Para Güvenliği

Herhangi bir işte uzun süreli –hatta bir ömür- çalışıp emekli olma durumu giderek bir istisna haline geliyor. Şimdilerde 30’lu yaşlarda olanlar, ebeveynlerinin bazılarının yaşadığı bir deneyim olan istihdam güvencesini ya da uzun süreli iş sözleşmelerini görecek kadar şanslı değiller. Bu durum büyük ölçüde kapitalist toplumsal ilişkilerin son 30-40 yılda dünya genelindeki dönüşümüyle yakından ilgili. Çalışma hayatında güvencesizliğin giderek bir norm haline geldiği günümüzde, bu durum gündelik hayatın finansallaşması süreçleriyle yakından ilişkili. Dört kısımdan oluşan bu yazının ilk iki bölümünde ana hatlarıyla ekonomik güvencesizlik durumunu doğuran tarihsel süreçlere değinerek, üçüncü bölümde gündelik hayatın finansallaşması ile ekonomik güvencesizliğin gelişmesi süreçlerinin bir bütün olarak ele alınması gerektiğini önereceğim. Yazının son kısmında ise 2000’li yıllarda derinleşen güvencesizliğin yarattığı toplumsal sorunların yönetilmesi bağlamında gündeme gelen neoliberal popülizmlerin sosyal yardım programları kadar finansal içerilme mekanizmalarını da kullanarak yükseldiğini ancak küresel ekonomik krizin derinleşmesi karşısında bu rejimlerin tıkanıklıklar yaşamalarının muhtemel olduğuna işaret edeceğim.

Özel Güvenlik Dergisi, 2009

Abstract: 1990 başlarına kadar para krizleri birinci nesil teorik modellerle incelenmekteydi. Birinci nesil modellere göre para krizlerinin nedeni hükümetin bütçe açığını yurtiçi kredilerle finanse etmesidir. 1990’lı yıllarda Meksika, Avrupa ve Asya ülkelerinde yaşanan krizler sonrasında para krizlerini açıklamaya yönelik teorik çalışmaların sayısında büyük artış görülmüş, ikinci nesil ve üçüncü nesil olmaya aday teorik modeller geliştirilmiştir. İkinci nesil teorik modellerde, birinci nesil modellerin aksine, hükümetin sabit döviz kuru politikasının yararı ve maliyetini dikkate alarak kur politikasıyla ilgili karar verdiği ve krizlerin ortaya çıkışında bireylerin beklentilerinin önemli olduğu iddia edilmektedir. Üçüncü nesil olmaya aday modellerde ise finansal sektör ve şirketler kesimindeki sorunlar, başka bir ülkedeki kriz gibi faktörlerin para krizlerinde oynadıkları rol vurgulanmaktadır. Bu çalışmanın amacı para krizleriyle ilgili sözü edilen teorik çalışmaları özetlemek ve uygulamalı çalışmalarda ulaşılan sonuçlarla ilgili genel bir değerlendirme yapmaktır. Keywords: para krizleri; spekülatif saldırı; çoklu denge; ikiz krizler

güncel uygulamalar ile iktisat politikası, 2023

En kolay tanımıyla para politikası, para miktarı ve faizlerin ne şekilde yönlendirilmesi gerektiğini sorgulayan politika bütünüdür. TCMB'nin tanımlamasına göre ise, "para politikası; ekonomik büyüme, istihdam artışı ve fiyat istikrarı gibi amaçlara ulaşabilmek için paranın elde edilebilirliğini ve maliyetini etkilemeye yönelik olarak alınan kararları" ifade etmektedir.

Para vakıfları Osmanlı toplumunun nevi şahsına münhasır bir kurum olarak karşımıza çıkmaktadır. Arşiv belgeleri, para vakıfları konusunda zengin bir kaynak teşkil etmesine rağmen, henüz üzerinde yeterli çalışma yapılmamış bir saha olması hasebiyle bu vakıfların, nasıl ve ne zaman ortaya çıktığı konusunda kayda değer bir bilgiye sahip olmadığımız gibi, mezkur vakıfların tarihi süreçte geçirdiği merhaleler ve gelişme seyri hakkında da yeterli bilgiye sahip değiliz. Bu konunun da öncüsü olan Ö. L. Barkan’ın para vakıflarıyla ilgili çalışmalarının, o yıllarda bu konuya ilgi uyandırdığı söylenemez. 90’lı yıllara gelindiğinde; para vakıflarının, kredi kurumu olarak öne çıkarılmasına paralel olarak artan bir ilgiye sahne olduğu ve konuyla ilgili önemli miktarda arşiv belgesine dayanan üç hacimli çalışmanın yapıldığı görülmektedir. Yazıda bu üç çalışma hakkında bilgi verildikten sonra konuyla ilgili arşiv belgeleri tanıtılıp bu konuda yapılabilecek çalışmalara ve bu çalışmalarla birlikte aydınlığa kavuşturulabileceği düşünülen meselelere temas edilmektedir. Son kısımda ise para vakıfları konusunda yapılmış çalışmaların listesi yer almaktadır.

Güvenlik İkilemi, 2019

Soğuk Savaş döneminin güvenlik anlayış ve arayışlarının bir sonucu olarak üretilen ‘güvenlik ikilemi’ kavramı, Soğuk Savaş sonrası dönemde de güvenlik ve güvensizlik kavramlarını anlamada ve açıklamada kullanılan bir araçtır. Soğuk Savaş döneminde silahlanma yarışı, güç ve ittifakların oluşturulmasının açıklanmasına odaklanılmış olsa da, uluslararası siyaseti belirleyen karar-alıcıların karar alma süreçlerinde kendi eylemlerinin diğerlerine etkilerini düşünmelerini de sağlamıştır. Uluslararası alanda yaşanan siyasi değişiklikler ve bunun yansıması olarak karşımıza çıkan uluslararası güvenliğe bakışta yaşanan değişimlerin etkisiyle güvenlik ikilemi kavramı da değişerek, gelişmiştir. Kavram devlet merkezci anlayışın dışına çıkartılarak kimlik gibi kavramlarla beslenmiştir. Güvenlik ikilemi kavramının yeniden düşünülmesi sayesinde güvenlik çalışmalarında farklı güvenlik anlayışları ve eylemleri kuramsal düşünüşe eklenmiş, ‘korku’, ‘düzen’ ve ‘güven’ gibi kavramlar farklı ve güncel bakış açılarıyla sorunsallaştırılarak incelenmeye başlanmıştır.

Ekolojik Güvenlik, 2019

Book, 2020