Lingua celtibérica

Celtibérico
Falado en:	Península Ibérica
Total de falantes:	século II ?
Familia:	Indoeuropea; Celta; Celta continental; Hispanocelta; Celtibérico
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	cel
ISO 639-3:	xce
Mapa
Status

A lingua celtibera é unha lingua celta paleohispánica falada no centro da Península Ibérica ata polo menos o século I da nosa era nas actuais provincias españolas de Zaragoza, Teruel, Soria, Burgos e Palencia polos celtiberos.

De entre as linguas célticas continentais, o celtibero está peor documentado có galo, pero mellor có lepóntico e o gálata. Á parte de moitas moedas inscritas, foron sobre todo os bronces de Botorrita (véxase máis adiante) os que posibilitaron a reconstrución da lingua. Ademais, como en todas as linguas paleohispánicas, existen outras pequenas inscricións e abundantes teónimos, antropónimos e topónimos.

Mallory (1989, p. 106) clasifica o celtibero como unha lingua "celta Q" (coma o goidélico) e non como unha lingua "celta P" (coma o galés). A diferenza baseábase na conservación ou evolución a /p/ do fonema labiovelar xordo /kw/ do indoeuropeo. Actualmente a maioría dos lingüistas refugan esta clasificación.

O celtibero presenta un pronome relativo ios case completamente declinado, que non se conserva en ningunha das outras linguas célticas, e as partículas kue “e”, nekue “nin”, ue “ou”. Coma no galés, existe un subxuntivo en s, gabiseti (antigo irlandés gabid), robiseti, auseti (comparar co umbro ferest).

Bronces de Botorrita

En Contrebia Belaisca (actual Botorrita, preto de Zaragoza) atopáronse unha serie de bronces do século I antes da nosa era.

Entre estes bronces atópase o chamado "Bronce de Botorrita I" que é o texto en celtibero máis longo achado ata hoxe. O texto aínda non foi traducido, aínda que si transliterado, e tense unha idea xeral do que se trata. Parece ser un tipo de documento comercial que contén moitos nomes de persoa.

O bronce III é unha longa lista de nomes celtiberos do que parece que son douscentos dos habitantes (homes e mulleres) de Contrebia Belaisca.

Véxase tamén

Bibliografía

En español

Villar, Francisco, Los indoeuropeos y los orígenes de Europa, Madrid, 1991, ISBN 84-249-1471-6.
Albertos Firmat, María Lourdes, "Lenguas primitivas de la Península Ibérica" en Boletín de la institución “Sancho el Sabio“, tomo XVII, 1973.
Blázquez, José María; Francisco Presedo; Francisco Javier Lomas; Javier Fernández Nieto, "Protohistoria" en Historia de España antigua, tomo I, 1997, ISBN 84-376-0232-7.
Pellón, José R., Diccionario Espasa Íberos, Madrid, 2001, ISBN 84-239-2290-1.
Palaeohispanica (revista sobre lengua y culturas de la Hispania antigua), tomo 1, Zaragoza, 2001, ISSN 1578-5386.
Jordán Cólera, Carlos, Introducción al celtibérico, Zaragoza, 1998, ISBN 84-920431-6-4.

En inglés

Wolfgang Meid, Celtiberian Inscriptions, Budapest 1994 (Archaeolingua, edd. S. Bökönyi e W. Meid, Series Minor, 5), p. 12–13.
Javier de Hoz, The Botorrita first text. Its epigraphical background; in: Die größeren altkeltischen Sprachdenkmäler. Akten des Kolloquiums Innsbruck 29. Abril - 3. Mai 1993, edd. v. W. Meid und P. Anreiter, Innsbruck 1996, p. 124–145.
J. P. Mallory, In Search of the Indo-Europeans (Thames & Hudson, 1989), ISBN 0-500-05052-X

Outros artigos

Escritura celtibérica

Ligazóns externas

Bibliografía de introdución ao celtibérico polo Prof. Dr. C. Jordán

Este artigo sobre lingüística é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.