Codex Suprasliensis

Daleko na wschodzie – 650 km na południowy wschód od Moskwy leży miasto Penza. Prawdopodobnie mało kto o nim słyszał choć liczy ponad pół miliona mieszkańców. Atrakcją Penzy jest muzeum jednego obrazu. Zwykle jest to jakieś znane dzieło o dużym znaczeniu dla kultury rosyjskiej lub w ogóle światowej. Tak jak w galeriach jednego obrazu, które możemy znaleźć również w Polsce (np. w Olsztynie lub Suwałkach) podziwiany obiekt zmienia się co jakiś czas. Podobno jest to jedyne takie muzeum na świecie. Kontemplowanie aktualnie wystawianego dzieła jest zaaranżowane jako swoisty spektakl: poprzedzone filmem dokumentalnym lub wykładem na jego temat i wzbogacone adekwatną muzyką. Samo odsłonięcie i możliwość obejrzenia płótna jest tego spektaklu zwieńczeniem. A gdyby był to zawsze tylko jeden obiekt? Niekoniecznie obraz. Może książka... Na pewno musiałoby to być coś bardzo ważnego, wyjątkowego, o wybitnym znaczeniu historycznym. Jedną z takich książek (a właściwie należałoby powiedzieć " ksiąg "), które zasługują na własne muzeum jest Kodeks supraski. Co to za manuskrypt i skąd ta nazwa? Otóż jest to liczący sobie tysiąc lat rękopis spisany na pergaminie w języku staro-cerkiewno-słowiańskim. Stanowi on fragment Minei Czetii-księgi cerkiewnej, zawierającej zbiór żywotów świętych czczonych przez Kościół Prawosławny oraz pasje świętych męczenników. Jej fragmenty odczytywano w czasie ruchomych i stałych świąt cyklu rocznego. Kodeks supraski zawiera teksty przeznaczone na marzec. Spisał go na początku XI w. niejaki Retko gdzieś we wschodniej Bułgarii. Prawdopodobnie już w XIII w. znajdował się na terenie Rusi i do Polski trafił za sprawą prawosławnych mnichów z Ławry Pieczerskiej w Kijowie, którzy zakładali w XVI w. monaster w Supraślu. W 1823 roku podczas badania archiwów Monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny profesor Uniwersytetu Wileńskiego ks. Michał Bobrowski odkrył rękopis dla nauki. Kodeks Supraski fot. Wikipedia

The article presents a model or theory as a contribution to the ongoing discussion on what substantives  belonged to the ŭ-declension in OCS. The article explores six OCS substantives, даръ dar″ 'gift', родъ rod″ 'family, birth', рѧдъ ręd″ 'row' садъ sad″ 'garden, plant, tree', санъ san″ 'rank, dignity' and чинъ čin″ 'rank, order', in the well-known Codex Suprasliensis, using my model or theory. My conclusion is that the substantives даръ dar″ 'gift', родъ rod″ 'family, birth' and чинъ čin″ 'rank, order' did belong to the to the ŭ-declension in OCS. There were too few occurrences to definitely conclude that рѧдъ ręd″ 'row'  садъ sad″ 'garden, plant, tree', санъ san″ 'rank, dignity' also belonged to the ŭ-declension in OCS.