Karaköy

Özet
Kentsel alanlar, tarih boyunca dönemin sosyo-ekonomik ve politik süreçlerinin bir ürünü olarak görünürlük kazanırken modern dönemle birlikte kapitalist sistemin üretim ve tüketim pratikleri kentsel yaşamı dönüştürmüştür. Endüstri Devrimi’yle birlikte modern düşünce kentsel mekânları üretim ve sanayi merkezi olarak planlarken 1960’lı yılların sonuyla birlikte postmodern kent teorileri, kentsel mekânları tüketim etkinliği üzerinden tanımlamaya başlamıştır. Söz konusu dönemde neoliberalizm düşüncesi toplumsal alanda yaygınlaşırken kentsel mekânlar sermayenin birikim rejiminin bir parçası haline gelerek piyasa ekonomisinin işlemesine yönelik lokomotif güç olmuşlardır. Küresel kent ve dünya kenti tanımlamalarının 1980’li yıllar itibariyle kent literatürüne kazandırılmasıyla birlikte küresel kent teorisi kentsel alandaki kültürel etkinlikler üzerinden tüketim ekonomisine işaret ederken kentsel mekân kapitalist saiklerce yeniden üretilmektedir.
Çalışmanın örneklemini araştırmanın amacına uygun olarak son yıllarda belirgin olarak kentsel dönüşümün ve mekânsal farklılaşmaların yaşandığı Karaköy semtine bağlı Kemankeş Karamustafa Paşa Mahallesi’nde bulunan Pitane, Osmanlızadeler Karaköy 1879, Lava Store, Karaköy Çınar Restaurant ve Ropi Karaköy olmak üzere 5 mekân oluşturmaktadır. Ele alınan mekânlar çalışmanın kuramsal perspektifine uygun olarak düzenlemiş kategoriler üzerinden Nitel İçerik Analizi yöntemiyle eleştirel perspektiften incelenmiştir.   
Bu çalışma 1980’li yıllarla birlikte küreselleşme dalgasının bir parçası olarak küresel kent olarak kurgulanan İstanbul’daki mekânsal dönüşümüne odaklanmaktadır. Bu bağlamda 2000’li yılların başıyla birlikte Karaköy semtinde yaşanan mutenalaştırma çalışmaları bağlamında yaratılan küresel kent imgesi tüketim ekonomisi üzerinden işlerlik kazanmaktadır. Tüketim kültürü içerisinde yaşanan mekânsal dönüşümle mekân-insan etkileşimi içerisinde söz konusu olan Karaköy semtinin eleştirel perspektiften irdelenmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kentsel Mekân, Neoliberalizm, Küresel Kent, Tüketim Toplumu, Karaköy, Medya 

Abstract
Urban areas, the production and consumption practices of the capitalist system have transformed urban life with the modern era,  while gaining visibility as a product of socio-economoic and political processes of the period throughout history. While modern thought plans, urban place as production and industrial center with the industrial revolution, with the end of the 1960s, postmodern urban theories began to define urban place onto the consumption activity. When it comes to this period while the idea of neoliberalism widespread in the social area, urban place become as a part of the accumulation regime of fund and become the locomative and became the locomotive power for the functioning of the market economy. With the definitions of the global city and world city associated with gaining the urban literature in the 1980s, while the global urban theory indicate to the consumption economy through cultural activities in the urban area,urban area is reproduced by capitalist impetus.
Sample of the study, fitting the purpose of the research consist of 5 place; Pitane, Osmanlızadeler Karaköy 1879, Lava Store, Karaköy Çınar Restaurant and Ropi Karaköy located in Kemankeş Karamustafa Paşa Neighborhood of Karaköy district, where urban transformation and place differentiation have been occured in recent years.  Place that presented were analyzed from a critical perspective by using the Qualitative Content Analysis method through categories arranged in pursuant of the theoretical perspective of the study.
This study focuses on the spatial transformation in Istanbul, which was fictionalised as a global town in the 1980 as a part of the globalization wave. İn this context, the global city image has been gained functionality through the consumption economy that created in the context of the gentrification efforts in the Karaköy district at the beginning of the 2000s the aim of this study is constistuted the Karaköy district which is at issue in the spatial transformation happening in the consumption culture and the space-human interaction, from a critical perspective.

Keywords: Urban Space, Neoliberalism, Global City, Consumer Society, Karaköy, Media

This study was created according to the hypothesis of “Can a city square reading with
semiotic methods provide us with an appropriate perspective on simultaneous and
diachronic space analysis?”. The square is a multi-layered and dynamic place where
the society expresses their identities and cultures together and separately and functions
as a place of meeting, separation, exchange and communication. Assuming that a
society's codes and their analysis will be reflected in a public space, Karaköy square
has been tried to be read with the semiotic method. First of all, the literature of
urbanism semiotics was examined and discussed in detail. As the next step, a hybrid
analysis system that can be adapted to public space has been developed with the
theoretical knowledge obtained by considering systemic similarities. Later, the
historical-urban topography of Karaköy square was written to create a common plane.
The data obtained in this way creates a common plane about time and space, and
prepares a ground for discussion in semiotic analysis. The study area, which was
evaluated over these data, provided the reading of space with the lens of semiotic
approach. It is argued that the semiotic reading of Karaköy Square will be beneficial
in analyzing the codes of the society in the transformation process, which is reflected
in the public space, and turning it into an urban design input one step later.

Özet Bu bildiri kentlerin geleceğine ve akıllı kentlere dair söylemlerin çoğunluğunun teknolojik gelişmelere dayandırılmasına farklı bir bakış açısı getirerek "akıl" kavramının kentin kendi bilgisinden, geçmişinden ve dönüşümünden geldiğini varsaymaktadır. Zengin bir çalışma alanı olan İstanbul'un kentsel dönüşüm alanı Karaköy üzerinden kullanıcı bazlı mimari ölçekteki dönüşümle gelecek kentlerin dönüşeceği düşüncesi üzerinden bu bölgedeki hanlar ve pasajları çalışarak bir söz söylemektedir. Yalnız kent planlarıyla, üst ölçek kararlarıyla, teknolojik uygulamalar ve yapay zeka ile değil kentin kendi aklıyla geleceğin kentinin nasıl dönüşeceği ve görüneceğine dair bu çalışma çok disiplinli olarak kullanılan "eşik" kavramı üzerinden yürütülmüştür. Eşik kavramının farklı anlamlarını ve kullanımlarını irdeledikten sonra çalışma alanı olan Karaköy'ün tarihi ve karakteri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışma alanının eşik lavramı ile olan ilişkisi detaylandırıldıktan sonra seçilmiş han ve pasaj örnekleri barındırdıkları eşik mekanlar (ortak alan) üzerinden analiz edilmiştir. Dört gruba ayrılan eşikler her örnek yapı için tablo haline getirildikten sonra bu yapıların hangi dönüşüm aşamasından olduğu belgelenmiştir. Bunu takiben çalışma alanine ait bir dönüşüm haritası çıkarılmıştır. Geleceğin kentlerinin bu tip dönüşümlerle belirli bir süreç içinde oluşacağı vurgulanarak çalışma sunulmuştur.

Karaköy region has been going through an urban transformation process where the hardware stores and small workshops are transformed into high end restaurants, shops, hotels and galleries. Developing without a master plan, these transformations have been triggered by the declaration of the old Karaköy port as "Tourism Area" in 1994 and the announcement of Galataport Project in 1998. Both Galataport and the single regeneration projects are mostly based on commercial and touristic facilities which can lead to the exclusion of urban public. Yet, Karaköy is a very important region for the urban memory of İstanbul with its historical port, architectural monuments and urban life. Therefore, the regeneration projects in the area should contribute to the quality of metropolitan life.  If the coastline of the former port is regenerated as public space supported by socio-cultural facilities, the historical city can be connected with the waterfront by bringing the coastline into the use of public. As part of the historical identity of İstanbul, Karaköy is a very significant urban region which might have leading roles in the development of the İstanbul metropolitan area if designed with a vision of producing urban values. This article discusses regeneration approaches within this context.

"Establishment of Urban Spaces in the Centerline of Neoliberalism Societal Dynamics: Case Study of Karaköy" Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi Etkileşim Sayı 8 Yıl 2021 Sayfa: 108-131

Öz
Sosyo-ekonomik ve kültürel alanlarda geçmişin toplumsal formlarından farklı bir örgütlenme tarzına sahip olan neoliberalizm ekonomik alanda post-fordist üretim süreçlerine ve sermaye birikim rejimlerine işaret ederken, toplumsal alanda bireyin ön plana alındığı tüketim ekonomisiyle ilişkilendirilmektedir. Tüketim kültürü altında kentsel mekânların neoliberal dönemde kapitalist dinamiklerce şekillendirilmesi sürecinde medya teknolojileri ön plana çıkmaktadır. Günümüzde gerek konvansiyonel gerekse yeni medya teknolojileri vasıtasıyla yapılandırılan bir kültürel alan içerisinde mekâna ilişkin bilgi kapitalist sistemin değerleri üzerinden inşa edilmektedir. Tüketim kültürünün mekânsal pratikler ve yaşam tarzları üzerinden kurguladığı egemen değerler medya üzerinden meşrulaştırılırken söz konusu alana ilişkin norm ve değerler sistemi bireylerin gündelik hayat pratiklerinde somutlaşmaktadır. Bu çalışma ‘Kültürel Kuram’dan hareketle kentsel mekân, insan ve medya alanı arasındaki etkileşim sürecini diyalojik bir yaklaşımla irdelemektedir. Neo-Marksist perspektiften hareketle mekânın toplumsal üretim sürecine odaklanan çalışma aynı zamanda praksisin bir parçası olan kültürel alan içerisinde günümüzde kentsel mekânları tanımlamak için kullanılan küresel kent olgusunun altında yatan sosyo-ekonomik ve politik dinamikleri tartışmak amacındadır. Bu bağlamda amaca yönelik bir örneklem oluşturularak tespit edilen mekânlar nitel içerik analizi yöntemi kullanılarak eleştirel perspektiften yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: neoliberalizm, kentsel mekân, küresel kent, tüketim kültürü, medya, Karaköy.

Abstract
Having an organization style in the socio-economic and cultural areas which is quite different from the societal forms of the past, neoliberalism, while referring to post-Fordist production processes and capital accumulation regimes within economic area, is further associated with the consumption economy foregrounding the individuals in the societal area. Media technologies come into prominence within the process in where the urban spaces are given from by the capitalist dynamics within the neoliberal period. At the present time, information related to the space within the cultural area structured by means of both the conventional and the new media technologies is built through the values of the capitalist system. While the dominant values established by the consumption culture through the spatial practices and lifestyles are justified and legitimized, the system of norms and values related to the space in question is concretized in the daily life practices of the individuals. This study scrutinizes the interaction process among the urban space, people and the media through a dialogical approach with reference to the ‘Culture Theory’. Focusing on the social production process of space with a neo-Marxist approach, this study further aims to discuss the socio-economic and political dynamics underlying the global city phenomenon, used to define the urban spaces in our modern times, within the cultural space, which is also a part of praxis at the same time. In this context, the spaces identified by establishing an objective-oriented sampling have been interpreted by applying the qualitative content analysis method through the critical perspective.
Keywords: neoliberalism, urban space, global city, consumption culture, media, Karaköy.

Eski İstanbul’un merkezi iş alanı olarak bilinen Galata’nın, Ortaçağ’dan itibaren en önemli ticari akslarından biri olan, Galata’nın iç surları boyunca uzanan bir yol olarak ortaya çıkan Voyvoda (Bankalar) Caddesi, tarihsel açıdan önemli dönüm noktalarına tanıklık etmiş; sosyo-kültürel, ekonomik, politik açıdan pek çok değişiklikle gelişerek günümüze kadar gelmiştir. 
Ayrı ayrı dönemlerde konutlara, ticari kolonilere, hanlara, büro binalarına; köklü bir değişim içinde olduğu dönemde banka yapıları ve sigorta şirketlerine hizmet etmeye başlayan cadde, yakın dönemde Karaköy’ün yeni turizm alanı ilan edilmesiyle gündemde oldukça yer eden sermaye odaklı yatırım ve dönüşüm projelerinin ilgi odağı halini almıştır. Caddedeki belirli bir dönemin aynası olan, çoğu 1. derece tescilli banka yapıları, 2010 yılından itibaren lüks otellere dönüştürülmeye başlanmıştır.
Çalışmadaki amaç, caddenin oteller bölgesine dönüşümünde ne gibi tasarım yaklaşımlarının ele alındığını gözlemleyerek, bu yapıların otel yapılarına dönüşümünün kentsel koruma ve yeniden işlevlendirme kavramları üzerinden okunmasıdır. Çalışmada caddenin ve yer aldığı bölgenin kentsel ve mimari dokusunda meydana gelen değişimler, 4 ayrı dönemi ele alan tarihsel süreç tablosunda irdelenmiş, aynı zamanda belirli yıllardaki arazi kullanım şemaları karşılaştırılmıştır. Yurtdışından benzer örnekler araştırılmış, dönüşüm sürecinin olumlu ve olumsuz yönleri incelenmiştir.