Adolf Szelążek

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	24 listopada 1918
Konsekrator	Antoni Julian Nowowiejski
Współkonsekratorzy	Władysław Krynicki; Wojciech Owczarek
Konsekrowani biskupi
Stanisław Kostka Łukomski	23 maja 1920
Stefan Walczykiewicz	25 listopada 1928
Współkonsekrowani biskupi
Czesław Kaczmarek	4 września 1938

Adolf Szelążek
	Sługa Boży
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	30 lipca 1865 ; Stoczek Łukowski
Data i miejsce śmierci	9 lutego 1950 ; Zamek Bierzgłowski
Miejsce pochówku	kościół św. Jakuba w Toruniu
	Biskup diecezjalny łucki
Okres sprawowania	1926–1950
	Biskup pomocniczy płocki
Okres sprawowania	1918–1925
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	18 maja 1888
Nominacja biskupia	29 lipca 1918
Sakra biskupia	24 listopada 1918
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adolf Piotr Szelążek (ur. 1 sierpnia 1865 w Stoczku Łukowskim, zm. 9 lutego 1950 w Zamku Bierzgłowskim) – polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy płocki w latach 1918–1925, biskup diecezjalny łucki w latach 1926–1950, założyciel Zgromadzenia Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus. Sługa Boży Kościoła katolickiego.

Życiorys

Był synem Stanisława i Eleonory z Dobraczyńskich^[1]. Ukończył gimnazjum w Siedlcach i seminarium duchowne w Płocku, studiował w Akademii Duchownej w Petersburgu. Święcenia kapłańskie przyjął w 1888 w Płocku. Był profesorem seminarium duchownego w Płocku (w latach 1893–1918) i Petersburgu. W Płocku pracował także przy konsystorzu. Był członkiem kapituły katedralnej, prezesem Towarzystwa Dobroczynności, rektorem seminarium.

29 lipca 1918 został mianowany biskupem pomocniczym diecezji płockiej i biskupem tytularnym Barki. Sakrę biskupią otrzymał 24 listopada 1918. 14 grudnia 1925 został przeniesiony na stolicę biskupią w Łucku. Ingres do katedry odbył 24 lutego 1926. Został mianowany radcą (konsultorem) rzymskiej Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich.

W latach 1918–1924 był radcą w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, następnie naczelnikiem wydziału katolickiego i dyrektorem ad personam. W 1920 brał udział w konferencji pokojowej w Rydze jako ekspert ds. majątkowych Kościoła katolickiego. W 1925 współpracował przy zawieraniu konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską jako przedstawiciel Episkopatu Polski^[1].

1 sierpnia 1936 założył na terenie diecezji łuckiej Zgromadzenie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus^[2].

Latem 1944 (już po zajęciu Wołynia przez Armię Czerwoną) mianował administratorów apostolskich dla dawnych diecezji kamienieckiej i żytomierskiej, którzy wraz z jeszcze kilkoma kapłanami rozpoczęli pracę duszpasterską, korzystając z kościołów otwartych podczas niemieckiej okupacji Ukrainy sowieckiej. Sytuacja ta nie trwała długo. Już w styczniu 1945 po przesunięciu frontu na Zachód został aresztowany przez NKWD. Oprócz niego aresztowani zostali księża kapituły łuckiej (w tym Władysław Bukowiński) i księża pracujący w Żytomierzu – Bogusław Drzepecki i Stanisław Szczypta. Wszyscy zostali oskarżeni o szpiegostwo na rzecz Watykanu. Szelążek był więziony w Kijowie. Po wojnie w 1946 został deportowany z diecezji w granice Polski, ostatnie lata życia spędził w Zamku Bierzgłowskim k. Torunia.

Pochowany został 13 lutego 1950 w krypcie kościoła św. Jakuba w Toruniu. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył prymas Polski Stefan Wyszyński^[3].

23 stycznia 2018 roku dokonano oficjalnego otwarcia krypty i przeniesienia doczesnych szczątków biskupa do sarkofagu, który ustawiono w jednej z kaplic nawy bocznej tegoż kościoła^[4].

Proces beatyfikacyjny

Z inicjatywy Zgromadzenia Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus przekonanego o świątobliwości jego życia podjęto próbę wyniesienia go na ołtarze^[5]. 21 stycznia 2013 Stolica Apostolska wydała tzw. Nihil obstat, czyli zgodę na rozpoczęcie procesu jego beatyfikacji^[5]. Proces ten na szczeblu diecezjalnym został rozpoczęty 6 października 2013 przez biskupa toruńskiego Andrzeja Suskiego. Odtąd przysługuje mu tytuł Sługi Bożego. Postulatorką na szczeblu diecezjalnym została siostra Hiacynta Augustynowicz CST^[6]. Etap diecezjalny został zakończony 4 września 2016^[7], po czym 27 października tegoż roku akta procesowe przekazano do Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie^[8].

Publikacje

Jest autorem następujących publikacji^[9]:

Adolf Szelążek: Nauki apologetyczne zastosowane do potrzeb i wymagań duchowych intelligencyi. Warszawa: 1901.
Adolf Szelążek: Projekt ustroju Szkoły Rzemiosł w Płocku. Płock: Drukarnia „Kurjera Płockiego” i „Mazura”, 1917.
Adolf Szelążek: Memorjał w sprawie majątków kościelnych w Królestwie Polskim zabranych na mocy ukazów 1864 i 1865 r. Płock: Drukarnia „Kurjera Płockiego” i „Mazura”, 1917.
Adolf Szelążek: Uwagi o zapisywaniu na marginesach metryk kościelnych wzmianki o faktach zgłaszanych przez urzędy świeckie. Łuck: Drukarnia Kurji Biskupiej, 1931.
Adolf Szelążek: O zapisywaniu aktów metrycznych kościelnych dzieci nieślubnych w Polsce. Łuck: Drukarnia Kurji Biskupiej, 1933.
Aleksander Syski (przedm. Adolf Szelążek): Ascetyka katolicka: w krótkich naukach dla osób świeckich. Paryż: Drukarnia Kurji Biskupiej w Łucku, 1933.
Adolf Szelążek: List pasterski ks. Adolfa Szelążka biskupa łuckiego O zwalczaniu niewiary, ogłoszony dn. 2 lutego 1935 r. Łuck: Drukarnia Kurji Biskupiej, 1935.
Adolf Szelążek: List pasterski ks. Adolfa Szelążka biskupa łuckiego Do młodzieży. Łuck: Drukarnia Kurji Biskupiej, 1938.
Adolf Szelążek: Podstawy dotacji duchowieństwa katolickiego w Polsce: w okresie przedkonkordatowym. Toruń: Drukarnia Toruńska nr 4 Spółdzielni Wydawn. „Wiedza”, 1947.
Adolf Szelążek (wyd. Juliusz Janusz): Moralne odrodzenie świata. Mannheim: 1979.
Adolf Szelążek (opracowanie: Hiacynta Augustynowicz CST, Waldemar Rozynkowski): Zapatrzony w Małą Świętą. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych, 2015. ISBN 978-83-7604-342-5.
Adolf Szelążek (opracowanie: Hiacynta Augustynowicz CST, Waldemar Rozynkowski): Ukochani Diecezjanie...: listy pasterskie. Warszawa: Promic, 2016. ISBN 978-83-7502-608-5.

Ordery i odznaczenia

Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (25 maja 1938)^[10]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (7 lipca 1925)^[11]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[12]

Przypisy

↑ ^a ^b S. Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 718.
↑ Historia zgromadzenia. terezjanki.pl. [dostęp 2016-11-21].
↑ W. Rozynkowski: Sługa Boży bp Adolf Piotr Szelążek (1865–1950). diecezja-torun.pl. [dostęp 2018-01-20].
↑ P. Borowski: Biskup patrzący w niebo. diecezja-torun.pl, 2018-01-23. [dostęp 2018-01-24].
↑ ^a ^b ~1950~ Adolf Piotr Szelążek. newsaints.faithweb.com. [dostęp 2018-02-09]. (ang.).
↑ W. Rozynkowski: Otwarcie procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego ks. bpa Adolfa Piotra Szelążka. diecezja-torun.pl, 2013-10-07. [dostęp 2016-11-21].
↑ Heroiczny Biskup Wygnaniec – zakończył się diecezjalny etap procesu beatyfikacyjnego bpa Adolfa Piotra Szelążka. diecezja-torun.pl, 2016-09-04. [dostęp 2016-11-21].
↑ H. Augustynowicz: Dokumenty procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego bp. Adolfa Piotra Szelążka w Rzymie. diecezja-torun.pl. [dostęp 2016-11-21].
↑ Szelążek, Adolf Piotr (1865–1950). [w:] Katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych NUKAT [on-line]. katalog.nukat.edu.pl. [dostęp 2018-02-09]. (pol.).
↑ M.P. z 1938 r. nr 119, poz. 191 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ M.P. z 1925 r. nr 154, poz. 690. „za zasługi, położone około zawarcia konkordatu ze Stolicą Apostolską”.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.

Bibliografia

Ksiądz Biskup Adolf Piotr Szelążek. Człowiek, pasterz, założyciel. Materiały z sympozjum z okazji 50 rocznicy śmierci Założyciela Zgromadzenia Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus, Toruń 1999.
PiotrP. Nitecki PiotrP., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 2000, ISBN 83-211-1311-7, OCLC 189782455 .
Prokop K.R., Sylwetki biskupów łuckich, Biały Dunajec – Ostróg 2001, ISBN 83-911918-7-7.
Polski Słownik Biograficzny, t. 47, Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności – Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, Warszawa – Kraków 2011, ISBN 978-83-88909-93-1, s. 622–627.
WaldemarW. Rozynkowski WaldemarW., Biskup Adolf Piotr Szelążek w Zamku Bierzgłowskim (1946–1950), Toruń: Agencja Reklamowa Gall sc, 2018, ISBN 978-83-949231-2-9, OCLC 1026838487 .
{{{tytuł}}} [online], catholic-hierarchy.org (ang.). [dostęp 2011-10-16]

[CW-1] S. Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 718.

[2] Historia zgromadzenia. terezjanki.pl. [dostęp 2016-11-21].

[3] W. Rozynkowski: Sługa Boży bp Adolf Piotr Szelążek (1865–1950). diecezja-torun.pl. [dostęp 2018-01-20].

[4] P. Borowski: Biskup patrzący w niebo. diecezja-torun.pl, 2018-01-23. [dostęp 2018-01-24].

[A-5] ~1950~ Adolf Piotr Szelążek. newsaints.faithweb.com. [dostęp 2018-02-09]. (ang.).

[6] W. Rozynkowski: Otwarcie procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego ks. bpa Adolfa Piotra Szelążka. diecezja-torun.pl, 2013-10-07. [dostęp 2016-11-21].

[7] Heroiczny Biskup Wygnaniec – zakończył się diecezjalny etap procesu beatyfikacyjnego bpa Adolfa Piotra Szelążka. diecezja-torun.pl, 2016-09-04. [dostęp 2016-11-21].

[8] H. Augustynowicz: Dokumenty procesu beatyfikacyjnego Sługi Bożego bp. Adolfa Piotra Szelążka w Rzymie. diecezja-torun.pl. [dostęp 2016-11-21].

[B-9] Szelążek, Adolf Piotr (1865–1950). [w:] Katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych NUKAT [on-line]. katalog.nukat.edu.pl. [dostęp 2018-02-09]. (pol.).

[10] M.P. z 1938 r. nr 119, poz. 191 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej”.

[11] M.P. z 1925 r. nr 154, poz. 690. „za zasługi, położone około zawarcia konkordatu ze Stolicą Apostolską”.

[12] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 21.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]