Marriage Nullity Procedure

The master’s thesis for MA Society, Law and Religion focuses on the procedural law reform introduced by the publication of Pope Francis’ motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus in 2015. Since the marriage procedural law reform, scholars have expressed opinions that the current procedural rules governing the proceeding of the briefer process for marriage nullity cases before the bishop are inconsistent with the ordinary canonical norms on the theme of evidence. This thesis adopts the method of literature review and law comparison to present a synthesis of the status of art regarding the marriage procedural law reform. In addition, this thesis puts canonical marriage law into comparison with secular family law in the United Kingdom and Belgium for enhancing the intellectual exchange between different legal systems.

Pubblicato come "Bentornato Enrico VIII? La riforma del processo di nullità canonica del matrimonio", in "Dal divorzio al gender. Famiglie centrifugate e identità liquida: una dissoluzione dalle origini remote" (Atti del Convegno RS - CCC, Roma 28 novembre 2015), pagg. 31-136. Riguarda, in particolare: sorte dei Tribunali Ecclesiastici Regionali (e interdiocesani in genere), nuovi criteri di competenza, investigatio praevia, nuovo can. 1675, processus brevior, nuovo regime delle dichiarazioni delle parti, sistema dei mezzi di impugnazione. Tiene già conto del rescritto 7 dicembre 2015.

26-27.05.2015, Poznań, Ogólnopolska Konferencja Naukowa "V Dzień Studenta Wydziału Teologicznego. Synod przeciwko Rodzinie? Cała prawda o katolickiej ortodoksji", referat indywidualny

Referat ma być prezentacją treści konstytucji apostolskiej Benedykta XIV Dei miseratione z 3 listopada 1741. Konstytucja ta wprowadziła szereg kluczowych zmian do procesu kanonicznego o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Pośród nich można wskazać np. wymóg rozstrzygania w tych sprawach przez wydanie zgodnych wyroków przez dwie instancje czy wprowadzenie do trybunałów kościelnych urzędu obrońcy węzła. Konstytucja była odpowiedzią na palące potrzeby tamtego czasu, kiedy to dochodziło do szeregu nadużyć podczas procesów małżeńskich.
W tle dyskusji na temat nierozerwalności małżeństwa i innych spraw rozważanych m.in. na Nadzwyczajnym Synodzie Biskupów poświęconym rodzinie, obecna jest również kwestia reformy prawa kanonicznego właśnie w zakresie procedury stwierdzania nieważności małżeństwa. Zwolennicy jej uproszczenia w ramach swoich propozycji często atakują rozwiązania wprowadzone w Dei miseratione nie dokonując jednak pogłębionej analizy ich znaczenia dla całego postępowania sądowego.
W referacie przedstawiona zostanie konstytucja apostolska i jej szczegółowe rozwiązania w kontekście współczesnych dyskusji, zaś podstawowym celem wystąpienia będzie wykazanie nieprzemijającej aktualności prawa ustanowionego przed dwustu pięćdziesięcioma laty.

Si les séparations devant les cours ecclésiastiques ont déjà suscité des travaux pour la période moderne, l’intervention des juridictions romaines est moins connue, sinon par quelques travaux (Gabriella Zarri, « Le mariage tridentin. Les doutes des évêques et la Sacré Congrégation du concile » in Cl. Gauvard, A. Stella (dir.), Couples en justice, 2013, p. 99-122, ou encore Simona Feci, « Cause matrimoniali nella documentazione del tribunale della Sacra Rota Romana (secolo XVII) », Annali dell’Istituto storico-germanico in Trento, XXXI, 2005, pp. 189-224). Mes sources sont les décisions des auditeurs de la Rote et les positiones causarum, ainsi que la documentation extérieure à la Rote et permettant d’éclairer le procès. 
Je propose d’approfondir deux cas de demande de nullité de mariage présentés devant la Rote romaine, tous deux concernant des femmes de l’aristocratie espagnole sous Philippe II : doña Luisa de Cárdenas Carrillo y Albornoz, mariée à Diego de Silva y Mendoza, fils cadet de la princesse et du prince d’Eboli ; et doña Antonia de Portocarrero y Cárdenas, mariée à don Felipe de Guzman y Aragon, fils du 7e duc de Medina Sidonia. Ces femmes ont un lien à travers leurs maris, la mère de Felipe de Aragon étant la sœur du duc de Francavilla.
J’envisagerai ces procès sous l’angle de la stratégie judiciaire des acteurs. Dans le cas de Luisa de Cardenas, c’est le mari qui tente de discréditer la Rote, considérant que l'auditeur Seraphin Olivier-Razali rapporteur de la cause, lui est contraire parce qu'il est proche du roi de France. Doña Antonia de Portocarrero, elle, demande d’abord l’annulation du mariage pour motif d’impuissance de son mari, puis change de tactique et allègue les menaces de son père, ce qui lui permet de décharger la responsabilité de sa belle-famille. Ces stratégies permettent de mesurer l’ampleur de ce qui était en jeu dans ces demandes d’annulation, sur le plan matériel naturellement (ces deux femmes étant des héritières de la fortune paternelle, l’annulation du mariage signifie, pour la famille du mari, la perte de terres et de revenus considérables) mais peut-être encore plus au niveau symbolique : l’honneur et la réputation du mari et de sa famille.