- Born in 1961, he graduated in Political Science (1984) and Sociology (1987). Employed at Adam Mickiewicz University i... moreBorn in 1961, he graduated in Political Science (1984) and Sociology (1987). Employed at Adam Mickiewicz University in Poznań since 1988. From 2003-2019, I was the head of the Department of Sociology of Everyday Life at the Institute of Sociology at AMU. Currently a member of the Department of Theory and Research of Social Practices. From 2008-2016, he served as the Director of the Institute of Sociology at AMU. Since 2009, he has been the Deputy Editor-in-Chief of the journal "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny". Since 2011, he has been a member of the Supervisory Board of the University Center for Innovation and Technology Transfer at AMU (UCITT), and since 2014 a member of the team for the "Diamond Grant" program established by the Ministry of Science and Higher Education. Since 2016, he has been a member of the Sociological Committee of the Polish Academy of Sciences (currently the Deputy Chairman, a member of the presidium). Since 2019, he has been a member of the AMU University Council.
His research interests include: sociology of everyday life, visual sociology, sociology of science, sociological theory, and transformations of contemporary Polish society.
He is the author or co-author of approximately 180 scientific publications, including 7 monographs. he's supervised 9 doctoral dissertations.edit
Dwudziesta rocznica rozpoczęcia transformacji systemowej rodzi pokusę podsumowań i dokonania bilansu, który zestawiałby ze sobą wszystkie naj ważniejsze społeczne koszty i wszystkie najważniejsze zyski społeczeństwa, jakie przyniosły ze... more
Dwudziesta rocznica rozpoczęcia transformacji systemowej rodzi pokusę podsumowań i dokonania bilansu, który zestawiałby ze sobą wszystkie naj ważniejsze społeczne koszty i wszystkie najważniejsze zyski społeczeństwa, jakie przyniosły ze sobą zapoczątkowane w 1989 r. zmiany ustrojowe. Mimo tej oczywistej pokusy, nie chcę w tym artykule spoglądać wstecz. Wolę raczej uczynić przedmiotem swoich rozważań rysujące się przed naszym krajem perspektywy i dopytywać się o możliwe scenariusze dla Polski, o ich prawdopodobieństwo oraz o ich różnorodne uwarunkowania. Podstawową tezę niniejszego artykułu można sformułować następująco: społeczeństwo (i państwo) polskie osiągnęło już dwa swoje cele strategiczne (znaleźliśmy się w NATO iw Unii Europejskiej), jednakże nie została jeszcze przesądzona kwestia naszego statusu w obu tych strukturach (iw całym zglobalizowanym świecie1)-Odwołując się do terminologii Immanuela Wallersteina: równie prawdopodobne wydaje się dzisiaj, że jako kraj na trwałe zadomowimy się w grupie państw półperyferyjnych, jak i to, że-mimo wszystko-wyrwiemy się z tego kręgu, dołączając do grona liderów tworzących rdzeń globalnego ładu (oczywiście nie jako światowy, czy choćby regionalny „rozgrywający”, lecz jedynie-a może aż-jako aktor, który aktywnie uczestniczy we wszystkich najważniejszych grach globalnych w roli ich podmiotu, a nie przedmiotu).
Research Interests:
Niniejsze rozważania mają dwojaki cel. Po pierwsze, chcielibyśmy zaproponować pewną interpretację socjologicznej teorii różnych typów kapitału, ich użytkowania oraz ich konwersji. Po drugie, chcielibyśmy zastanowić się nad kwestią tego... more
Niniejsze rozważania mają dwojaki cel. Po pierwsze, chcielibyśmy zaproponować pewną interpretację socjologicznej teorii różnych typów kapitału, ich użytkowania oraz ich konwersji. Po drugie, chcielibyśmy zastanowić się nad kwestią tego jaka jest rola kapitałów kulturowego i społecznego w Polsce w ostatnim dziesięcioleciu XX-ego wieku, a więc w okresie, kiedy zdaje się nasilać pragmatyzacja świadomości społecznej, kiedy rolę dominującą odgrywają kwestie ekonomiczne, a w związku z tym także i kapitał materialny. Interesują nas dominujące we współczesnym społeczeństwie polskim strategie inwestowania rozumiane jako indywidualne i zbiorowe wysiłki mające za zadanie budowę, utrzymanie (przeciwdziałanie deprecjacji), względnie pomnożenie kapitałów posiadanych przez jednostki bądź grupy. Kapitały te są to ważne „aktywa” czy też atuty umożliwiające podwyższenie bądź utrzymanie swojej ogólnej społecznej pozycji i prestiżu oraz skuteczniejsze i efektywniejsze funkcjonowanie w codziennej rzeczywistości społecznej, kulturowej, politycznej i ekonomicznej, a w ostatecznym rozrachunku lepszą adaptację do wymogów demokratycznego kapitalizmu, w sytuacji gdy społeczeństwo polskie wchodzi w światowy ład gospodarczy i kulturowy nawiązując coraz ściślejsze kontakty w szczególności z USA oraz zachodnią częścią kontynentu europejskiego.
Kapitały traktujemy jako środki służące realizacji określonych interesów
i wartości stanowiących subiektywne cele działań jednostek i grup; cele, które są zwykle zinternalizowane i mniej lub bardziej instytucjonalizowane.
Kapitały traktujemy jako środki służące realizacji określonych interesów
i wartości stanowiących subiektywne cele działań jednostek i grup; cele, które są zwykle zinternalizowane i mniej lub bardziej instytucjonalizowane.
Research Interests:
Tematem sprawozdania jest trwający od roku 2017 projekt popularyzujący wiedzę o Konstytucji RP za pomocą infografik. Wspomniany projekt – realizowany przez studentów i pracowników naukowych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im.... more
Tematem sprawozdania jest trwający od roku 2017 projekt popularyzujący wiedzę o Konstytucji RP za pomocą infografik. Wspomniany projekt – realizowany przez studentów i pracowników naukowych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Pracowni Grafiki Informacyjnej Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu – stał się dla autorów (prawnika, projektantek graficznych oraz socjologa) okazją do rozważań na temat świadomości prawnej, przydatności komunikacji wizualnej do celów edukacyjnych, możliwości i dylematów współpracy interpersonalnej, przede wszystkim jednak skomplikowanych relacji między słowem a obrazem.
Teoria praktyk składa obietnicę uwolnienia socjologii od „pojęć dualnych” (mikro versus makro, struktura versus działanie, subiektywne versus obiektywne itd.). Jednocześnie obietnica ta tylko pozornie jest obietnicą nową (długowieczny... more
Teoria praktyk składa obietnicę uwolnienia socjologii od „pojęć dualnych” (mikro versus makro, struktura versus działanie, subiektywne versus obiektywne itd.). Jednocześnie obietnica ta tylko pozornie jest obietnicą nową (długowieczny koncept trzeciodrogowości socjologii), bezzałożeniową (definiowany brak założeń polega na precyzyjnej operacjonalizacji wybranych założeń) i neutralną (nakierowanie na zmianę świata, socjotechniczność). Celem tekstu jest analiza rekonceptualizującego potencjału teorii praktyk. Artykuł składa się z trzech zasadniczych części: (1) próby ulokowania oferty teorii praktyk w szerszym nurcie tzw. trzecich socjologii; (2) refleksji dotyczącej potencjału teoretycznego teorii praktyk; (3) wskazania ograniczeń i barier związanych z uwolnieniem potencjału teorii praktyk. W zakończeniu tekstu zaproponowana natomiast została wizja radykalnej ścieżki stosowania teorii praktyk, która w pełni realizuje swoje własne postulaty.
Słowa kluczowe: teoria praktyk; socjologia kultury; teoria socjologiczna
Słowa kluczowe: teoria praktyk; socjologia kultury; teoria socjologiczna
Research Interests:
Research Interests:
The opening thesis of the article is the assumption that discussion on urban public space rarely be-comes a pretext to put forward postulates and demands that strengthen the „system” and contribute to social disintegration. However,... more
The opening thesis of the article is the assumption that discussion on urban public space rarely be-comes a pretext to put forward postulates and demands that strengthen the „system” and contribute to social disintegration. However, improvement of urban public space, mentioned in the title, includes a wide range of concealed and unintended negative consequences. The following can serve as examples: socially unconsulted gentrification programs, policy of administrative overregulation justified by the need to increase public security, standardization of urban space or instrumental treatment of public art. Starałem się w tym artykule udowodnić, że hasło walki o lepszą przestrzeń publiczną w mieście nieść może ze sobą zgoła nieprzewidziane (również negatywne) konsekwencje oraz że jest ono narażone na rozliczne instrumentalizacje. Niewątpliwie – nieufność wobec postulatu nawołującego do zmagań o lepszą przestrzeń publiczną w mieście może być uznana przez wielu za sporą przesadę. Z drugiej strony, nieufność, wręcz podejrzliwość w ocenie zdarzeń i zjawisk, które sprawiają wrażenie niekontrowersyjnych zawsze była ważnym zadaniem socjologii. Można by powiedzieć, że próba krytycznego spojrzenia na pewną retorykę, która wydaje się być na pierwszy rzut oka wolna od dwuznaczności nawiązuje do zachęty Roberta Mertona, aby opisując funkcje jawne tropić również funkcje ukryte. Nie miałbym nic przeciwko temu, jeśliby tekst niniejszy został tak właśnie odebrany: jako tropienie funkcji ukrytych. Równie ważne wydaje mi się jednak i co innego. Otóż przykład hasła walki o lepszą, bardziej przyjazną, lepiej uporządkowaną przestrzeń publiczną (i wszystkich jego – dobrych oraz złych, przewidzianych oraz nieprzewidzianych następstw) znakomicie ilustruje groźbę pewnej „systemowej pułapki”. Chodzi o to, że do legitymizacji władzy (w tym przypadku władzy miejskiej i władzy w mieście, lecz dotyczy to tak naprawdę każdej władzy) zaczyna powoli wystarczać sama umiejętność organizowania przez rządzących publicznej debaty o określonych ważnych i palących problemach. Tym samym, wystarczającym tytułem do legitymizacji okazuje się być umiejętność i odwaga stawiania pytań (ewentualnie – umiejętność „zakreślania wizji” i opracowywania programów), nie zaś umiejętność znajdowania i urzeczywistniania rozwiązań.
Research Interests:
The opening thesis of the article is the assumption that discussion on urban public space rarely be-comes a pretext to put forward postulates and demands that strengthen the „system” and contribute to social disintegration. However,... more
The opening thesis of the article is the assumption that discussion on urban public space rarely be-comes a pretext to put forward postulates and demands that strengthen the „system” and contribute to social disintegration. However, improvement of urban public space, mentioned in the title, includes a wide range of concealed and unintended negative consequences. The following can serve as examples: socially unconsulted gentrification programs, policy of administrative overregulation justified by the need to increase public security, standardization of urban space or instrumental treatment of public art.
Starałem się w tym artykule udowodnić, że hasło walki o lepszą przestrzeń publiczną w mieście nieść może ze sobą zgoła nieprzewidziane (również negatywne) konsekwencje oraz że jest ono narażone na rozliczne instrumentalizacje. Niewątpliwie – nieufność wobec postulatu nawołującego do zmagań o lepszą przestrzeń publiczną w mieście może być uznana przez wielu za sporą przesadę. Z drugiej strony, nieufność, wręcz podejrzliwość w ocenie zdarzeń i zjawisk, które sprawiają wrażenie niekontrowersyjnych zawsze była ważnym zadaniem socjologii. Można by powiedzieć, że próba krytycznego spojrzenia na pewną retorykę, która wydaje się być na pierwszy rzut oka wolna od dwuznaczności nawiązuje do zachęty Roberta Mertona, aby opisując funkcje jawne tropić również funkcje ukryte. Nie miałbym nic przeciwko temu, jeśliby tekst niniejszy został tak właśnie odebrany: jako tropienie funkcji ukrytych. Równie ważne wydaje mi się jednak i co innego. Otóż przykład hasła walki o lepszą, bardziej przyjazną, lepiej uporządkowaną przestrzeń publiczną (i wszystkich jego – dobrych oraz złych, przewidzianych oraz nieprzewidzianych następstw) znakomicie ilustruje groźbę pewnej „systemowej pułapki”. Chodzi o to, że do legitymizacji władzy (w tym przypadku władzy miejskiej i władzy w mieście, lecz dotyczy to tak naprawdę każdej władzy) zaczyna powoli wystarczać sama umiejętność organizowania przez rządzących publicznej debaty o określonych ważnych i palących problemach. Tym samym, wystarczającym tytułem do legitymizacji okazuje się być umiejętność i odwaga stawiania pytań (ewentualnie – umiejętność „zakreślania wizji” i opracowywania programów), nie zaś umiejętność znajdowania i urzeczywistniania rozwiązań.
Starałem się w tym artykule udowodnić, że hasło walki o lepszą przestrzeń publiczną w mieście nieść może ze sobą zgoła nieprzewidziane (również negatywne) konsekwencje oraz że jest ono narażone na rozliczne instrumentalizacje. Niewątpliwie – nieufność wobec postulatu nawołującego do zmagań o lepszą przestrzeń publiczną w mieście może być uznana przez wielu za sporą przesadę. Z drugiej strony, nieufność, wręcz podejrzliwość w ocenie zdarzeń i zjawisk, które sprawiają wrażenie niekontrowersyjnych zawsze była ważnym zadaniem socjologii. Można by powiedzieć, że próba krytycznego spojrzenia na pewną retorykę, która wydaje się być na pierwszy rzut oka wolna od dwuznaczności nawiązuje do zachęty Roberta Mertona, aby opisując funkcje jawne tropić również funkcje ukryte. Nie miałbym nic przeciwko temu, jeśliby tekst niniejszy został tak właśnie odebrany: jako tropienie funkcji ukrytych. Równie ważne wydaje mi się jednak i co innego. Otóż przykład hasła walki o lepszą, bardziej przyjazną, lepiej uporządkowaną przestrzeń publiczną (i wszystkich jego – dobrych oraz złych, przewidzianych oraz nieprzewidzianych następstw) znakomicie ilustruje groźbę pewnej „systemowej pułapki”. Chodzi o to, że do legitymizacji władzy (w tym przypadku władzy miejskiej i władzy w mieście, lecz dotyczy to tak naprawdę każdej władzy) zaczyna powoli wystarczać sama umiejętność organizowania przez rządzących publicznej debaty o określonych ważnych i palących problemach. Tym samym, wystarczającym tytułem do legitymizacji okazuje się być umiejętność i odwaga stawiania pytań (ewentualnie – umiejętność „zakreślania wizji” i opracowywania programów), nie zaś umiejętność znajdowania i urzeczywistniania rozwiązań.
Research Interests:
The paper is an attempt at a theoretical and methodological reflection on the methods employed to research social protests. The key descriptive and analytical category proposed in the paper is the visual category. The visual setting of... more
The paper is an attempt at a theoretical and methodological reflection on the methods employed to research social protests. The key descriptive and analytical category proposed in the paper is the visual category. The visual setting of social protests serves primarily the creation of a “symbolic format” thereof. It also allows drawing conclusions regarding such properties of the protest as the extent of its professionalisation, determination of the participants or the emotional intensity. The analysis of the visual aspect of social protests may be treated as discourse analysis. This specific discourse, which is part of the iconospehre, usually shows was has already been said (or is being said). However, it may sometimes communicate meanings which had not been present earlier inconic form.
Research Interests:
Przykładem takich pożyczek jest choćby pojęcie k a p i t a ł u ścisłe na gruncie ekonomii, ale coraz bardziej metaforyczne w literaturze socjologicznej. Jest nim także samo pojęcie e k o n o m i i odkąd socjologowie zaczęli pisać dlaczego... more
Przykładem takich pożyczek jest choćby pojęcie k a p i t a ł u ścisłe na gruncie ekonomii, ale coraz bardziej metaforyczne w literaturze socjologicznej. Jest nim także samo pojęcie e k o n o m i i odkąd socjologowie zaczęli pisać dlaczego socjologowie zaczęli tak chętnie pisać o rozmaitych-znów dość metaforycznie pojmowanych e k o n o m i a c h (doświadczenia, emocji, prestiżu, uwagi, wsparcia, współczucia, zaangażowania). Pouczająca może być-dla socjologów-lektura niepozornego przewodnika po nowych trendach społecznych napisanego nie tak dawno temu (w 2008 roku) przez Jamesa Harkina. Przynajmniej kilkanaście z 73 przywołanych przez Harkina terminów określających owe nowe trendy społeczne to terminy, które wprowadzili w obieg dziennikarze. Na tyle przy tym skutecznie, że wkrótce potem zaczęły one (jak crowd-sourcing czy d z i e n n i k a r s t w o o b y w a t e l s k i e) z powodzeniem funkcjonować nie tylko w publicystyce czy w blogosferze, ale również w socjologii akademickiej.
Research Interests:
The aim of this article is to conduct a critical analysis of the human-bonding and community-building functions of photography. While photography has contributed to social integration in many ways, it is also partially responsible for the... more
The aim of this article is to conduct a critical analysis of the human-bonding and community-building functions of photography. While photography has contributed to social integration in many ways, it is also partially responsible for the shrinking of the intersubjective community based on shared social values and meanings. More often than on similarities photography is increasingly focusing on differences, deviations, and exceptions. This is what it is mostly valued for and
considered worthy of interest. However, knowing that photography can also lead to social disintegration, some people are beginning to approach it with a growing distrust and try to marginalise it, both symbolically and functionally. Between these two extremes there emerges another position. It includes using photography to build weak and shallow communities that are not particularly demanding of their members. While they support general integration, the downside is that this process is largely concentrated on secondary or even tertiary issues.
considered worthy of interest. However, knowing that photography can also lead to social disintegration, some people are beginning to approach it with a growing distrust and try to marginalise it, both symbolically and functionally. Between these two extremes there emerges another position. It includes using photography to build weak and shallow communities that are not particularly demanding of their members. While they support general integration, the downside is that this process is largely concentrated on secondary or even tertiary issues.
Research Interests:
Pierwsza część artykułu jest syntetyczną prezentacją najważniejszych założeń socjologii niewiedzy. Socjologia niewiedzy jest w niej zaprezentowana zarówno jako projekt naukowy, który ma tropić społeczne uwarunkowania niewiedzy, jak i jako... more
Pierwsza część artykułu jest syntetyczną prezentacją najważniejszych założeń socjologii niewiedzy. Socjologia niewiedzy jest w niej zaprezentowana zarówno jako projekt naukowy, który ma tropić społeczne uwarunkowania niewiedzy, jak i jako projekt naukowy, który ma starać się zrozumieć społeczną potrzebę niewiedzy i funkcje, jakie niewiedza pełni w społeczeństwie. Druga część artykułu jest próbą wskazania najważniejszych zadań badawczych stojących dzisiaj przed socjologią niewiedzy.
The first part of the paper is a synthetic presentation of the most important assumptionsof the sociology of non-knowledge. The sociology of non-knowledge is presented both as a scientificproject that aims to track the social determinants of non-knowledge and as a scientific project thataims to understand the social need for non-knowledge and the functions that non-knowledge performsin society. The second part of the paper is an attempt to indicate the most important researchtasks facing the sociology of non-knowledge today.
The first part of the paper is a synthetic presentation of the most important assumptionsof the sociology of non-knowledge. The sociology of non-knowledge is presented both as a scientificproject that aims to track the social determinants of non-knowledge and as a scientific project thataims to understand the social need for non-knowledge and the functions that non-knowledge performsin society. The second part of the paper is an attempt to indicate the most important researchtasks facing the sociology of non-knowledge today.
Research Interests:
Artykuł jest próbą porównania dwóch zdjęć: słynnego portretu Migrant Mother autorstwa Dorothei Lange i wykonanego (w 1977 roku) przez Zdzisława Pacholskiego portretu przodownicy pracy. Oba obrazy zostały potraktowane w artykule jako... more
Artykuł jest próbą porównania dwóch zdjęć: słynnego portretu Migrant Mother autorstwa Dorothei Lange i wykonanego (w 1977 roku) przez Zdzisława Pacholskiego portretu przodownicy pracy. Oba obrazy zostały potraktowane w artykule jako pretekst do przedstawienia fotografowania jako swoistej gry, którą fotograf toczy z fotografowanymi i którą odbiorcy fotografii toczą z oglądanymi zdjęciami. Gra ta opiera się zdaniem autora na nieufności. Jej rezultatem-wówczas, gdy udaje się wytropić rozmaite manipulacje i kwestie, które miały pozostać ukryte-jest z jednej strony satysfakcja poznawcza, z drugiej jednak sukcesywne deprecjonowanie fotografii.
Research Interests:
The paper touches upon a new, at least in Poland, phenomenon known as citizen journalism. It is also treated as a pretext to carry out more general deliberations on the completely new challenges and dilemmas facing the contemporary... more
The paper touches upon a new, at least in Poland, phenomenon known as citizen journalism. It is also treated as a pretext to carry out more general deliberations on the completely new challenges and dilemmas facing the contemporary citizen society. Citizen journalism is developing dynamically and seems to confirm the thesis about the vitality of citizen society. At the same time, however, the phenomenon o f citizen journalism prompts one to pose a number of new questions including such as: isn’t today’s citizen society being deliberately pushed to the Internet with the result that although its initiatives are conveyed globally, they also become merely niche ones; or is the Web 2.0 formula (on which most o f the examples o f citizen journalism are based) a chance to increase citizens autonomy;, or is it rather a vehicle of social self-supervision, and to what extent is citizen journalism an alternative to the existing, established media order
The starting point for the discussion presented in the paper is an assumption that the first stage of the transformations of the political system in Poland (as a transition from “real socialism” to “real capitalism” ) has practically come... more
The starting point for the discussion presented in the paper is an assumption that the first stage of the transformations of the political system in Poland (as a transition from “real socialism” to “real capitalism” ) has practically come to an end. Poland is nevertheless facing another phase, in which not mere stabilisation o f the newly implemented system, but securing Poland a place among the most developed countries will be at stake. The author analyses barriers that are currently limiting the conditions for a successful “second modernisation leap” . The main factors are: 1) growing privatism of individuals, crisis of the “common good” idea, and the generally low level of social capital; 2) spontaneous, bottom-up resistance to the market efficiency logic; 3) remarkable situationism and short-time perspective of many adjustment strategies; 4) substandard level of general education and poor education system, and 5) growing asymmetry between the aspirations of the consumer society, also with regards the social status, and inadequate means to satisfy them. The paper ends with a question which segment of the society could undergo further modernisation. In the author’s opinion it will neither be the old middle-class, that was left behind the main stream of the transformation, nor the new middle-class, still not very numerous and encountering various structural barriers to its development. It seems, therefore, that the burden o f further modernisation will be put on the shoulders o f the highly diversified and specifically Polish proto-middle class that combines selected features of the old and new middle class and the “post-proletariat”. Consequently, further modernisation processes in Poland will be o f an “enclave” character, selective and structurally inconsistent.
Research Interests:
Publikacja została przygotowana w związku z jubileuszem 40-lecia Wydziału Nauk Społecznych UAM. W części I zaprezentowano jednostki organizacyjne WNS-u: Instytut Filozofii, Instytut Kulturoznawstwa, Instytut Psychologii (psychologia i... more
Publikacja została przygotowana w związku z jubileuszem 40-lecia Wydziału Nauk Społecznych UAM. W części I zaprezentowano jednostki organizacyjne WNS-u: Instytut Filozofii, Instytut Kulturoznawstwa, Instytut Psychologii (psychologia i kognitywistyka), Instytut Socjologii oraz kierunek Praca socjalna, a także Katedra Religioznawstwa i Badań Porównawczych. Część II zawiera artykuły będące wynikiem badań naukowych z takich dziedzin, jak: filozofia, kulturoznawstwo, psychologia, kognitywistyka, socjologia i religioznawstwo. Aneks zawiera wykaz władz dziekańskich Wydziału Nauk Społecznych w latach 1975–2015.
The results of the parliamentary elections of September 1993 mark the end of a certain phase of the system transformation process started in 1989. These results are analysed at two different levels: (1) the distribution of the popular... more
The results of the parliamentary elections of September 1993 mark the end of a certain phase of the system transformation process started in 1989. These results are analysed at two different levels:
(1) the distribution of the popular voltes which reflects a growing societal apprehension of the social consequences of the transformation, which resulted in a visible but not dramatic shift of the political attitudes to the left;
(2) the final outcome of the elections i.e. the distribution of parliamentary seats which reflects not so much the electoral behaviour of the society as the electoral mistakes of the political elites of the post-Solidarity parties.
(1) the distribution of the popular voltes which reflects a growing societal apprehension of the social consequences of the transformation, which resulted in a visible but not dramatic shift of the political attitudes to the left;
(2) the final outcome of the elections i.e. the distribution of parliamentary seats which reflects not so much the electoral behaviour of the society as the electoral mistakes of the political elites of the post-Solidarity parties.
Research Interests:
Artykuł jest próbą wykazania, że kryzys finansów publicznych − paradoksalnie − otwiera przed rządzącymi szereg nowych możliwości i nowych szans, które jeszcze bardziej zwiększą ich przewagę nad społeczeństwem i podniosą komfort rządzenia.... more
Artykuł jest próbą wykazania, że kryzys finansów publicznych − paradoksalnie − otwiera przed rządzącymi szereg nowych możliwości i nowych szans, które jeszcze bardziej zwiększą ich przewagę nad społeczeństwem i podniosą komfort rządzenia. Kryzys finansów publicznych okazuje się bowiem dobrym pretekstem do (1) dalszego wycofywania się państwa z szeregu zaciągniętych przez nie w przeszłości zobowiązań socjalnych, (2) wycofania się ze stałych zadań i „zarządzania przez projekty”, (3) nadmiernej standaryzacji procedur działania instytucji państwowych skutkującej „usztywnieniem reguł” uniemożliwiającym z kolei elastyczne i innowacyjne reagowanie na stare i nowe wyzwania, (4) zdeprecjonowania wiedzy eksperckiej, (5) zakwestionowania prawa obywateli do oceniania i rozliczania władzy „na bieżąco” połączonego z dążeniem do uczynienia tytułem legitymizacyjnym „troski o bezpieczniejszą przyszłość” oraz (6) do ucieczki państwa w politykę uprawnianą w sposób akcyjny.
The paper is an attempt to prove that – paradoxically – the crisis of public finances opens up a number of new possibilities and chances for the ruling class, which consequently increases the advantage of the government over the society and the comfort of ruling. The crisis of public finance turns out to be a good pretext to (i) further withdrawal by the state from its earlier social welfare commitments; (ii) abandoning the regular tasks and the ‘management through projects’ (iii) excess standardisation of the procedures according to which state institutions function, which leads to the emergence of ‘fixed rules’ that block the possibility of flexible and innovative reacting to old and new challenges; (iv) depreciation of ‘expert’ knowledge; (v) questioning of the right of citizens to evaluate and account, on day-to-day basis, the work of the governing bodies, combined with the legitimisation of the idea of a ‘concern about safer future’ and (vi) the escapism of the state manifesting itself by largely an ‘action-based’ policy.
The paper is an attempt to prove that – paradoxically – the crisis of public finances opens up a number of new possibilities and chances for the ruling class, which consequently increases the advantage of the government over the society and the comfort of ruling. The crisis of public finance turns out to be a good pretext to (i) further withdrawal by the state from its earlier social welfare commitments; (ii) abandoning the regular tasks and the ‘management through projects’ (iii) excess standardisation of the procedures according to which state institutions function, which leads to the emergence of ‘fixed rules’ that block the possibility of flexible and innovative reacting to old and new challenges; (iv) depreciation of ‘expert’ knowledge; (v) questioning of the right of citizens to evaluate and account, on day-to-day basis, the work of the governing bodies, combined with the legitimisation of the idea of a ‘concern about safer future’ and (vi) the escapism of the state manifesting itself by largely an ‘action-based’ policy.
Research Interests:
Chcę zacząć od tezy, która-jak się domyślam-wydać się może kontrowersyjna lub zgoła nieprawdziwa, lecz której ja sam skłonny byłbym bronić. Otóż wydaje mi się, że można już dzisiaj (po ponad dwudziestu latach od rozpoczęcia transformacji)... more
Chcę zacząć od tezy, która-jak się domyślam-wydać się może kontrowersyjna lub zgoła nieprawdziwa, lecz której ja sam skłonny byłbym bronić. Otóż wydaje mi się, że można już dzisiaj (po ponad dwudziestu latach od rozpoczęcia transformacji) powiedzieć, że społeczeństwo i państwo polskie osiągnęły wszystkie najważniejsze c e l e s t r a t e g i c z n e rozpoczętego w 1989 r. procesu gruntownej przebudowy systemu. Polska jest członkiem NATO i Unii Europejskiej. Mimo setek, a może tysięcy zastrzeżeń , jakie żywić można wobec polskiego życia gospodarczego, udało nam się zbudować prawdziwą gospodarkę rynkową. Mimo niezliczonych wad i słabości polskiej sceny politycznej i ramy instytucjonalnej państwa, żyjemy w realnej demokracji. Mimo licznych utyskiwań na słabość społeczeństwa obywatelskiego w Polsce, jesteś my coraz bardziej obywatelscy. Jeśliby więc przyjąć, że celem zapoczątkowanej w 1989 r. transformacji ustrojowej było urzeczywistnienie pewnego projektu modernizacyjnego, który można upraszczająco określić jako p r z e j ś c i e o d ,,r e a l n e g o s o c j a l i z m u'' d o ,,r e a l n e g o k a p i t a l i z m u'', to możemy chyba bez większych wątpliwości powiedzieć, że cel ten udało się nam osiągnąć. Oczywiście w wielu miejscach koszty tego przejścia okazały się większe, niż zakładano, a wiele jego rezultatów przyjmujemy-delikatnie mówiąc-z mieszanymi uczuciami. Fakt jednak pozostaje faktem: pierwsza faza ,,posocjalistycznej modernizacji'', z grubsza rzecz biorąc, nam się powiodła. Co zatem dalej? W skrócie mówiąc, tym co nas teraz czeka, jest k o n i e c z-n o ś ć d o k o n a n i a d r u g i e g o s k o k u m o d e r n i z a c y j n e g o. Tym razem stawka˛, o jaką toczy się gra, jest wejście Polski do europejskiego i światowego ,,rdzenia'' i uniknięcie groź by pozostawania (być może przez całe dziesięciolecia) państwem półperyferyjnym. Chciałbym zatem skupić swoją uwagę (wyłącznie) na tym, co może nam w realizacji tego celu przeszkodzić. Po pierwsze, właściwie wszyscy socjologowie są zgodni co do tego, że potężną barierą rozwojową Polski był (i jest nadal) nasilający się proces, który można określić mianem e r o z j i m y ś l e n i a w k a t e g o r i a c h d o b r a w s p ó l n e g o. Można i pewnie warto zastanawiać się nad tym, czy przyczyną rozmaitych przejawów ekspansywnego indywidualizmu, partykularyzmu i prywatyzmu jest na przykład potrzeba odreagowania przez Polaków narzucanego im przez Wykład inauguracyjny wygłoszony 3 października 2011 r. w czasie inauguracji roku akademickiego 2011͞2012 na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Artykuł odpowiada na pięć fundamentalnych pytań, wokół których ogniskowała się dyskusja na krakowskim Kongresie Kultury Akademickiej. Zgadzamy się z tym, że mamy do czynienia z kryzysem idei uniwersytetu ale nie zgadzamy się z tym, że ów... more
Artykuł odpowiada na pięć fundamentalnych pytań, wokół których ogniskowała się dyskusja na krakowskim Kongresie Kultury Akademickiej. Zgadzamy się z tym, że mamy do czynienia z kryzysem idei uniwersytetu ale nie zgadzamy się z tym, że ów kryzys jest skutkiem stopniowego wypierania kultury akademickiej przez kulturę korporacyjną.
This article addresses five fundamental questions on which a discussion was focused during the Academic Culture Congress (Kongres Kultury Akademickiej) held in Kraków. We agree that we are facing a crisis regarding the very concept of the university. However, there is not a consensus in an assessment of this crisis as the result of a gradual displacement of academic culture by corporate culture
This article addresses five fundamental questions on which a discussion was focused during the Academic Culture Congress (Kongres Kultury Akademickiej) held in Kraków. We agree that we are facing a crisis regarding the very concept of the university. However, there is not a consensus in an assessment of this crisis as the result of a gradual displacement of academic culture by corporate culture
Research Interests:
Pierwsza część artykułu jest próbą identyfikacji najważniejszych strukturalnych przyczyn „zwrotu populistycznego”. Kluczowa z nich to załamanie się umowy społecznej, której rdzeniem był model opiekuńczego państwa dobrobytu. Druga część... more
Pierwsza część artykułu jest próbą identyfikacji najważniejszych strukturalnych przyczyn „zwrotu populistycznego”. Kluczowa z nich to załamanie się umowy społecznej, której rdzeniem był model opiekuńczego państwa dobrobytu. Druga część artykułu prezentuje reakcje – zarówno rządzonych, jak i rządzących – na tendencje odpowiedzialne za obecny kryzys zaufania politycznego. Strona społeczna oczekuje od rządzących „polityki konkretów”. Ale też staje się coraz bardziej antyestablishmentowa, antysystemowa i coraz bardziej odwrócona od niepewnej przyszłości. Z kolei rządzący przyjmują postawę wyczekiwania albo podążają w kierunku demokracji nieliberalnej. W trzeciej części artykułu podjęta została próba naszkicowania najważniejszych punktów nowej umowy społecznej, za jakie uznano (1) gwarancje bezpieczeństwa statusowego i godnościowego, (2) większe niż dotąd oparcie mechanizmów na merytokracji i demokracji deliberatywnej oraz (3) edukację do podmiotowości, emancypacji i autonomii.
Research Interests:
Research Interests:
This paper discusses a research project that attempted to examine selected public institutions' response strategies to a pandemic. The most important research question of the project was the relationship between the pandemic and... more
This paper discusses a research project that attempted to examine selected public institutions' response strategies to a pandemic. The most important research question of the project was the relationship between the pandemic and innovativeness of the sector of public institutions (understood as the desire to introduce new ways of operating, new inter-institutional links, new patterns of relations with stakeholders, etc., resulting from the knowledge provided to individual institutions by functioning under the conditions of the pandemic). During qualitative research we found that the researched institutions' predominant reaction to the challenges of the pandemic was not an orientation towards innovation but a striving to maintain a mode of functioning that is as similar as possible to that from before the pandemic. The innovations made (transition to remote working, simplification of some administrative procedures) resulted from external pressure to a greater extent and internal reflexivity to a lesser extent. The narratives captured in the study about the everyday life of public institutions during the pandemic have three common elements. First, they all focus less on large and spectacular innovations and more on micro-innovations (not treated as innovation, but understood as dozens of micro-improvements, minimal adjustments to existing routines). Second, they all miniaturize the experience of the pandemic, regarding it as events so extreme as to be useless for designing a better institutional order. Thirdly, all the reconstructed narratives are situated in an institutional zone of in-between, which means that they perceive themselves as a transparent medium fluctuating between the state and society and as a subject without influence on the shape of its own functioning. On the one hand, this would depend on the level of civic culture and, on the other hand, on the policy created at the highest levels of the state.
Przedmiotem artykułu jest krytyczna analiza budżetu obywatelskiego ze szczególnym uwzględnieniem jego poznańskiej odsłony z 2013 r. Autorzy rozważają, jakich informacji o priorytetach inwestycyjnych mieszkańców, a także o preferowanych... more
Przedmiotem artykułu jest krytyczna analiza budżetu obywatelskiego ze szczególnym uwzględnieniem jego poznańskiej odsłony z 2013 r. Autorzy rozważają, jakich informacji o priorytetach inwestycyjnych mieszkańców, a także o preferowanych przez nich typach relacji obywatel–urzędnik, dostarczają wnioski zgłoszone do poznańskiego budżetu obywatelskiego. Rozpatrują i komentują prawdopodobne linie krytyki tej formy partycypacji; zastanawiają się także nad ograniczeniami i potencjalnymi ścieżkami rozwoju socjologicznej refleksji nad tzw. zwrotem społecznym. Artykuł zawiera też ocenę formuły budżetu obywatelskiego stosowanej obecnej w Poznaniu w kategoriach jej zdolności do dostarczenia decydentom wyobraźni, wrażliwości i horyzontów inwestycyjnych nieobecnych, bądź mało obecnych w najpopularniejszych strategiach rozwoju miasta, oraz uwzględniania mieszkańców zwykle wykluczonych z podobnych form partycypacji społecznej. W tekście obecna jest także próba zaproponowania warunków, które w większ...
Artykuł jest próbą teoretyczno-metodologicznej refleksji nad sposobami badania protestów społecznych. Kluczową kategorią opisowo-analityczną zaproponowaną w artykule jest kategoria oprawy. Wizualna oprawa protestów społecznych służy... more
Artykuł jest próbą teoretyczno-metodologicznej refleksji nad sposobami badania protestów społecznych. Kluczową kategorią opisowo-analityczną zaproponowaną w artykule jest kategoria oprawy. Wizualna oprawa protestów społecznych służy przede wszystkim tworzeniu ich „szaty symbolicznej”. Pozwala też jednak wnioskować o takich cechach protestu jak stopień jego profesjonalizacji, stopień determinacji jego uczestników czy jego nasycenie emocjami. Analiza wizualności protestów społecznych może być traktowana jako analiza dyskursu. Ów specyficzny gdyż wpisany w ramy ikonosfery dyskurs zazwyczaj pokazuje to, co zostało już powiedziane (lub jest równolegle wypowiadane). Zdarza się jednak, że komunikuje on znaczenia, które w pozaikonicznej formie nie były wcześniej obecne.
Research Interests:
Ksiązka jest efektem projektu „Archiwum Badan nad Życiem Codziennym”, w ramach ktorego powstalo internetowe archiwum gromadzące materialy z badan poświeconych zyciu codziennemu w Polsce w ostatnich stu latach. Publikacja stanowi zapis... more
Ksiązka jest efektem projektu „Archiwum Badan nad Życiem Codziennym”, w ramach ktorego powstalo internetowe archiwum gromadzące materialy z badan poświeconych zyciu codziennemu w Polsce w ostatnich stu latach. Publikacja stanowi zapis tego, co bylo najwazniejsze dla przedsiewziecia: refleksje nad codziennością, nad tworzeniem archiwum i nad sposobami korzystania z niego. W pierwszej cześci opisano, w jaki sposob doszlo do pojawienia sie badan and codziennością w naszym kraju, jak rozwijaly sie one od PRL-u, jaki jest dzisiaj ich status oraz jaka moze byc ich przyszlośc. W drugiej cześci przedstawiono, jak powstalo i jak funkcjonuje ABnŻC oraz jakich informacji o polskich badaniach codzienności dostarcza juz dzisiaj to ciągle powiekszające sie archiwum. Trzecia cześc prezentuje rozne sposoby korzystania z Archiwum na podstawie umieszczonych tam materialow, np. przedstawiających tematyke relacji miedzy ludźmi a zwierzetami, czy emocji opisanych w pamietnikach mieszkancow Ziem Zachodnich.
Research Interests:
The five sociological papers in this volume have one common feature – they all concern urbanissues. Each of them is an attempt to assess the condition of a post-socialist and a post-industrialtown. This condition is associated with the... more
The five sociological papers in this volume have one common feature – they all concern urbanissues. Each of them is an attempt to assess the condition of a post-socialist and a post-industrialtown. This condition is associated with the current status and the transformations of urban space.Hence, on the one hand, urban spaceappears to beextremely resident-friendly and supportive of civicactivities and initiatives, but on the other hand, it shows to be affected by controversial consequencescaused by the growing number of revitalising projects (including, in particular, gentrification of therevitalised urban areas). Many of the programmes aimed to activate urban residents fail, and evenaccess to ‘tourist attractions’ (e.g. cultural institutions) proves unfair in practice. All the five papers aim to identify the main reasons(social, cultural, economic) that have renderedthe attempts to democratise and improve the quality of urban space ineffective. They also seek toprovide an answer to the question what needs to be done to avoid similar failures in the future.
The starting point for the discussion presented in the paper is an assumption that the first stage of the transformations of the political system in Poland (as a transition from “real socialism” to “real capitalism”) has practically come... more
The starting point for the discussion presented in the paper is an assumption that the first stage of the transformations of the political system in Poland (as a transition from “real socialism” to “real capitalism”) has practically come to an end. Poland is nevertheless facing another phase, in which not mere stabilisation of the newly implemented system, but securing Poland a place among the most developed countries will be at stake. The author analyses barriers that are currently limiting the conditions for a successful “second modernisation leap”. The main factors are: 1) growing privatism of individuals, crisis of the “common good” idea, and the generally low level of social capital; 2) spontaneous, bottom-up resistance to the market efficiency logic; 3) remarkable situationism and short-time perspective of many adjustment strategies; 4) substandard level of general education and poor education system, and 5) growing asymmetry between the aspirations of the consumer society, also with regards the social status, and inadequate means to satisfy them.
The paper ends with a question which segment of the society could undergo further modernisation. In the author’s opinion it will neither be the old middle-class, that was left behind the main stream of the transformation, nor the new middle-class, still not very numerous and encountering various structural barriers to its development. It seems, therefore, that the burden of further modernisation will be put on the shoulders of the highly diversified and specifically Polish proto-middle class that combines selected features of the old and new middle class and the “post-proletariat”. Consequently, further modernisation processes in Poland will be of an “enclave”
character, selective and structurally inconsistent.
The paper ends with a question which segment of the society could undergo further modernisation. In the author’s opinion it will neither be the old middle-class, that was left behind the main stream of the transformation, nor the new middle-class, still not very numerous and encountering various structural barriers to its development. It seems, therefore, that the burden of further modernisation will be put on the shoulders of the highly diversified and specifically Polish proto-middle class that combines selected features of the old and new middle class and the “post-proletariat”. Consequently, further modernisation processes in Poland will be of an “enclave”
character, selective and structurally inconsistent.
The article concerns on the Mark Granovetter’s concept of the strength of weak ties. The main ques-tion is about how it is used in theoretical and ideological disputes of latemodern society today. Forsome, a society based on weak ties is... more
The article concerns on the Mark Granovetter’s concept of the strength of weak ties. The main ques-tion is about how it is used in theoretical and ideological disputes of latemodern society today. Forsome, a society based on weak ties is equivalent of increasing autonomy and individuality, but thisis also the relaxation of the most repressive forms of social control. For others, weak social relation-ships are the evidence of a deep crisis of contemporary societies.The problem is that both, the first and the others speakers are using the term “strength of weak ties”mask the true picture of social reality. The first are blind on the process of society disintegration.Others – ignore the growing importance of social networks and do not appreciate the causal force of“minimal engagement”. The new technologies are able to aggregate these “minimal engagements”into a new powerful instrument of political, social and cultural impact.
O czym mówi Sean? Zapis panelu dyskusyjnego o sztuce, nauce i etyce, w którym uczestniczyli m.in.: Piotr Dobrowolski, Rafał Drozdowski, Małgorzata Jacyno, Agnieszka Jelewska, Adriana Molenda, Julia Niedziejko, Joanna Pańczak, Waldemar... more
O czym mówi Sean? Zapis panelu dyskusyjnego o sztuce, nauce i etyce, w którym uczestniczyli m.in.: Piotr Dobrowolski, Rafał Drozdowski, Małgorzata Jacyno, Agnieszka Jelewska, Adriana Molenda, Julia Niedziejko, Joanna Pańczak, Waldemar Rapior, Marek Wasilewski, Dawid Wiener
Research Interests:
The paper touches upon a new, at least in Poland, phenomenon known as citizen journalism. It is also treated as a pretext to carry out more general deliberations on the completely new challenges and dilemmas facing the contemporary... more
The paper touches upon a new, at least in Poland, phenomenon known as citizen journalism. It is also treated as a pretext to carry out more general deliberations on the completely new challenges and dilemmas facing the contemporary citizen society.
Citizen journalism is developing dynamically and seems to confirm the thesis about the vitality of citizen society. At the same time, however, the phenomenon of citizen journalism prompts one to pose a number of new questions including such as: isn’t today’s citizen society being deliberately pushed to the Internet with the result that although its initiatives are conveyed globally, they also become merely niche ones; or is the Web 2.0 formula (on which most o f the examples of citizen journalism are based) a chance to increase citizens autonomy;, or is it rather a vehicle of social self-supervision, and to what extent is citizen journalism an alternative to the existing, established media order.
Citizen journalism is developing dynamically and seems to confirm the thesis about the vitality of citizen society. At the same time, however, the phenomenon of citizen journalism prompts one to pose a number of new questions including such as: isn’t today’s citizen society being deliberately pushed to the Internet with the result that although its initiatives are conveyed globally, they also become merely niche ones; or is the Web 2.0 formula (on which most o f the examples of citizen journalism are based) a chance to increase citizens autonomy;, or is it rather a vehicle of social self-supervision, and to what extent is citizen journalism an alternative to the existing, established media order.
The article aims to characterise the variety of processes andmechanisms of nature commodification from a sociological perspective. Its general theoretical framework is based on Karl Polanyi’s The Great Transformation and the... more
The article aims to characterise the variety of processes andmechanisms of nature commodification from a sociological perspective. Its general theoretical framework is based on Karl Polanyi’s The Great Transformation and the economic-sociological theory of ownership, on the basis of which the social, economic and political determinants, actual modalities, and especially the intended and unintended social and ecological consequences and paradoxes of the processes of nature commodification and decommodification are analysed. This analysis (running across unilateral typologies and approaches), tries to go beyond the narrow and one-sided characteristics of complex practices of human impact on nature, taking into account both their positive and negative consequences where the robbery policy of conquering nature is mixed with attempts of protecting it. The general theoretical argument is illustrated by concrete examples and in particular by Poland’s experiences, both from the period of re...
Research Interests:
Abstract: The article is an attempt to show that the most important reason for the distrustful attitude to culture, which is the participation of many political and economic decision makers (but also broad circles of potential... more
Abstract: The article is an attempt to show that the most important reason for
the distrustful attitude to culture, which is the participation of many political
and economic decision makers (but also broad circles of potential recipients
of cultural offer) is the co-existence of various criteria legitimizing culture
and various attributes assigned to it. This situation creates numerous tensions,
of which the most spectacular is of course the tension between the pursuit
of instrumentalization of culture and striving to maintain and expand its
autonomy.
Perhaps the only way to eliminate this tension is to give up thinking about
culture as a stimulus for socio-economic development and to recognize it
as a voluntary cost borne by society that does not have to pay. It seems that
it is only with such an assumption that it becomes possible to democratize
of culture and culture democratization.
Artykuł stanowi próbę pokazania, że najważniejszą przyczyną nieufnego nastawienia do kultury, które stało się udziałem wielu decydentów politycznych i gospodarczych (ale także szerokich kręgów potencjalnych odbiorców oferty kulturalnej), jest współwystępowanie różnych kryteriów legitymizujących kulturę i różnych przypisywanych jej funkcji. Sytuacja ta rodzi liczne napięcia, spośród których najbardziej spektakularne jest oczywiście napięcie między dążeniami do instrumentalizacji kultury a utrzymania i poszerzania jej autonomii. Być może jedynym sposobem likwidacji tego napięcia jest rezygnacja z myślenia o kulturze jako stymulatorze rozwoju społeczno-gospodarczego i uznanie jej za dobrowolnie ponoszony przez społeczeństwo koszt, który nie musi się zwrócić. Wydaje się, że dopiero przy takim założeniu możliwe staje się zdemokratyzowanie kultury oraz demokratyzowanie kulturą.
the distrustful attitude to culture, which is the participation of many political
and economic decision makers (but also broad circles of potential recipients
of cultural offer) is the co-existence of various criteria legitimizing culture
and various attributes assigned to it. This situation creates numerous tensions,
of which the most spectacular is of course the tension between the pursuit
of instrumentalization of culture and striving to maintain and expand its
autonomy.
Perhaps the only way to eliminate this tension is to give up thinking about
culture as a stimulus for socio-economic development and to recognize it
as a voluntary cost borne by society that does not have to pay. It seems that
it is only with such an assumption that it becomes possible to democratize
of culture and culture democratization.
Artykuł stanowi próbę pokazania, że najważniejszą przyczyną nieufnego nastawienia do kultury, które stało się udziałem wielu decydentów politycznych i gospodarczych (ale także szerokich kręgów potencjalnych odbiorców oferty kulturalnej), jest współwystępowanie różnych kryteriów legitymizujących kulturę i różnych przypisywanych jej funkcji. Sytuacja ta rodzi liczne napięcia, spośród których najbardziej spektakularne jest oczywiście napięcie między dążeniami do instrumentalizacji kultury a utrzymania i poszerzania jej autonomii. Być może jedynym sposobem likwidacji tego napięcia jest rezygnacja z myślenia o kulturze jako stymulatorze rozwoju społeczno-gospodarczego i uznanie jej za dobrowolnie ponoszony przez społeczeństwo koszt, który nie musi się zwrócić. Wydaje się, że dopiero przy takim założeniu możliwe staje się zdemokratyzowanie kultury oraz demokratyzowanie kulturą.
Research Interests:
The first part of the paper focuses on the discussion of a number of the most typical features observed in the transition period which in the opinion of many Poles, were the most influential factors generating the feeling of low level of... more
The first part of the paper focuses on the discussion of a number of the most typical features observed in the transition period which in the opinion of many Poles, were the most influential factors generating the feeling of low level of legal security experienced by many in the years 1992 -1993. On this background, several instruments which may reduce the feeling of a lack of'institutionalised security' are presented. Those solutions have emerged in conditions when a new political, economic and social order is created and they include such instruments as eg. handing over to the mass media a function of an effective temporary citizens intervention institution, expecting that the media and business sphere would assume a role of a substitute of the official social care and welfare system, or the treating of the institution of the ombudsman as a place where every social claim and demand can be addressed. All such functions have been previously assumed by the state or rather its party structures. In the author's opinion the reality today is that they are presently merely prostheses acting in place of the real state, being its temporary and inadequate substitute. What is more, they unintentionally petrify the system in which the dominance of nonstandardised and non-formal procedures is still well maintained.
Research Interests:
W artykule prezentujemy cztery strategie socjologii wobec społecznej złożoności oraz wobec rozwoju nauk o złożoności. Strategia pierwsza sprowadza się do ogłoszenia przez socjologię własnego bankructwa lub postawienia się w roli skromnego... more
W artykule prezentujemy cztery strategie socjologii wobec społecznej złożoności oraz wobec rozwoju nauk o złożoności. Strategia pierwsza sprowadza się do ogłoszenia przez socjologię własnego bankructwa lub postawienia się w roli skromnego konsorcjanta w ramach transdyscyplinarnych przedsięwzięć badawczych. Strategia druga to podkupienie stylu eksplanacyjnego i kultury metodologicznej nauk o złożności. Strategia trzecia to zaciąganie u teorii złożoności długu terminologicznego. Strategia czwarta zaś, najtrudniejsza, to rozwijanie własnej, socjologicznej teorii złożoności.
The paper presents four strategies that sociology employs in the face of social complexity and the development of complexity science. The first strategy comes down to announcing bankruptcy on the part of the discipline or playing the role of a minor consortium member in transdisciplinary research projects within complexity science. The second strategy is 'buying' the explanatory style and methodological culture of complexity science. The third one is becoming indebted to complexity theory terminology. The fourth strategy, the most difficult one, is to develop its own, distinct sociological theory of complexity.
The paper presents four strategies that sociology employs in the face of social complexity and the development of complexity science. The first strategy comes down to announcing bankruptcy on the part of the discipline or playing the role of a minor consortium member in transdisciplinary research projects within complexity science. The second strategy is 'buying' the explanatory style and methodological culture of complexity science. The third one is becoming indebted to complexity theory terminology. The fourth strategy, the most difficult one, is to develop its own, distinct sociological theory of complexity.
The article is founded on empirical results of the research programme named "Matters of Poles - Autumn '95" (realized in 1995 - 1996). The research was referred to a very large poll comprising 814 respondents throughout Poland. The... more
The article is founded on empirical results of the research programme named "Matters of Poles - Autumn '95" (realized in 1995 - 1996). The research was referred to a very large poll comprising 814 respondents throughout Poland. The specificity of situation in Poland consists nowadays in the fact that although the awareness of the society is being dominated by economic interests (as most important regulators of everyday adaptive strategies) - the sphere of political behaviour and of electoral preferences is subject to rules of other kind. Political choices are determined by values which are confessed, then by auto-identification on the "left-right" scale, but most of all by past political biography of the electorate itself.
Research Interests:
Research Interests: Homo Ludens and Studia
In the first part of the article are presented the most important reasons for the recent increase in interest in the sociology of everyday life. Some of them are related to the situation in which sociology as a whole finds itself today... more
In the first part of the article are presented the most important reasons for the recent increase in interest in the sociology of everyday life. Some of them are related to the situation in which sociology as a whole finds itself today (for example the interest, typical for the sociology of everyday life, in the processes occurring on the micro-level may be treated as the result of the fears of sociologists about the investigation of increasingly hidden macro-structural processes). The fashion for the sociology of everyday life seems also to be a result of the calculation of sociologists; the sociology of everyday life turns out to be a beneficial theoretical research position, allowing compromise between many traditionally opposing theoretical positions (such as actor-structure, the creation and reproduction of rules for collective order etc.). The attraction of the sociology of everyday life is due to the fact that it gives hope for the modernisation of the “tool kit” of sociology...
Ze wstępu: Opracowanie jest teoretyczno-empirycznym studium społecznego stosunku do władzy. Składa się ono z dwóch podstawowych części. Z dwóch rozdziałów części początkowej rozdział pierwszy przedstawia elementy teoretycznej analizy... more
Ze wstępu: Opracowanie jest teoretyczno-empirycznym studium społecznego stosunku do władzy. Składa się ono z dwóch podstawowych części. Z dwóch rozdziałów części początkowej rozdział pierwszy przedstawia elementy teoretycznej analizy stosunku pomiędzy sprawującymi władzę i podporządkowanymi władzy z punktu widzenia roli subiektywnych przekonań obu stron. Rozdział drugi opisuje społeczno-historyczne uwarunkowania stosunku społeczeństwa polskiego do władzy w okresie ancien regim’u i w pierwszej fazie systemowej transformacji. Cała ta część stanowi teoretyczno-historyczny kontekst części drugiej, w której zawarta jest prezentacja i analiza wyników badań empirycznych nad stosunkiem do władzy mieszkańców województw poznańskiego i zielonogórskiego. Pierwsza faza badań zrealizowana została za pomocą standardowego kwestionariusza na 1000-osobowej reprezentatywnej próbie mieszkańców obu województw w listopadzie i grudniu 1992 roku. Faza druga – odwołująca się do metody nagrywanych wywiadów pogłębionych – przeprowadzona została w sierpniu i wrześniu 1993 roku na 40-osobowej celowo dobranej podpróbie próby wyjściowej.
Research Interests:
This book consists of two parts. Part One contains a comprehensive discussion of mechanisms of labour market at the time of real socialism and a description of the most important tendencies which are typical of labour markets of the... more
This book consists of two parts. Part One contains a comprehensive discussion of mechanisms of labour market at the time of real socialism and a description of the most important tendencies which are typical of labour markets of the leading economies of the world. Both themes perform the role of a background and a reference system for the second part of the book which is a presentation of results of extensive (both quantitatively and qualitatively) studies whose goal was to capture the most important regularities connected with the social reception of labour market in Poland, views of the good and acceptable labour market and the main ways of coping on the labour market.
Research Interests:
Zwykle patrzymy na przemiany w ostatnich dekadach w Polsce przez pryzmat tzw. transformacji. To już pomału przestaje cokolwiek znaczyć. A tu dostajemy pracę, która ukazuje inną perspektywę naszej transformacji, nieobecną praktycznie w... more
Zwykle patrzymy na przemiany w ostatnich dekadach w Polsce przez pryzmat tzw. transformacji. To już pomału przestaje cokolwiek znaczyć. A tu dostajemy pracę, która ukazuje inną perspektywę naszej transformacji, nieobecną praktycznie w polskich analizach: co staje się „towarem”, a co nim być przestaje. Niekiedy wnioski są zaskakujące. To nowe spojrzenie, w dodatku mocno wsparte literaturą światową, dzięki czemu widzimy nasze przemiany w ogólniejszej i mniej oczywistej optyce. prof. dr hab. Andrzej Rychard
Trójka poznańskich socjologów podjęła odważną próbę spojrzenia na procesy polskiej transformacji przez pryzmat procesów utowarowienia i odtowarowienia. Samo pojęcie utowarowienia, choć ma szacowny rodowód, stosunkowo rzadko pojawia się we współczesnym piśmiennictwie socjologicznym. Już choćby z tego powodu należy przyklasnąć pomysłowi Autorów, gdyż jak pokazują ich analizy, pojęcie utowarowienia pozwala nie tylko syntetyzować różne teoretyczne wątki, ale i lepiej zrozumieć zachodzące wokół nas procesy społeczno-gospodarcze. prof. dr hab. Mirosława Marody
Trójka poznańskich socjologów podjęła odważną próbę spojrzenia na procesy polskiej transformacji przez pryzmat procesów utowarowienia i odtowarowienia. Samo pojęcie utowarowienia, choć ma szacowny rodowód, stosunkowo rzadko pojawia się we współczesnym piśmiennictwie socjologicznym. Już choćby z tego powodu należy przyklasnąć pomysłowi Autorów, gdyż jak pokazują ich analizy, pojęcie utowarowienia pozwala nie tylko syntetyzować różne teoretyczne wątki, ale i lepiej zrozumieć zachodzące wokół nas procesy społeczno-gospodarcze. prof. dr hab. Mirosława Marody
Research Interests:
Badanie „Wspieranie postaw proinnowacyjnych przez wzmacnianie kreatywności jednostki” poświęcone było uwarunkowaniom kreatywności jednostki i związkom pomiędzy kreatywnością jednostki a innowacyjnością organizacji (ze szczególnym... more
Badanie „Wspieranie postaw proinnowacyjnych przez wzmacnianie kreatywności jednostki” poświęcone było uwarunkowaniom kreatywności jednostki i związkom pomiędzy kreatywnością jednostki a innowacyjnością organizacji (ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorstw) wchodzących w skład gospodarki oraz – w dalszej perspektywie – konkurencyjnością systemów gospodarczych. Celem podstawowym badania było określenie założeń systemowych dla działań podnoszących innowacyjność przez wzmacnianie kreatywności jednostki, zaś w szczególności chodziło o: (1) określenie zależności między kreatywnością jednostki a jej innowacyjnością, (2) identyfikację innych potencjalnych źródeł innowacyjności jednostki, (3) określenie czynników wzmacniających bądź ograniczających kreatywność jednostki, (4) określenie metod oraz narzędzi wspierania kreatywności poprzez wpływanie na relacje łączące jednostkę z jej otoczeniem i innymi jednostkami, (5) określenie możliwości efektywnego wykorzystania innowacyjności jednostki w systemie społeczno-gospodarczym. Rozdział 1. Wprowadzenie do kreatywności i innowacyjności Rozdział 2. Opis celów badania i zidentyfikowanych zagadnień badawczych Rozdział 3. Opis metod, technik i narzędzi badawczych Rozdział 4. Główne obszary problemowe związane z badaniem relacji między kreatywnością a innowacyjnością Rozdział 5. Pojęcie kreatywności w organizacji Rozdział 6. Diagnoza potencjału oraz skuteczności wzmacniania postaw proinnowacyjnych przez wzmacnianie kreatywności jednostki Rozdział 7. Prezentacja przykładów dobrych praktyk dotyczących wykorzystania potencjału kreatywnego jednostki w celu rozwoju innowacyjności Rozdział 8. Podsumowanie i wnioski płynące z badania Rozdział 9. Rekomendacje Rozdział 10. Bibliografia Rozdział 11. Załączniki do raportu
Research Interests:
Czy możliwe jest dziś utrzymywanie równowagi, a jeśli tak, to dzięki czemu? Jakie są strategie jej zachowywania w świecie, który nieustannie nas z niej wytrąca przez swoje niekonsekwencje, zaburzenia rozwojowe, nierówności, mody i... more
Czy możliwe jest dziś utrzymywanie równowagi, a jeśli tak, to dzięki czemu? Jakie są strategie jej zachowywania w świecie, który nieustannie nas z niej wytrąca przez swoje niekonsekwencje, zaburzenia rozwojowe, nierówności, mody i wirusowe trendy konsumpcyjne? Jak w sytuacji niestabilności zachowują się jednostki i zbiorowości? Czy zawsze starają się utrzymać równowagę, czy też przeciwnie, preferują jej czasową lub permanentną utratę? Zbiór tekstów pod redakcją Marka Krajewskiego i Zofii Małkowicz-Daszkowskiej. Publikacja współfinansowana przez Instytut Socjologii oraz Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawnictwo Bęc Zmiana 2018,
Research Interests:
This article focuses on analyzing changes in modern forms of governance. On the basis of the literature, the authors briefl y reconstruct the reasons why sociology is adopting a “soft” approach to power, that is, one that primarily... more
This article focuses on analyzing changes in modern forms of governance. On the
basis of the literature, the authors briefl y reconstruct the reasons why sociology is
adopting a “soft” approach to power, that is, one that primarily explores its exercise in
subjectless forms, especially outside of state institutions. The authors next consider
the social conditions producing a growing desire for a more traditional kind of power,
and identify the key factors that could indicate its restoration in the institutions
shaping the social order of today. In conclusion, the authors attempt to determine the
possible effects of a “decapillarization” of power, and especially the model of power/
governance that could emerge from it.
Przedmiotem artykułu jest analiza przemian współczesnej formy sprawowania
władzy. Autorzy na bazie literatury przedmiotu rekonstruują pokrótce przyczyny upowszechnienia się w socjologii „miękkiego” ujęcia władzy, a więc takiego, które bada
przede wszystkim bezpodmiotowe formy jej sprawowania, zwłaszcza poza instytucjami państwa. Następnie interpretują społeczne uwarunkowania rosnącej tęsknoty za tradycyjnie pojętą władzą, a także charakteryzują ważne wymiary, które świadczyć mogą o jej dzisiejszym przywracaniu w obrębie instytucji kształtujących porządek społeczny. W podsumowaniu podejmują próbę określenia możliwych skutków analizowanego zjawiska dekapilaryzacji władzy, zwłaszcza dla modelu władzy, który może się zeń wyłonić.
basis of the literature, the authors briefl y reconstruct the reasons why sociology is
adopting a “soft” approach to power, that is, one that primarily explores its exercise in
subjectless forms, especially outside of state institutions. The authors next consider
the social conditions producing a growing desire for a more traditional kind of power,
and identify the key factors that could indicate its restoration in the institutions
shaping the social order of today. In conclusion, the authors attempt to determine the
possible effects of a “decapillarization” of power, and especially the model of power/
governance that could emerge from it.
Przedmiotem artykułu jest analiza przemian współczesnej formy sprawowania
władzy. Autorzy na bazie literatury przedmiotu rekonstruują pokrótce przyczyny upowszechnienia się w socjologii „miękkiego” ujęcia władzy, a więc takiego, które bada
przede wszystkim bezpodmiotowe formy jej sprawowania, zwłaszcza poza instytucjami państwa. Następnie interpretują społeczne uwarunkowania rosnącej tęsknoty za tradycyjnie pojętą władzą, a także charakteryzują ważne wymiary, które świadczyć mogą o jej dzisiejszym przywracaniu w obrębie instytucji kształtujących porządek społeczny. W podsumowaniu podejmują próbę określenia możliwych skutków analizowanego zjawiska dekapilaryzacji władzy, zwłaszcza dla modelu władzy, który może się zeń wyłonić.
Research Interests:
The processes of commodification and decommodification have been important dimensions through which social, economic, political and also cultural changes can be analysed. They turn out to be particularly useful for studying everyday... more
The processes of commodification and decommodification have been important dimensions through which social, economic, political and also cultural changes can be analysed. They turn out to be particularly useful for studying everyday practices, both overt and hidden. This article-concerning the period of real-socialism in Poland-has two goals: (a) explaining the paradox of commodification phenomena in a formally decommodified socialist economy and (b) exemplifying these practices in a dynamically changing political and economic situation. Such an approach has made it possible to reveal not only the internally inconsistent system of the plan-command-distribution economy, but most of all the rich set of social adaptation practices that enabled it to function during conditions of shortage.