MBCT

In life, we have a paradox to be resolved: Given that I am bound by unhelpful habits, developed over a lifetime, what can I do to let go of them and develop a set of helpful habits, leading to greater contentment and peace?

For many, (Secular) Mindfulness has provided at least a partial answer to this – offering a means for everyone, whatever their background, to find a place of stillness and to act with greater choice. This paper provides a new way of looking at this phenomenon, by making use of the Buddhist concept of the Three Characteristics (or Marks) of Existence.

I developed this approach over a period of three years. I started with the reality that I had dug myself into a hole – of frustration and seeming inability to do much to deal with the difficulties of life, given that I only had the tools that I had been using to dig myself into this hole. During this time, I was driven by my own need, and that of the participants in my mindfulness classes, to find a practical approach to a daunting but hopeful problem: how can we work with life, as it expresses itself in everyday experiences, to let go of our well-established negative habits and cultivate new habits that would bring us greater happiness and contentment?

The method outlined below presents a series of stages to achieve this. The sequence, developed in the sections of this paper, is:
a. The dual exercise of Allowing and Opening – investigating whether I can accept past and present experience just as they are – and whether I can open to the positive experiences essential to this acceptance
b. Expanding Allowing and Opening to each of the Three Characteristics (Impermanence, Unsatisfactoriness and Selflessness/Not-self) to form Six Cultivations essential to a mindful way of being
c. How these Six Cultivations map onto the Components of Modes of Mind described in Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT), and thus onto the structure of an Eight-Week Mindfulness Programme
d. The usefulness of this approach and potential applications.

While the effects of mindfulness practices on the self are not widely recognized, a reduction in self-centered or “self-referential” processing stands as one of the central therapeutic mechanisms of mindfulness-based psychotherapy. In this literature-based research, I compared two cultural variations of mindfulness-based psychotherapy: Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT), developed recently in the West, and Morita Therapy, founded in Japan during the 1920’s based on Zen Buddhism. Despite the vast cultural/historical gap between them, they are strikingly similar in a number of respects. The most significant similarity is that they both use mindfulness as their primary therapeutic means; both, in turn, involve a change in the conception of ‘self’ via mindfulness. Despite the remarkable similarities, there are also discrepancies in their philosophies, methods, and techniques, which likely arose from the difference between the western individualistic and eastern collectivist values. Throughout this thesis, I show that the self can be understood as a two-layered structure. There is an inner layer—the operating locus of mindfulness—that function similarly irrespective of culture context, which may be responsible for some of the similarities between the therapies. There is also an outer layer that varies across cultures—a possible source of the differences in the therapies.

Introduction : Le burn-out est une des pathologies psychiatriques émergentes dont nous entendons le plus parler aujourd’hui. Cette pathologie entraîne des enjeux à la fois sociétaux, individuels et économiques majeurs. A travers chaque nouveau cas rencontrés, le burn-out se présente comme un nouveau défi pour le thérapeute qui doit prendre en charge à la fois les facteurs pathologiques, humains, sociaux et professionnels qui entourent la maladie. Nous allons vous présenter dans ce mémoire le cas d’un patient qui nous a été adressé par un collègue psychiatre suite à une problématique de burn-out. Une prise en charge par Thérapie Cognitive Basée sur le Mindfulness (MBCT) a été mise en place. Nous partons de l’Hypothèse de travail que le MBCT puisse agir positivement sur les trois dimensions du burn-out telles que définies par Christina Maslach : l’épuisement émotionnel, la perte d’empathie et la diminution du sentiment d’accomplissement personnel.
Cas clinique : Monsieur A., 48 ans, nous est adressé par un collègue psychiatre suite à un syndrome épuisement professionnel. A l’analyse fonctionnelle, nous mettons en évidence une problématique de conflit au travail, de surmenage professionnel et de conjugopathie. Les scores aux échelles de MBI (inventaire de burn-out de Maslasch) sont élevés (épuisement émotionnel : 43 dépersonnalisation : 24 accomplissement personnel : 19). Les scores à l’échelle d’anxiété STAI A et B sont très élevés (73 et 35) et le score à l’échelle de dépression HDRS modéré (17). Le patient a participé aux 8 séances de MBCT. Lors de son bilan final, les scores de MBI ont diminué à respectivement : 24 (modéré), 17 (élevé) et 30 points (élevé, item inversé). Les scores STAI A et B ont diminué à 44 (faible) et 46 points (moyen).
Conclusion : Le cas de ce patient a permis d’illustrer un processus pathologique souvent abordé dans le milieu professionnel mais encore trop peu étudié médicalement, le burn-out. La mise en place récente de groupes de MBCT dans notre établissement a été l’occasion d’aborder un outil thérapeutique novateur dans la prise en charge du burn-out.

Social anxiety disorder (SAD), also known as social phobia, is an extreme fear of embarrassment or humiliation in social or performance situations and is usually characterized by avoidance of these situations.The fear often is associated with marked distress and impairment in several areas, including work, social life, and family life. The present study was aimed at examining the efficacy Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT) treatment program for SAD.  Thirty adolescencts aged between 14 and 17 years, both males and females, were recruited through Hyderabad-based hospital out patient department, who met ICD-10 criteria for social phobia (generalized), on the basis of a standard structured clinical interview. Pre and post assessments were carried out using Hamilton Anxiety Scale (HAM- A), Leibowitz Social Anxiety Scale for Children and Adolescents (LSAS- CA) which has two subscales, fear and avoidance, and General Self Efficacy Scale (GSE). The participants underwent 12 sessions of individualized MBCT program spread over three months. Participants found the treatment to be highly acceptable, and they also reported decreases in avoidance compared to fear in social situations. Results showed significant improvement from pre-treatment to post- treatment on self-report measures of social anxiety symptoms (fear- t=19.6, p< 0.01; avoidance- t=31.94, p< 0.01), self efficacy (t=13.72, p< 0.01), and clinician rating of anxiety (t= 13.68, p< 0.01) among participants. Post intervention, an independent clinical interview by a clinical psychologist revealed clinically significant Social Anxiety present among only 12 participants. Results suggest the acceptability and potential efficacy of MBCT for SAD. The present study highlight the need for future research examining both the efficacy and mechanisms of change of MBCT programs for SAD and scope for integrating components of MBCT in traditional CBT for SAD.

Incorporating elementary meditation techniques inspired by Buddhist practices, mindfulness-based interventions (MBIs) are group-based programs of psychoeducation and self-help skills in behavioral medicine and clinical psychology. MBIs are increasingly employed as aftercare and adjunct care to professional medical and psychological treatments for specific maladies and also for self-care, general emotional well-being, and other psychological goals.

Despite their psychological character and eclectic content only partly inspired by and derived from Buddhadharma, MBIs have increasingly acquired an alternate identity as a form of Buddhadharma itself, as the essence of Buddhadharma recontextualized for the mainstream of society. We critique the claim that MBIs embody the essence of Buddhadharma. They do not aim at the goals of Buddhadharma and do not engage the vital wisdom that leads there. MBIs pursue relief of psychological suffering rather than the transcendental roots that Buddhadharma posits. This places MBIs squarely within clinical psychology and not at all as a form of Buddhadharma, despite their use of meditation.

Instead of Buddhadharma’s essence, however, MBIs do embody important aspects of its form and structure, translated to a very different ontological level. We show this with a methodology of functional and structural analogy that correlates MBIs with deeper strata of Buddhadharma than usual and promotes mutually fruitful dialogue. The relationship based on form and structure has been largely missed thus far because of two factors, both addressed by the analogical methodology: preoccupation with either showing or disproving essential identity and difficulty accepting many assumptions and beliefs of traditional Buddhadharma on their own terms.

هدف از نگارش این کتاب تعریف استرس و بیان نظریه‌های مطرح آن نیست، بلکه هدف معرفی یک الگوی تلفیقی جهت مدیریت استرس محیط کار و پیامدهای فیزیولوژیکی، روان‌شناختی، رفتاری و سازمانی ناشی از آن است. با این حال، معرفی چنین الگویی، مستلزم توضیح و تبیین مفهوم استرس شغلی، پیامدهای آن و همچنین شیوه‌های مدیریت استرس در محیط کار است. از این رو، تبیین چنین الگویی که از تلفیق چندین الگوی علمی و عملی کاهش استرس طر‌ح‌ریزی شده است، ضروری به نظر می‌رسد.
بر این اساس مطالب کتاب در دو بخش جداگانه تنظیم شده است. در بخش اول که شامل شش فصل است به توضیح و تبیین موضوعات بالا اختصاص دارد. بدین ترتیب در فصل اول درباره تعریف استرس محیط کار، استرس شغلی، مشاغل استرس‌زا و عوامل استرس‌زای محیط کار توضیح داده شده است. در فصل دوم پیامدهای استرس شغلی و ناراحتی‌های محیط کار به بحث گذاشته شده است. در فصل سوم که تحت عنوان مدیریت استرس محیط کار تنظیم شده، مباحثی هم‌چون نظریه‌های استرس شغلی و شیوه‌های مدیریت استرس محیط کار معرفی شده‌اند. در فصل چهارم تبیین ویژگی‌های مراقبه و مداخلات ذهن‌آگاهی در دستور کار قرار گرفته است. فصل پنجم نیز به ساختار و محتوای مداخلات ذهن‌آگاهی اختصاص دارد و طی آن الگوی مورد نظر کتاب تحت عنوان «مدیریت استرس شناختی ـ رفتاری مبتنی بر ذهن‌آگاهی» معرفی شده است. فصل ششم نیز مطالبی در خصوص مراقبه‌ی مهرورزی و مراقبه‌ی دل‌سوزی برای آشنایی خوانندگان معرفی کرده است.
در بخش دوم کتاب که فصل‌های هفتم تا نوزدهم را شامل می‌شود، به معرفی و ارائه هر یک از جلسات دوازده‌گانه الگوی مورد نظر کتاب اختصاص دارد که به صورت کاربردی مهارت‌های مورد نیاز برای کنترل استرس محیط کار و پیامدهای آن را معرفی می‌نماید و به توضیح آن‌ها می‌پردازد. بدین ترتیب فصل‌های هفتم تا هجدهم به معرفی 12 جلسه مربوط به اجرای الگوی مدیریت شناختی ـ رفتاری استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی اختصاص یافته و فصل نوزدهم نیز تغییرات مورد انتظار و تغییرات صورت گرفته را مورد بررسی قرار داده است.
لازم به توضیح است که سوای فصل اول تا ششم که عمدتاً به تبیین مبانی نظری استرس محیط کار و مدیریت آن اخصاص دارند، در سایر فصل‌های کتاب سعی شده است که تا حد امکان از افراط و تفریط که بعضاً گریبان‌گیر کتاب‌های روانی ـ آموزشی اختلالات روان‌شناختی است، اجتناب گردد. در واقع، برخی از کتاب‌هایی که جهت آموزش‌ کاربردی یا قدم به قدم درمان و کنترل اختلالات روان‌شناختی به رشته‌ی تحریر در می‌آیند، آن‌چنان درگیر مبانی نظری و زیربنایی موضوع می‌شوند که هدف خود را که همانا آموزش گام به گام و عملی اختلال یا نشانگان است را یک‌سره فراموش می‌کنند. درست است که خواندن این گونه کتاب‌ها موجب افزایش اطلاعات علمی افراد علاقه‌مند می‌شود، ولی ممکن است برای افراد نیازمند سود چندانی به همراه نداشته باشد.
از سوی دیگر، برخی از کتاب‌ها برای فرار از چنین دامی، مبانی نظری و زیربنایی موضوع را نادیده می‌گیرند و کتاب را تا حد مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها، کاربرگ‌ها و تمرین‌ها تنزل می‌دهند و به اصطلاح «بچه را با لگن دور می‌اندازند». در چنین حالتی خواننده یا مراجع، بدون این‌که آگاهی چندانی از کم و کیف تمرین یا فعالیتی که انجام می‌دهد داشته باشد، صرفاً این تمرین‌ها را انجام می‌دهد. مضاف بر این‌که ممکن است گاهی انجام چنین تمرین‌هایی بدون آگاهی از چرایی آن، در مراجع یک حالت بی‌انگیزه‌گی و یا حتی ناباوری ایجاد نماید.
ذکر این نکته نیز لازم است که همان‌طور که مفهوم شغل، حرفه و کار با یکدیگر تفاوت دارند ـ که در فصل اول به آن اشاره خواهد شد ـ بین استرس شغلی، استرس سازمانی، استرس حرفه‌ای و استرس محیط کار نیز با وجود نقاط تشابه، اختلافاتی وجود دارد. البته با توجه به ساختار کتاب، ما قصد نداریم ‌که خود را درگیر چنین مفاهیمی نماییم؛ بلکه صرفاً برای روشن‌تر شدن موضوع به گفتن این مطلب بسنده می‌کنیم که استرس محیط کار مفهومی فراتر از استرس شغلی است. به طوری که استرس محیط کار علاوه بر استرس ناشی از شغل، استرس ناشی از سایر شرایط محیط کار را نیز پوشش می‌دهد. با این حال ـ و البته با کمی اغماض ـ هرجا صحبت از استرس شغلی نیز به میان آمده است منظور ما فراتر از استرس ناشی از شغل است و همان مفهوم استرس محیط کار را افاضه می‌کند.
از سوی دیگر، نباید این‌گونه تصور کرد که استرس تنها مشکل روان‌شناختی است که در محیط کار وجود دارد. در واقع، استرس و به تبع آن استرس محیط کار عامل اصلی بروز اغلب نشانگان و اختلالات روان‌شناختی و حتی جسمانی به حساب می‌آید. به همین دلیل در هنگام بحث پیرامون استرس محیط کار باید به پیامدهای روان‌شناختی، فیزیولوژیکی، رفتاری و سازمانی آن عمیقاً توجه کرد و مشکلاتی که در اثر چنین استرس‌هایی به وجود می‌آیند را به منظور پیشگیری از بروز اختلالات شدیدتر تحت کنترل درآورد. 
البته کنترل این مشکلات به دلیل چند وجهی بودن استرس اگر نگوییم غیر ممکن ـ ولی تا حدودی دشوار است. از این رو، درمان و کنترل استرس محیط کار شیوه‌های منحصر به فردی را می‌طلبد که از روش‌های سنتی فراتر روند و بتوانند علاوه بر جنبه‌های شناختی و رفتاری، بر روی جنبه‌های فیزیولوژیکی و هیجانی استرس نیز متمرکز شوند. به نظر می‌رسد بخش عمده‌ای از این موضوع مهم در برنامه‌ی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی  توسط کابات‌زین  (2005 الف) تدارک دیده شده است.
هرچند مطالب این کتاب، هم‌چون سایر کتاب‌های با محتوای ذهن‌آگاهی، به شدت وام‌دار کتاب «زندگی مصیبت‌بار » کابات‌زین (2005 الف) است که برای اولین بار تمرین‌های مربوط به برنامه‌ی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی را رواج داد، ولی سعی شده است با توجه به اهمیت استعاره‌، تمثیل و شعر به منظور ایجاد تغییر در لایه‌های زیرین ذهن، در نهایت گام‌های اساسی‌تری در جهت تغییر اساسی در سطح شناختی و هیجانی ذهن برداشته شود. همچنین سعی شده است چه در بخش اول که مربوط به مبانی نظری مداخلات ذهن‌آگاهی است و چه در بخش دوم که به معرفی تمرین‌های ذهن‌آگاهی اختصاص دارد، مطالب نه صرفاً بر اساس 7 کیفیت ذهن‌آگاهی که توسط کابات‌زین (2005 الف) مطرح شده است و نه صرفاً بر اساس 5  کیفیتی که شاپیرو و شوارتز  (2000) عنوان کرده‌اند، بلکه بر اساس 12 کیفیت ذهن‌آگاهی به صورت تلفیقی و ترکیبی و البته کاملاً مستدل و هماهنگ مورد استفاده قرار گیرند. بررسی‌‌های موشکافانه‌ی مبتنی بر مطالعات تجربی نیز آشکار کرده‌اند که به خصوص کیفیت‌های ذهن‌آگاهی که توسط شاپیرو و شوارتز (2000) معرفی شده‌اند و تحت عنوان «صفات قلبی» شناخته می‌شوند، از اثربخشی بسیار بالایی برای ایجاد تغییر پایدار بر روی متغیرهای هیجانی و عاطفی برخوردارند (جلالی، در دست انتشار). به نظر می‌رسد تلفیق این 5 کیفیت‌ با 7 کیفیت قبلی، می‌تواند بر روی مولفه‌ها و پیامدهای هیجانی و فیزیولوژیکی استرس، فرسودگی و ناراحتی‌های محیط کار تاثیر سودمندی به جای بگذارد. 
جای بسی امیدواری وجود دارد که مطالب کتاب به دلیل تاکید هم‌زمان بر روی مداخلات شناختی ـ رفتاری، مداخلات ذهن‌آگاهی و تمثیل‌ها‌ و اشعار متناسب با فرهنگ ایرانی ـ اسلامی بتواند به چنین هدفی نزدیک شود. مطالب به گونه‌ای تنظیم شده‌اند که هم برای متخصصان و کارگزاران بهداشت روانی محیط کار، اعم از روان‌شناسان و مشاوران سازمانی مفید است، و هم به درد مدیران و کارکنان کلیه بخش‌های تولیدی، خدماتی و اداری می‌خورد. در واقع، علاوه بر متخصصان و مدیران، همه‌ی افرادی که درگیر یک شغل دایمی یا غیردایمی، سازمانی یا غیرسازمانی، تولیدی یا خدماتی، اداری و یا آزاد هستند، یا حتی افرادی که کار اصلی‌شان خانه‌داری است یا بازنشسته شده‌اند و تمایل دارند استرس محیط کار و حتی استرس‌های زندگی روزمره خود را مدیریت نمایند، می‌توانند از مطالب و به خصوص تمرین‌های بخش دوم کتاب استفاده نمایند.
نویسندگان این سطور با امعان‌نظر به دام‌های پیش‌رو که در ابتدای مقدمه به آن‌ها اشاره شد، سعی کرده‌اند هم مبانی نظری و هم جنبه‌های کاربردی مدیریت استرس و سایر ناراحتی‌های محیط کار را مورد توجه قرار دهند. تحقق چنین امری از تلفیق دو حوزه‌ی بسیار گسترده روان‌شناسی، یعنی حوزه‌ی روان‌شناسی سازمانی و حوزه‌ی روان‌شناسی بالینی به دست آمده است. مضاف بر این، چون مداخلات ذهن‌آگاهی و تمرین‌های آن از زیربنای قوی فلسفی برخوردارند، لذا در تنظیم مطالب کتاب و به خصوص در بخش دوم در خلال معرفی تمرین‌های ذهن‌آگاهی به این موضوع توجه مضاعفی شده است.
چون نسخه‌ی معرفی شده از تلفیق چندین الگو شکل گرفته است، قطعاً کاستی‌هایی به همراه دارد. ضمن این‌که ممکن است استعاره‌ها و اشعاری که در بطن جلسات آموزش معرفی شده‌اند، هرچند با دقت و وسواس و متناسب با ساختار و اهداف جلسات هماهنگ شده‌اند، ولی به هیچ وجه نمی‌توان ادعا کرد که آن‌ها بهترین نمونه در نوع خود هستند. این را نیز اضافه کنیم که با امعان‌نظر به نقش استعاره، تمثیل و شعر در جهت اثرگذاری در لایه‌های زیرین ذهن، سعی شده است که علاوه بر استفاده از آن در بطن جلسات آموزش، در جای جای کتاب نیز از چنین قطعاتی استفاده شود.
با وجود این‌که مبنای مداخلات ذهن‌آگاهی بر اساس فلسفه‌ی شرق آسیا بنیان نهاده شده و بعدها با روان‌شناسی نوین غرب تلفیق گردید، ولی در این کتاب نویسندگان سعی کرده‌اند در حد وسع و توان علمی خود، با اشاره به روایات، اشعار و تمثیل‌ها به خصوص از نوع وطنی، ذهن خواننده را نسبت به این واقعیت روشن نمایند که فرهنگ ایرانی ـ اسلامی نیز به نوبه‌ی خود از ظرفیت بسیار بالایی برای طرح‌ریزی چنین برنامه‌ها و مداخلاتی برخوردار است. بنابراین به مصداق شعر حافظ این نباشد که تصور کنیم چنین کیفیتی تنها در فلسفه‌ی شرق آسیا یا روان‌شناسی غرب وجود دارد و ما از آن بی‌بهره‌ایم.
        سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد              آن‌چه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد
        گوهری کز صدف کون و مکان بیرون است        طلب از گم‌شدگان لب دریا می‌کرد
یقین داریم که کم و کیف و ارزیابی این استعاره‌ها و قطعات شعر از چشم تیزبین خواننده ایرانی که از لحظه‌ی آغاز زندگی و در طول حیات خود همواره و در هر شرایطی با چنین استعاره‌ها و تمثیل‌هایی دم‌خور است، دور نخواهد ماند. بنابراین از خوانندگان ارجمند و فرهیخته تقاضا داریم ضمن چشم‌پوشی از لغزش‌ها و کاستی‌های مطالب کتاب، مولفان را با ارائه نقطه‌نظرات پیشنهادی و اصلاحی خود به منظور کاهش این کاستی‌ها در چاب‌های بعدی، قرین منت گردانند.
داریوش جلالی
اصغر آقایی

In recent years Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) has been shown to improve symptom severity and well-being in a wide range of clinical samples including anxiety disorders. Although these studies were based on trials that were not adequately controlled or non-randomized trials, they showed MBCT to be a promising intervention. Given the great need for therapy for treatment refractory anxiety disorder patients, in this study effectiveness of MBCT in ameliorating symptom severity and quality of life and the mechanisms of change underlying this effectiveness was investigated. MBCT was compared to Group Rehabilitation Therapy (GRT) which was developed not to hold any mindfulness aspects and to be the structural equivalent of MBCT. Descriptive, linear mixed method (LMM), and mediation analyses were performed within a sample of 22 randomized anxiety disorder patients who did not attain remission after a year of treatment according to the clinical guidelines (MBCT n = 11, GRT n = 11). Results showed significant reductions in cognitive and physical (Beck Anxiety Inventory) and behavioral anxiety symptoms (Fear Questionnaire) and no significant improvements in depressive symptoms (Inventory of Depressive Symptomatology) and quality of life (WHOQOL-Bref ) in both treatment conditions. Although mindfulness skills (Five Facets of Mindfulness Questionnaire) and cognitive and physical anxiety symptoms improved significantly more following MBCT, no partial or full mediational effect of improvements in mindfulness skills on decreases in anxiety symptoms was found. Limitations and implications are discussed.

Patients with Bipolar Disorder (BD) have cognitive deficits that interfere with self regulation, interpersonal relationships and quality of life. The practice of mindfulness is associated to improvements in neurocognitive functioning and emotion regulation. A mindfulness-based approach could be instrumental in improving overall self-regulation in BD. MBCT (Segal, Williams, & Teasdale, 2002), originally created for the treatment of depression, has been subsequently adapted and implemented for BD (Miklowitz et al., 2009). A systematic literature review (08/2014) was conducted to ascertain significant improvements in BD associated to the practice of MBCT. 5/10 studies reported significant improvements in attention, working memory, and executive functioning; 5/10 studies reported significant reduction in anxiety symptoms; 6/10 studies reported improvements in emotion regulation, and 7/10 studies reported significant reductions in depressive symptoms. Overall, MBCT appears to be an effective intervention for affective management, cognitive improvement and treatment adherence in patients with Bipolar Disorder, particularly those with a significant amount of lifetime mood episodes. Further research is needed to determine the effectiveness of MBCT for younger patients and Hispanic populations.

En la sociedad actual, el aumento del estrés provocado por una alta exigencia del rendimiento personal y profesional de manera continuada, provoca la necesidad de tener espacios de quietud y serenidad que atenúen o que hagan más llevadero dicho ritmo de vida. El aumento de la consciencia hace más evidente todo el tiempo que una persona pasa realizando las tareas cotidianas de una manera automática. En este contexto surgen diferentes ofertas de propuestas y protocolos que pretenden mejorar la concentración, la conciencia y el estado de bienestar. El objetivo de este estudio es medir la efectividad de un programa de práctica estandarizado de Mindfulness basado en la terapia cognitiva (MBCT) de ocho semanas, llevado a cabo en la Universidad de Alcalá, a través del cuestionario de atención plena de cinco facetas (FFMQ): observación, descripción, actuación consciente, no enjuiciamiento y no reactividad. Todas estas variables mejoran y se mantienen constantes sus efectos a los tres meses,...

Mindfulness techniques, including Mindfulness Based Stress Reduction and Mindfulness Based Cognitive Therapy involve a programme of introspective practices based on awareness placed on the movement of the breath or similar meta-awareness of a bio-physiological activity. Avoiding the misdirection of mindfulness toward wrong action or unhelpful behaviour is embedded in traditional Buddhist practice and supervised training, where the potential pitfalls of meditation have been long understood. A range of unwanted consequences of mindfulness practice has been reported, including sleep disturbances, increased anxiety and panic attacks. Questions remain concerning detrimental outcomes: do we now need a more scientifically informed understanding of unwanted psychological side effects and individual suitability for mindfulness metacognitive therapies.