James Garner
James Garner, właśc. James Scott Baumgarner (ur. 7 kwietnia 1928 w Norman, zm. 19 lipca 2014 w Los Angeles[1]) − amerykański aktor filmowy i telewizyjny, nominowany do Oscara za główną rolę w filmie Romans Murphy’ego (1985). Laureat nagrody Emmy i dwóch Złotych Globów.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Garner urodził się jako najmłodszy z trójki rodzeństwa małżeństwa Mildred (z domu Meek) i Weldona Warrena Bumgarnerów. Jego matka z pochodzenia Czirokezka zmarła, gdy ten miał cztery lata. W 1934 ojciec Jamesa ponownie ożenił się. Garner nienawidził swojej macochy Wilmy. Prowadziło to do wielu niemiłych incydentów w domu. Jack, brat Jamesa skomentował to jednym zdaniem: „To nie była dobra kobieta”. Niedługo po rozpadnięciu się drugiego małżeństwa Warrena, ten wyjechał do Los Angeles. James Garner w wieku 16 lat postanowił wstąpić do United States Merchant Marine, jednak został szybko zwolniony z powodu choroby lokomocyjnej. Rok później dołączył do swojego ojca i rozpoczął naukę w Hollywood High School.
Po ukończeniu szkoły wstąpił do Gwardii Narodowej. Wraz z armią został wysłany na 14 miesięcy na Półwysep Koreański, gdzie trwała wojna. Podczas walk został ranny, później za to otrzymał Purpurowe Serce.
W 1954 przyjaciel Jamesa, Paul Gregory polecił go do niemej roli w sztuce The Caine Mutiny Court Martial wystawianej na Broadwayu. Swoją pierwszą rolę w filmie kinowym zagrał w 1956 w Toward the Unknown.
Kariera
[edytuj | edytuj kod]W 1957 Garner występuje w filmie Sayonara, w którym partnerował Marlonowi Brando i Miyoshi Umeki. Film otrzymał cztery Oscary i sześć nominacji.
Popularność zdobył występując przez 3 lata w serialu Maverick. Dwadzieścia lat później wystąpił w kontynuacji serialu. Pierwowzór jak i kontynuacja przyniosła mu wielką popularność i wiele nagród.
W latach 60. Garner występuje głównie w filmach fabularnych, wśród nich m.in. Niewiniątka Williama Wylera z Audrey Hepburn i Shirley MacLaine, Wielka ucieczka Johna Sturgesa z Steve'em McQueenem i Richardem Attenborough, A to historia Normana Jewisona z Doris Day, Amerykanizacja Emily Arthura Hillera z Julie Andrews i Melvynem Douglasem.
W latach 70. i 80. występował w głównie w filmach klasy B. i serialach telewizyjnych, m.in. w wielokrotnie nagradzanym The Rockford Files. W 1982 roku występuje w filmie Victor/Victoria w reżyserii Blake'a Edwardsa u boku Julie Andrews i Lesley Ann Warren. Trzy lata później otrzymuje pierwszoplanową rolę w filmie Romans Murphy’ego w reżyserii Martina Ritta. Partnerowała mu Sally Field. Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej nominowała Garnera do Oscara jako najlepszego aktora pierwszoplanowego. Za rolę Garner nie dostał nagrody lecz mógł się pochwalić również nominacją do innej nagrody, którą był Złoty Glob.
W późniejszych latach Garner występował w wielu produkcjach m.in. kinowej wersji serialu z początku swojej kariery który przyniósł mu ogromną popularność - Maverick. Na planie spotkał się z Melem Gibsonem i Jodie Foster. W 2004 wystąpił w filmie Pamiętnik, gdzie partnerował Genie Rowlands.
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Swoją żonę Lois Clarke poślubił 17 sierpnia 1956 po zaledwie 14 dniach znajomości. Pozostali małżeństwem do śmierci Garnera. Mieli jedną córkę Gretę oraz Kimberly (córka Clarke z pierwszego małżeństwa)[2][3].
21 kwietnia 2006 w jego rodzinnym mieście został odsłonięty pomnik aktora, wykonany z brązu.
Po tym gdy w maju 2008 przeszedł rozległy zawał serca wycofał się z życia publicznego. Zmarł nagle w swoim domu w Los Angeles 19 lipca 2014[3][4].
Wybrana filmografia
[edytuj | edytuj kod]- Sayonara (1957) jako kpt. Mike Bailey
- Cash McCall (1960) jako Cash McCall
- Niewiniątka (1961) jako dr Joe Cardin
- Chłopcy wychodzą na noc (1962) jako Fred Williams
- A to historia (1963) jako dr Gerald Boyer
- Posuń się kochanie (1963) jako Nick Arden
- Wielka ucieczka (1963) jako porucznik Bob Hendley „The Scrounger”
- Amerykanizacja Emily (1964) jako Charles Madison
- Sztuka miłości (1965) jako Casey Barnett
- 36 godzin (1965) jako mjr Jefferson F. Pike
- Pojedynek w Diablo (1966) jako Jess Remsberg
- Grand Prix (1966) jako Pete Aron
- Godzina ognia (1967) jako Wyatt Earp
- Popierajcie swego szeryfa (1969) jako szeryf Jason McMcCullough
- Marlowe (1969) jako Philip Marlowe
- Człowiek zwany Młotem (1970) jako Luther Sledge
- Popierajcie swego rewolwerowca (1971) jako Latigo Smith
- Zdrowie (1980) jako Harry Wolff
- Wielbiciel (1981) jako Jake Berman
- Victor/Victoria (1982) jako King Marchand
- Czołg (1984) jako sierż. Zack Carey
- Romans Murphy’ego (1985) jako Murphy Jones
- Zachód słońca (1988) jako Wyatt Earp
- Nazywam się Bill W. (1989) jako Robert Holbrook Smith „Dr Bob”
- Fałszywy senator (1992) jako Jeff Johnson
- Uprowadzenie (1993) jako porucznik Frank Watters
- Rekiny Manhattanu (1993) jako F. Ross Johnson
- Maverick (1994) jako szeryf Zane Cooper
- Obywatele prezydenci (1996) jako Matt Douglas
- Śmiertelna cisza (1997) jako John Potter
- Półmrok (1998) jako Raymond Hope
- Niezwykły wieczór (1999) jako Robert Woodward
- Kosmiczni kowboje (2000) jako „Tank” Sullivan
- Atlantyda. Zaginiony ląd (2001) − kpt. Lyle Tiberius Rourke (głos)
- Boskie sekrety siostrzanego stowarzyszenia Ya-Ya (2002) jako Shepherd James "Shep" Walker
- 8 prostych zasad (2002-05; serial TV) jako Jim Egan
- Pamiętnik (2004) jako „Duke” (stary Noah Calhoun)
- Bezcenny dar (2006) jako Howard „Red” Stevens
- Terra (2007) − Doron (głos)
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Glob
- Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1994 Rekiny Manhattanu
- Najlepszy aktor w miniserialu lub filmie telewizyjnym: 1991 Decoration Day
- 1958 Najlepiej obiecujący aktor
- Nagroda Emmy Najlepszy aktor w serialu dramatycznym: 1977 The Rockford Files
- Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych 2005 Nagroda za Osiągnięcia Życia
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Robert Sellers , James Garner: The actor known for his portrayals of an honourable man in a dishonourable world [online], independent.co.uk, 21 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
- ↑ Veronica Horwell , James Garner, Witty, Handsome Leading Man, Dies at 86 [online], theguardian.com, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
- ↑ a b Bruce Weber , James Garner obituary [online], nytimes.com, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] (ang.).
- ↑ PAP, Nie żyje aktor James Garner [online], rp.pl, 20 lipca 2014 [dostęp 2014-07-21] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-21] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- James Garner w bazie IMDb (ang.)
- James Garner w bazie Filmweb
- Amerykańscy aktorzy telewizyjni
- Amerykańscy aktorzy filmowi
- Amerykańscy aktorzy głosowi
- Odznaczeni Purpurowym Sercem
- Uczestnicy wojny koreańskiej
- Laureaci Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za całokształt twórczości
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w miniserialu lub filmie telewizyjnym
- Urodzeni w 1928
- Zmarli w 2014