan tercihi ve yine
buna göre hazırlık yapılıp-yapılmadığına bağlıdır.
Toplantıya katılacakların rahat edeceğini, sığabileceği, çalışabileceği, dikkatini verebileceği, temel
gereksinimlerinin karşılanacağı bir mekan tercih edilmelidir. Mevcut olanaklar buna uygun değilse
alternatif mekanlar değerlendirilmelidir.
Toplantının niteliğine göre masaya gerek duyulup duyulmayacağını belirleyin. Katılımcıların
çalışması, not alması, bilgileri göz önünde bulundurması gerekiyorsa masa mutlaka gerekir. Bu,
büyük bir masa olabileceği gibi masaların birleştirilmesiyle elde edilecek U düzen de olabilir, ayrı
ayrı yerleştirileceği Okul düzeni de işinizi görebilir. Toplantı sırasında yemek düşünüldüyse yine U
düzen ya da daire şeklinde masalar da kullanılabilir.
Katılımcıların hazır bulunmasının ve anlatılanı dinlemesinin yeterli bulunduğu toplantılarda ise
sadece sandalye yeterli olacaktır.
Konuşan ya da sunum yapan kişilerin de gereksinimleri olacaktır. Günümüzde giderek yaygınlaşan
ve rahatlıkla temin edilebilen data projeksiyon cihazı ile perde bunların başında gelir. Beyaz tahta
ve/veya kağıtların takıldığı panolar da sıklıkla kullanılır. Eski alışkanlıkla tepegöz kullanmak
isteyenler de olacaktır, katılımcılar ile paylaşmak için yanında getirdiği örnekleri sergileyecek bir
masa talep eden de çıkacaktır. En doğrusu konuşmacının ne tür bir düzene ihtiyaç duyacağını
doğrudan kendisinden öğrenmektir. Bu bağlı olarak toplantı gereçlerinin ve kırtasiye malzemesinin
teminine özen gösterilmelidir.
Yiyecek ve içecek rahatlatır
Katılımcıların yiyecek ve içecek olduğunu bilmeleri veya bunları görmeleri, hiç tüketmeyecek
olsalar bile içlerini rahatlatır. İkram sadece su da olabilir, mükemmel bir yemek de... Önemli olan
kadın-erkek, genç-yaşlı herkesin yiyecek ve içecek gereksinimi olduğunu öngörmek ve bunun için
hazırlık yapmaktır.
Toplantıyı verimli kılmak ve sık sık bölmemek için, ikram mevcut toplantı odası veya otel salonu
içinde sunulabilir. Kullanılan oda ya da salonun dışında olması da tercih edilebilir.
Çevre koşullarının düzenlenmesi
Toplantının yapılacağı mekanın katılımcılar için yeterli büyüklükte olması ve düzenlenmesi kadar
iklimlendirmesi de ayrı bir önem taşır. Sıcak veya soğuk ortamlar verimliliği doğrudan ve olumsuz
etkiler. Katılımcılar için ısınmak veya serinlemek “öncelikli ihtiyaç” haline gelirse o toplantının
içeriği zorunlu olarak ikinci plana geriler.
Benzer biçimde dışarıda olup bitenin izlenmesine olanak veren camlı toplantı odaları ya da salonları
da katılımcıların dikkatini olumsuz yönde etkiler.
Toplantı mekanın genel olarak aydınlatılması ve sunumlar sırasında kısmi de olsa ışıkların
azaltılması gerekebileceğinin göz önünde bulundurulmasında sonsuz yarar vardır.
Teknoloji yardımcınız olsun
Katılımcı sayısının arttığı toplantılarda teknik ekipman kullanımı gerekecektir. Söz gelişi 20-30
kişilik bir grup için ses düzeni gerekli olmazken, sayının artışı ile salondaki herkesin daha iyi
duyabilmesi için bu türden bir ekipman kullanımı zorunluluk haline gelecektir.
Sunum sistemi de bazen 3-5 kişilik toplantılarda bile kullanılması gereken teknik ekipman listesine
dahil edilecektir.
Katılımcıların ve konuşmacıların farklı dilleri konuşması halinde bu listeye simultane çeviri
sisteminin de eklenmesi zorunluluk haline gelebilecektir.
2/4
Sunumlar ve konuşmalar sırasında tanıtım filmi gösterimi ya da başkaca medya kullanımı
gerekiyorsa DVD oynatıcı ya da internet bağlantısı gibi gereksinimler de listeye eklenecektir.
Konuşmacıların talep edebileceği lazer işaretleyici ya da kullandıkları bilgisayarı uzaktan kumanda
ile yönetmeleri de bazı ilavelerin salonda kullanıma hazır bulundurulmasını gerekli kılacaktır.
Toplantı ekibinin rolü
Toplantı, küçük olsun-büyük olsun, ekip işidir. Toplantıyı planlayandan konuşmacıya, katılımcıdan
teknisyene, ikram görevlilerinden temizlikçisine kadar pek çok kişi bu ekibin görünen-görünmeyen
parçasıdır.
Herkesin görevini tam, kusursuz ve zamanında yapması halinde toplantı verimli geçecektir.
En önemli görevin toplatıyı yönetenlerde olduğu sanılır, oysa başarılı bir toplantının arkasında
sahnede görev yapanlar ile bir anlamda lojistik hizmet verenlerin “takım ruhu” içinde ve ahenkle
hareket etmesi gerekir.
Çok değerli fikirleri olan bir yöneticinin gereğince ısıtılmamış veya soğutulmamış salonda
söyledikleri ya havada asılı kalacak ya da eriyip gidecektir.
En önemli kararların alınacağı toplantı sırasında susayan ya da acıkan katılımcı bu ihtiyacını nasıl
gidereceğine odaklanabilecektir.
Anlatılanları duyamayan ya da dil engeline takılan katılımcıların da fikir beyan etmesi veya
tartışmalara katılması söz konusu olamayacaktır.
Katılımcılar ve konuşmacılar için toplantının yapılacağı yerin yol tarifi veya harita üzerinde işaretli
olmaması, hatta alternatif ulaşım yollarının paylaşılmaması halinde hiç istenmeyen gecikmelerden
kaçılamayacaktır.
Sağlık sorunlarına çözüm
Geniş katılımlı ve yüksek tempolu toplantılarda karşılaşılabilecek sağlık sorunları, bir anda
toplantının seyrini değiştirebilir. Bu sebeple katılımcı profili ve toplantı içeriği göz önünde
bulundurularak sağlık ekibine ihtiyaç olup olmayacağı, ihtiyaç olması halinde bu konunun salon
yakınında bir sağlık ekibi bulundurarak mı yoksa en yakın sağlık kuruluşu ile işbirliği yapılarak mı
çözümleneceği belirlenmelidir.
Yine sağlık konusu ile dolaylı ilgili olan ve alkollü içki tüketilen toplantı yemeklerinde benzer
sorunlar ile karşılaşma riskinin, katılımcı yaş profiline göre daha yüksek olabileceği gözden uzak
tutulmamalıdır. Eğlencenin de olduğu bu tür etkinliklerde katılımcıların evlerine ulaşana kadar
toplantıya evsahipliği yapan tarafta olduğu unutulmamalı, gerekiyorsa güvenli ulaşım ya da
konaklama konularında önlem alınmasında yarar bulunmaktadır.
Toplantı, matematik işidir...
İlk bakışta “toplantı düzenlemekte ne var?” dedirtebilen anlayış, yazımız içinde alt başlıklar halinde
sıralandığında konuyu farklı bir boyuta taşıyabilir ya da göz korkutucu bir hale bürünebilir.
Esas işinizi sizler nasıl ki “daha iyi biliyor” ve koşullar elverdiği ölçüde “en iyi biçimde” icra
ediyorsanız, toplantı da başlı başına bir iş’tir ve iyi bilenler tarafından üstlenilmelidir. İşte bu
yüzden toplantılar, esas işler için önemli birer araç olduğu kadar gelişmiş ülkelerde profesyonellerin
amaç haline getirdiği bağımsız bir iş koludur.
Toplantının basına açık olup-olmaması, konaklama ve ulaşım hizmetlerini gerektirmesi, bir kaç saat
ya da gün sürmesi, katılımcı bilgilerinin eksiksiz ve hatasız kayıt altına alınması, bütçe
hazırlanması, toplantıya ayrılan maddi ve maddi olmayan kaynakların amaca ve hedefe uygun olup
olmadığının denetlenmesi gibi barındırdığı yüzlerce detayı en rasyonel biçimde çözümlemek işte bu
profesyonellerin amacıdır.
Toplantıya katılacakların ne kadar alana gereksinimi olduğu, ikramın miktarı, genel akıştaki zaman
yönetimi, hangi çalışmanın ne kadar süre gerektireceği gibi matematik hesaplamalar ile verimlilik
ve başarı güvence altına alınır.
3/4
KUTU İÇİNDE
Başarılı bir toplantı için kontrol listesi:
Gerçekleştirilecek toplantı öncesinde hazırlıkların eksiksik yapılabilmesi ve
sonrasında da hedeflenen sonuçlara hangi ölçüde erişildiğinin ölçümü, ileride
düzenlenecek benzer çalışmalara destek olacaktır.
Her bir başlığın altına yapılması gerekenleri ve bu konu için kimin
görevlendirildiğini yazınız. Toplantı sonrasında yapacağınız değerlendirme, bir
anlamda toplantının başarı seviyesini ortaya koyacaktır.
katılımcı / davetli
etkinlik mekanı
ikram & ağırlama
çevre düzenleme
içerik + gösteri
teknik ekipman
zaman yönetimi
işbirliği & uyum
dokümantasyon
toplantıya özel: ___
iyi (% 75+)
iyi
iyi
iyi
iyi
iyi
iyi
iyi
iyi
iyi
yeterli (% 50+)
yeterli
yeterli
yeterli
yeterli
yeterli
yeterli
yeterli
yeterli
yeterli
zayıf (% 25+)
zayıf
zayıf
zayıf
zayıf
zayıf
zayıf
zayıf
zayıf
zayıf
Hakan Türkkuşu
STH Dergi için kaleme alındı (23/09/2013)
4/4