birleşmiş milletler güvenlik konseyi

Birleşmiş Milletler’in meşruiyet, işlevsellik, etkinlik, kapsayıcılık, temsil ve yönetişim sorunlarına değiniyoruz. Ayrıca temsilde adaletin sağlandığı ve veto imtiyazının kaldırıldığı bir Birleşmiş Milletler için ilkeli, kapsamlı, stratejik ve uygulanabilir reform önerisiyle daha adil bir dünyanın mümkün olduğunu vurguluyoruz.

II. Dünya Savaşından sonra ülkeler doğu ve batı olmak üzere iki bloğa ayrıldı. Bu blok arasında sıcak çatışmadan ziyade soğuk şavaş durumu göz önündedir. Bu Soğuk Savaş boyunca Doğu ve Batı bloğu arasındaki rekabetten dolayı sınır sorunları, azınlık hakları, çevre ve göç sorunları, etnik sorunlar gibi birçok sorun sürekli ertelenmiştir. Soğuk Savaş’ın  3 Aralık  1989 tarihinde sona ermesiyle birlikte bloklar ortadan kalkmış ve ertelenen sorunlar krizlere yol açmıştır. Ülkeler sahip oldukları jeopolitik konumları, kültürel bağları ve tarihi misyonları nedeniyle bazı krizlere doğrudan ya da dolaylı müdahil olmaktadır. Türkiye de jeopolitik konumundan dolayı bulunduğu coğrafyada ortaya çıkan krizlerden etkilenmektedir. 1980-1988 tarihleri arasında meydana gelen İran- Irak Savaşı’nda Türkiye tarafsız kalmış ve savaş boyunca her iki ülke ile ilişkilerine önem vermiştir. Fakat daha sonra 2 Ağustos 1990 tarihinde Körfez Krizi başlamış ve Türkiye Irak ile sınır olması sebebiyle bu krizden doğrudan etkilenmiştir. Çünkü Irak’ın işgal ettiği Kuveyt’ten çıkarılması için oluşturulan Körfez Koalisyonu’na katılmıştır. 1990 Körfez Krizi’nin Türkiye için önemli sonuçları da olmuştur. Türkiye, bu krizde Irak ile ticari ilişkilerini kesmiş, Kerkük-Yumurtalık petrol boru hatlarını kapatmış ve Irak’a ambargo uygulamıştır. Bunların yanı sıra hem ekonomik hem de siyasal sonuçları olan göç krizine de yol açmıştır. Bu krizden sonra Türkiye, Iraklı Kürt sığınmacılara tereddüt ederek sınırlarını açmak zorunda kalmıştır.

İnsanoğlu yaratıldığından beri daima kendi içinde çatışma içerisindedir. Bu çatışma kimi
zaman aktif bir şekilde, kimi zaman pasif bir şekilde devam etmiş ve hiçbir vakit
durmamıştır. İnsanoğlunu savaşmaya iten en önemli iki unsur hakimiyet emeli ve savunma
içgüdüsüdür. İnsanlık tarihinde vuku bulan tüm savaşların temelinde bu iki mefhum
yatmaktadır. Savaşlar, bazen küçük çaplı bazen de kitleleri etkileyen boyutta gerçekleşmiş,
hatta küresel trajedilere varan sonuçlar doğurmuştur. Dünyadaki milletlerin çoğunluğunu
etkileyen ve küresel boyutta vahim sonuçları bulunan I. ve II. Dünya Savaşları bu duruma
önemli bir örnek teşkil eder. Savaşın getirdiği tahribat, toplumda güvensizlik ortamı yaratır.
Bu güvensizlik ve endişe, devletleri daha korumacı bir politika izlemeye sürüklemiştir. Bu
yüzden devletler kendilerini güvence altına alabilmek amacıyla; askeri harcamalarını
arttırmak, ittifaklar kurmak ya da süper güçlerin himayesine girmek gibi çeşitli yollara
başvurmuştur. Yine bu yollardan biri olarak sayılabilecek küresel boyutta silahsızlanma
gayesi, zahirde barış ortamına zemin hazırlayabilecek yegâne yöntemlerden biri olarak
gözükmektedir. Savaşlardan ve savaşların getirdiği yıkımdan kurtulabilmek amacıyla,
küresel anlamda bir silahsızlanma isteği günümüzde dahi devam etmektedir. Lakin
günümüzde yapılan silahsızlanma çağrıları adı altında bir silahlanma yarışının yaşandığı da
bariz bir gerçektir. I. Dünya Savaşı’nın ortaya çıkardığı yıkım sadece Ortadoğu
coğrafyasında değil, tüm dünyada hissedilmiştir. Özellikle Avrupa kıtasında savaşın
akabinde ağır bir ekonomik kriz meydana gelmiş, işsizlik artmış ve çeşitli bölgelerde
yaşanan iç ayaklanmalar mali krizi daha da çıkmaza sokmuştur. Bu olumsuzluklar Avrupalı
devletleri olası bir savaşa karşı tedbir almaya yöneltmiş, Fransa, Belçika, Hollanda gibi
devletler, ileride gerçekleşebilecek bir Alman istilasına karşı sınırlarını güvence altına
almak istemiştir. Bu dönemde, Fransa, İtalya ve Almanya arasında yoğun bir diplomasi
yaşanmış, bu diplomasiye İngiltere ve Amerika’nın da katılması, Avrupalılar arasında
geçici bir ortak dilin oluşmasını sağlamıştır. Bu ortak dili etkin bir şekilde kullanmak
amacıyla Washington-Londra konferansları düzenlenmiş, savaşın kanun dışı edilebilmesi
için büyük çabalar sarf edilmiştir. Avrupa coğrafyasının bir daha savaşa sürüklenmemesi
adına silahsızlanma çağrıları yapılmış, bu çağrılar neticesinde özellikle büyük devletlerin
askeri harcamalarına ve silah kapasitelerine sınırlamalar getirilmiş, kısa süreli olsa da
dünyaya bir barış havası hâkim olmuştur. Bu çalışmada I. Dünya Savaşı akabinde
gerçekleşen; Washington Deniz konferansı, Londra Deniz Konferansı, Kara Silahsızlanma
Meselesi ve Briand-Kellogg Paktı, ana ve alt başlıklar halinde incelenecektir.

Küreselleşme sürecinin en önemli sonuçlarından biri, belirli bir ülkenin sınırları içinde yaşayan insanların can güvenliklerinin ve temel haklarının dünya kamuoyunun ilgi alanına girmesi ve ulusal ya da bölgesel sorunların artık küresel sorunlar haline gelmesidir. Küresel sorunlara farklı aktörlerin iştirakiyle kolektif çözümler geliştirme fikrinin bir sonucu olarak ortaya çıkan küresel yönetişimin önemli hedeflerinden biri de farklı coğrafyalardaki insani felaketlere çözümler bulmaktır. Bu çerçevede uluslarüstü, uluslararası ve bölgesel kuruluşlarla devletlerin ortak girişimleriyle belirli bir ülke sınırları içindeki insani felaketlere müdahale edilmesi şeklinde tanımlanabilecek ‘insani müdahale’ fikri ortaya çıkmıştır. Diğer taraftan geçmişteki pek çok örnekte insani müdahalenin can kayıplarını engellemek, müdahale sırasında yeni insan hakları ihlallerine sebep olmamak ve müdahale sonrasında barış ortamını sağlamak gibi hedefleri gerçekleştiremediği ortadadır. Bu çalışmada insani müdahalenin insani felaketlere karşı haklı ve gerekli bir cevap olduğu fikrinden yola çıkarak insani müdahalenin bugün mevcut haliyle neden uygulanamaz olduğu sorusuna cevap aranmaktadır. Bu çerçevede geçmişteki insani müdahale pratikleri göz önünde bulundurularak insani müdahalenin yasallığı, karar alma süreçleri, müdahalecileri ve sonuçları olmak üzere dört temel sorun alanı ele alınacaktır. Çalışmanın başlıca amaçları; insani müdahalenin sorunlu alanlarına bir bütün halinde bakmak, 90’ların başından bu yana uygulanan pratikleri sonuçlarıyla birlikte tartışmaya açmak ve sorunlu alanlara çözüm önerisi sunma adına yapılacak çalışmalara temel teşkil etmektir.

Özet Birleşmiş Milletler Örgütü'nün kuruluşundan bu yana daimi üyeler diğer üye devletler üzerinde daimi üyelik sahipliği ve veto yetkisi ile üstünlük sağlamaktadır. Bu devletlere verilen veto yetkisi o zamanın şartlarında dünya barış ve güvenliğinin sağlanabilmesi adına büyük önem teşkil etmiştir. Fakat örgütün kuruluşundan bu yana birçok küresel denge değişmiştir. Daimi üyelerin bazıları gücünü yitirmiştir. Ayrıca barış ve güvenliğin tesisi için veto hakkının da büyük bir önemi kalmamıştır. Değişen küresel yapıya karşın BM Güvenlik Konseyi'nin yapısı gözle görülür bir değişime uğramamıştır. Üye sayısının hızla artmasına rağmen daimi üye sayısı neredeyse sabit kalmıştır. Bu da doğal olarak konseyin çoğulcu bir yapıya sahip olmasını engellemiştir. Veto hakkı nedeniyle demokratiklikten iyice uzaklaşılmıştır. Barış ve güvenliğin sağlanması adına verilen bu hak, hak sahibi devletler tarafından kendi çıkarları uğruna kullanılmış ve veriliş amacından tamamen sapmıştır. Tüm bu nedenlerle konseyin yeniden yapılanması durumu gündeme gelmektedir. Fakat bu yapılanmanın sağlanabilmesi için Birleşmiş Milletler Örgütü'nün sözleşmesinde ve usul kurallarında değişiklik yapılması gerekmektedir. Bu da maalesef veto hakkına haiz ülkelerin muvafakati ile gerçekleştirilebilecek bir değişimdir. Bu değişimle birlikte 5 daimi üye farklılıklarının ve GK üzerindeki gücünü kaybedecektir. Bu nedenle örgüt sisteminde köklü bir değişim yapılmasına yanaşmamaktadırlar. Anahtar Kelimeler: BM, veto, güvenlik konseyinin yeniden yapılanması, reform, daimi üye.

, 8372 people were massacred in Srebrenica, despite being declared as a "secure area" by the United Nations Security Council (UNSC). During the Bosnian War, which is one of the darkest pages of recent history, the Serbians systematically tortured the non-Serbian population, especially the Bosnian Muslims, and aimed to expel them from their lands1. This massacre the Bosnian Muslims were subjected to, based on the lawsuit filed by Bosnia-Herzegovina, was accepted as a genocide by the