Делиблато
| Deliblato | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Južnobanatski |
| Opština | Kovin |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) |  2939
|
| Gustina stanovništva | 21 st./km² |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°49′34″N 21°02′08″E / 44.826166°N 21.0355°E |
| Nadmorska visina | 94 m |
| Površina | 164,0 km² |
  Deliblato Deliblato (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 26225 |
| Pozivni broj | 013 |
| Registarska oznaka | KO |
Koordinate: 44° 49′ 34" SGŠ, 21° 02′ 08" IGD
Deliblato je selo na teritoriji opštine Kovin, u južnobanatskom okrugu, u Vojvodini, Srbija. Nadmorska visina mesta je 94 m. Prvi podaci za ovo naselje datiraju iz 1660. godine. Nalazi se na obodu Deliblatske peščare. Selo ima 2939 stanovnika prema popisu iz 2011. godine, a glavna delatnost je poljoprivreda.
Deliblato je locirano na periferiji lesne zaravni, na mestu gde se ona spaja s lesnom terasom, na 90 do 110 metara nadmorske visine. Deliblatska peščara je udaljena 2 kilometra od severnih delova naselja, dok je zapadna ivica naselja određena dolinom Obzovik - bare.
Deliblato se nalazi na kružnom putu Pančevo - Kovin. Od Mramorka je udaljeno 6 kilometara, a od Kovina 9 kilometara. Kroz peščaru vodi put do Bele Crkve.
Prvi pisani podaci datiraju iz 1660. godine i po njima naselje je verovatno nastalo za vreme Turaka i spominje se kao srpsko. Verovatno je veći broj doseljen pod grofom Đurđem Brankovićem i patrijarhom Aresnijem Čarnojevićem. U ratovima Austrije i Turske Deliblato je pretrpelo znatna oštećenja, tako da je nakon proterivanja Turaka ostalo samo 16 domaćinstava. Deliblato je izgrađeno 1689. godine, sa školom i crkvom od brvana i dasaka.
Na Marcijevoj karti od 1723. do 1725. godine Deliblato je označeno kao nenaseljeno, a područje je pripadalo pančevačkom okrugu. Ponovo se javlja kao manje naselje 1753. godine sa srpskim življem. Odlukom Marije Terezije od 1770. godine nalazilo se u Vojnoj krajini i u njega se tada doseljava veći broj srpskih graničara i Rumuna. 1773. godine pripojeno je ilirsko-banatskoj, a dve godine kasnije nemačko-banatskoj regimenti. Militarska trivijalna škola sa namačkim nastavnim jezikom otvorena je 1780. godine
[1]
Prema podacima crkvene hronike 1778. godine podignuta je Srpska pravoslavna crkva od tvrdog materijala u blizini stare koja je tom prilikom porušena. Godine 1836. Deliblato je postalo sedište šumar a za banatsku peščaru, a 1873. godine pripojeno je deliblatsko-kovinskom srezu tamiškog komiteta.
Godine 1838. stara školska zgrada od drveta je srušena i izgrađene nova od tvrdog materijala. Imala je tri učionice i stan za dva učitelja. U njoj su se školovala srpska i rumunska deca. Na ulazu u školsko dvorište, iznad oba stuba, pisalo je na nemačkom jeziku: „Deliblatska opštinska narodna škola“. Preko puta seoskog doma, 1856. godine, na inicijativu kapetana Aleksandra Budisavljevića, sagrađena je nova dvospratna školska zgrada, Srpska trivijalna škola, u kojoj se nastava izvodila na nemačkom jeziku, ali se učio srpski jezik kao predmet. Prvi učitelj u selu bio je Atanasije Tomić, koji je učio decu od 1779. do 1810. godine.
Po prvom sistematskom popisu 1869. godine Deliblato je imalo 3.505 stanovnika, a 2002. godine 3.488 stanovnika. Najbrojniju etničku grupu čine Srbi i Rumuni .
Rumunska pravoslavna crkva izgrađena je 1925. godina.
[2]
Godine 1950. godine selo dobija osmogodišnjus školu, koja 1961. godine dobija ime "Paja Marganović". Nova školska zgrada sa fiskulturnom salom i svim uslovima za obrazovno-vaspitni rad izgrađena je 1978. godine. Deliblato ima, dom kulture, biblioteku i dugu kulturnu tradiciju, koju neguje KUD „Paja Marganović“. U Deliblatu postoji zdravstvena stanica sa apotekom.
Deliblato je poznato revolucionarno naselje. Borcima i žrtvama fašističkog terora podignuti su: Spomenik revolucije, bista Paji Marganoviću i spomen ploča Paji Marganoviću, Bogdanu Petroviću i Albu Petru Makri.
U Deliblatu radi više sportskih klubova: FK"Omladinac“, MRK"Omladinac“, Konjički klub „Deliblato“, Udruženje sportskih ribolovaca. Pored toga postoji Lovačko društvo koje ima svoj lovački dom i Dobrovoljačko vatrogasno društvo.
Blizina Čardaka, na kome je za potrebe organizovanja omladinskih radnih akcija izgrađen kompleks objekata za smeštaj i ishranu, sa ambulantom, a sada još uvek u funkciji izbegličkog kampa, na putu je da se razvije u turistički centar ovog područja, pogodan za izletnički turizam, stacionirani boravak turista isl.
U naselju Deliblato živi 2719 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,5 godina (38,7 kod muškaraca i 42,2 kod žena). U naselju ima 1011 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,18.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Godina | Ukupno | Srbi | Rumuni | Jugosloveni | Mađari | Romi | Hrvati | Crnogorci | Ostali |
| 1991. | 3,722 | 74.2% | 17.35% | 4.00% | 1.85% | 0.80% | 0.37% | 0.29% | 0.69% |
| Etnički sastav prema popisu iz 2002. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 2802 | 80.10% | ||
| Rumuni | 441 | 12.60% | ||
| Mađari | 44 | 1.25% | ||
| Jugosloveni | 43 | 1.22% | ||
| Romi | 38 | 1.08% | ||
| Crnogorci | 10 | 0.28% | ||
| Hrvati | 9 | 0.25% | ||
| Česi | 3 | 0.08% | ||
| Nemci | 3 | 0.08% | ||
| Muslimani | 3 | 0.08% | ||
| Vlasi | 3 | 0.08% | ||
| Rusi | 2 | 0.05% | ||
| Makedonci | 2 | 0.05% | ||
| Slovaci | 1 | 0.02% | ||
| nepoznato | 32 | 0.91% | ||
| m | ž | |||
| ? | 4 | 4 | ||
| 80+ | 35 | 45 | ||
| 75-79 | 53 | 88 | ||
| 70-74 | 95 | 109 | ||
| 65-69 | 92 | 154 | ||
| 60-64 | 74 | 108 | ||
| 55-59 | 75 | 80 | ||
| 50-54 | 119 | 123 | ||
| 45-49 | 150 | 135 | ||
| 40-44 | 138 | 113 | ||
| 35-39 | 120 | 122 | ||
| 30-34 | 108 | 89 | ||
| 25-29 | 95 | 99 | ||
| 20-24 | 104 | 90 | ||
| 15-19 | 131 | 126 | ||
| 10-14 | 128 | 115 | ||
| 5-9 | 129 | 101 | ||
| 0-4 | 70 | 77 | ||
| prosek | 38.7 | 42.2 | ||
|
|
|
|
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 763 | 504 | - | 1 | 101 | 3 | 24 | 27 | 24 | 20 |
| Ženski | 405 | 266 | - | - | 32 | 1 | - | 30 | 10 | 2 |
| Oba | 1168 | 770 | - | 1 | 133 | 4 | 24 | 57 | 34 | 22 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 2 | 3 | 9 | 8 | 10 | 7 | 1 | - | 19 | |
| Ženski | - | 6 | 4 | 22 | 26 | 2 | 2 | - | 2 | |
| Oba | 2 | 9 | 13 | 30 | 36 | 9 | 3 | - | 21 |
- ↑ Teritorija Podunavske Oblasti napisao Dr. Vladimir Margan Predsednik Obl. Odbora Smederevu 1928 g.
- ↑ „Letopis“ Feliks Mileker (1928. g)
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
- Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavjeno 1927„Napredak Pančevo“
- »Letopis« Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina (Beč 1999).
Letopis reriod 1812 – 2009 g. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju o Banatskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Dosenjenici čime se bavili meštani
- Napomena
U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do ulaska Banata u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine ,»Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.
Inače Monografija Podunavske oblasti (Pančevo, 1929) koju je sastavio dr Vladimir Margan sačinjena je od tri dela i predstavlja i danas jedno od nezaobilaznih dela za proučavanje Banata.
Napisali su najbolji poznavaoci pojedinih tema i problema – istaknuti istoričari, profesori univerziteta, direktori škola, seoski načelnici, ekonomisti, inžinjeri, socijolozi, lekari, crkvena lica, pravnici, kustosii bibliotekari. Ukupno 61 autor.
Stavljajući današnjim čitaocima na uvid, koje se prvi put pojavljuje u ovom obliku, verujemo da ćemo zadovoljiti već dosta raširen interes za proučavanje prošlosti naših Banatskih naselja.
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Mapa i razdaljine do najbližih naselja
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
- Deliblato na viki mapi (Wikimapia)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Rumunska Pravoslavna crkva
