Анкона

Анкона
Герб[d]	Сцяг
Краіна	Італія
Рэгіён	Марке
Правінцыя	Анкона
Каардынаты	43°37′ пн. ш. 13°31′ у. д.HGЯO
Бургамістр	Daniele Silvetti[d]
Заснаваны	387 да н.э.
Плошча	123 км²
Вышыня цэнтра	da 0 a 110 м
Водныя аб’екты	Адрыятычнае мора
Афіцыйная мова	італьянская
Насельніцтва	▼98 356 чал. (1 студзеня 2023);
Шчыльнасць	930 чал./км²
Нацыянальны склад	Італьянцы 98%
Этнахаронім	anconetani, anconitani
Часавы пояс	UTC+1, летам UTC+2
Тэлефонны код	071
Паштовы індэкс	60100
Аўтамабільны код	AN
ISTAT	042002
Афіцыйны сайт	comune.ancona.it
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Анко́на (італ.: Ancona) — горад-порт у Італіі, сталіца рэгіёна Марке, адміністрацыйны цэнтр аднайменнай правінцыі.

Заступнікам горада лічыцца Св. Іуда Кірыяк. Свята горада 4 мая.

Гісторыя

Горад Анкона быў заснаваны каля 390 гады да н.э. Яго назва — злёгку змененае грэчаскае Αγκων, што азначае «локаць» — гавань на ўсход ад горада спачатку была абаронена толькі мысам, які па форме нагадвае локаць. Грэчаскія гандляры ўладкавалі тут фабрыку па вытворчасці пурпуру. У часы рымлян у Анконе хадзіла свая манета (з выявай рукі, якая трымае пальмавую галіну, з аднаго боку, і галавой Афрадыты на іншай), а насельніцтва працягвала гаварыць па-грэчаску. Калі менавіта Анкона стала калоніяй Рыма — пытанне спрэчны. Яна была занята рымскім флотам у Ілірыйскай вайне (178 да н.э., Ціт Лівій). Юлій Цэзар завалодаў ёю адразу пасля таго, як перайшоў Рубікон. Гавань Анконы мела велізарнае значэнне ў часы імперыі, бо была найбліжэйшай да Далмацыі, і была пашырана Траянам.

У Сярэднявечча на тэрыторыі горада была незалежная Анконская рэспубліка, якой спрабавалі завалодаць Рымская царква, Венецыянская рэспубліка і германскія імператары. У 1532 г. у горадзе ўсталявалася ўлада Папы. Падчас войн Французскай рэвалюцыі на тэрыторыі Анконы на кароткі час была абвешчана Анканітанская рэспубліка, неўзабаве якая ўвайшла ў склад Рымскай рэспублікі. Пасля разгрому Напалеона ўлада Папы была адноўлена, а ў 1860 Анкона ўвайшла ў склад Італьянскага Каралеўства.

Эканоміка

Суднабудаванне, вагонабудаванне, вытворчасць маставых канструкцый. Нафтаперапрацоўка, фармацэўтычная, абутковая прамысловасць, вытворчасць маёлікавых і шкляных вырабаў. Вываз серы і асфальту.

Культура

Вядомы архітэктурны помнік Анконы — трыўмфальная арка Траяна, пабудаваная пасля 115 года нашай эры верагодна, архітэктарам Апаладорам Дамаскім. Музеі: Нацыянальны музей Марке (італійскія, грэчаскія і рымскія старажытнасці), пінакатэка «Франчэска Падэсці», Епархіяльны музей. У наваколлях Анконы размешчаны найбуйнейшы паломніцкі цэнтр — Ларэцкая базіліка.