ادبیات

ادبیات عرب در دروه ی معاصر دگرگونی های بسیاری داشته و به مسائل و مشکلات موجود می پرداخت و در پی حل آنها بود. بنابراین شعرا و مکاتب بسیاری پا به عرصه ظهور نهادند. ادبیات عصر معاصر خود دوره های مهم و بسیاری داشته که یکی از مهمترین آنها دوره مهجر است که در برگیرنده شعرا و اشعار بسیاری است و بدون شک ایلیا ابوماضی یکی از شاعران بزرگ آن می باشد. ادبای مهجر به دوگروه آمریکای شمالی وجنوبی تقسیم می شوند که هر کدام تحت تاثیر فرهنگ و ادبیات آنجا قرار گرفتند و ندای آزادی خواهی خود و اشتیاق به وطن را آنجا سر دادند. ابو ماضی پس از آشنایی با جمعی از نخبگان و ادبای مهجر چون جبران خلیل جبران  انجمن الرابطه القلمیه را به وجود آوردند. ابوماضی از مکتب رمانتیسم بود و اگرچه در ابتدا به تقلید از گذشتگان گراییده بود، اما تأثیر پذیری او از مدرسه الرابطه القلمیه باعث شد که در مسیری جدید حرکت کند. همه هدفش رسیدن به معنای عمیق بود. ایلیا ابوماضی در اعتراض  به بی عدالتی ها و ظلم و ستم و فقر اقتصادی و فرهنگی درجهان عرب به بیان اشعار رمانتیک پرداخت و آنها را با احساس و عاطفه خود بیان می کرد. هر کس شعر او را می خواند جوشش روح انسانی را درک می کند و محبت بزرگی را در قلبش می یابد.

کلید واژه ها: ادبیات عرب، اجتماعیات، وطن، لبنان، فلسطین، ایلیا ابوماضی

ابوعلی محمد بن حسن بن مظفر  در کتاب «الرسالة الحاتمیة» به بیان 100 مضمون از اشعار متنبی می¬پردازد و وی را وامدار حکمت¬های یونان معرّفی می¬نماید. حال آنکه بسیاری از این مضامین در سایر فرهنگ¬ها از جمله در ایران باستان به چشم می¬خورد. این پژوهش سر آن دارد که به معرفی پاره¬¬ای از حکمت¬هایی بپردازد که دارای نمونه¬های مشابه در ایران باستان نیز هستند این پدیده نشان از آن دارد که حاتمی در انتخاب مضامین مورد نظرش دچار اشتباه شده است .

کلمات کلیدی: مفاهیم ایرانی، الرسالة الحاتمیة، متنبی، ارسطو، حاتمی

قصة المجتمع المصري الحديث، وما يضطرب في كيانه من عوامل ، وما يصطدم في أعماقه من اتجاهات . قصة الصراع بين الروح والمادة، بين العقائد الدينية والخلقية والاجتماعية والعلمية، بين الفضيلة والرذيلة ، بين الغنى والفقر، بين الحب والمال .. في مضمار الحياة

زن ، یکی از ارکان مهم جامعه تلقی می‌شود بررسی سیمای زن در تاریخ هر کشور مستلزم شناخت جایگاه او در دوره¬های مختلف بوده است. در طول تاریخ، به علّت ارتباطِ مستمرایرانیان و اعراب با یکدیگر، تعاملی بسیار نزدیک با یکدیگر داشته¬اند در این مقاله سعی داریم به بررسی تطبیقی جایگاه زن در تاریخ ایران و عرب در دوره¬های قبل و بعد از اسلام بپردازیم و ضمن اینکه  نقش او را در عرصه¬های گوناگون ترسیم نموده دیدگاه جامعه را نسبت به او بیان نماییم و ميزان حضور و مشاركت زنان در مسائل اجتماعي، سياسی و فرهنگي در بعد و قبل از اسلام را تبین نماییم. شناخت وضعیت زن در این دو سرزمین همواره مورد توجه نگارندگان بوده است. نتیجۀ حاصل از این رهیافت، دستیابی به وجوه اشتراک و افتراقِ سیمای زن  در این دو سرزمین از نظر تاریخی بوده است. شیوۀ پژوهش در این مقاله توصیفی – تحلیلی است.

کلیدواژه¬ها : زن در ایران، زن در عربستان، تاریخ قبل از اسلام، تاریخ بعد از اسلام

این نوشتار یک نقد ادبی نیست، نقدی جامعه‌شناختی است بر پدیده‌ای ادبی. در این نوشتار نشان می‌دهم سووشون، چقدر در ایجاد تصویر ذهنی در میان مردم جامعۀ ایران و از قِبَل ترجمه، در جوامع دیگر، مؤثر بوده و هست. سپس سووشون‌خوانی را آغاز می‌کنم و نشان خواهم داد نویسنده چطور -احتمالاً ناآگاهانه- بر چهرۀ تاریخ خاک پاشیده است و مردمی را نادیده گرفته است که صاحب تاریخ و فرهنگی غنی هستند که -همچون سایر قومیت‌های ایران در شماری از متون تولیده‌شده به زبان فارسی- در سووشون ناشناخته مانده‌ و دست‌کم گرفته شده‌اند. همچنین نشان می‌دهم سووشون –احتمالاً ناآگاهانه- در دام برنامۀ سرکوبِ ایلات و عشایر از سوی حکومت پهلوی افتاده است.
امید و کوشش نگارنده این است که این نقد تقلیل داده نشود به دفاعی تعصب‌آمیز از ایلات و عشایر ایران یا تعبیر نشود به سناریویی مخوف دربارۀ دعواهای خاندانی در ایالت فارس دهۀ بیست و پس از آن.  بی‌گمان ادبیات در قبال جامعه و در قبال خودش مسئولیت‌هایی بر دوش دارد که در بخش پایانی این نقد به آن خواهم پرداخت.

حرف اخیر
2 قصۀ مرد قوی هیکل و بچۀ مو درخشان
یک افسانۀ 2300 ساله است که مربوط به
یونان قدیم میشود. این قصه تقریبا از بین رفته بود و تنها چیزیکه بر جا مانده بود پنج
قطعه ای از نو یسندگان قدیمی یونان بود. در باز یکجا کردن این قطعات باید مطمئن میشدم
که ساختار قصه درست است ، یعنی: تناسب صحنه، طرح، بحران و حل. تنها چیزی که
من اضافه کرده ام آنست که در تنظیم باز یکجا کردن قطعات مذکور با آرامی برای ش
ضرورت بود. همچنان اسمای یونانی را هم ترجمه کرده ام بخاطریکه با خود ایشان معانی
پنهان نقل مینمود ند. اسم اصلی نوجوان برای ما نشان میدهد که خاصیت قابل توجه وی
موهای دراز طالیی اش بود ، یا به عبارت دیگر؛ زیبا جلوه نمودن وی بود. اسم اصلی مرد
نشان میدهد که ساخت و ساز فیزیکی وی بسیار قوی بوده اما در بارۀ هوشمندی اش ما را
اندکی پریشان میکند.
یاد آوری این افسانه در متون مربوط به سالهای 330 قبل از میالد آمده، ولی باید ازین هم
قدیمی تر باشد چون به ما گفته میشود که این قصه در زمان قدیم بسیار مشهور بود و
بعد از آن الی پنج قرن دیگر هم بر سر زبانها ماند، که نشان میدهد مردم قدیم این قصه
را میپسندیدند او آن را مفید میشمردند. فایده آن چه بود؟ افسانه های قدیم یونانی عشق
بین نوجوانان و مردان )که حدود دوازده قصه استند( قصه های آموزنده هستند. هر یکی
از این قصه ها پیام خاصی دارند. اینها به ما می آموزانند که مردهاییکه در عشق نوجوانها
گیر میشوند و یا بچه هاییکه میخواهند از سوی مردان با آنها عشق ورزی شود )که در
یونان قدیم تقریبا به معنای هر کس است( باید با یکدیگر برخورد پر از احترام کنند و
باید در دام طمع، رفتار نامناسب، عشق کورکورانه وتحقیر گیر نمانند.
بر اساس منابع اسم Erastes یا عاشق machos-Pro یعنی مقدم ترین در جنگ و یا هم -Eu 2
xinthetus یعنی خوب ساخته شده آمده است. اما اخذ از هر دویشان همان یکی است؛ یعنی مرد قوی
اما نه آنقدر باهوش. اسم Eromenos یا نوجوان معشوق در همۀ مآخ ذ comas-Leuco یا صاحب
موهای درخشان آمده است.
درسی که در قصۀ مرد قوی هیکل و بچۀ مو طال یی نشان داده میشود برای یونانیها بسیار
پر ارزش بود که از سوی آنها کم از کم دو قصۀ دیگر هم با پیام مشابه نوشته شده است؛
اینکه: نوجوانان نباید با آن مردان محترمی که میخواهند با آنها عشق ورزند رفتار بد و
ناخوشایند کنند. همچنان مردان نباید اجازه دهند که عشق آنها را کور کنند و از سوی
نوجوانان مورد استفادۀ سوء قرار گیرند. مشهورترین قصۀ این افسانه ها قصۀ نارکیسوس
زیبای پانزده ساله و امینیاس است؛ مردیکه آن نوجوان را د وست داشت. این قصه
اندوهگین تر از قصۀ مرد قوی هیکل و بچۀ مو طالیی است که در آن امینیاس و
3 نارکیسوس هر دو میمیرند
.
این افسانه ها ما مردم این زمانه را در فکری فرو میبرند که برای یک مرد محترم یونانی
باید کاری سختی باشد که عشق یک نوجوان را بدست بیاورد. این چیزی است که پدران
یونانی میخواستند، آنها نمیخواستند که بچه هایشان با اسانی با اولین مرد رابطه
عاشقانه را برقرار نمایند، بلکه میخواستند که بچه هایشان قضاوتی خردمندانه بکنند
و یک مرد خوب را منحیث عاشقشان انتخاب کنند؛ یعنی بر اساس شخصیت، نه بر اساس
4 طالهای ی که در جیب آن مرد هستند.

عصر تیموریان یکی از دوره های مهم و تاثیر گذار بر ادبیات به شمار می رود و شعر این دوره از جهات مختلفی در خور توجه است . از ویژگی های بارز این عصر ، فراهم آمدن شرایط مناسب سیاسی و فرهنگی و در نتیجه رواج مضامین مذهبی در شعر است . هدف این جستار بررسی نقش نهاد سیاسی دربار تیموری در شکل گیری و یاگسترش شعر شیعی است . به این منظور پس از بیان کلی مهمترین تحولات سیاسی عصر تیموریان به معرفی برجسته ترین درباریان حامی فرهنگ و ادب و بررسی شیوه های حمایتی آنان از مذهب تشیع می پردازیم .حمایت شاهان و شاهزادگان تیموری از فرهنگ و ادب و احترام فوق العاده آنان به حضرت علی بن ابی طالب (ع) و امامان شیعه فضایی را ایجاد کرد که شاعران شیعی مذهب و حتی سنی ها بتوانند به راحتی ارادت قلبی خود را به خاندان پیامبر (ص) نشان دهند و همین امر موجب رواج مضامین مذهبی و شیعی گرا در شعر عصر تیموری و مخصوصا قرن نهم گشت .

واژگان کلیدی : قرن نهم ، عصر تیموری ، دربار ، شعر فارسی ، مضامین شیعی

زبان فارسی که در بر دارنده ی پشتوانه ی فرهنگی عظیم ، تمدنی توانگر و غنی ، بیانگر و معرف تاریخ پر فراز ونشیب ملتی آزاده و د ین باور است ، د ر اشاعه ی آئین اسلا م به د یگر سرزمین ها نقش اساسی ایفا کرد ه است .
چنا ن که د ر مقابل زبان عربی نیز هیچ گا ه ا ز مقاومت باز نایستا د ه و با بهره گیری از آن بر غنای معنایی و واژگانی خو د افزود ه است .
د ر طول تاریخ د انشمندان و نویسند گان فارسی زبان ، همواره د ر خلق آثار ارزشمند کوشا بود ه و د ر نشر این آثار به زبان ها ی مختلف تلاش کر د ه اند . تا جا یی که نام مشاهیر زبان و ادب فارسی د ر جا ی جا ی این جهان پهناور بر زبان ها جاری است .
      د ر این بررسی سعی شد ه ، علاوه بر جهات اهمیت زبان و ادبیات فارسی برای ما ایرانی ها و دوستداران خارجی به بررسی کلی و اجمالی زبان و محتوای کتب درسی ادبیات و بازتاب آن د ر سطح جامعه ، بحث خواندن متون ، چگونگی انگیزه و ... و هم چنین راه کارها و عملکرد هایی که می توان با همیاری و همد لی بیشتر ، د ر گسترش و تعمیق زبان و ادبیات فارسی د ر حوزه ی د اخلی وبین المللی به کار گرفت ،پرداخته شود . امید است بتوانیم د ر این عزم عمومی ، سهمی د اشته باشیم و د ر جرگه ی عاشقان زبان و ا د ب فارسی قرار گیریم

دوران صفویّه ، از بحث انگیزترین دوره هایی است که مطالعه ی آن از وجوه مختلف ، حائز اهمّیّت است . دین ، نژاد ، زبان ، قومیّت ونیز سیاست های مختلف پادشاهان این سلسله ، تأثیر فراوانی در ساختارهای جامعه و به خصوص فرهنگ و ادب و اقتصاد وتاریخ ایران داشته است . فراوانی عناصر و واژگان مربوط به شغل ها و منصب های مختلف ، با ریشه های لغوی گوناگون، درسراسرمتون ادبی و تاریخی این دوره – که در منابع پیش از آن ، بدین شدّت و حدّت ، مشاهده نمی شود -  دلالت بر آن دارد که رشد فوق العاده ای در عرصه ی کسب و کار و تشکیلات دیوانی ، اتّفاق افتاده است که درخور مطالعه و بررسی می باشد . هدف اصلی نگارنده در این نوشتار ، معرّفی مهمّترین متون دست اوّل این دوره است که برای استفاده ی پژوهشگران ، نسبت به سایر منابع موجود، از اهمّیّت بیشتری برخوردار بوده است . روش تحقیق ، به صورت اسنادی و کتابخانه ای وبر مبنای تحلیل محتوا می باشد .

کلید واژه ها : مشاغل ، مناصب ، کسب وکار ، صفویّه ، دیوانی , ادبیّات ، تاریخ ، مقام

مشترکات اندیشگانی ،زبانی و روایی دو شاعر معاصر پارس و عرب ،محمدرضاشفیعی کدکنی و عبدالوهاب البیاتی و بویژه ارادت شفیعی کدکنی نسبت به بیاتی که موجبات اثر پذیری او را از این شاعر اندیشمند و منتقد عراقی فراهم آورده است، ما را بر آن می دارد تا سروده های آنها را از نظر گاه های مختلف و از جمله از منظر جلوه های  ادبیات عامه مورد واکاوی قرار دهیم.یکی از مولفه های سنت به کار رفته در سروده های این دو سخن پرداز معاصر ،میراث ادبیات عامه است .دستاورد حاصل از جستارحاضر، مبین آن است که هر دو، فولکلور و ادبیا ت عامه را بستر مناسبی برای بیان سروده ها و مضامین ذهنی خویش قرار داده اند. در هم تنیدگی اشعار شفیعی با این میراث  نسبت به سروده های بیاتی  مطلوب تر و بسامد این سنت در سروده های بیاتی نسبت به شفیعی بیشتر و متنوع تر است.علاوه بر این، بیاتی در بکار گیری ضرب المثل های عربی و فارسی گوی سبقت را نه تنها از شفیعی ؛ بلکه ازدیگر اقران خود نیز ربوده است.توان دگرگونی تعابیر ونگاه تازه به این میراث گران ، در اشعار هر دو نمایان است ؛ تا بدان جا که گاهی امثال را در جهت عکس  فحوای آنها به کار گرفته و به تعبیر دیگر طرحی نو بر آن انداخته اند.این بهره گیری ،بیانگر دلبستگی عمیق هر دو شاعر، به فرهنگ مردمی و عامیانه ی سرزمین خود  و فراتر از آن ، نوع بشراست و آنها که بر آمده از دل همین مردمند ،حق خویش را در اعتلای این باورهای گاه به ظاهر بی پایه و اساس، در جهت اساسی ترین اندیشه های انسانی به کار گرفته و به حق موفق بوده اند.

کلید واژگان:ادبیات عامه ،محمدرضاشفیعی کدکنی،عبدالوهاب البیاتی

آرایه¬های بلاغی هر یک به تنهایی، می¬توانند موجب جذابیت و رونق کلام ادبی شوند و موسیقی را در کلام افزایش دهند یا ایجاد کنند. صنعت استعاره نیز یکی از همین صنایع ادبی است که شاعران از دیرباز با آن آشنایی داشته و با آن به کلام خویش، رونق و لطف خاصی می¬بخشیده¬اند. استعاره بزرگ¬ترین کشف هنرمند و عالی¬ترین امکانات در حیطة هنری و از کارآمدترین ابزار تخیّل و به اصطلاح نقاشی در کلام است و به طور کلی استعاره، مهم¬ترین عنصر خیال در شعر است که در زیبا کردن شعر سهم بسزایی دارد. ابوالعلاء معری (۹۳۷-۱۰۵۷م) و شوریدة شیرازی (۱۸۵۷-۱۹۲۷م) دو شاعر نابینای عرب و ایرانی هستند که در کودکی و پس از تجربة بینایی محدود، حس دیداری خود را ازدست‌ داده¬اند؛ اما با این وجود توانسته¬اند در زمان خود در عرصة شعرسرایی بدرخشند. پژوهش حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی–تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، صنعت بلاغی استعاره را از خلال دیوان سقط‌الزند معری و دیوان شوریده مورد بررسی قرار دهد و به این نتیجه رسیده است که هر دو شاعر نابینا برای تصویرسازی برخی مفاهیم ملموس از استعاره‌های مصرحه و مکنیه و انواع آن بهرة فراوان برده‌اند و با وجود محرومیت از قوة بصری، همپای شاعران بینا در کارکرد استعاره در شعر خود موفق عمل کرده‌اند؛ اما معری در ساخت استعاره‌های ابتکاری و مادر که زاییدة تخیل شاعر است، از شوریده خلاق‌تر عمل کرده است.

کلیدواژگان: استعاره، تصویرپردازی، ابوالعلاء معری، شوریده شیرازی

مقاله حاضر در چارچوب نظریه زبان شناسی شناختی زیر نظریه سرنمون و فضاهای ذهنی به بررسی وجه امری زبان فارسی می پردازد. فرضیه پژوهش حاضر با تاکید بر تمایزهای موجود بین مولفه های صورت و معنا وجه فعل  و توزیع آن در ساخت های زبانی متنوع بنا نهاده شد. هدف ازاین مقاله تعیین و توصیف  ویژگی های وجه امری زبان فارسی در سطح جمله وفراتراز آن می باشد. براساس رویکرد زبان شناسی شناختی، زبان بخشی از نظام شناختی است وساختار نحوی زبان را نمی توان مستقل از ملاحظات معنایی و منظور شناختی مورد بررسی قرار داد. ازاین رو، دیگر سطوح زبانی نظیر سطح معنا و کاربرد شناسی و صورت های زبانی نظیر اسم ، صفت و قید  که در تعیین وجه تاثیر گذار هستند ، مطمح نظر بوده  است. پیکره زبانی پژوهش حاضر بافت بنیاد است و از ادبیات داستانی معاصر استخراج شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از روش توصیفی و کیفی انجام شد. تحلیل داده ها بیانگر این است  که اگر در توصیف و تعریف وجه امری همه سطوح زبانی در نظر گرفته نشود، نتیجه چالش برانگیز خواهد بود و طیف وسیعی از داده ها از منظر صورت و معنا کنار گذاشته می شود. بنابر این ، با استفاده  از رویکرد شناختی در نظر گرفتن همه سطوح زبانی توصیف دقیقی ارائه شد ه است.

کلمات کلیدی: وجه فعل، وجه امری، زبان شناسی شناختی

استعاره یکی از مباحث دانش بیان است که از گذشته های دور، اندیشه اندیشمندان علوم بلاغی را به خود مشغول کرده است. از آنجا که استعاره، یکی از ابزار تخیل آفرین و در اصطلاح، نقاشی با کلمات می¬باشد، مورد توجه ویژه ادبا و منتقدین ادبی قرار گرفته است.
در این مقاله سعی شده است که تصاویر شعری که بر اساس به کار گیری استعاره در شعر مولانا حسین وحشتی جوشقانی کاشانی خلق شده است، مورد بررسی قرار گرفته؛ تا از این راه، (هرچند اندک) گرد و غبار خمولی از چهره این شاعر برجسته دوره صفویه ، و نیز هنر شعری او زدوده شود.

واژه هاي كليدي: تصویر سازی، استعاره، حسین وحشتی جوشقانی، شعر دوره صفویه.

نوشته¬ی حاضر در ارتباط با تهمورت، يکی از پادشاهان چهارگانة اساطيری نامة باستان است. از اينرو روشن سازی ابهامهای مربوط به او می¬تواند نقش قابل ذکری درشناخت اساطـير ايران باستان داشته باشد . تهمورت در منابع کهن با لقب ديو¬بند معرفی شده است و مورد پژوهـش ما ، جايگاه تهمورت درتاريخ اساطيری ايران است با تمرکز بر مفهوم ديو¬¬بند ، که بدين منظور ، گـذری بر روايتهای زندگـی او در شاهنامه و ديگر متون پهـلوی داشته و آنگاه با نظر به معـانی ديو به تحليل و رمز گشايی ديوان رویاروی تهمورت پرداخته است و پیگیری می کند اطلاق دیو بر غیر آریاییان تا چه اندازه با دانسته های ما قابل تطابق است. نتیجه این که می¬بايست ديوان را موجوداتی صاحب شعور  بدانيم ؛ و منسوب به اهريمن . از  طرفی چون که اين ديوان خواستار تســلط بر جهان¬اند، احتمالاً ماهيت انسانی داشته و  چون  آموزش دهنده¬ی خط به تهمورت¬اند بنابراين متمدن¬اند و احياناً تمدنی پيـشرفته تر از تمدن آريايی دارند.
    نگارنده از مقاله¬های القاب تهمورت، نوشته دکتر حسن ابريشمی و بررسی کهن الگوی انسان نخستين و نمادهای آن در بخش پيشدادی شاهنامه فردوسی از فرزاد قائمی استمداد جسته است.

کليدواژه : شاهنامه ، اسطوره ، تهمورت ، ديو ، رمز

هدف از این مقاله بررسی «نوستالژی دوران کودکی» و «آرمان شهر» در شعر فروغ فرخزاد و سهراب سپهری است. اساس کار نیز نمایاندن غم و اندوه ها و حسرت ها و رنج ها و دردهایی که این دو شاعر در طول زندگی متحمل شده اند، می باشد.
نتایجی که از این پژوهش با عمل آمده، پی بردن به این مسئله که اندیشه ی نوستالژیکی زمانی تجلّی می یابد که شاعر یا نویسنده به خاطر ناراضی بودن از شرایط موجود، به گذشته و یادآوری خاطرات شیرین یا به آینده و ساختن دنیای آرمانی پناه می برد و سروده اش را همراه با حسرت و دل تنگی بیان می نماید.
نوستالژی در شعر فروغ فرخزاد و سهراب سپهری نیز به صورت حسرت خوردن بر دوران کودکی و یادآوری خاطرات گذشته و خلق دنیای آرمانی و... جلوه می کند.

واژگان کلیدی: نوستالژی، دوران کودکی، آرمان شهر، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری

نيرنگ يكي از شگردهايست كه پهلوانان ودلاوران براي رهايي از شكست و دست يافتن به پيروزي در مقابل همآورد خويش بكار مي¬گيرند. اين مفهوم درادبيات ملل گوناگون از جمله در شاهنامه¬ي فردوسي كاربرد متنوعي دارد. نيرنگ در بخش¬هاي حماسي ـ اسطوره¬اي وتاريخي به كار رفته است كه به نظر مي¬رسد در بخش حماسي آن با انگيزه واهداف شخصي وانساني وملي ، بيشترين كاربرد را دارد. برخلاف معناي متعارف نيرنگ كه مفهومي منفي دارد؛ در شاهنامه جنبه ها و مفاهيم مثبت آن را مي¬توان مشاهده كرد. همچنين عمل نيرنگ، تنها مختص انسان (مرد وزن) نيست بلكه شامل غير انسان (حيوان وديو) نيز مي¬شود. در اين پژوهش، معاني ومترادفات نيرنگ، بسامد آن¬، اهداف وجنبه¬هاي آن (شخصي،انساني،ملي) در قسمت حماسي شاهنامه مورد بررسي قرار مي گيرد .

كليد واژه: شاهنامه-فردوسي-رستم- نيرنگ-ترفند

غزل، یكی از قدیمی‌ترین قالب‌های شعر فارسی است كه شاید اگر در ادبیات جهان دنبالش بگردیم شكل‌هایی نزدیك به همین قالبی كه در زبان فارسی وجود دارد را بتوانیم بیابیم. وقتی انواع ادبی را تقسیم می‌كنند، یكی از گونه‌های ادبیات كه نوع اصلی نیز محسوب می‌شود، تغزل است؛ كه باید خود را در قالبی نشان داده، محملی برای ارایه خود داشته باشد كه ادبیات فارسی این را به عهده شعر نهاده است، یعنی هنر كلامی كه تغزل را حمل می‌كند، شعر است. غزل چون توانسته است تغزل را با خود حمل كند، پیشینه‌ی بسیار دوری دارد. در این مقاله بر آن هستم تا ویژگی های غزل، انواع آن، غزلواره و هنجارشکنی های معاصر را در قالب غزل بررسی و معرفی نمایم.

واژه هاي كليدي: غزل، غزل سرایی، گرایش به غزل سرایی، زمان حال.

مکتب های حماسی ادبیات فارسی پا به پای ترویج زبان و ادبیات فارسی از ناحیه خراسان بزرگ و ماورالنهر شروع شده و می توان « مکتب توس » را نقطه اوج آن قلمداد کرد و در قله این مکتبها، « شاهنامه فردوسی» قرار دارد. شاید همین نسخه های شاهنامه فردوسی را بتوان به عنوان نقش بنیادین گسترش و ترویج زبان و ادبیات فارسی در نظر گرفت. هر چند که در خصوص سیر حماسه سرایی در ادبیات فارسی در این دو قرن اخیر پژوهش هایی توسط مستشرقین اروپایی و محققین ایرانی انجام یافته است. در این مقاله بر حسب شرایط جغرافیایی و فرهنگی به بحث رشد و ترویج مکتب های حماسی و نقش آنها در ترویج زبان و ادبیات فارسی پرداخته شده است و نتیجه آن که حماسه های منظوم و منثور فارسی به خصوص شاهنامه فردوسی به نوبه خود سهم عمده ای در ترویج زبان و ادبیات فارسی داشته اند.

واژه هاي كليدي: مکتب های حماسی در ادبیات فارسی، ترویج ادبیات فارسی، حماسه

چکیده: این نوشته بخشی از یک تحقیق مبسوط درباره ی شعر آیینی بعد از انقلاب اسلامی است. در این بخش، از دیدگاه نقد تأثری به این موضوع نگاه شده و تلاش بر این بوده که جایگاه شعر آیینی و شعرای آن در فضای شعر امروز مشخص شود.
در این رویکرد نقد میزان تأثیر شعر بر مخاطب سنجیده می شود. آنچه که تاکنون در نقد اشعار دیده ایم، نقل تأثیر خاص یک شعر در محفلی خاص بوده است؛ مثل آنچه که از بوی جوی مولیان رودکی در چهارمقاله آمده و مشهور است. نوع دیگر مقدمه های دواوین یا مدخلهای تذکره ها بوده که با عبارات کلی و مشابهی مثل «یگانه ی روزگار بود»، «کلامش دلنشین است»، «سوزی در شعرش نهفته است» و ... انباشته شده و معمولا اگر دروغ و تعارف نباشد، حاصل ذوق و تأثیرپذیری شخص نویسنده است و نه جامعه ی مخاطب

نظرية ادبي بوم‌نقد بر مطالعة (بينارشته‌اي) ادبيات و ‌زيست‌بوم در ارتباط با يكديگر تأكيد دارد. اين مقاله درآمدي است بر پيشينه، فرايند پيدايش و شكل‌گيري، مباني و روش‌شناسي بوم‌نقد. در آغاز، پس از بیان پيشينه‌اي كوتاه، روند و علل ظهور اين نظريه در نيمة دوم سده‌ی بيستم بررسي مي‌شود. پس از آن، تعاريف بوم‌‌نقد از ديدگاه صاحب‌نظران مختلف بازگو می‌شود. در بخش دیگری از مقاله، موقعيت رويكردهاي گوناگون بر طيف بوم‌نقد بين دو منتهای ساخت‌گرايانه و واقع‌گرايانه مورد بررسي قرار می‌گیرد. در ادامه، به چند نمونه از روش‌شناسي‌هاي بوم‌‌نقد پرداخته می‌‌شود. سرانجام، بعد از اشاره‌اي مختصر به بوم‌فمنيسم و عدالت زيست‌محيطي، واژه‌نامه‌اي كاربردي و منابعي براي مطالعة بيشتر معرفي مي‌شود.

واژه‌های کلیدی: بوم‌نقد، ساخت‌گرايي، واقع‌گرايي، طبيعت، محيط ‌زيست.

هدف این مقاله,مطالعه رابطه بین مفاهیم زمانی و ساختاری شدن این مفاهیم در چارچوب زبان شناسی شناختی در زبان فارسی است .این تحقیق براساس نظریات ایوانز(2006)تالمی(2004) و(2006) و با بهره گیری از نظریات لیکاف و جانسون(1998) استفاده شده است که به معنای ساخت مفاهیم انتزاعی ,مجرد و ذهنی از تجربیات عینی و ملموس می باشد.داده های  این پژوهش از میان افعال حرکتی, واژه های زمان دار، قیود زمان و حروف اضافه نشان دهنده زمان انتخاب گردیده اند ما در این پژوهش به این نتیجه رسیدیم که گاهی گویند. خود را محور و نقطه صفر حرکت(مبداء) بسوی مقصد(زمان) و گاهی هم خود را به عنوان مقصد و حرکت زمان بسوی خود را توصیف می کند.در ضمن انواع روابط معنایی بصورت همزمانی,توالی و دوره ای... مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی انجام  گرفته است.

کلید واژه: زبان شناسی شناختی،مفهوم سازی،روابط معنایی ،توالی ،دوره،همزمانی،توصیفی-تحلیلی.

بدون شک ارتباطات مهّم ترین، بلکه تأثیر گذارترین فرایند در هرگونه ای از تشکیلات دولتی و اداری (ستادی) سازمان ها محسوب می شود. زیرا هم در درون و هم برون سازمان، روابط پیچیده ای را تحت عنوان «شبکه و گردونه ی ارتباطات» فراهم می آوردکه؛ ضمن حیات بخشی به تشکیلات موجود، اسباب استمرار زندگانی سازمان را تأمین نموده و با مراعات جنبه های رسمی و حفاظتی در جهت حفظ و نگاهداشت اطلاعات سازمانی خویش و رهبری و هدایت امور دستگاه، آن را به سمت موفقیّت رهنمون می شود. سلسله ی غزنویان یکی از پر جنجال ترین و مرموزترین حکومت هایی است که انجام همه ی امور مربوط به درون و برون سازمانشان با احتیاط تمام  بر موارد یاد شده اشتمال دارد. ضمن آنکه در راستای تبادل اطّلاعات، تمام اهرُم های حکومتی بر اِنها و تفتیش و تجسّس استوار بوده است. چنانکه در هر دفتر و دیوان و ولایت بر هرکارگزار دولتی مُنهیانی گمارده بودند: «چنان که انفاسَ می شُمُردندی و اِنها می کردندی». به طور خلاصه سیستم اطلاعاتی و خبر رسانی آنان  بسیار سریع، دقیق و به موقع عمل می کرد. «...و نامه ها رسید سوی ما پوشیده از غزنین...»(تاریخ بیهقی؛ج1،67: 1368) داستان «خیشخانه ی هرات» (همان؛ 172-176، 1368)مصداق آشکار این ادعاست. از طرفی نظام اداری آنان ترکیبی از مجموعه ی رسوم و قوانین دربار خلفاء و نیز بخشی از آداب و میراث دیوانی پیش از اسلام خراسان و ماوراءالنهر بوده است.(روزگاران 405 : 1380) حال در این مقاله نظر بر این است که ؛ سلطنت غزنویان از منظر تشکیلات، ظرایف ارتباطات و دقایق مکاتبات اداری و سازمانی مورد بررسی قرار گیرد.

کلید واژه ها : ارتباطات ، تشکیلات ، حکومت ،سازمان، نظام اداری، نامه ها