Legitymizacja

Issues regarding coup d’etat are of interest to many academic disciplines and are subject of studies in both political and legal sciences (history of the law and state, constitutional law, criminal law and criminal proceedings). The following article focuses on the concept of coup d’etat as one form of questioning the legitimacy of the law. The author considers the broad scope of coup d’etat, and includes its various forms such as the right to resistance, civil disobedience and revolution from the historical and normative perspectives.

Closed capitals of the empire of law. The importance of openness of judicial proceedings for social legitimacy of judicial authority

The article focuses on the openness of judicial proceedings, in particular the openness of the trial, considered as an important element of the constitutional right to a trial, the requirement of procedural fairness and the condition for maintaining the social legitimacy of the judiciary. The immediate context  for the considerations is determined by the changes introduced by the Act of May 28, 2021 amending the Act – the Polish Code of Civil Procedure and certain other acts, making it possible to limit the openness of court proceedings in relation to the occurrence of an epidemiological emergency. The author draws the attention to transformations in the constitutional position and ways of perceiving the legitimacy of courts in modern constitutional democracies. The  increasing role of courts in settling major political disputes, resolving social  conflicts, controlling governmental authorities and enabling citizens to hold  representatives of the authorities accountable for their decisions renders participation in judicial proceedings one of the fundamental democratic activities
nowadays. The author also indicates that the trial (as a fundamental form of  communication between judges and citizens and a special phase of proceedings allowing the court to deeply examine the facts of the case and to learn the  prevailing understanding among citizens of the values and principles on which  the legal order is based) is a key measure to achieve the principles of procedural justice during the course of specific proceedings and to establish trust in the  third power before the public. Openness of judicial proceedings, especially the  trial, is a condition for the courts to maintain a reflexive attitude in the
process of ruling and thus to deepen the social legitimacy of the
judiciary based  on trust.

This paper discusses the issue of legitimacy of constitutional review in a constitutional democracy. The author deliberates the role of a constitutional court in three models of democracy: procedural democracy (founded on the majority rule and primacy of public autonomy), substantive democracy (based on protection of substantial values related to private autonomy) and deliberative democracy (accentuating close interaction between public and private autonomy, as well as the role of discourse in determining the meaning of constitutional principles). According to this author, substantive theories of democracy - which presume a strong position of the constitutional court – are usually underpinned by a certain form of moral realism within the meaning of fundamental rights and constitutional values. Procedural and deliberative concepts are closer to a constructivist approach. Proponents of procedural theories prefer informal (non-legalistic) reasoning conducted within the representative bodies in the matter of fundamental rights. At the same time, the explicit affirmation of the majority rule expressed within procedural theories stems from the assumption that consensus is impossible in axiological disputes– which is an assumption contrary to the one expressed by proponents of deliberative theories. The latter are distinguished by the assumption that formulating a democratic will is not based either on the majority rule or on conformity with a priori principles, but on complex social interactions aimed at transforming preferences through discourse.

Zgodnie z postulatem Maksa Webera, socjologia może przewidywać i wyjaśniać działania pod warunkiem ich wcześniejszego zrozumienia. Prezentowany artykuł rozszerza ten postulat na zjawiska społeczne w makroskali, dla których socjologia może szukać sensu, nawet jeśli nie jest on widoczny dla działających podmiotów. Perspektywą, która umożliwia taki zabieg, jest teoria zróżnicowania funkcjonalnego. Została ona zastosowana do opisania roli sędziowskiej, której znaczenie można właściwie skonceptualizować jedynie w kontekście relacji między systemami społecznymi. Autor wychodzi od koncepcji Niklasa Luhmanna, by zerwać z jego ujęciem i za Shmuelem Eisenstadtem zwrócić się w stronę systemu wartości, który mógłby legitymizować rolę sędziowską. Argumentacja autora podbudowana jest wynikami badań empirycznych i uzupełniającą je typologią procesów legitymizacji i delegitymizacji roli sędziowskiej. W konkluzji autor przedstawia konsekwencje teoretyczne sporów wokół roli sędziego oraz możliwości socjologicznego odczy-tywania aktualnych wydarzeń politycznych w Polsce.

International support for Central Asian countries has played a vital, but rarely analysed role in legitimacy-building mechanisms instituted by state authorities. This was because of the weakness of other mechanisms of legitimacy: procedural, legal, economic and traditional. The article attempts to raise the neglected issue of the international dimension of the legitimisation of an authoritarian regime. The paper examines the two areas where the international legitimacy of power took the most expressive forms, namely international security and the energetic and economic interests of the West. It aims to scrutinise the ways through which international actors provided legitimising arguments that were used by internal Central Asian actors to reproduce their authoritarian power. The empirical basis of the article consists of official documents, press releases and the recorded discourse of international political actors.

Artykuł jest próbą analizy legitymizacji Unii Europejskiej podjętej z perspektywy umiarkowanego konstruktywizmu. Zgodnie z powyższym profilem, w pierwszej kolejności autor przyjmuje założenia dotyczące procesu legitymizacji Unii Europejskiej. Następnie wskazuje na znaczenie dyskursu dla jego rozwoju oraz na kategorie występujące w wielopoziomowym systemie politycznym. Uznaje, iż wzmocnienie dyskursów (ich zakresu oraz komunikowanych treści), które powinny być realizowane na poziomie europejskim w uzupełnieniu dyskursów narodowych, sprzyjałoby procesowi wzmocnienia legitymizacji Unii Europejskiej. Dzięki takiemu dialogowi kształtowanie tożsamości europejskiej pozwalającej obywatelom na uznanie systemu politycznego UE za „swój” będzie – zdaniem autora – wynikiem procesów koncentrujących się na działaniach politycznych, instytucjach, oraz systemie prawnym UE, nakierowanych na pluralizm opinii, postaw i zachowań, których finalnym produktem powinna być „przestrzeń wspólnej egzystencji mieszkańców Europy”

The article is an attempt to analyse the legitimacy of the European Union, taken from the perspective of moderate constructivist theory. First, the author presents the constructivist assumptions about the legitimacy of the European Union. Then he emphasises the importance of discourse for the development of the EU and describes categories occurring in the multi-level political system. It is argued that strengthening of the discourses (their scope and communicated content) at European level in addition to the national discourses would promote the process of enhancing the legitimacy of the European Union. These discourses are relevant for the development of European identity that allows citizens to recognise the European political system as “their”, which will be – according to the author – the result of the processes concentrated on political activities, institutions and legal system embracing pluralism of opinions, attitudes and behaviors. The result would be “a common space of existence for the European citizens”.

"Tekst podejmuje problem efektywności promocji demokracji w krajach Azji Centralnej. Zazwyczaj podejmowany w pracach i raportach organizacji pozarządowych, a także w publicystyce, temat ten nie jest jeszcze wystarczająco zbadany przez naukowców. Rozwijana w niniejszym artykule analiza skupia się na wymiarze legitymizacyjnym postawy krajów zachodnich wobec regionu. Legitymizacyjne działania zachodnich aktorów są tu rozumiane jako wszystkie te wypowiedzi oraz praktyki przedstawicieli krajów zachodnich, odwołanie do których było tożsame z zawieszeniem kryteriów oceny reżimu stosowanych w polityce promocji demokracji, praworządności oraz praw człowieka. Motywowane wielorakimi interesami uzasadnianie reżimów autorytarnych jest traktowane jako przejaw kryzysu promocji demokracji. Praca analizuje przypadki bogatych w zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego Turkmenistanu i Kazachstanu, w odniesieniu do których międzynarodowa legitymizacja władzy przybierała najbardziej wyraziste formy.


The text addresses the effectiveness of promoting democracy in the countries of Central Asia. Usually undertaken in the works and reports of non-governmental organizations, as well as by journalists, this subject is not yet sufficiently dealt with by researchers. The present study focuses on the legitimizing dimension of the attitude of Western countries towards the region. Legitimizing activities of Western actors are understood here as all statements and practices of representatives of Western countries whose use has been tantamount to suspending the evaluative criteria applied in the politics of promoting democracy, rule of law and respect for human rights. Justification of authoritarian regime s, motivated by multiple interests, is treated here as a symptom of the crisis of democracy promotion. This paper examines the cases of Turkmenistan and Kazakhstan, both rich in oil and natural gas, and addresses the forms of international legitimizing mechanisms used for justifying the authoritarian regimes under consideration."

Pośród dyscyplin badających procesy zbiorowego pamiętania stosunkowo słabo obecne są analizy prowadzone przez politologów. Celem niniejszego tekstu była odpowiedź na pytanie o powody owego stanu rzeczy, z drugiej zaś strony próba zrekon- struowania stanu badań oraz wskazania na potencjał kategorii pamięci zbiorowej dla badań politologicznych. Podstawowy powód słabości związków pomiędzy badaniami nad pamięcią zbiorową a naukami politycznymi wynika ze specyfiki rozwoju nauk politycznych. Badania interpretatywne pojawiły się na obszarze politologii dość późno i nigdy nie stały się częścią głównego nurtu badań tej dyscypliny. Dystans względem podstawowych założeń interpretatywizmu czynił politologię odporną na badania, które opierały się na rekonstrukcji świata społecznych znaczeń odnoszących się do przeszłości. Badania nad pamięcią w ramach politologii można podzielić na kilka głównych nurtów, związanych z analizą tożsamości, legitymizacji, sprawiedliwości okresu przejściowego oraz politycznym konstruowaniem i wpływem wiedzy o przeszłości.

Artykuł przedstawia założenia interdyscyplinarnego projektu badawczego, którego przedmiot analizy stanowią kryzysy w procesie integracji europejskiej. W projekcie wyodrębniono 12 płaszczyzn analizy zjawisk kryzysowych ujawniających się w procesie integracji (kryzysy w procesie integracji z perspektywy teorii, kryzysy w procesie integracji europejskiej z perspektywy historycznej, kryzys aksjologiczny, kryzys legitymizacji, kryzys modelu demokracji w UE, kryzys modernizacyjny, kryzys finansowo-ekonomiczny, kryzys społeczny, kryzys strukturalny, kryzys komunikacji, Polska wobec kryzysów w UE, UE w poszukiwaniu miejsca na arenie międzynarodowej). Omówione zostały cele i hipoteza badań, znaczenie projektu oraz spodziewane efekty realizacji projektu. Przy każdym module projektu wskazano na teorie wyjaśniające genezę, naturę, następstwa i sposoby przezwyciężania zjawisk kryzysowych oraz metody badawcze, wykorzystywane do osiągnięcia zamierzonych celów.


The article presents the assumptions of the interdisciplinary research project, whose object of analysis are crises in the European integration process. The project distinguishes 12 planes of analysis of the crises, revealing their different aspects (crises in the integration process from a theoretical perspective, crises in the process of European integration from a historical perspective, axiological crisis, crisis of legitimacy, crisis of the model of democracy in Europe, crisis of the modernisation of the EU, financial and economic crisis, social crisis, structural crisis, crisis of communication, Poland and the crises in the EU, EU in the international arena during crisis). The article discusses the objectives and research hypothesis, significance of the project and the expected results of the project. For each module of the project, theories explaining the origin, nature, consequences and ways of overcoming the crisis phenomena were distinguished and the research methods by which research goals are planned to be achieved were specified.

Dla każdego, kto zetknął się z podstawami prawa cywilnego, stwierdzenie, że grunt, pieniądze czy prawa autorskie stanowią własność, jest uproszczeniem; są to bowiem jedynie przedmioty własności, która jest prawem podmiotowym. Prawo to można rozpoznać obserwując zachowanie ludzi: respekt okazywany przedmiotom jest pochodną respektu, jakim darzymy właścicieli. Respekt ten możliwy jest jednak tylko pod pewnymi warunkami: po pierwsze, jeśli potrafimy zidentyfikować przedmiot własności jako należący do określonego właściciela, to znaczy jeśli możemy określić, kto jest podmiotem interesującego nas prawa (własność bez właściciela nie miałaby sensu); po drugie, jeśli wiemy, w jaki sposób powstaje owo prawo, a więc potrafimy zidentyfikować moment, od którego zobowiązani jesteśmy do respektu wobec rzeczy; po trzecie, jeśli wiemy, jakie są granice uprawnień właściciela. Spójne i spójnie uzasadnione określenie genezy, podmiotów i granic własności nazywać będę systemem własności. Własność, wpisana w rutynę codziennego życia, może się wydawać nader oczywista, a pytanie o jej uzasadnienie — krępujące. Czy może jednak być coś bardziej „nieoczywistego” niż prawo bezwzględnego pozbawienia wszystkich innych możliwości korzystania z rzeczy? Od początku więc na plan pierwszy wysuwa się problem, w jaki sposób coś tak nieoczywistego jak własność mogło stać się tak oczywiste? Jak jest możliwe społeczne uzasadnienie (legitymizacja) własności? W niniejszej książce stawiam pytanie jeszcze ogólniejsze: Jak jest możliwa społeczna instytucja własności? Moja odpowiedź brzmi: Instytucja własności jest możliwa, po pierwsze, dzięki jej legitymizacji i, po drugie, dzięki istnieniu systemu własności. Oba te pojęcia są wewnętrznie spokrewnione, ale ich związek wykazuje zarazem strukturalną sprzeczność w społeczeństwach zintegrowanych rynkowo. Kolejnym moim celem jest próba wyjaśnienia wskazanej wyżej społecznej paradoksalności własności z odwołaniem się do stanowisk wybranych klasyków socjologii. Zrealizowanie tego celu wymaga także omówienia niektórych prawniczych i filozoficznych kontrowersji związanych z własnością oraz takiej systematyzacji rozpatrywanej problematyki, która uwzględnia różne punkty widzenia, nie wyrywając ich z historycznego kontekstu.
Rozdział pierwszy rozpoczyna się od przedstawienia prawniczej koncepcji absolutnego prawa własności — ze szczególnym uwzględnieniem genezy tego prawa i jego praktycznego kształtowania się w starożytnym Rzymie. Problematyka genezy własności daje okazję, aby nawiązać do twórczości Maxa Webera. Dylematy socjologiczne, przed jakimi stanął Weber, będą punktem wyjścia do sformułowania problemu stanowiącego główny przedmiot niniejszych rozważań. Wstępne ustalenia dotyczące instytucji własności pozwalają ukazać zasadnicze paradoksy pojęciowe, stąd w rozdziale drugim konieczne stanie się omówienie niektórych współczesnych sporów wokół sposobu definiowania własności. Spory te ujawniają paradoksalność własności w kontekście społecznym i konstytucyjnym, rozbieżność między dwoma rodzajami argumentów występujących w dyskursie prawniczym dotyczącym praw własności. Pierwszy rodzaj argumentów określa racjonalną akceptowalność, czyli legitymizację własności (rozdział trzeci). Rodzaj drugi dotyczy norm odpowiedzialnych za powstanie określonego systemu własności. System własności może występować w różnych wariantach. Dwa historycznie zasadnicze warianty różnią się sposobem uzasadniania własności, w jednym wypadku przyjmując za podstawę paradygmat indywidualistyczny (rozdział czwarty), w drugim paradygmat egalitarystyczny (rozdział piąty). Krytyka obu tych paradygmatów wskazuje, że teorii własności nie można sformułować wyłącznie w oparciu o argumenty dotyczące systemu własności.
W niniejszej książce próbuję zarysować podstawy socjologicznej teorii własności, pozwalającej uniknąć trudności, z jakimi borykają się koncepcje reprezentowane przez paradygmaty indywidualistyczny i egalitarystyczny. Głównym źródłem tych trudności jest jednostronność ujęć — czysto racjonalistycznego lub czysto normatywistycznego, socjologiczna teoria własności ujawnia natomiast analitycznie konieczną komplementarność, a zarazem strukturalną sprzeczność między legitymizacją a systemem własności, stwarzając tym samym szansę wyjaśnienia potencjalnego konfliktu i niepewności związanych ze stosunkami własności. Istotne jest także zwrócenie uwagi na związek aksjologicznego charakteru własności z jej aspektem emocjonalnym, ze względu bowiem na ten związek zagadnienie własności wymyka się redukcjonistycznym próbom ominięcia problemu legitymizacji. Jako źródła socjologicznej teorii własności (rozdział szósty) omówione zostaną teorie Émile’a Durkheima, Leona Petrażyckiego i Niklasa Luhmanna, które wprawdzie bardzo się od siebie różnią jeśli chodzi o założenia, wnioski i sposób rozumowania, ale uzupełniają się podejmując analizę tych aspektów własności, jakie nie zostały uwzględnione w ramach paradygmatu indywidualistycznego lub egalitarystycznego. Prezentowana książka dostarcza wprawdzie uzasadnienia szerokiemu prawu do własności, ale zarazem argumenty przeciwko szeroko zakrojonym programom reprywatyzacyjnym.

"Tulipanowa rewolucja, która niespodziewanie wyniosła na szczyty władzy Kurmanbek Bakieva w 2005 r. miała kluczowe znaczenie dla powstałego później reżimu. Pamięć o niej, której głównym twórcą był sam prezydent, pieczołowicie pielęgnowano w ciągu jego pięcioletnich rządów. Legitymizując system miała ona sprzyjać zachowaniu status quo. Zadaniem tekstu było zrekonstruowanie splotu demokratycznych i autorytarnych wątków wypowiedzi prezydenta, które naznaczały reprezentację rewolucji ambiwalencją. Terminologia rewolucji/buntu mas obecna w oficjalnym dyskursie determinuje główne wątki podnoszone w artykule. Obejmują one wymiar definiowania rewolucji, określenia jego głównych bohaterów, ocenę wydarzeń marcowych oraz ich następstwa. Wymiary te rozpatrywane są nie tylko z perspektywy ambiwalencji prezydenckiej mowy, zamiennie lub niekiedy jednocześnie podnoszącej wartości z jednej strony charakterystyczne dla populistycznej demokracji, z drugiej autorytarnej wizji państwa i społeczeństwa. Są one również postrzegane z perspektywy ciągłości i zmiany, powtarzalności i krótkotrwałości, pamięci i zapominania. Brak jednej pozycji w publicznych wystąpieniach oraz ich wielogłosowość odgrywały funkcjonalną rolę w uzasadnianiu wielu, często sprzecznych ze sobą decyzji oraz działań K. Bakijewa.


The tulip revolution which unexpectedly brought Mr Kurmanbek Bakiev to the top of the power structure in 2005 was crucial for the regime which subsequently came into being. The memory of this, its creator primarily the president himself, was later nurtured with great care during his five-year rule. Providing legitimacy for the system, it was to support the preservation of  the status quo. The article reconstructs the weave of the democratic and authoritarian threads of the President’s pronouncements, which marked the presentation of the revolution with ambivalence. It is the terms of revolution and rebellion of the masses, permeating the official discourse, which determines the main strands of the narration. They encompass the dimension in which the revolution is defined, setting out who its main leading characters are, and an assessment of the events of March and their consequences. These dimensions are considered not only from the perspective of the ambivalence of the Presidential pronouncements, either alternately or, sometimes, simultaneously, glorifying, on the one hand, the values characteristic of a populist democracy and, on the other hand, typical of an authoritarian vision of the state and society. They are also perceived from the perspective of continuity and change, their repetitive character and briefness, and what they recall and forget. Both the absence of a single position in the public appearances and their polyphony performed a functional role in the justification of Bakiev’s many, often mutually contradictory decisions and actions."