Jupiterren sateliteak

Galileok aurkitutako lau sateliteak

Jupiterren 79 satelite natural ezagutzen dira.

Jupiterren aurkitu ziren lehenengo sateliteak lau handienak izan ziren: Io, Europa, Ganimede eta Calisto. Galileo astronomoak aurkitu zituen 1610ean. Ilargiaz kanpo, planeta baten satelite bat behatzen zen lehenengo aldia izan zen. Izenak greziar mitologiagatik datozkie, nahiz eta hasiera batean Galileok zenbaki erromatarrekin izendatu zituen Jupiterrekiko distantziaren arabera. Ilargia baino handiagoak dira (Europa ezik, gutxigatik), Ganimede izanik eguzki-sistemako sateliterik handiena.

1979an Voyager 1 espazio-ontziak barnerago dauden hiru satelite aurkitu zituen, satelite ezagun kopurua 16tan utziz. 1999 arte ez zen aurkikuntza berririk egin. Ordutik hona, ordea, beste 47 satelite txiki aurkitu dira, gehienak oso txikiak eta orbita oso eszentrikotan. Batez beste 3 km-ko diametroa dute. Satelite txiki hauek asteroide edo kometa izandakoak direla uste da.

Sateliteak hainbat taldetan sailkatzen dira:

• Amaltea taldea da Jupiterretik gertuen dagoena. Bertan Metis, Adrastea, Amaltea eta Thebe sateliteak daude. Galileo taldearen ostean garrantzitsuena da.

• Galileo taldeak lau satelite nagusiak hartzen ditu.

• Kanporago, satelite irregularrak daude. Himalia kenduta, nahiko txikiak dira. Era berean hainbat taldetan sailkatzen dira:
  • Themistok berak bakarrik osatzen duen taldea. Galileo taldea eta hurrengo taldearen artean orbitatzen du.
  • Himalia taldea, Jupiterretik 11-12.000.000 km-ra, eta batez beste 149º-ko inklinazioaz
  • Carpok beste talde bakarti bat osatzen du.
  • Ananke taldea nahiko handia da. Bataz beste, sateliteak 21.276.000 km-ra daude eta 149º-ko inklinazioaz
  • Carme taldea.
  • Pasiphae taldea, nahiko sakabanatua.

Sateliteen taula

Hurrengo taulan Jupiterren 63 satelite ezagunak sailkatzen dira, orbita erradioaren arabera.

Izena	Diametroa (km)	Masa (kg)	Orbita-erradioa (km)	Orbita-periodoa (egun)	Inklinazioa	Eszentrikotasuna	Taldea
Metis	43	1.2E+17	127.690	0.294780	0.000°	0.0012	Amaltea
Adrastea	26×20×16	7.5E+15	128.690	0.29826	0.000°	0.0018
Amaltea	262×146×134	2.1E+18	181.170	0.49817905	0.360°	0.0031
Thebe	110×90	1.5E+18	221.700	0.6745	0.901°	0.0177
Io	3643	8.9E+22	421.700	1.769137786	0.050°	0.0041	Galileo
Europa	3121.6	4.8E+22	671.034	3.551181041	0.471°	0.0094
Ganimede	5262.4	1.5E+23	1.070.412	7.15455296	0.204°	0.0011
Calisto	4820.6	1.1E+23	1.882.709	16.6890184	0.205°	0.0074
Themisto	8	6.9E+14	7.391.645	129.827611	15.346°	0.2006	Themisto
Leda	20	1.1E+16	11.097.245	238.824159	27.210°	0.1854	Himalia
Himalia	170	6.7E+18	11.432.435	249.726305	29.590°	0.1443
Lisitea	36	6.3E+16	11.653.225	256.995413	25.771°	0.1132
Elara	86	8.7E+17	11.683.115	257.984888	30.663°	0.1723
S/2000 J 11	4	9.0E+13	12.570.575	287.931046	26.169°	0.2058
Carpo	3	4.5E+13	17.144.875	458.624818	55.098°	0.2736	Carpo
S/2003 J 12	1	1.5E+12	17.739.540	482.691255	134.861°	0.4449	-
Euporie	2	1.5E+13	19.088.435	538.779839	131.854°	0.0960	Ananke?
S/2003 J 3	2	1.5E+13	19.621.780	561.517739	111.592°	0.2507
S/2003 J 18	2	1.5E+13	19.812.575	569.728015	98.461°	0.1570
Thelxinoe	2	1.5E+13	20.453.755	597.606695	102.844°	0.2685	Ananke?
Euanthe	3	4.5E+13	20.464.855	598.093368	123.649°	0.2000	Ananke
Helike	4	9.0E+13	20.540.265	601.401918	120.908°	0.1375	Ananke?
Orthosie	2	1.5E+13	20.567.970	602.619143	101.861°	0.2433
Iocaste	5	1.9E+14	20.722.565	609.426611	127.043°	0.2874	Ananke
S/2003 J 16	2	1.5E+13	20.743.780	610.362159	149.279°	0.3185
Ananke	28	3.0E+16	20.815.225	613.518491	149.526°	0.3963
Praxidike	7	4.3E+14	20.823.950	613.904099	132.099°	0.1840
Harpalike	4	1.2E+14	21.063.815	624.541797	143.944°	0.2441
Hermippe	4	9.0E+13	21.182.085	629.809040	149.058°	0.2290	Ananke?
Thione	4	9.0E+13	21.405.570	639.802554	116.088°	0.2526	Ananke
Mneme	2	1.5E+13	21.427.110	640.768660	147.647°	0.2214
S/2003 J 17	2	1.5E+13	22.134.305	672.751882	139.842°	0.2379	Carme
Aitne	3	4.5E+13	22.285.160	679.641347	143.251°	0.3927
Kale	2	1.5E+13	22.409.210	685.323873	133.342°	0.2011
Taigete	5	1.6E+14	22.438.650	686.674715	140.521°	0.3678
S/2003 J 19	2	1.5E+13	22.709.060	699.124764	140.956°	0.1961
Chaldene	4	7.5E+13	22.713.445	699.326904	119.572°	0.2916
S/2003 J 15	2	1.5E+13	22.721.000	699.676116	109.168°	0.0932	Ananke?
S/2003 J 10	2	1.5E+13	22.730.815	700.129403	115.021°	0.3438	Carme?
S/2003 J 23	2	1.5E+13	22.739.655	700.537990	137.576°	0.3931	Pasiphae
Erinome	3	4.5E+13	22.986.265	711.964625	143.354°	0.2552	Carme
Aoede	4	9.0E+13	23.044.175	714.656754	112.763°	0.6012	Pasiphae
Kallichore	2	1.5E+13	23.111.825	717.806112	141.240°	0.2042	Carme?
Kalike	5	1.9E+14	23.180.775	721.020662	137.125°	0.2140	Carme
Euridome	3	4.5E+13	23.230.860	723.358859	143.033°	0.3770	Pasiphae?
S/2003 J 14	2	1.5E+13	23.238.595	723.720459	138.885°	0.2462	Pasiphae
Pasithee	2	1.5E+13	23.307.320	726.932963	144.112°	0.3289	Carme
Cillene	2	1.5E+13	23.396.270	731.098603	115.507°	0.4116	Pasiphae
Eukelade	4	9.0E+13	23.483.695	735.199980	118.384°	0.2829	Carme
S/2003 J 4	2	1.5E+13	23.570.790	739.293961	98.660°	0.3003	Pasiphae
Hegemone	3	4.5E+13	23.702.510	745.500007	150.314°	0.4077
Arche	3	4.5E+13	23.717.050	746.185469	146.289°	0.1492	Carme
Carme	46	1.3E+17	23.734.465	747.008062	120.659°	0.3122
Isonoe	4	7.5E+13	23.832.630	751.646937	118.554°	0.1665
S/2003 J 9	1	1.5E+12	23.857.810	752.838751	135.452°	0.2762
S/2003 J 5	4	9.0E+13	23.973.925	758.341296	117.922°	0.3071
Pasiphae	60	3.0E+17	24.094.770	764.082032	143.037°	0.2953	Pasiphae
Sinope	38	7.5E+16	24.214.390	769.779665	146.657°	0.2468
Sponde	2	1.5E+13	24.252.625	771.603566	112.409°	0.4432
Autonoe	4	9.0E+13	24.264.445	772.167762	129.073°	0.3690
Callirrhoe	9	8.7E+14	24.356.030	776.543335	131.895°	0.2644
Megaclite	5	2.1E+14	24.687.240	792.436947	143.760°	0.3078
S/2003 J 2	2	1.5E+13	30 290 845	1077.018006	151.523°	0.1882	-

Kanpo estekak

• Datuak: Q1946
• Multimedia: Moons of Jupiter / Q1946