Astri Frisak

Frisak tok examen artium i Ålesund i 1904. I 1909–1910 var ho i gartnerilære i Kristiania. Deretter arbeidde ho tre år i frøfirma i Danmark. Ho tok hagebruksutdanning, først ved Sem landbruksskole i 1913–1915 og deretter Norges landbrukshøgskole (NLH) i Ås i 1915–1917. I 1917–1919 var ho Hirschfond-stipendiat ved NLH med hagefrøavl som spesialfelt, deretter frøavlskonsulent i Norsk Frø A/S.

I 1920–1923 var Frisak høgskulestipendiat i frøavl ved NLH. Der gjennomførte ho ei vitskapleg gransking av samanheng mellom ytre karakterar og spireevne hos frø. Etter eit par år ved Statens frøkontroll reiste ho i 1927 til USA og arbeidde ved ulike frøkontrollstasjonar og ved Boyce Thompson Institute. I 1931 vart ho avdelingssjef ved Statens frøkontroll i Ås og var med på å byggje opp ein institusjon i sterk vekst. Ho pensjonerte seg i 1948, 65 år gamal.

Som frø- og frøavlsekspert hadde Frisak god kontakt med kollegaer i Europa og fekk fleire reisestipend, med mellom anna tre månader ved det kjende landbruksuniversitetet i Wageningen, Nederland i 1924.

I 1921 vart det utlyst ei fondfinansiert oppgåve om å skrive ei lærebok i frøavl. Premien vart delt mellom Frisak og ein annan, men den andre fekk i tillegg 1000 kroner for å få boka trykt. Eit argument mot manuskriptet til Frisak var at det var skrive for større forhold enn det norske. Boka Frøavl av grønnsaker og rotvekster vart først gitt ut i 1943, då behovet for norskavla frø var svært stort. Det første manuskriptet var trykt utan omfattande omskriving. Boka kom i nytt opplag i 1945 og er framleis eit standardverk.

Frisak skreiv òg mange artiklar i fagtidsskrifta om frøavl og frøkontroll, og saman med tre andre skreiv ho ei vanleg hagebok. Den siste boka ho skreiv, Plantene i Bibelen, kom ut med støtte frå Norges landbruksvitenskapelige forskningsråd i 1969. Boka vart til etter nokre kåseri ho heldt i NRK i byrjinga av 1960-åra.

Frisak vart tidleg klar over faren med nazismen i Tyskland. Ho var med i Norsk kvinneliga for fred og frihet, og frå 1934 heldt ho foredrag og var med på appellar om hjelp til jødiske flyktningar.

Etter ein tur i Tyskland i 1939 sende ho ein kritisk artikkel om det Hitler-styrte Tyskland til Aftenposten, men av omsyn til vener i Tyskland ville ho vere anonym. Artikkelen vart ikkje teken med, då ho ikkje fekk vere anonym. 17. mai 1943 plasserte ho små norske flagg i ei blomsterpotte i eit vindauge. Dette vart rapportert av ein frontkjempar, og resulterte i bot.

I 1922 vart Frisak den første kvinnelege formannen i Studentsamfunnet i Ås i eit elles mannsdominert studentmiljø. Fram til 1970 var ho den einaste kvinnelege leiaren. Interessa for organisasjonsarbeid kom også fram ved at ho fekk skipa Hagebrukarlaget ved NLH i 1917.

I 1939 fekk Frisak liv i Ås venstrelag, og ho var formann der i 12 år og seinare i Drøbak. Ho sat i kommunestyret både i Ås og i Drøbak. Ho var aktiv også på landsplan og var fleire gonger på foredragsturné for Venstrekvinnene og var styremedlem i Norsk kvinnesaksforening. Som pensjonist var ho medlem av Foreningen Norden og reiste i fleire år rundt i landet med lysbiletforedrag om Island og Færøyane.

• Korrelasjon mellem frøets ytre præg og dets spirings- og plantefrembringelsesevne, i Meldinger NLH, 1923
• Hagebok for villaeiere (saman med O. Moen, J. Smith og H. B. Fürst), 1942
• Frøavl av grønnsaker og rotvekster, 1943 og 1945
• Frøavl av sommerblomster, 1951
• Plantene i Bibelen med legender, myter og sagn, 1969

• botanikk
• frø
• hagebruk
• frøavl

• B. Karlgård og B. Ljones: Ås-studenter i hundre år. 1864–1964, Vollebekk 1964
• L. Røed: Ås-bygda rundt, bd. 3, Ås 1997, s. 52–53