czekolada

czekolada (język polski)

wymowa:: ^?/i, IPA: [ˌt͡ʃɛkɔˈlada], AS: [čekolada], zjawiska fonetyczne: akc. pob.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) spoż. cuk. półprodukt cukierniczy sporządzany z kakao, cukru i tłuszczu; zob. też czekolada w Wikipedii

(1.2) spoż. cuk. tabliczka czekolady (1.1)

(1.3) spoż. kulin. słodki, gęsty i gorący napój z kakao i śmietanki; zob. też czekolada pitna w Wikipedii

(1.4) kolor taki jak typowej czekolady (1.1)

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	czekolada
dopełniacz	czekolady
celownik	czekoladzie
biernik	czekoladę
narzędnik	czekoladą
miejscownik	czekoladzie
wołacz	czekolado

(1.2-4)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	czekolada	czekolady
dopełniacz	czekolady	czekolad
celownik	czekoladzie	czekoladom
biernik	czekoladę	czekolady
narzędnik	czekoladą	czekoladami
miejscownik	czekoladzie	czekoladach
wołacz	czekolado	czekolady

przykłady:: (1.1) Na niedzielny deser mama zrobiła sernik wiedeński z czekoladą i rodzynkami.; (1.2) Krzyś jest strasznym łakomczuchem, zjada całą czekoladę na raz.; (1.3) Po powrocie z sanek rozgrzaliśmy się kubkiem czekolady.; (1.4) Ten kolor na tapicerce to bardziej czekolada niż mahoń.

składnia:

kolokacje:: (1.1) jeść / jadać czekoladę • nie jadać czekolady • czekolada z orzechami / rodzynkami / bakaliami • ciemna / gorzka / mleczna / nadziewana / biała / deserowa czekolada • tabliczka czekolady • kawałek / cząstka czekolady • czekolada w wiórkach / w proszku / w granulkach / w kawałkach / w tabliczkach / w polewie • polewa / nadzienie z czekolady • deser / ciasto / ciastko / batonik / cukierek / słodycze / wyrób z czekolady (z czekoladą) • uwielbiać czekoladę • lubić / nie lubić czekolady • przepadać za czekoladą • coś w czekoladzie • czekolada kosmetyczna • twarda / miękka / roztopiona / płynna czekolada • owoce / wafle / cukierki w czekoladzie • tort oblany / przekładany czekoladą; (1.2) kupić / wziąć / jeść / zjeść / ugryźć / podzielić czekoladę • objadać się / opychać się czekoladą • częstować czekoladą • czekolada wedlowska / holenderska / szwajcarska / belgijska • producent / fabrykant / wytwórca / produkcja / fabryka / wytwórnia czekolady (czekolad); (1.3) pić / pijać / wypić / wypijać / nalewać / nalać / rozlać / rozlewać czekoladę • łyżeczka / filiżanka / kubek / dzbanek czekolady • gorąca / ciepła / zimna / wystygła czekolada • uwielbiać czekoladę • lubić / nie lubić czekolady • przepadać za czekoladą • pijalnia czekolady; (1.4) opalić się na czekoladę • pomalować / przemalować na czekoladę

synonimy:: (1.1) czekolada twarda; gw. (Górny Śląsk) szekulada; (1.2) tabliczka czekolady; gw. (Górny Śląsk) szekulada; (1.3) czekolada pitna, czekolada na gorąco; (1.4) ciepły brąz

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. czekoladnik m, czekoladniczka ż, czekoladziarka ż, czekoladnictwo m, czekoladowiec m, czekoladziarnia ż, czekoladownia ż

związki frazeologiczne:

etymologia:: (1.1-3) pol. czokolada^[1] < wł. cioccolata, hiszp. chocolate^[2] < nah. xocolatl ← nah. xocolli + atl → gorzki + woda, pierwotnie jako określenie napoju przygotowanego z kakaowca; (1.1-3) Do j. polskiego wyraz mógł trafić za pośrednictwem niem.^[3].; (1.4) od (1.1)

uwagi:

tłumaczenia:

albański: (1.1) çokollatë; (1.3) çokollatë
angielski: (1.1) chocolate
arabski: (1.1) شوكولاتة
baskijski: (1.1) txokolate
białoruski: (1.1) шакалад m; (1.2) шакалад m; (1.3) шакалад m
bretoński: (1.1) chokolad m
bułgarski: (1.1) шоколад m
chiński standardowy: (1.1) 巧克力
chorwacki: (1.1) čokolada ż
czeski: (1.1) čokoláda ż
duński: (1.1) chokolade w; (1.2) chokolade w; (1.3) chokolade w
esperanto: (1.1) ĉokolado; (1.3) trinkĉokolado
estoński: (1.1) šokolaad
fidżyjski: (1.1) jokeliti
fiński: (1.1) suklaa
francuski: (1.1) chocolat m
friulski: (1.1) cjocolate ż
galicyjski: (1.1) chocolate m
hebrajski: (1.1) שוקולד m (szokolad)
hiszpański: (1.1) chocolate m
indonezyjski: (1.1) coklat
interlingua: (1.1) chocolate
irlandzki: (1.1) seacláid ż
islandzki: (1.1) súkkulaði n
japoński: (1.1) チョコレート (chokorēto)
jidysz: (1.1) שאָקאָלאַד m (szokolad)
kaszubski: (1.1) szokòlôda ż; (1.2) szokòlôda ż; (1.3) szokòlôda ż; (1.4) szokòlôda ż
kataloński: (1.1) xocolata ż
koreański: (1.1) 초콜릿; (1.2) 초콜렛
litewski: (1.1) šokoladas m
łotewski: (1.1) šokolāde ż
maltański: (1.1) ċikkulata ż
niderlandzki: (1.1) chocolade m
niemiecki: (1.1) Schokolade ż
norweski (bokmål): (1.1) sjokolade m
nowogrecki: (1.1) σοκολάτα ż
piemoncki: (1.1) cicolata ż
portugalski: (1.1) chocolate m
rosyjski: (1.1) шоколад m
rumuński: (1.1) ciocolată ż
słowacki: (1.1) čokoláda ż
słoweński: (1.1) čokolada ż
somalijski: (1.1) shukulaato
suahili: (1.1) chokoleti
szwedzki: (1.1) choklad w
ukraiński: (1.1) шоколад m
volapük: (1.1) jokolad
węgierski: (1.1) csokoládé
wilamowski: (1.1) ćekülad ż
włoski: (1.1) cioccolata

źródła:

↑ Zapytania i odpowiedzi, „Poradnik Językowy” nr 5/1905, s. 71.
↑ Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
↑ Maciej E. Halbański, Leksykon sztuki kulinarnej, wydanie III, Wydawnictwo „Watra”, Warszawa 1987, s. 39.

[1] Zapytania i odpowiedzi, „Poradnik Językowy” nr 5/1905, s. 71.

[2] Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.

[3] Maciej E. Halbański, Leksykon sztuki kulinarnej, wydanie III, Wydawnictwo „Watra”, Warszawa 1987, s. 39.

[1]

[2]

[3]