Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Here naverokê

Portal:Dîrok

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
 

Portala Dîrokê

Herodot (nêzîkî  484 b.z — nêzîkî 425 b.z.), gelek caran wek "bavê dîrokê" tê nasîn
Herodot (nêzîkî  484 b.z — nêzîkî 425 b.z.), gelek caran wek "bavê dîrokê" tê nasîn


Dîrok an jî tarîx lêkolîna zanistî ya zemanê berê ye ku bûyerên berê li gorî konteksta kronolojiyê û çavkaniyan bi sedem û netîceyên xwe bi awayekî rexneyî tên nirxandin. Pisporên dîrokê dîroknas (dîrokzan, dîrokvan) in. Dîroknas di lêkolîna zemanê berê de çavkaniyên tarîxî yên wekî belgeyên nivîskî, tecribeyên devkî, nîşanên xwezayî û objeyên maddî wekî berhemên hunerî bi kar tînin.

Dîroknas bi riya vegotinan hewl didin ku zemanê berê fêm bikin û pêşkêş bikin. Bi gelemperî li ser kîjan vegotin bûyerekê herî baş rave dike û li ser muhîmiya sedem û netîceyên wan yên cuda nîqaş dikin.

Herodot, dîroknasekî yewnan ê sedsala 5an, di nav tradisyona rojavayê de wek "bavê tarîxê" tê nasîn, tevî ku carinan jê re "bavê derewan" jî hatibe gotin. Li gel Tûkûdîdesî, wî bingehên lêkolîna tarîxa mirovahiyê ya modern damezrand. (Gotarê bixwînê...)

biguhêre  

Gotarên dîrokê yekî din nîşan bide

  • Image 1 Sefera Xaçiya Yekem Seferên xaçperestan an seferên xaçparêzan seferên xiristiyananê bo armanca xakên pîroz ji misilmanan bistînin di nêvbera salên 1095an-1291an de hatibûn li dar xistinn. Ji bo Orşelîmé û xakên pîroz ji destên misilmanan bifilitînin ew bi gelemperî pê banga Papa re, serokê xiristîyanên Ortodoks, hatin derxistin. Di wê demê de neh seferên xaçperestan hatin der xistin. Lê van seferên hatin dar xistinî bi temamî ne bo Felestîn û hembera misilmanan bûn. Wek sefera çaram li hemberî Bîzansê hatibû der xistin. (Gotarê bixwîne...)
    Sefera Xaçiya Yekem

    Seferên xaçperestan an seferên xaçparêzan seferên xiristiyananê bo armanca xakên pîroz ji misilmanan bistînin di nêvbera salên 1095an-1291an de hatibûn li dar xistinn. Ji bo Orşelîmé û xakên pîroz ji destên misilmanan bifilitînin ew bi gelemperî pê banga Papa re, serokê xiristîyanên Ortodoks, hatin derxistin.

    Di wê demê de neh seferên xaçperestan hatin der xistin. Lê van seferên hatin dar xistinî bi temamî ne bo Felestîn û hembera misilmanan bûn. Wek sefera çaram li hemberî Bîzansê hatibû der xistin. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 2 Marduk, (bi zimanê akadî: AMAR.UTU, îbrî ya tewratê: Merodach, yewnanî: Mardochaios), bi vê rengê vegerî ji kêvalbarên sumerî hatiye kirin. Lê Marduk, di kurdiya deme de bi navê "mardok" Piştre, tê gotin ku wê navê Marduk, bi ber "Mazda" guharinî bike. Li gorî hin gotinan, guheriye weke yazdayê jî. Mardûk, xwûdayê Sûmerîyan bû. Di qanûnên Hamurabî bixwe de jî, li gorî vê nirxê ew tê ser ziman. Ku weke destana Babiliyan jî tê ser ziman Destana Babîiliyan ya Afirandinê de, Enûma Eliş, weke xwûdayê mezin derdikeve li pêş. Enûna-elîş jî, xwûdaya çêkirin, bereket û dayin û afirandinê ya. Sûmerîyan, baweriya, bi pirranî, bi Mardûk haniya. Ji ber vê yekê, tê gotin ku Mardûk, weke "yek-xwûdayê pêşî" jî ya. Misira kevnare, çand Aton û Amon ji wê digirin û yek-xwûdatiyê bi wan di nava xwe de pêş dixin. Lê Mardûk, xwûdayekî mezopotamyayî bû. Baweriya li wî, li ber Diclê û Firatê di nava pirranîyan de hebû. Hemû xwûdanên din ên ku hebûn jî, di bin wî de cih digirtin. Mardûk, weke xwûdanê rojê ya. Baweriya li rojê, di Mazda yanî ku piştre bi navê Ahûra mazda jî tê zanîn de heye. (Gotarê bixwîne...)


    Marduk, (bi zimanê akadî: AMAR.UTU, îbrî ya tewratê: Merodach, yewnanî: Mardochaios), bi vê rengê vegerî ji kêvalbarên sumerî hatiye kirin. Lê Marduk, di kurdiya deme de bi navê "mardok" Piştre, tê gotin ku wê navê Marduk, bi ber "Mazda" guharinî bike. Li gorî hin gotinan, guheriye weke yazdayê jî.

    Mardûk, xwûdayê Sûmerîyan bû. Di qanûnên Hamurabî bixwe de jî, li gorî vê nirxê ew tê ser ziman. Ku weke destana Babiliyan jî tê ser ziman Destana Babîiliyan ya Afirandinê de, Enûma Eliş, weke xwûdayê mezin derdikeve li pêş. Enûna-elîş jî, xwûdaya çêkirin, bereket û dayin û afirandinê ya. Sûmerîyan, baweriya, bi pirranî, bi Mardûk haniya. Ji ber vê yekê, tê gotin ku Mardûk, weke "yek-xwûdayê pêşî" jî ya. Misira kevnare, çand Aton û Amon ji wê digirin û yek-xwûdatiyê bi wan di nava xwe de pêş dixin. Lê Mardûk, xwûdayekî mezopotamyayî bû. Baweriya li wî, li ber Diclê û Firatê di nava pirranîyan de hebû. Hemû xwûdanên din ên ku hebûn jî, di bin wî de cih digirtin. Mardûk, weke xwûdanê rojê ya. Baweriya li rojê, di Mazda yanî ku piştre bi navê Ahûra mazda jî tê zanîn de heye. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 3 Omer Axa, Mehmûd Paşa zabitekî Babanî bû 1820. Baban (1649-1850) mîrgeheke (îmareteke) kurdî bû, navê wê ji navê malbata Baban hatiye. Yekemîn serdarê mîrgeha Baban Ehmedê Feqî bû. Piştî wî Baba Silêman hat- mîrê Şehrezûr. Baba Silêman sînorên mîrnişîna xwe fereh kir û gihande Kerkûkê. Piştî wî Silêman Paşa hat û sînor ferehtir kirin û gihande Koyê, Xaneqînê, Hewlêrê û Herîrê, Altûn Koprî û Bedrê û heta çend navçeyên Rojhilata Kurdistanê (Kurdistana Îranê). Rêvebiriya Baban di wê demê de ji navçeya Qele Çiwalan dibû. Di 1781'a de, bajarê Silêmaniyê nû ava bûbû û paytext bi seroketiya Mihemed Paşa Baban çû wir. Baban gelek berberî kişand bi mîrnişînên kurdî yên dorûbera xwe re, weke bi Soran re, Erdelan re, Behdînan û Botan re û herweha berxwedan li dijî desthilatiya împeratoriya Osmanî kir. Baban li ser destê Osmaniyan roxiya di dema Ehmed Paşa de di şerê dawîn de nêzikî Koyê di sala 1847'a. Di sala 1850'ê de, Mîrê Baban ê dawîn Ebdullah Paşa dev ji Silêmaniyê berda û çû. (Gotarê bixwîne...)
    Omer Axa, Mehmûd Paşa zabitekî Babanî bû 1820.

    Baban (1649-1850) mîrgeheke (îmareteke) kurdî bû, navê wê ji navê malbata Baban hatiye. Yekemîn serdarê mîrgeha Baban Ehmedê Feqî bû. Piştî wî Baba Silêman hat- mîrê Şehrezûr. Baba Silêman sînorên mîrnişîna xwe fereh kir û gihande Kerkûkê. Piştî wî Silêman Paşa hat û sînor ferehtir kirin û gihande Koyê, Xaneqînê, Hewlêrê û Herîrê, Altûn Koprî û Bedrê û heta çend navçeyên Rojhilata Kurdistanê (Kurdistana Îranê). Rêvebiriya Baban di wê demê de ji navçeya Qele Çiwalan dibû. Di 1781'a de, bajarê Silêmaniyê nû ava bûbû û paytext bi seroketiya Mihemed Paşa Baban çû wir. Baban gelek berberî kişand bi mîrnişînên kurdî yên dorûbera xwe re, weke bi Soran re, Erdelan re, Behdînan û Botan re û herweha berxwedan li dijî desthilatiya împeratoriya Osmanî kir. Baban li ser destê Osmaniyan roxiya di dema Ehmed Paşa de di şerê dawîn de nêzikî Koyê di sala 1847'a. Di sala 1850'ê de, Mîrê Baban ê dawîn Ebdullah Paşa dev ji Silêmaniyê berda û çû. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 4 Çavkaniya vê gotarê tine ye. Ji bo pêşvexistina vê gotarê ji kerema xwe re çavkaniyên pêbawer lê zêde bike. Naverokên bêçavkanî dibe ku werin îtirazkirin û jêbirin. Çavkaniyê lê bigere: "Dîrok" – pirtûk · zanyar · archive.org · nûçe · wêne (adar 2024) Ji aliyê çepê de (jor): Şêx Hamîd, Bînbaşî Qasim Beg (Kasım Ataç), Şêx Ebdilahê Malekan Ji aliyê çepê de (jêr): Şêx Şerîfê Kelaxsî, Şêx Seîd (1925) Qaso (navê fermî: Kasım Ataç) (jdb. li gundê Qulan a Gimgimê, parêzgeha Mûşê - m.) serdarekî osmanîyan bû. Hevçengê (hevzava, hevling, hevbûk) pêşawayê kurd Şêx Seîd bû. Sîxuriya komara romiyan (tirk) a nû hatibû avakirin dikir. Sala 1918yê wekî serdar ji artêşa osmaniyan malnişînî (teqaût) dibe. Li Gimgimê bicih dibe, sîxuriya dewletê dike. Jê re Qasoyê dirêj jî dibêjin, lewra bejna wê gelek dirêj bûye. Piştî sirgûnê, sala 1950yê vedigere Kurdistanê, bo demekê li Xarpêtê jî dimîne. Hevjîna wî Gulê, bi kerb û qehiran dimire lewra Qaso birayê wî jî daye kujtin. (Gotarê bixwîne...)
    Ji aliyê çepê de (jor): Şêx Hamîd, Bînbaşî Qasim Beg (Kasım Ataç), Şêx Ebdilahê Malekan
    Ji aliyê çepê de (jêr): Şêx Şerîfê Kelaxsî, Şêx Seîd (1925)

    Qaso (navê fermî: Kasım Ataç) (jdb. li gundê Qulan a Gimgimê, parêzgeha Mûşê - m.) serdarekî osmanîyan bû. Hevçengê (hevzava, hevling, hevbûk) pêşawayê kurd Şêx Seîd bû. Sîxuriya komara romiyan (tirk) a nû hatibû avakirin dikir.

    Sala 1918yê wekî serdar ji artêşa osmaniyan malnişînî (teqaût) dibe. Li Gimgimê bicih dibe, sîxuriya dewletê dike. Jê re Qasoyê dirêj jî dibêjin, lewra bejna wê gelek dirêj bûye. Piştî sirgûnê, sala 1950yê vedigere Kurdistanê, bo demekê li Xarpêtê jî dimîne. Hevjîna wî Gulê, bi kerb û qehiran dimire lewra Qaso birayê wî jî daye kujtin. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 5 Dîwarê Berlînê,1986 Diwarê Berlîn, ku bi almanî jê re Berliner Mauer tê gotin, di 13 tebaxa 1961´ê de dest bi çêkirina wê hatiye kirin, bi wê dîwarî Almanya bû du parçe. Aliyê Almanya ku jê re Almanyaya Rojhilat tê gotin wê bi yekîtiya Sovyetê (Sovyeta bi hizra komînizmê pêşdikeft) ve girêdayî bimêne û Almanyaya Rojava, wê ji derveyî wê bimêne. Bi wî dîwarî re, wê Almanya bibe du Parçe. Ew ji hev cuda bûn, heta ku Şerê Sar ku di navbera rojhilat û rojava de qewimî, wê bimêne. Di sala 1991´ê de, yekîtiya sovyetê hilweşiya û niştecihan berê xwe dan dîwar û wî anîn xwarê. Dîwarê Berlînê, weke sembola dema Şerê Sar ê di navbera rojava û yekîtiya sovyet jî were dîtin. Ew qetbûn, wê di salên piştre de jî bandora wê hebe. (Gotarê bixwîne...)


    Dîwarê Berlînê,1986

    Diwarê Berlîn, ku bi almanî jê re Berliner Mauer tê gotin, di 13 tebaxa 1961´ê de dest bi çêkirina wê hatiye kirin, bi wê dîwarî Almanya bû du parçe. Aliyê Almanya ku jê re Almanyaya Rojhilat tê gotin wê bi yekîtiya Sovyetê (Sovyeta bi hizra komînizmê pêşdikeft) ve girêdayî bimêne û Almanyaya Rojava, wê ji derveyî wê bimêne. Bi wî dîwarî re, wê Almanya bibe du Parçe. Ew ji hev cuda bûn, heta ku Şerê Sar ku di navbera rojhilat û rojava de qewimî, wê bimêne. Di sala 1991´ê de, yekîtiya sovyetê hilweşiya û niştecihan berê xwe dan dîwar û wî anîn xwarê. Dîwarê Berlînê, weke sembola dema Şerê Sar ê di navbera rojava û yekîtiya sovyet jî were dîtin. Ew qetbûn, wê di salên piştre de jî bandora wê hebe. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 6 Nexşeya cîhanê li gorî Hêrodotos di sedsala 5ê de (navên nexşeyê bi îngilîzî ne) Dîrok (bi yewnaniya kevn: Ἱστορίαι, lat. Hîstorîe "Lêpirsinên"; bi latînî: Historiae) an jî Dîroka Hêrodotos, berhema Hêrodotos a ku ji neh pirtûkan pêk tê û bi zaravayê yewnanî yê klasîk ê Îyonî ye. Berhem di sedsala 5ê b.z de hat nivîsandin, tê de Hêredotos li ser Dîroka navbera 700 û 479an b.z. de nivisandî bû, dema Şerê Farisan di nava farisan û yewnaniyan de çêdibe. Dîroka Hêrodotos wiha dest pê dike: (Gotarê bixwîne...)
    Nexşeya cîhanê li gorî Hêrodotos di sedsala 5ê de (navên nexşeyê bi îngilîzî ne)

    Dîrok (bi yewnaniya kevn: Ἱστορίαι, lat. Hîstorîe "Lêpirsinên"; bi latînî: Historiae) an jî Dîroka Hêrodotos, berhema Hêrodotos a ku ji neh pirtûkan pêk tê û bi zaravayê yewnanî yê klasîk ê Îyonî ye.

    Berhem di sedsala 5ê b.z de hat nivîsandin, tê de Hêredotos li ser Dîroka navbera 700 û 479an b.z. de nivisandî bû, dema Şerê Farisan di nava farisan û yewnaniyan de çêdibe. Dîroka Hêrodotos wiha dest pê dike: (Gotarê bixwîne...)
  • Image 7 Papîrus Papîrus (kaxeza levenî) yek ji malzemeyên herî kevin ên nivîsînê bû. Ew ji cûreyekî qamîş ê ku pir li besta Nîlê şîn dibû, pêk hatiye. Ji ber ku erzan bû, pir dihat bikaranîn, lê mixabin gelekî di ber xwe nedida; mesele li cihên hêwî papîrûs zûka diriziya. Ji ber vê yekê destnivîsarên papîrûs ên ji demên kevin, bi tenê li cihên ziwa, bi taybetî jî di qûmên Misirê de hatine parastin û dikaribûn heta dema me bên. Ev gotara têkildarî dîrokê şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) n g b (Gotarê bixwîne...)
    Papîrus

    Papîrus (kaxeza levenî) yek ji malzemeyên herî kevin ên nivîsînê bû. Ew ji cûreyekî qamîş ê ku pir li besta Nîlê şîn dibû, pêk hatiye. Ji ber ku erzan bû, pir dihat bikaranîn, lê mixabin gelekî di ber xwe nedida; mesele li cihên hêwî papîrûs zûka diriziya. Ji ber vê yekê destnivîsarên papîrûs ên ji demên kevin, bi tenê li cihên ziwa, bi taybetî jî di qûmên Misirê de hatine parastin û dikaribûn heta dema me bên. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 8 Serhildana Reşkotan û Raman, di sala 1925an de li herêma Qubînê ya Sêrtê ji aliyê eşîrên Raman, Garzan û Reşkotanê li hemberî dewleta Tirkiyeyê weke serhildaneke neteweyî pêk hat.[çavkanî hewce ye] Serhildan bi awayekî hovane hate tefandin. (Gotarê bixwîne...)
    Serhildana Reşkotan û Raman, di sala 1925an de li herêma Qubînê ya Sêrtê ji aliyê eşîrên Raman, Garzan û Reşkotanê li hemberî dewleta Tirkiyeyê weke serhildaneke neteweyî pêk hat.[çavkanî hewce ye] Serhildan bi awayekî hovane hate tefandin. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 9 Flavius Valens (bi yewnaniya kevn: Οὐ̑άλης, lat. Ouálēs; zayîn, li Cibalae, herêma Panonniayê (îro Vincovci, li Kroatiyayê ye) 328 - mirin, 9'ê gelawêjê 378 li Şerê Adrianopolisê) yek ji împeratorên Romê yê ku li rohilat di navbera 364'an û 378'an de împeratorî kargêr kirî bû. (Gotarê bixwîne...)
    Flavius Valens (bi yewnaniya kevn: Οὐ̑άλης, lat. Ouálēs; zayîn, li Cibalae, herêma Panonniayê (îro Vincovci, li Kroatiyayê ye) 328 - mirin, 9'ê gelawêjê 378 li Şerê Adrianopolisê) yek ji împeratorên Romê yê ku li rohilat di navbera 364'an û 378'an de împeratorî kargêr kirî bû. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 10 Mustafa Kemal Atatürk (bi kurdî: Mistefa Kemal Atatirk) (jdb. 1881 li Selanîk - m. 10ê çiriya paşîn a 1938 li Stembolê) damezrînerê Komara Tirkiyeyê û rêberê bijarte yê Şerê Rizgariya Tirkiyeyê bû. Serokê yekem Meclîsa Neteweyî ya Mezin a Tirkiyeyê ye. Ji sala 1923an heta mirina wî di 1938an de serokkomarê Tirkiyê bû. (Gotarê bixwîne...)
    Mustafa Kemal Atatürk (bi kurdî: Mistefa Kemal Atatirk) (jdb. 1881 li Selanîk - m. 10ê çiriya paşîn a 1938 li Stembolê) damezrînerê Komara Tirkiyeyê û rêberê bijarte yê Şerê Rizgariya Tirkiyeyê bû.

    Serokê yekem Meclîsa Neteweyî ya Mezin a Tirkiyeyê ye. Ji sala 1923an heta mirina wî di 1938an de serokkomarê Tirkiyê bû. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 11 Birca Bedena Zewicî. Sûra Amedê yan jî Keleha Amedê, keleheke dîrokî ye ku di sala 297an a p.z. de li navçeya Sûr a Amedê ya îro ji aliyê romayiyan ve avabûna kelehê hatiye destpêkirin. Sûra Amedê bi dirêjahiya 5,5 kîlomêtreyê yek ji dîwarên herî kevnê cîhanê ya xweparastinê ye. Dîwarê Sûra Amedê bi bilindahiya 10–12 mêtre bilind e û sturiya dîwarê jî 3–5 mêtre stûr e. Sûra Amedê di roja îro de ji bo dîtinê li Amedê yek ji cihên herî sereke ye. Bi awayê avakirin û zexmiya xwe, bi nivîsên xwe, bi motîv û awayên ku li rûyê keviran hatin e niqartin re niha nivîsarên 12 şaristaniyan têne xwendin. Dîroka avakirin despêkê ya kelheyê nayê zanîn. Tê pêşbînîkirin ku di sala 349ê p.z. de dîwarên sûrê ji aliyê împeratorê romayî Konstantînê I ve yekem car hatiyê berfirehkirin û hinek beşên dîwaran hatine restorekirin. Çar deriyên sereke yên kelehê hene û her deriyek bi hêleke bingehîn ve vedibe. Paşê, bi mezinbûna bajêr re di bedenê de hin deriyên din jî hatine vekirin. Beden, ji 5 km yan dirêjtir e û bi awayê masîmertalek de dor li bajarê kevin dipêçe. Bilindiya dîwarên kelehê 12e mêtre ye. Dîwarên Sûra Amedê ji 3 mêtreya heta 5 mêtre yê fireh dibe û 82 birc li Sûrê hatine avakirin. (Gotarê bixwîne...)
    Birca Bedena Zewicî.

    Sûra Amedê yan jî Keleha Amedê, keleheke dîrokî ye ku di sala 297an a p.z. de li navçeya Sûr a Amedê ya îro ji aliyê romayiyan ve avabûna kelehê hatiye destpêkirin. Sûra Amedê bi dirêjahiya 5,5 kîlomêtreyê yek ji dîwarên herî kevnê cîhanê ya xweparastinê ye. Dîwarê Sûra Amedê bi bilindahiya 10–12 mêtre bilind e û sturiya dîwarê jî 3–5 mêtre stûr e. Sûra Amedê di roja îro de ji bo dîtinê li Amedê yek ji cihên herî sereke ye. Bi awayê avakirin û zexmiya xwe, bi nivîsên xwe, bi motîv û awayên ku li rûyê keviran hatin e niqartin re niha nivîsarên 12 şaristaniyan têne xwendin.

    Dîroka avakirin despêkê ya kelheyê nayê zanîn. Tê pêşbînîkirin ku di sala 349ê p.z. de dîwarên sûrê ji aliyê împeratorê romayî Konstantînê I ve yekem car hatiyê berfirehkirin û hinek beşên dîwaran hatine restorekirin. Çar deriyên sereke yên kelehê hene û her deriyek bi hêleke bingehîn ve vedibe. Paşê, bi mezinbûna bajêr re di bedenê de hin deriyên din jî hatine vekirin. Beden, ji 5 km yan dirêjtir e û bi awayê masîmertalek de dor li bajarê kevin dipêçe. Bilindiya dîwarên kelehê 12e mêtre ye. Dîwarên Sûra Amedê ji 3 mêtreya heta 5 mêtre yê fireh dibe û 82 birc li Sûrê hatine avakirin. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 12 Xanedana Xin (çînî: 新朝; "Xīn Cháo"), xanedaneke ku di navbera P.Z. 9 – P.Z. 23an de li Çînê hukumdar bû. Împeratorê vê xanedanê Wang Mang bû, di sala P.Z. 9an de text ji destê Xanedana Han hilda û derket ser text. Piştî ku ew di sala P.Z. 23an de mir, ev xanedan hilweşiya. Ev xanedan bu sedema ku xanedana Han bi be dû beşa (Xanedana Han ya Rojava û Xanedana Han ya Rojhilat). (Gotarê bixwîne...)

    Xanedana Xin (çînî: 新朝; "Xīn Cháo"), xanedaneke ku di navbera P.Z. 9 – P.Z. 23an de li Çînê hukumdar bû. Împeratorê vê xanedanê Wang Mang bû, di sala P.Z. 9an de text ji destê Xanedana Han hilda û derket ser text. Piştî ku ew di sala P.Z. 23an de mir, ev xanedan hilweşiya. Ev xanedan bu sedema ku xanedana Han bi be dû beşa (Xanedana Han ya Rojava û Xanedana Han ya Rojhilat). (Gotarê bixwîne...)
  • Image 13 "Devşîrme" li palasa Topkapiyê. Devşîrme, berhevkirî, ji sazûmaniya Osmanîyan a bo berhevkirina zarokên tevkujî û komkujiyan û tirkkirin/îslamkirina wan re tê gotin. (Gotarê bixwîne...)
    "Devşîrme" li palasa Topkapiyê.


    Devşîrme, berhevkirî, ji sazûmaniya Osmanîyan a bo berhevkirina zarokên tevkujî û komkujiyan û tirkkirin/îslamkirina wan re tê gotin. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 14 Nexşeya paşagehên kevnare yên rojavayê Anatolyayê li derdora sala 500î ya berî zayînê. Ev nexşe bi îngilîzî ye û Frîgya wekî Phrygia xuya ye. Frîgya (bi yewnanî: Φρυγία, lat. Phrugía; bi latînî: Phrygia; bi tirkî: Frigya) paşageheke li rojavayê Anatolyayê bû ku di nav salên 1200 û 680î yên berî zayînê de nêzîkî çemê Sakaryayê hatiye danîn. (Gotarê bixwîne...)
    Nexşeya paşagehên kevnare yên rojavayê Anatolyayê li derdora sala 500î ya berî zayînê. Ev nexşe bi îngilîzî ye û Frîgya wekî Phrygia xuya ye.

    Frîgya (bi yewnanî: Φρυγία, lat. Phrugía; bi latînî: Phrygia; bi tirkî: Frigya) paşageheke li rojavayê Anatolyayê bû ku di nav salên 1200 û 680î yên berî zayînê de nêzîkî çemê Sakaryayê hatiye danîn. (Gotarê bixwîne...)
  • Image 15 10 girtiyên ji doza PKKê di sala 1996an de bi destê hêzên dewletê li girtîgeha Amedê hatin qetilkirin. Di 24`ê Îlona sala 1996'an de, li zîndana Amedê di roja hevdîtinê de di dema ku 33 dîlên şer ên Kurdistanî, bi şahiya dîtina xizmên xwe vedigeriyan qoxişan, ji aliyê leşker, polês û gardiyanan ve rastî êrîşeke bê perva hatin. Polês û leşkeran bi dar, zincîr û qalasan êrîşî 33 dîlên şer ên PKKê kirin. Piştî êrîşê girtî xistin qabîna hevdîtinê. Polêsên êrîşkar bi çavsorî deriyê qabînê girtin û li gor navên tespîtkirî, dest bi cih anîna fermana kuştinê kirin. Ew roj li wir, Ridvan Bulut, Ahmet Çelik, Cemal Çam, Mehmet Aslan, Edip Dilenci, Nimet Çakmak, Hakki Tekin, Kadir Demir û Erkan Perişan, yek bi yek serê wan, bedena wan hate parçekirin û hatin qetilkirin. Di êrîşê de 23 dîlên şer ên PKKê bi giranî birîndarbûn. Ji van 14 kes dest û lingên wan bi zincîran girêdan û birin bajarê Dîlokê. Leşkerên mêrkûj di dema dîlên şer neqilkirin de M. Kadir Gumuş di rê de bi lêdana zincîran kuştin. Li ser vê hemû sosretê, leşkeran ji ber ku destên wan êşiyane girtî gilîkirin, dozgerê dewletê jî ji ber dar û qalasên dewletê yên di êrîşê de hatine bi kar anîn zirar dîtine di derbarê dîlên şer de mahkeme vekir. (Gotarê bixwîne...)
    10 girtiyên ji doza PKKê di sala 1996an de bi destê hêzên dewletê li girtîgeha Amedê hatin qetilkirin. Di 24`ê Îlona sala 1996'an de, li zîndana Amedê di roja hevdîtinê de di dema ku 33 dîlên şer ên Kurdistanî, bi şahiya dîtina xizmên xwe vedigeriyan qoxişan, ji aliyê leşker, polês û gardiyanan ve rastî êrîşeke bê perva hatin. Polês û leşkeran bi dar, zincîr û qalasan êrîşî 33 dîlên şer ên PKKê kirin.

    Piştî êrîşê girtî xistin qabîna hevdîtinê. Polêsên êrîşkar bi çavsorî deriyê qabînê girtin û li gor navên tespîtkirî, dest bi cih anîna fermana kuştinê kirin. Ew roj li wir, Ridvan Bulut, Ahmet Çelik, Cemal Çam, Mehmet Aslan, Edip Dilenci, Nimet Çakmak, Hakki Tekin, Kadir Demir û Erkan Perişan, yek bi yek serê wan, bedena wan hate parçekirin û hatin qetilkirin. Di êrîşê de 23 dîlên şer ên PKKê bi giranî birîndarbûn. Ji van 14 kes dest û lingên wan bi zincîran girêdan û birin bajarê Dîlokê. Leşkerên mêrkûj di dema dîlên şer neqilkirin de M. Kadir Gumuş di rê de bi lêdana zincîran kuştin. Li ser vê hemû sosretê, leşkeran ji ber ku destên wan êşiyane girtî gilîkirin, dozgerê dewletê jî ji ber dar û qalasên dewletê yên di êrîşê de hatine bi kar anîn zirar dîtine di derbarê dîlên şer de mahkeme vekir. (Gotarê bixwîne...)
Zêdetir gotar
biguhêre  

Wêneyên bijartî

biguhêre  

Di dîrokê de îro

Bûyer

Danielle Mitterrand

Jidayîkbûn

Mirin

Arşîv – Bêhtir…
biguhêre  

Kategorî

Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Portal:Dîrok&oldid=885361" hatiye standin.