[Arka Kapak Yazısı] Türkiye’de İttihatçılık algısı farklı kesimler tarafından birbirinden tamamen farklı ve zıt bir biçimde gelişmektedir. İttihatçılar II. Abdülhamid’i tahtından ettiği düşüncesiyle bir kesim tarafından lanetlenirken,...
more[Arka Kapak Yazısı] Türkiye’de İttihatçılık algısı farklı kesimler tarafından birbirinden tamamen farklı ve zıt bir biçimde gelişmektedir. İttihatçılar II. Abdülhamid’i tahtından ettiği düşüncesiyle bir kesim tarafından lanetlenirken, başka bir kesim tarafından ulus devletin önünü açması noktasında adeta kutsanmaktadır. Her iki yaklaşımda ihmal edilen, İttihat ve Terakki’nin gerçekte ne olduğu, meselesidir. İttihat ve Terakki’nin tarihinin yazılmasındaki bariyerlerden biri şüphesiz algılanma biçimi kadar kaynaklarının sınırlı olmasıdır. Gizli bir örgüt olarak kurulması tarihçinin işini zorlaştıran etkenlerdendir. Hacı Adil Bey’in ailesinin, ellerindeki evrakı, diğer İttihatçı ailelerden farklı olarak, koleksiyonerlere terk etmeyerek T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığına bağışlamış olması araştırmacıların evraka kolayca ulaşmasına önemli bir katkı sağlamıştır. Elimizde bulundurduğumuz çalışma, T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’na bağışlanan Hacı Adil Bey evrakı içerisinde yer alan, İttihat ve Terakki’nin yönetici zümresine ait evrakın titiz bir şekilde yayınlana hazırlanmasından oluşmaktadır. Çalışma, İttihat ve Terakki’nin en kritik zamanlarında Kızıl Konakta yapılan toplantılarda tutulan zabıtları, orada kaleme alınan genelgeleri ve 1916 Umumi Kongresinde kabul edilen siyasi programı içermektedir. İmparatorluğun ve Türkiye’nin siyasi ve toplumsal geleceğini çizecek çoğu hayati karar Kızıl Konak çatısı altında düzenlenen toplantılarda alınmıştır. İskan, göç, kültür, lisan, din ve ulus inşası gibi sayısız politikanın oluşumunu ve gelişimini Kızıl Konak evrakında izlemek mümkündür.
Kızıl Konak evrak-ı metrukesinin izi sürüldüğünde, İttihat ve Terakki’nin İmparatorluğu ihya etme imkanının olmadığını anladığında ulus devlet inşasına yöneldiği ve bu yönde kararlar aldığı görülecektir. Bu kitap, ihyadan inşaya uzanan uzun tarihi sürecin anlaşılmasında araştırmacılara önemli bir katkı sunacaktır.
