Jana Kocevska

The English translation of this Collection of methodological-discursive texts represents the first contemporary endeavour of its kind, beyond the basic premise of extending its audience. The Collection is devoted to the historically underresearched topic the political history of Macedonian women in the socialist period, and at the same time, it is a topic that is deficient, or even worse, absent in the West, in the English speaking scholarly space. Bearing in mind the fact that this is also an English translation of historical and archival sources written originally in Macedonian and in the Cyrillic alphabet, dating from the 1940s, the editors of the Collection believed that this short explanation is an important introduction. The magazine Makedonka - Organ of the AFW (WAF) (1944-1952), as the focal source of the research, is characterized with historic, linguistic, literary and semantic specifics very relevant to the translation work. The first issue of the source was printed one year before the standardization of  Macedonian as an official language in 1945; the content of the magazine was created by women from various rural and urban places on the Macedonian territory after the Second World War and their writing contains many archaisms, as well as unedited dialectal forms. Beyond that, a segment of this research concerns itself with the literary aspects of the magazine and engages with the poetry and prose published in it. For this reason, the editors of the Collection were aware of the need to find a careful balance between making the Collection available to English-speaking audience and preserving the integrity of the original text.

На почетокот на ноември 1944 година, три месеци по одржувањето на АСНОМ и прогласувањето на македонската држава,1 во Битола, од страна на активистите на партизанскиот отпор бил отпечатен првиот македонски женски весник „Македонка – Орган на АФЖ“. Станува збор за печат што бил дел од првата серија весници печатени на македонски јазик непосредно пред крајот на Втората светска војна. (...) Овој печат го согледуваме како клучен извор што сведочи за еманципацијата на жените и нивното учество во процесите на изградба на општеството по Втората светска војна, како и нивното учество во процесите на образование, изградба на институции, дизајнирање на социјални политики, како и согледување на еманципацијата низ правните аспекти (економски, социјални, здравствени, репродуктивни, политички). За научно испитување на овие аспекти, сметаме дека е потребно критички да им се пријде на
идеолошките аспекти и историскиот контекст во чии рамки се
создавало списанието.

Печатот и ретката периодика како истражувачки извори
обезбедуваат комплексна и богато нијансирана слика за модер-
ните култури, бидејќи содржините во овие извори се занимава-
ат со општеството во најширока смисла. Според експерт(к)ите
во ова поле, многу списанија од општ вид, и особено женски или
феминистички печат (онаму каде што се јавил во текот на 19 и
20 век), се особено важен извор за реконструкција на историјата
на жените. Ние тргнуваме од премисата за потребата од посеб-
но експонирање на историјата на жените како главен аспект во
димензионирањето на истражувањето, бидејќи сме согласни со
сфаќањето дека патријархалните и андроцентрични традиции
во досегашните општества предизвикале официјалната мемо-
рија и јавното архивирање да се филтрира најмногу низ машки-
от поглед и патријархалните перспективи за поредокот. Според
тоа, во периодичните извори бараме и наоѓаме тематски прило-
зи за многу аспекти од положбата на жените во општествата, за
нивното образование, учество во јавноста, во професионалниот
живот, во поголеми и помали локални, но и пошироки, истори-
ски настани, како и за афирмирањето на жените како авторки.