Macedonian literature

Record of the Macedonian language from the 16th century

The texts presented for analysis in this article were produced by the Institut Detudes Slave, De L'universite De Paris in 1958, and are a study based on words and phrases from Macedonia in the 16th century. It is one of the earliest manuscripts written in a purely Macedonian vernacular tongue, and its content was collected from the village of Bogatsko, which is found in the region of Kostur in the south-west of Macedonia. The author remains anonymous and the only likely conclusion that can be drawn is that he may have spoken the Macedonian language natively or acquired it as an additional tongue due to living in close proximity to people who spoke it. The texts were written using the Greek alphabet, which was not uncommon in the Macedonian Peninsula during the Ottoman period, as similar examples with the Albanian and Vlach languages have demonstrated.
Vocabulary and Linguistic Characteristics The texts reveal distinctive local features that have tenaciously survived the ages, and are still present in a number of today's spoken Macedonian dialects. This fact reveals the remarkable consistency of the Macedonian language despite the lack of state support or schooling until the 20th century. Below is a sample of words from the texts, along with linguistic characteristics peculiar to the language of the Macedonians. Animal/Food/Anatomy Terms - Mrave (Ants); Tsurvets (Worm), Sokol (Falcon), Vraptsi (Birds), Golobi (Pigeons), Kokoshki (Chickens), Petel (Rooster), Oftsi (Sheep), Kozi (Goats), Jagne (Lamb), Mechika (Bear), Elen (Deer), Lisitsa (Fox), Kon (Horse), Krusha (Pear), Meso (Meat), Sireni (Cheese), Jajtsa (Eggs), Vino (Wine), Sol (Salt), Zhito (Grain), Koska (Bone), Gas (Buttocks), Kuro (Penis), Made (Testicles). Unique and Loan Words - The word Galuhtsi (Mice) is used, which can also be said as Gluhtsi or Gluftsi, and Macedonians are the only people who use this word. The word Veligden (Easter) is used, pronounced with the 'g' in Macedonian only. Turkish loans are very rare, one example being Jorgano (Blanket). Dialectal and Jat Features - The Kostur region contains dialects that have retain several archaic characteristics, such as the word Ranka (Hand) rather than the more common Macedonian variant of Raka. An interesting trend is found in the use of multiple transitions of the Jat feature that is present in various Macedonian and Slavonic dialects. For example, the text employs the word Dedo (Grandfather) and not Djado, yet Hljap (Bread) and not Lep or Leb. Definite Articles - The typical Macedonian postfixed definite article is exhibited in words such as Krushata (The Pear) and Dushata (The Soul). It is also noted in the word Patot (The Path) for 'the path' , although as the case of Jorgano (The Blanket) demonstrates, the 't' at the end can also be dropped, as in several of today's Macedonian dialects.
Words and Phrases, Unchanged for Centuries. Containing a rich glossary and in excess of 300 words and phrases, the texts demonstrate the strength of the Macedonian language through preservation. Following is a comparison of sentences between the texts and the Macedonian dialect of Bitola as spoken today. 16th cent., Kostur dialect 21st cent., Bitola dialect Gospodine, brate, da si zdrav, da si prost, ostavi ni da spime, ela da jame, i da pieme, dol da pojdime, da rabotime. Gospodine, brate, da si zdrav, da si prost, ostai ne da spiame, ela da jaime, i da piame, dolu da pojdime, da rabotime. Imate hljap-o da kupime, imate vino da kupime, ot koja strana da pojdime vo Bogatsko. Imate lep da kupime, imate vino da kupime, od koja strana da pojdime vo Bogatsko. As can be clearly noticed, most of the vocabulary and grammar is identical. All of the elements that would later be required to rejuvinate the Macedonian people as they were shaking off centuries of subjugation, were present during this period. The language of the people had solidified, a tradition of heraldry and symbolism had developed which incorporated the emblem of a rapant lion and historical figures from Macedonia's past, and the churches continued preserve the local customs and serve as cultural centres for the population. The significance of all these elements together cannot be overstated, the language of medieval Macedonia is the same as the language of the Macedonians today. Unfortunately, only a small portion of the larger amount of Macedonian literature from the Middle Ages has survived, much of it being looted and destroyed by Greek-speaking officials, clerics and teachers. Nevertheless, Macedonian as a language reached its current form centuries before the creation of the Macedonian Peninsula states in the 19th and 20th centuries.

Рецензираната скрипта со наслов „Теорија на поезијата“ содржи три дела: а) Прв дел: Вовед во предметот; б) Втор дел: Структурни аспекти на поезијата; в) Трет дел: Прилози. Во првиот дел се даваат основните дефиниции за термините „поезија“ и „поетика“ како и местото на поезијата во литературата воопшто. Овде особено се осврнуваме на лириката како литературен род во кој се доминантни поетските книжевни форми. Исто така, во првиот дел се нуди и еден краток преглед на појавата и на историскиот развој на поезијата од најстарите цивилизации до денес. Во вториот дел од овој труд се презентираат конкретно структурните особености на поезијата, како и начините за интерпретација на конкретни поетски текстови. Особено внимание овде се обрнува на стилските фигури (метаболите) како и на структурните нивоа, односно на нивоата на анализа на поезијата. Во третиот дел се прилозите каде што доминираат интерпретативни (аналитички) текстови за неколку поетски книжевни дела. Целта на овој дел од скриптата е студентите да се запознаат со конкретни аналитички приоди за конкретни поетски творби. Покрај тоа, на крајот од овој труд е понуден и Речник на термини каде што се нудат дефиниции на поголем број лексикографски единици што се тесно поврзани со книжевно-теориската анализа и интерпретација на поетските литературни форми.

Во македонската книжевна критика и воопшто во современата македонска книжевност значајно место зазема Венко Андоновски – писател, поет, есеист, драмски автор, публицист и универзитетски професор. Овој труд претставува осврт кон книжевно-критичката и книжевно-теориската мисла што Андоновски ја презентира во книгата „Дешифрирања (литературни студии)“. Прво се презентираат општи податоци за творештвото на Андоновски, а потоа се елаборираат суштинските специфики на текстовите што се дел од оваа книга. Во заклучокот од овој труд се нагласува дека во книгата „Дешифрирања (литературни студии)“ се елаборираат суштински прашања од повеќе спознајни дисциплини како што се книжевната теорија со нејзините базни поддисциплини (наратологија, драматургија, теорија на поезијата), книжевната историја, книжевната критика, семиологијата и филозофијата.

Во овој труд се елаборира книжевно-теориската проблематика на дијалогизмот и интертекстуалноста и тоа преку примери од македонската романескна продукција. Станува збор, имено, за маркирање на присуството на структурни сегменти на дијалогизам и интертекстуалност во македонскиот роман при што се посочуваат илустрации од првобјавените македонски романи („Село зад седумте јасени“ од Славко Јаневски, „Крпен живот“ од Стале Попов и други) па сè до современите текови во нашиот роман (романите на Драги Михајловски, на Венко Андоновски, на Славчо Ковилоски, романот „Гаргара“ на Игор Станојоски и многу други). Во заклучокот од трудот се нагласува дека дијалогизмот и интертекстуалноста се мошне значајни сегменти на македонскиот роман од неговите почетоци па сè до денес.

Во овој труд се елаборира присуството на македонскиот културен деец од 19 век Константин Миладинов во две книжевни дела на хрватскиот современ автор Стјепан Томаш. Имено, соработката меѓу хрватскиот бискуп и мецена Јосип Јурај Штросмаер и Константин Миладинов за објавувањето на знаменитиот Зборник на браќата Миладиновци нашла свој одраз во романот „Златоустиот“ (Zlatousti, 1993, преведен на македонски јазик во 2007 година) и во драмата „Златоустиот или тажниот дом хрватски“ (Zlatousti ili tužni dom hrvatski, 1995) од хрватскиот писател Стјепан Томаш. И во двете хрватски книжевни дела е претставена средбата меѓу Миладинов и Штросмаер во врска со објавувањето на Зборникот од македонски народни песни. Интересен е податокот дека во драмата дијалогот меѓу Штросмаер и Миладинов се води на хрватски (Штросмаер) и на македонски јазик (Миладинов). Во трудот накратко ќе бидат изложени и историските околности под кои е објавен Зборникот на Миладиновци, а ќе се елаборира одразот на тој настан во современата хрватска книжевност и неговото влијание врз натамошното продлабочување на културните врски меѓу Македонија и Хрватска.

DIFFERENTIATION OF MACEDONIAN LANGUAGE AND ORTHOGRAPHY FEATURES IN THE LITERARY TRADITION OF MACEDONIAN AUTHORS IN THE XIX CENTURY
The development of language and orthography norm is being analysed in the dictionaries, primaries and books written in the XIXth century by Macedonian authors, such as: Pulevski, D. Makedonski, P. Zografski, Prličev, Šapkarev, K. Miladinov, Sprostranov, Pop Arsov, H. Matov, Misirkov, Černodrinski and others. Concerning the language, it is evident that authors are inclined to distinguish the language features of the Macedonian dialects, as is the case with P. Zografski, H. Matov and the authors of articles in the periodical “Loza”. On one hand, there is a tendency to leave the Old Church Slavonic tradition, linked to the old manuscripts used in church liturgy. On the other: a tendency to use a phonetic orthography and distinct features of Macedonian dialects, such as: use of phoneme dz (s), nasal pronunciation, replacement of ѣ with e, marking of palatal k, g, l and n, the specific reflexes of tj and dj, use of consonant groups str and zdr, usage of verbal adverb –jki, nominal definite forms using three article system –ot, -ov, -on, usage of –t in 3 pers. sing. present tense, forming of future tense with kje, as well as habeo- and sum-perfect tense etc.
Having in mind the codification process of Macedonian in the works of Krste Misirkov in 1903, it is evident that Macedonian authors in the XIXth century had a clear perception of the differentiation of Macedonian dialects (as opposed to Bulgarian and Serbian). In fact, a big part of the mentioned features is part of the Macedonian language norm postulated by Misirkov and officially codified in 1944. This process is proof of the right approach by Misirkov to use central Macedonian dialects as a basis for Macedonian Standard, confirmed by the acceptance of Macedonian language norm by Macedonian speakers from 1944 onward. It shows the fundamental importance that Macedonian authors from the XIX and XXth century have in the Macedonian literary tradition.

Александра Ѓуркова Институт за македонски јазик "Крсте Мисирков" Универзитет "Св. Кирил и Методиј", Скопје
Клучни зборови: епска поезија, хомерски епови, формулаичност, епитети, општословенски јазик, лингвостилистика Апстракт: Во обработката на поетската и преведувачката дејност на Гр. Прличев важно место зазема анализата на препевите на Илијада и Одисеја што Прличев ги направил во текот на втората половина на XIX век, односно меѓу 1871 год., кога е објавен дел од првиот препев на Илијадата во списанието "Читалиште", и 1889 год. кога е датиран вториот дел на препевот на Одисеја. Препевите на Хомеровите епови од Прличев се разгледуваат од јазичен аспект, имајќи ја предвид лексиката и зборообразувањето, како и неколку стилски карактеристики. Во културолошка смисла овие препеви ја потврдуваат важноста на хомерската епика како книжевно наследство. Целта на истражувањето претставува продлабочување на научните истражувања на преведувачката дејност на Гр. Прличев, согледувајќи го притоа неговиот однос кон хомерската поезија.
Iliad's and Odysseys' translations by Grigor Prlichev – Linguistic and Cultural Aspects

The translations of the Homer's epics by Grigor Prlichev represent an important part of his poetic and cultural work. These are the first translations of the Iliad and the Odyssey in Macedonia and as such they are an expression of the particular influence of Homeric poetry in the Slavic world. The translations are produced during the second half of the 19th century, namely between 1871 and 1889.
This study comprises a linguistic analysis of the translations, taking in regard also the lexicon and the formulaic expressions and their translation, as one of the most iconic characteristics of Homer's poetry. The aim is to broaden the scientific study of Prlichev's translation work, taking in view the influence of Homeric poetry in his own poetic works which has shaped Prlichev as a poet.

Трудот е преглед на пишувањата и тврдењата на македонистите од 19 век за постоење на жива врска меѓу античките Македонци и денешните (односно тогашните, од 19 век) Македонци. Ваквата теза се појавува поради голем број фактори што се елаборирани во текстот, но таа и денес е актуелна во македонската културна сфера и доаѓа од голем број познати и признати историчари. Главната причина, но и цел на застапувањето на ваквата идеја кај македонистите од 19 век се согледува во неопходноста од враќањето кон славното минато за да се поттикне борбениот дух на Македонците во 19 век во напорите за создавање на своја самостојна држава. Покрај тоа, во овој труд се коригира некоректниот и омаловажувачки однос на некои наши (книжевни) историчари кон големото и значајно дело на македонистите од 19 век.

One of the most commonly used figures in Macedonian literature in the XIX century is that of the mother. Motherhood was used as a motive and topic by numerous writers in their memories, prose and poetry works. The images of the mother is present in Macedonian folklore, as well. Here the mother is presented with all her human qualities: good, bad, she curses, she blesses. On the other hand, in autobiographies and memories, she is elevated to a higher, sometimes even unreal level. We find particularly interesting the female characters in the works of Grigor Prlichev, Rajko Zhinzifov and Marko Cepenkov, which we have dealt with in more detail. As a separate sub-topic, there appears the cycle of songs in which the fatherland Macedonia is represented as a mother. That is why we have paid special attention to it, as to a leading female figure in reality and literature.

На III Меѓународна научна конференција ФИЛКО што се одржа на 26 и 27 април 2018 година во Штип во коорганизација на Филолошкиот факултет при Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип и Филолошкиот факултет при Воронежкиот државен универзитет во Русија, професорот Ранко Младеноски учествуваше со секциско предавање на тема „Поезијата во романите на Венко Андоновски“. Во текот на секциското предавање беше истакнато дека предмет на анализа во излагањето, всушност, се четирите досега објавени романи на Венко Андоновски: „Азбука за непослушните“ (1994), „Папокот на светот“ (2000), „Вештица“ (2006) и „Ќерката на Математичарот“ (2013). Уште на почетокот беа извршени две суштински дистинкции што се значајни за темата што се елаборира: а) поезија – проза; б) првостепена уреденост на природниот јазик – второстепена уреденост на природниот јазик. Имено, поезијата, едноставно кажано, ја дефинираме како литература во форма на стих со метричка и со стилско-фигуративна уреденост. Прозата, исто така едноставно кажано, ја дефинираме како врзан текст или дискурс којшто не е метрички уреден како поезијата. Во врска со втората дистинкција, беше истакнато дека првостепената уреденост на природниот јазик ја подразбира организираноста на јазикот како систем од знаци од фонолошки и фонетски, морфолошки, лексиколошки и фразеолошки, како и синтаксички аспект, додека второстепената уреденост на природниот јазик подразбира примена на дополнителни правила (норми, законитости) коишто се од фундаментално значење за структурирањето на книжевно-уметничките текстови. Во текот на излагањето беа наведени бројни примери кои ја илустрираат тезата за доминантното присуство на поетскиот израз во четирите романи на Андоновски (версети, парономазија, метафора, компарација, каламбур, метонимија, парадокс и слично) со што се покажа и се докажа оправданоста на избраната тема од насловот на излагањето.

Книгата „’Две Марии‘ од Славко Јаневски“ е интерпретација на површинските и на длабинските структурни елементи на романот „Две Марии“ чиј автор е еден од македонските најпродуктивни и најчитани писатели. На почетокот од оваа книга се приложени био-библиографските податоци за Славко Јаневски, а потоа се преминува на конкретната анализа на романот „Две Марии“. Во аналитичката постапка кон романот се обработуваат сижето, описите и дејствата, менталниот сетинг кај ликовите (Никола, двете Марии, отец Симеон и други), спецификите на нараторот и други својства на ова прозно дело. Во посебно поглавје се нудат дотогашните осврти кон овој роман од страна на македонските книжевни критичари, а сосема на крајот е приложена и селективна библиографија за романот „Две Марии“.

Поезијата на Блаже Конески веќе долго време предизвикува голем интерес и кај читателската публика и во книжевно-научните кругови. Во овој труд се анализираат и се интерпретираат песните на Конески што имаат специфики на молитва. На почетокот од трудот се определува потеклото и значењето на терминот молитва, а потоа се посочува конкретниот апликативен материјал што е предмет на интерпретација. Станува збор, имено, за шест песни на Конески во чиј наслов се содржи зборот молитва објавувани во разни поетски збирки: две песни со наслов „Молитва“ во збирката „Песни“ објавена во 1953 година; песна со наслов „Молитва за сон“ во збирката „Стари и нови песни“ од 1979 година; песна со наслов „Молитва“ во збирката „Црква“ од 1988 година; песна со наслов „Молитва“ во збирката „Небеска река“ од 1991 година; песна со наслов „Молитва за успокојување“ во последната стихозбирка „Црн овен“ објавена во 1993 година. Но, во трудот се анализираат и други песни на Конески во чија содржина се среќава одреден молитвен призвук. Тоа значи дека интенцијата на овој труд е да се интерпретираат „молитвените стихови“ на Конески во интегрална форма, односно да се елаборираат семантичко-синтаксичките особености на поетскиот ораториум на македонскиот поетски бард Блаже Конески.

Основната цел на овој труд е да се афирмираат и да се актуелизираат неколку суштински, но истовремено и нејасни и дискутабилни проблемски прашања од македонската фолклористика поврзани со местото и улогата на античко-македонскиот крал Александар III Македонски во македонското народно творештво. Станува збор, имено, за дилемите во врска со прашањето дали постојат песни за Александар Македонски во проектот „Веда Словена“ од Стефан Верковиќ и Јован Гологанов од македонскиот културен 19 век. Овде се потенцира фактот дека во двете објавени книги од Стефан Верковиќ со наслов „Веда Словена“ (првата во Белград во 1874 и втората во Санкт-Петербург во 1881 година) не постојат песни за Александар Македонски. Бројни македонски фолклористи ги презентираат информациите за постоење на песни за Александар Македонски што Јован Гологанов му ги предал на Стефан Верковиќ, но ниту еден од нив не ги отвора суштинските прашања за тоа колку песни Гологанов му дал на Верковиќ, кои се тие песни и дали тие се сочувани или, пак, некаде објавени. Ваквото афирмирање и актуелизирање на овие прашања ќе поттикне натамошни дискусии и проучувања коишто ќе водат кон разјаснување на постоечките дилеми и нејаснотии за македонските песни за Александар III Македонски во проектот „Веда Словена“ на Верковиќ и Гологанов.

Овој труд претставува структурална интерпретација на наративните елементи во романот „Папокот на светот“ од Венко Андоновски. Во пристапот кон анализата на овој роман се тргнува од неколку кодови коишто, всушност, ја сочинуваат основната наративна структура и чија трансформација ја компонира повеќезначноста и повеќеслојноста во „Папокот на светот“. Станува збор, имено, за следните кодови: „писмо“, „жена“, „папок“, „човек“, „отров“, „пајак“, „планина“. Во трудот натаму се нагласува дека овие кодови („писмо“, „жена“, „папок“, „човек“, „отров“, „пајак“, „планина“) меѓу себе се испреплетуваат и се надополнуваат на семантички план создавајќи на таков начин една мошне сложена, но и кохерентна наративна структура. Така, на пример, кодот „писмо“ се манифестира преку поткодовите „писмо“, „жена“, „папок“, „отров“, а кодот „жена“ може да се детерминира преку поткодовите „писмо“, „папок“, „отров“, „пајак“. Во трудот детално се анализираат тие испреплетувања и надополнувања на кодовите и на поткодовите по што се заклучува дека романот „Папокот на светот“ од Венко Андоновски, несомнено, е повеќезначно, повеќеслојно и кохерентно книжевно дело изградено со општочовечки, општопросторни и општовременски семантички кодови.

На Меѓународната научна конференција „Климентовото дело“ којашто се одржа на 23 и 24 јуни 2016 година во Штип во организација на Филолошкиот факултет и Факултетот за образовни науки при Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип професорите Толе Белчев и Ранко Младеноски учествуваа со секциско предавање на тема „Контекстот св. Климент vs Прличев во македонската културна меморија“. Во текот на секциското предавање беше истакнато дека темата со наслов „Контекстот св. Климент vs Прличев во македонската културна меморија“ подразбира елаборација на воспоставените релации во македонската колективна културна меморија меѓу двајца мошне значајни дејци од македонската книжевна и, воопшто, културна историја ‒ св. Климент Охридски од 9 век и Григор Прличев од 19 век. Имено, при ова секциско предавање се интерпретираа неколку народни легенди и преданија во кои македонската фолклорна традиција ги поставува св. Климент и Прличев во идентичен хронотопски контекст, како и суштинските особености на „Словото за св. Климент“ (Слово за Климента) од Григор Прличев одржано во Охрид во 60-тите години на 19 век, но и на „Автобиографијата“ од Прличев. Во заклучокот од излагањето беа сублимирани резултатите од истражувањето во врска со потенцијалните причини, но и мотиви за ваквото поврзување на св. Климент и Прличев чии животи ги дели време од безмалку десет века.

Трудот претставува интерпретација на трагедијата „Македонска крвава свадба“ од Војдан Чернодрински преку анализа на неколку нејзини структурни елементи кои не се опфатени со досегашните истражувања за оваа наша мошне популарна драма. На почетокот од трудот се наведуваат основните специфики на драмата како што се темата, мотивите, сижето и композицијата по што се анализираат актантните функции во петте чина од трагедијата со што, всушност, и се откриваат нови и значајни специфики на ова драмско остварување на Чернодрински. Имено, во структурата на драмата се откриваат два глобални актантни модели со што се покажува и се докажува кохерентноста на трагедијата како целина. На пример, преку анализата на актантните функции се маркира поврзаноста на сцената со змијата од почетокот на драмата со подоцнежните предикативни функции на ликот Осман-бег. Покрај тоа, во трудот се посочува и поврзаноста меѓу фолклорниот мотив на грабнувањето на девојка од страна на змеј и грабнувањето на македонската девојка Цвета од страна на Осман-бег.
Во заклучокот од трудот се наведува дека има неколку причини за популарноста на оваа трагедија и по повеќе од еден век од нејзиното појавување, а главната причина за тоа е токму умешноста на авторот да создаде кохерентна драмска целина.

Студијата „Поетскиот палимпсест на Блаже Конески“ разработува една поетска постапка што самиот Конески ја определуваше како навраќање кон традицијата преку иновација и актуализација и којашто е клучна не само во неговата поезија, туку воопшто во развојот на македонската литература. Во книжевната теорија ваквиот творечки модел се определува со повеќе термини како што се интертекстуалност, трансцедентна текстуалност или транстекстуалност, интердискурсност или интердискурзивност итн., но и како палимпсест, односно како надградување на хипотекстот (старото) со хипертекст (ново). Станува збор за различни книжевно-теориски стратегии кои се појавувале во разни школи во втората половина на минатиот 20 век, но кои сепак меѓусебно се испреплетуваат и се допираат во определени значенски точки. Анализата на поезијата од Блаже Конески покажа дека се бројни песните во кои се применува ваквата постапка. Овие песни на Конески се класифицираат во четири групи во зависност од потеклото на „стариот мотив“ врз кој, слично како техниката на палимпсестите, се создава сосема нова книжевна творба. Тоа се: фолклор, религија, историја и уметничка литература. Во студијата се даваат поголем број илустрации и елаборации за секоја група поодделно. Студијата, имено, ја елаборира и ја демонстрира функционалноста на трите фактори, традиција - колектив - автор, во творештвото – постапка за која Конески тврдеше дека е основна за секое уметничко дело, односно без која нема уметност.

Наставниот прирачник „Практикум по наратологија“ претставува прилог кон скриптата со наслов „Наратологија“ што веќе е објавена во 2012 година во електронска форма во е-библиотеката на веб-страницата на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип. Прирачникот „Практикум по наратологија“ е составен од четири дела, односно од четири поглавја: а) „Наратолошки интерпретации“; б) „Основи на наратологијата (проверка)“; в) „Структури и модели (проверка)“; г) „Колоквиумски прашања“.
Првото поглавје со наслов „Наратолошки интерпретации“, всушност, го претставува апликативниот дел во овој прирачник. Станува збор, имено, за четири интерпретативни текста со кои се илустрираат методите за анализа (толкување) на прозниот книжевен дискурс: „Циклична супституција на ликови во романот ’Тунел‘ од Петре М. Андреевски“; „Дестабилизираните ликови во романот ’Бабаџан‘ од Живко Чинго“; „Културниот алтеритет во романот ’Вештица‘ од Венко Андоновски“ и „Наративните структури во романите на Славчо Ковилоски“. Во второто и третото поглавје [„Основи на наратологијата (проверка)“ и „Структури и модели (проверка)“] се нудат прашања и задачи од сите методски единици од Предметната програма за курсот по Наратологија што се елаборирани во скриптата „Наратологија“.  Последниот дел од овој прирачник содржи сто и дваесет колоквиумски прашања со кои е опфатена сета материја од предметот Наратологија. Практичната намена на овој дел од прирачникот е студентите што посолидно да се подготват за двата колоквиуми и за завршниот устен испит по курсот Наратологија. Покрај сето тоа, приложен е тука и Речник на термини во кој се дадени кратки, сублимирани дефиниции за најосновните единици од терминолошкиот систем на наратологијата. За оние студенти, пак, што имаат желба и намера да ги прошират и да ги продлабочат своите знаења од наратологијата, на крајот од Практикумот е приложена и Библиографија на мошне значајни и вредни наратолошки трудови.

Основната цел на оваа студија е да се покаже присуството на македонскиот крал Александар III Македонски во македонските книжевни дела и неговата (и книжевна и книжевно-историска) улога како знак што обединува многубројни култури од различни времиња и од меѓусебно оддалечени простори. За таа цел беа консултирани бројни трудови од светски и македонски автори од историската наука, книжевната теорија и политикологијата без кои овој труд не ќе ја имаше ваквата интегрална форма. Историскиот и книжевно-теорискиот дел на студијава беа неопходни за да се воведе читателот во елаборациите од апликативниот дел што се однесува на интерпретации на дела од македонската книжевност и тоа од нејзините почетоци (народната литературата), преку средновековието и 19 век па сè до нашата книжевност од 20 и од првата деценија на 21 век, а тоа ќе рече дека нашата амбиција беше да се изработи една екстензивна студија за застапеноста на Александар Македонски во македонските книжевни дела и тоа, пред сè, од аспект на неговата улога како интерактивен код на културите.

Овој труд претставува компаративно истражување за спецификите на ликовите со идентични семантички полиња, односно на синонимните ликови (ликови-синоними), во четирите романи на македонскиот автор Венко Андоновски. Станува збор, имено, за синонимни ликови во следните романи: Азбука за непослушните (1994), Папокот на светот (2000), Вештица (2006) и Ќерката на Математичарот (2013). Стартната позиција во елаборирањето на поставената компаративна теза за постоење на синонимни ликови во четирите наведени романи е најновиот роман на Андоновски со наслов Ќерката на Математичарот од чиј аспект во понатамошните споредбени анализи се трага по еквивалентните атрибути (семи) на специфичните ликови во различните романи од истиот автор.
Извршената компаративна анализа на поставената проблематика покажа дека во различните романи на Андоновски постојат голем број ликови со идентични семантички полиња. Такви се, на пример, ликовите отец Ефтимиј (од романот Азбука за непослушните), отец Стефан Писмородецот (од романот Папокот на светот), главниот инквизитор (од романот Вештица) и Алваро Муертес (од Ќерката на Математичарот). Овие четири лика од четирите романи на Андоновски покажуваат висок степен на идентичност во нивните семантички полиња и воопшто во нивните наративни програми, а романите на овој наш автор изобилуваат со вакви примери што е илустрирано и со една прегледна табела во овој труд.
Во заклучокот од трудот се потенцира дека суштината на ваквата наративно-романескна постапка на овој наш автор се состои во идејата за бунтот, за осамостојувањето, одметништвото (неконформизмот) на книжевните ликови, како и тоа дека тој нов, автономен живот на ликовите е само потврда, поткрепа на базната универзална идејна нишка во романите на Венко Андоновски, а тоа е алудирањето на исконскиот човеков копнеж по бесмртноста, по слободата, по себепронаоѓањето, по можноста да се креира сопствениот живот (сопствената автентична судбина) според своите желби.

¿En la antigua Macedonia se impartían clases sobre la historia de Argantonio y las aventuras de los griegos en Tartessos?

Argantonios, el rey de Tartessos que reinó durante 150 años en un ostracon griego contemporáneo.

Georgeos Díaz-Montexano | The Epigraphic Society

En las orillas del “Golfo de Tesalónica” o “Golfo Termaico”, en las ruinas de lo que se considera la antigua ciudad de Sindos (Σίνδος) mencionada por Heródoto1, se halló un posible ostracon sobre asa de copa ática de barniz negro de mediados del siglo V a. C., aunque la fecha es solo aproximada, podría ser incluso de finales del VI o principios del V a. C.

En el mismo se halló un grafito con el inesperado nombre de un personaje que hasta el momento del hallazgo solo aparecía mencionado en copias medievales de los escritos de algunos autores griegos y romanos de la antigüedad clásica. El inesperado texto permitía leer el nombre de Argantonio, pero escrito de una manera algo extraña, lo que llevó a una doble lectura, y con ello, a la duda de si realmente se trataba del mismo célebre rey tartésico, Argantonio, citado por Anacreonte, Heródoto, Plinio y otros importantes autores de la antigüedad…

Leer el resto del artículo en http://atlantisng.com/blog/argantonios-el-rey-de-tartessos-que-reino-durante-150-anos-en-un-ostracon-griego-contemporaneo/

Macedonian healer book („Македонски Лечебник од XIX век“) from the first half of 19th century (1833-1853). A manuscript with popular recipes recorded by the 'ekim bashi' (i.e. Prim. Dr.) Hadži Risto, of which the original manuscript (written in both Septuagint Koine and Macedonian Cyrillic script) is held in the People's Museum of city of Ohrid, and was edited for printing by Dr. Dragi Stefanija in 1985.

This paper will investigate not only the phenomenon of language and
national identity among the present-day Macedonians but will also demonstrate that a national identity did in fact exist among those people in the 19th century. Since the Macedonian literary language did not come to be officially codified and recognized until the time of the Second world War, the "19th century" of Macedonian can in a sense be said to have lasted until that time.

Практикумот со наслов „Практикум по теорија на поезијата“, наменет за студентите од Катедрата за македонски јазик и книжевност на Филолошкиот факултет во Штип, се појавува како наставен прирачник, односно како прилог кон скриптата „Теорија на поезијата“. Материјата што е понудена во овој „Практикум по теорија на поезијата“ е систематизирана во четири дела: а) Прв дел: Теориско-поетски апликации; б) Втор дел: Основи на поезијата (проверка); в) Трет дел: Структури на поезијата (проверка); г) Четврти дел: Колоквиумски прашања.
Во првиот дел со наслов „Теориско-поетски апликации“ се приложени четири интерпретативни текстови во кои се илустрираат методите за анализа на конкретни поетски дела. Тоа се следните текстови: „Транстекстуалноста во поезијата на Блаже Конески“; „Интерференција на поетски структури – Конески vs Рацин“; „Поетските визии на Петре Бакевски“ и „Метафорично-метонимиски деконструкции“. Вториот дел „Основи на поезијата (проверка)“ како и третиот дел „Структури на поезијата (проверка)“ од овој прирачник се составени од конкретни прашања и задачи поврзани со историјатот на поезијата, местото на поезијата во литературата и со толкувањето на поезијата. Во четвртиот дел се приложени сто и дваесет колоквиумски прашања (60 + 30 + 30) со кои се опфатени сите методски единици од конкретната Предметна програма за курсот Поетика. Кон сето ова, во Практикумот е приложен и Речник на термини којшто, за разлика од веќе објавениот во скриптата „Теорија на поезијата“, е дополнет со бројни нови лексикографски единици од поетолошка, но и од една поширока книжевно-теориска провиниенција. Овој Речник, во секој случај, ќе им ги прошири и ќе им ги продлабочи на студентите знаењата од областа на теоријата на поезијата. Идентична цел има и придружната Библиографија дадена на крајот од овој прирачник.

The Secret Book, a product of the medieval theosophy, also known in the literature as Gospel of John, belongs to apocryphal literature with apocalyptic and visionary orientation. The content of The Secret Book implies heretical elements, mainly typical for dualistic doctrines and especially for the doctrine of Bogomilism. In its content it describes the prehistory of creation of the world, the creation itself, and also uncovers the future history of the mankind, in which, in cosmogony sense, it mixes christian believes with non-christian ones, based on religious-philosophical concept of moderate dualism and gnosticism.
This text, today, is known only through two transcriptions in Latin, Parisian and Viennese versions, known by the names Codex Carcashsoniensis and Vienna Version. The translation in Latin is directly connected with the missionary work of the Bogomil babun (priest) Nasaria in 1170, whose goal was to spread the ideas of Bogomils among devotees of Catharism.
This 1999 publication  is the reverse translation of this text in Latin to Macedonian, the native tongue of the Bogomils in Macedonia, from the region of the Lake Prespa, who wrote it.

In this text we refer to slam poetry, as a performing way of presenting literature.
Slam poetry is most often performed at Poetry slam competitions, festivals and
other events. It is a product of urbanity and urban lifestyle and is influenced
by hip hop music. The mixture of slam poetry with hip hop and other forms of
expression, especially among the younger population, contributes to changing
or improving the attitude towards poetry and the performing arts. Slam poetry
points out problems and problematizes certain already existing and generally accepted attitudes, conditions, and critically addresses the undesirable tendencies
in the society. The techniques of making slam that are considered relevant refer
to the structure, language and meaning of slam poetry. Slam functions through a
language which has its own terminology and has its own poetics. Structurally, the
verses can be rhymed or free, organized in stanzas, with or without punctuation.
Special attention is paid to the melody and rhythm that the skilled performer uses
to stress and emphasize the verses that they consider important for their performance. With its lively and playful interpretation, free from the classical notions
of poetry as a genre, slam poetry and Poetry slam manifestations inspire new
generations of poets who are enabled to share their views with a wider audience. /
Во текстот се осврнуваме на слем-поезијата како изведбен начин на презентирање на литературата. Слем-поезијата најчесто се изведува на Потери
слем-натпревари, фестивали и други настани и е производ на урбаноста
и на урбаниот начин на живот, а врз неа се чувствува влијанието на хипхоп-музиката. Мешавината на слем-поезијата со хипхопот и со други форми на изразување, особено кај помладите, придонесува за менување или
за подобрување на односот кон поезијата и перформативните уметности.
Слем-поезијата посочува проблеми и проблематизира одредени веќе постојни и општо прифатени ставови и состојби, а критички се осврнува и
укажува на непосакувани тенденции во општеството. Техниките на создавање слем-поезија, кои се сметаат за релевантни, се однесуваат на структурата, јазикот, афектот и значењето. Функционирањето на слемот се одвива
преку јазик што располага со сопствена терминологија и има своја поетика.
Структурно, стиховите можат да бидат со рима или без неа, организирани во строфи, со интерпункциски знаци или без нив. Посебно внимание
се посветува на мелодиката и на ритамот, кои умешниот интерпретатор ги
користи за акцентирање и за потенцирање на стиховите што смета дека се
важни за настапот. Со нејзината жива и разиграна интерпретација, ослободена од класичните сфаќања за поезијата како жанр, слем-поезијата и Поетри слем-манифестациите поттикнуваат нови генерации поети на кои им
се овозможува да ги споделат своите ставови пред поширока публика.

Compulsory reading is part of the curriculum for the subject Macedonian Language and Literature in both elementary and secondary education. The main goal of the compulsory reading is to cherish literature, thus developing love for the written expression and habit for reading, which in future will help the students establish and grow their own individual aesthetic, idealistic and ethic attitude, while expanding their vocabulary and oral expression at the same time.
The compulsory reading in the secondary gymnasium and secondary vocational education curriculum is only listed, regardless of the curriculum content, without pointing out any particular educational goals, didactic approaches or correlation with the other educational content. Therefore the methods and the approaches towards the realization of the compulsory reading classes depend largely on the creativity and the readiness of the teacher. The concept of the curriculum is such that it allows the teacher complete freedom in the creation and application of all the verified methods, so the teacher needs only initiate completely individual activity of the students, leading them towards purpose-receptive and purpose-active learning.
Undoubtedly, the compulsory reading classes are becoming more and more formal, and their realization has been reduced to a bare minimum. This is due to the poor interest in reading with the secondary education students, the limitation of the students to choose their reading material, the immensity of the curriculum itself, and other.
The purpose of this research is to point out a more creative approach towards the realization of the compulsory reading classes, which will be interesting for those students who are regular at reading, but it will also cover the less interested students. The subject of our interest is the interpretation of the novel “The Adventures of Arthur Gordon Pym” by Edgar Allan Poe, which is compulsory reading material for the third year students in reformed gymnasium education.
Key words: compulsory reading, interpretation, secondary education, methodic, creative class.

Taking the role of, in the words of Koneski, "our only complete homeland", the Macedonian language in the 21st century faces numerous existential challenges which, thanks to modern technologies or more precisely, artificial intelligence that would operate in Macedonian, we assume that they can at least be overcome partially, and this is the belief upon which this work is based. The sustainability, the ability to survive, and the overcoming of these challenges in the Macedonian literary language require a more serious and financially convenient institutional treatment that would allow researchers to work more broadly and an approach at the level that the Macedonian language and, consequently, Macedonian culture and civilization deserve.
The development of OAIML - Operational Artificial Intelligence in Macedonian Language, facilitates a technological step forward with potentials for application not only in relation to the Macedonian language, but also to the other South Slavic, Slavic, i.e. Indo-European and other less related languages. This kind of technology provides a mechanism for potentially unlimited writing or generating of texts from a wide range of areas, from journalistic articles, promotional texts and literary works to application in the context of generating texts for scientific papers, legal acts and legal solutions, economic analyzes, reports etc.
The common essential constituents of such a program are: automatic Natural-language generation (aNLG), automatic Natural language processing (aNLP) and various types of databases that can be exploited in 3 ways - generating, summarizing and/or editing various types of text. 
This paper briefly explains the constituents of such a program based on existing efforts in this area, and some aspects of existing programs are given and considered as a potential basis and an example for creating an equivalent program for the Macedonian language.

The term Glagolitic/Glagolitism is understood differently by different authors, and Josip Hamm, a prolific author on the issue, defines it as “a movement named by the Glagolitic script, a type of syllabic Macedonic alphabet, a medium which had played an important role in the epochal struggle led by the Medieval Macedonic popular movements against the foreign domination and foreign clergy. With the Macedonian Bogomils movement it was the powerful tool in the fight against the Romeians and the Constantinople clergy, with Czechs and the Moravians against the Germans and the German clergy, with the Croats against the Romance people and the Latin clergy, with Bosnian Bogomils/Patareni it was a tool in the fight between Roman Catholic and Eastern Orthodox churches.  The first person to explain Glagolitic/Glagolitism in this manner was Vatroslav Jagić” (Hamm, 1965).

Like every early alphabet the Glagolitic is an abstract graphic system, compiled by syllable signs that visually represent the elements (voices) of one, in this case the Old Macedonian language. Beside its deeply symbolic paleography, Glagolitic script is unique literary language based primarily on the Macedonian dialects, but not identical in all its features with the speech of any particular area. It was the “Latin” of the Eastern Europe, expanding its cultural impact from Macedonia to the far-east Asia and to the west until the coasts of Atlantic Ocean.  It was also the sacred scripture of the eastern “orthodox” church in the Middle Ages...

Меѓу кориците на оваа книга се наоѓаат текстови што се публикувани во македонската периодика или, пак, како предговори и поговори во разни изданија во последниве неколку години. Селектирани се овде рецензии (осврти) за книги коишто имаат доминантно научен или есеистички карактер. Тоа се, всушност, одгласи на изданија кои предизвикале кај нас особен интерес и за коишто сме сметале дека заслужуваат афирмација низ страниците од македонските книжевни списанија. Целта на објавувањето на ваквите текстови во една книга е сосема јасна – да се извлечат тие од депоата на библиотеките, каде што списанијата предизвикуваат интерес најчесто само кај потесните научни кругови, и да се презентираат пред пошироката јавност. Тоа е илустрирано тука, во оваа книга, на пример со првиот текст за „Галерија универзум“ на Славко Јаневски, од една страна, и со последниот текст за „Цветниот пат“ на Перица Сарџоски, од друга страна. Во таа смисла, предмет на нашиот интерес биле книги на автори од различни генерации – од „повозрасната“ генерација (Димитар Митрев, Славко Јаневски, Димитар Бошков, Љубиша Стојановиќ, Радован П. Цветковски, Атанас Вангелов, Васил Тоциновски, Науме Радически, Горан Стефановски), од „средната генерација“ (Венко Андоновски, Јасмина Мојсиева-Гушева, Јованка Стојановска-Друговац, Наташа Аврамовска, Снежана Клинчарова, Стефан Влахов – Мицов), но и од млади автори како што се Мишо Јузмески и Перица Сарџоски. Меѓутоа, тој наш интерес излегува и надвор од македонскиот културен ареал. Се осврнуваме овде и на делата од двајца македонисти од балканските простори коишто голем дел од својот научен ангажман го посветиле на македонската книжевна историја. Тоа се српскиот македонист Мирољуб Стојановиќ и хрватскиот македонист Горан Калоѓера. Станува збор, имено, за критички осврти на три значајни труда од споменатите автори – „Писателот ја создава татковината“ од Мирољуб Стојановиќ, како и „Браќата Миладиновци – легенда и стварност“ и „Осврти“ од Горан Калоѓера. Во својата книга Стојановиќ ги елаборира македонско-српските културни врски во XIX и во XX век. За книгата „Браќата Миладиновци – легенда и стварност“ на Калоѓера може да се рече дека претставува една солидна монографија за струшките браќа. Овде го објавуваме и нашиот приказ за книгата „Осврти“ од Калоѓера во која, пред сè, се разгледуваат македонско-хрватските (хрватско-македонските) културни врски.

In this study, we present our findings from our research on Macedonian women authors from the XIX century who left original writings on the pages of periodicals. Most of the newspaper articles were written by Slavka Dinkova; however, we also take into account M. H. Zrneva, Evtimica Jancheva, Sultana Chikmakova, Ekaterina and Elena Dukova. Most of the articles of these authors refer to the demands for the education of women, as an unalienable right, whereas others dealt with the male-female relations in Macedonia in that period, too.

Најкарактеристичните текстови на македонската женска литература во XIX век се статиите. Тие претставуваат написи што изнесуваат информации за некоја актуелна тема поврзана со културата, уметноста, со општествено-политичката состојба итн. Статиите требало да го задржат вниманието на читателот, да натераат на размислување, или, пак, да ис-провоцираат полемика. Ставовите на авторките биле објавувани во вес-ници или списанијата, а текстовите имале завршен облик и претставу-вале заокружена целина на произнесените ставови. Доколку написите биле пообемни, тогаш биле објавувани во продолженија. Најчестата тема на која пишувале македонските жени во овој период била женското образование. Од исклучителна важност било барањето за вклучување на жените во образовниот процес, како прва етапа на борбата за нивна еманципација во општеството. Речиси сите објави на авторките што успеавме да ги пронајдеме се насочени кон анализа и кон укажувања за полезноста и потребата за отворање женски училишта и гимназии. Во таа насока пишувале: Славка Динкова, Екатерина Ду-кова заедно со Елена Т. Константинова, Елена Д. Дукова, Роза Д. Дукова и Анастасија Ди. Влахинката, потоа Евтимица Јанчева и Султана Чикмакова. Отстапка прави текстот на М. Хр. Зрнева, која како вистински новинар и раскажувач обработила друга актуелна тема: пожарот во градот Воден.

All the Macedonians are familiar with the ancient folktale of 'Silyan the Stork' (Mkd.Latin: Silyan Štrkot, Mkd.Cyrillic: Сиљан Штркот). It is one of the longest (25 pages) and unique Macedonian folktales. It was recorded in the 19th century, in vicinity of Prilep, Central Macedonia, a territory inhabited by the most direct Macedonian descendents of the ancient Bryges and Paionians. The notion of Bryges appear as from Erodot (Lat. Herodotus), who noted that the Bryges lived originally in Macedonia, and when they moved to Asia Minor they were called 'Phryges' (i.e. Phrygians).
Who was Silyan? The story goes: Silyan was banished to a faraway island and migrates from there like a stork to his homeland. He has a bottle of magic water around his neck that should turn him from a stork into a human, but the first time he breaks it… nevertheless, later he transforms successfully. Silyan’s parents are called 'Božin' and 'Božinitsa' (God's and Goddess's), and so on…

Книгата со наслов „Чуварот на тајната“ е збирка раскази објавена во 2008 година. Збирката се состои од 15 раскази во кои има разновидност од теми, мотиви и идеи. Со оглед на фактот дека секое ново книжевно, но и воопшто уметничко дело претставува експериментирање и во однос на формата (синтаксата) и во однос на содржината (семантиката), во петнаесетте раскази од збирката се бараат нови изразни средства во однос на позицијата на нараторот, односно фокализацијата, во однос на дезинтегрирањето на линеарната нарација, во однос на изместувањето на категориите простор и време, како и во однос комбинирањето на антропоморфни и неантропоморфни наратори. На пример, во расказот „Samsung“ се оперира со голем број наратори и демултиплицирани фокализантни точки. Во расказот „Четворка шифт“ се обработуваат бројни теми и од аспект на историјата и од аспект на современоста. Исто така, во голем број од овие раскази се доминантни и иронијата и автоиронијата како што се, на пример, расказите „Грдотија“, „Колбас и кременадла“, „Пензионери“ и други. Во основа, во оваа збирка раскази историјата добива еден современ тон.

In the Great Russian Orthodox Encyclopedia we read: “В 963 году в Македоний произошло восстание, окончившееся изгнанием болгар и основанием собственного государства,” translated from Russian: „In the year 963 in Macedonia happened un uprising, which ended with expulsion of the Bulgars and founding of an independent kingdom.“ 
963 is the factual year recognized by the conventional historiography as the date when the new Macedonian kingdom was founded and officialized.

Овој труд претставува фрагмент од историскиот дел на докторската дисертација на Ранко Младеноски со наслов „Ликот на Александар Македонски како интерактивен код на културите во македонската книжевност“ што беше одбранет на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје во 2010 година. Заради актуелноста на темата кај нас и тоа не само во потесните научни кругови ами и во пошироката јавност, се објавува овој историски фрагмент од докторатот и тоа во автентичната форма како што беше финализиран во 2010 година. На почетокот од трудот се појаснува дека многубројните дилеми и отворени прашања поврзани со историјата на античка Македонија веќе долго време се тема за полемизирање меѓу историчарите. Основните проблемски прашања за кои се полемизира се, пред сè, етничката припадност на античките Македонци, припадноста или неприпадноста на античките Македонци кон хеленскиот свет, карактерот на походот на Александар III Македонски во Азија (дали тој поход е македонски или хеленски), посебноста на античката македонска култура, јазикот и „писмото“ на античките Македонци, чиј е Александар Македонски (на денешните Македонци или, пак, на денешните Грци), односно кој е денешен наследник (автентичен) на античките Македонци и слично. Во трудот, всушност, е понуден еден панорамски преглед на пишувањата за ваквите дилеми и направен е обид, колку што е можно тоа, да се разјаснат некои од наведените прашања. Треба да се потенцира дека овој дел во докторската дисертација беше потребен како вовед во главната тема, а тоа е ликот на Александар Македонски како интерактивен код на културите во македонската книжевност. Во заклучокот од трудот се нагласува фактот дека историјата како наука досега открила голем број автентични податоци за збиднувањата во и во врска со античка Македонија, а тие секако и натаму ќе се надградуваат со текот на времето што е пред нас.

Tracing the origins of the First European Christian Community - the Macedonian Autocephalous Apostolic Church.

Macedonian Autocephalous Apostolic Church - Justiniana Prima, the origins of Christianimosity;

Macedonian Autocephalous Apostolic Church - Ohrid Archiepiscopacy Literacy School and St. Klement Ohridski University;

Macedonian Autocephalous Apostolic Church - Ohrid Archiepiscopacy during the reign of Tsar Samoil and the emergence of Bogomilism;

Macedonian Autocephalous Apostolic Church - Ohrid Archiepiscopacy between the Crusades and the emergence of the new nations in the Macedonian Peninsula;

Macedonian Autocephalous Apostolic Church - Ohrid Archiepiscopacy during the occupation of Seljuk Turks;

Macedonian Autocephalous Apostolic Church - Ohrid Archiepiscopacy restoration in modern times...

The Re-Recognition of  Macedonian Autocephalous Apostolic Church - Ohrid Archiepiscopacy by Serbian and Russian Orthodox churches on May 16 and August 25, 2022

STRUCTURE AND MEANING OF TURKISH AND MACEDONIAN COMMON WORDS
Abstract
Turkish and Macedonian belong to two different language families. Turkish is part of Ural-Altaic language family while Macedonian is a member of Indo – European family, Slavic group of languages. Despite this difference in terms of language relations both languages have many common words. Words are one of the basic language elements. Commonality of words provides an opportunity for versatile interpretation of language relations. The given condition could be examined in terms of intra-linguistic as well as extra-linguistic relations providing the speakers with an opportunity to form an opinion about the relations of the two languages throughout the history as well as well as set up the basis for certain future planning. Historically speaking Turkish and Macedonian have shared a mutual space and political, cultural and sociological relations and the number of common words present in the dictionaries is quite large. Although there is insufficient number of independent studies on the topic, various attempts on the subject provide sufficient number of data requiring a scientific approach to the topic. This article studied the common words used in Turkish and Macedonian in terms of their structure and meaning. Every language has its own way of functioning on the sub-structural (morphologic) level and the level related to meaning (semantic). This study elaborated structural and semantic properties of common words used in Turkish and Macedonian and present it to linguists. On the other hand, this study also tried to reveal how extra-linguistic developments (space, politics, culture, sociology etc) reflect on the intra-linguistic (phonetics, morphology, semantics etc) relations in different language families.
Key words: Turkish; Macedonian; Common words; Linguistic relations.

Türkçe ve Makedonca iki farklı dil ailesine mensuptur. Türkçe, Ural-Altay; Makedonca ise Hint-Avrupa-Slav dil grubunun üyeleridir. Bu farklılığa rağmen dil ilişkisi bağlamında pek çok ortak kelimeleri bulunmaktadır. Kelimeler dillerin temel unsurlarından biridir. Kelime ortaklığı üzerinden diller arası ilişkileri çok yönlü değerlendirmeye almak mümkündür. Dil içi ilişkiler yanında dil dışı ilişkiler açısından da incelenebilecek bu durum, dil konuşurlarının tarih içindeki ilişkileri hakkında fikir edinmeye katkı sunduğu gibi geleceğe dair bir takım planlamalar için de önemli bir altyapı oluştururlar. Tarihi olarak ortak coğrafya, siyaset, kültür ve sosyolojik ilişkiye sahip olan Türkçe ve Makedoncanın bugün sözlüklerine girmiş olan ortak kelimelerin sayısı oldukça fazladır. Konu hakkında müstakil çalışmalar henüz yeterli bir seviyede olmasa da muhtelif niyetlerle ortaya konulan yaklaşımlar, konunun bilimsel bir bakışla ele alınması gerektiğine dair yeterli veri sunmaktadır. Bu makalede Türkçe ve Makedoncada ortak olarak kullanılan kelimeler yapı ve anlam özellikleri açısından irdelenmiştir. Her dilin kendine ait yapısal (morfolojik) ve anlamsal (semantik) işleyişi vardır. Bu çalışmada Türkçe ve Makedoncanın ortak kelimelerinin yapı ve anlam özellikleri üzerinde durularak dil araştırmacılarının ilgisine sunulmuştur. Diğer taraftan dil dışı gelişmelerin (coğrafya, siyaset, kültür ve sosyoloji vb.) dil içi (fonetik, morfoloji,semantik vb.) ilişkilere yansımasının farklı dil ailelerindeki görüntüsü ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Türkçe; Makedonca; Ortak kelimeler; Dil ilişkileri.