Guatemala
| Guatemala | |
| |
| kian | |
.svg)
| |
| sintuqi squ kian | 14°38′N 90°30′W |
| kinbhci | 108,889 km2 |
| qalang | Guatemala City |
| ke | |
| Spanish | |
| Linpgan squliq | |
| 17,263,239 | |
| Pinqasan ryax nakoka | |
| 15 na tay mqiru’ byacing na qutux kawas | |
| sinnhen | |
| Cyorokay | 88% |
| ungat sinnhen | 11% |
| binah | 1% |
| ryax nqu kian | |
| UTC−6 | |
| pposa giqas nqu zyuwaw | |
| .gt | |
kwatimala
[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]taring mpayat kimhgan teshuk mopuw na nalang Petan ga Myawenmin na cunsin，mopuw kimhgan na tmsuqan mqrroqna rhyal na qalang babaw na Mayawenhwa wayal laxan na Cunyang wagiq na qalang maki na。kawas qutux magal kbhul mpusal mpayat.squliq na Sipanya mwah sa koka kwatimala.hriqun nha qu Mayawenhwa lga taring kwatimala lmahang la。baha hmswa koka Sipanya lmahang nha mutuw nha pqelun ru qolang nha qu koka qasa，nanu yasa kwara sraral na biru Maya ga wayal nha hriqun kwara la，misu qani lga nanak cipoq qu nyux mstahay。Kawas qutux seng mspat kbhul mpusal qutux ru mqeru byacing mopuw magal rayax ptke qu kwatimala ru koka na Cunmeco pge sa kinlahang na koka Sipanya。Kawas qutux seng mspat kbhul mpusal payat tehuk sa Kawas qutux seng mspat kbhul mtzyu qeru kwatimala mCunmeco na linhoyan na koka1，tehuk sa Kawas qutux seng mspat kbhul mpatul kwat nanak imala mtbuci nanak la。Kawas qutux seng mspat kbhul mpatul qutux tehuk sa Kawas qutux seng mspat kbhul mpitu pgan qutux .squliq Laferl.kalela ru ka tesuruw na mgaga na linhoyan sefu na kwatimala。Lmahang sa kinblaq nha nanak lru，aki nha sthay sa kinsraral na
minknahang na bina koka qu gaga na mqqasa na qsuliq。Kawas qutux seng mspat kbhul mpituw pgan qutux Houstaw.lufennon.paliaws.awiyn na zizyu tan mtaring kmahang sezi . Kawas qutux seng mqeru kbhul mpatul mpayat .koka nha ga taring ga mita sa zezyuwaw na psplang ru maintayhwa la。ryax nasa Amerika smpung kwara nazyuwaw ka bway na linhoyan na kons.taring mazi sa bhci na rhyal pinmuya na kwatimala sa kafe ru guqoh ru kansyo sa kwatimala na sezi。
Tili/kian
[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]kwatimala rhyal ga maki sa Cunmeco，kura ghyaq ga mkrroq na b’nux na Petan na mkilux na qlwaxan na hlahuy，teska na wagiq na rgyax na puniq.kinwaqiq nya mpayat seng sazing kbhul ，Taypinyang mqhut ru qruzyux ga kibhuzyung glung na kayal na mkilux。
rhyal na kwatimala na wagiq na kian nha ga spyang gaga na puqing nha，rgyax nha ga kinwagiq nya ga qutux seng cyugal kbhul tehuk qutux seng mspat kbhul konz，qutux kawas ga hrhul qu kayal nya，qlyan ga Sez mopuw spat tehuk mpusal spat na tska，maki sa wagiq na rgyax ga qutux ru sazing byacing ga ghyaq na kayal。Koka na kwatimala spyang hopa na qalang na nyux maki sqani。Qalang qani ga linpgan sazing kbhul mzimal mang ku minsyu nha，spyang hopa na qalang na kwatimala。
ngngayan ru ppzian na puqing nha ga languw na Atitelang、smuran na hopa qalang kwatimala、sraral na qalang Maya Tikrl ru binah na qalang
yang Kesarltenanko ru Cicikesterl。Koka na Kwatimala kya mtzyul mpitu qu rgyax na puniq，mpayat ga mqyanux na rgyax na puniq：puniq rgyax na Pakaya、puniq rgyax na
Sintiyakutohwo、puniq rgyax na PaFuayke ru puniq rgyax na Takana。puniq rgyax na Fuayke ru puniq rgyax na Pakeya kawas sa sazing seng ru
mopuw ga mintlapaw qu puniq na rgyax qani 。kawas sa sazing seng ru mopuw spat puniq rgyax na Fuayke mtlapaw lozi，memaw pira kbhul qu
wayal mhoqil ru mahal mxan。Koka na Kwatimala qani ga kya pira qu Languw nha，kya spyang hopa na languw ga qalang Insawarl na Insawarl languw、spyang zzit na languw ga qalang Solola na languw Atitelang。
Koka na Kwatimala cingay qu llamu natan nha，mbuci na mincu linhoyan na koka。Kawas qutux seng mqeru kbhul mspat pgan .qutux byacing mopuw magal ryax mptka sa gaga nha psrxan nha ga cyugal qu pspung qu zyuwaw na sezi，psmsun zyuwaw na koka（soto ki tszik na soto）、psrux ru pkalay sa gaga（Kwatimala na kohwe）、ru psmsun sa zyuwaw na holit（spyang wagiq na hoinng）na msgagay。Kawas qutux seng mqeru kbhul mqeru pgan cyugal kblazyu nha qu gaga ，ru twangan nha qu spyang wagiq na hoinng na pinspung na tthoki ga mqeru na squliq twangan nha mopuw cyugal squliq、soto ki tzzit na soto ru rayhyi na koweh cintman nha ga aki magal kawas ru hgtan nha ma
payat kawas la、thoki na hoinng cintman nha ga aki mtzyu kawas ru hgtan nha ma magal kawas la、thoki na qalang ru Giin cintman nha ga aki sazing smkar kawas twangan nha tehuk mpayat kawas。Sekyo phtuw soto ga kahul sa pinspung nha kawas tohyo ，nanak mtxal qu cintman ru iyat nbah ’mubuy cintman.（ana ga siki pyagng qutux na citman ga pbaq
mhtuw lozi）。
Kohweh ru soto mpayat kawas ga mtxal senkyo，kwara tehuk sa mopuw kawas lga maki qu kenli psenkyo nha la，hetay hya ga ungat qu kenli psenkyo。Kohweh mere na spyang wagiq na linhoyan，cintman nha ga mpayat kawas。kawas sazing seng ru cyugal Koka na Kwatimala psekyo ga rayhyo na Talenmon na psenkyo na squliq Awska.perlh minnagal na hyo nya ga mzimal payat.qutux% tosen msoto la，nanu yasa Talenmon ga mGiin na spyang lokah na tan。
Mtnaq sa binah na koka Latinmeco，koka na Kwatimala ungat qu bsyaq na mincu na puqing .Tan nha uzi ga ini ptrhuw，cingay llamu na tan maki qu psnsun kuzyuaw na sezi lga msgagay qu llamu na tan la。kya ruma na tan ka binah na linhoyan yang hetay ru kkoba maki sa sezi qani ga maki qu sinlaxan nha。
kawas sazing seng ru mpitu koka na Kwatimala hopa na senkyo，rayhyo na ’zzil kwara smisa inlungan linhoyan na Arlwero.kelomu maki sa te sazing na senkyo lga min na gal nya ga mzimal sazing. mspat sazing% tosen koka na Kwatimala瓜 na soto，hya ga te qutux koka na Kwatimala na ’zzil na soto。
kawas sazing seng ru mopuw qutux ga koka Kwatimala hopa na senkyo rayhyo na ’llaw na Aykotan，Awto.peles.molina maki sa te sazing senkyo min nagal nya kwara hyo ga mzimal cyugal.pitu pgan mpayat%， toseng koka Kwatimala na soto。kawas sazing seng ru mopuw magal ga koka Kwatimala hopa na senky，rayhyo koka msqun linhoyan (FCN-Nación)Cimi.Molalays (Jimmy Morales) kya te sazing senkyo min nagal nya ga mtzyu mpitu.mpatul payat%，toseng koka Kwatimala na soto。
kawas sazing seng ru mopuw mqeru ga koka Kwatimala hopa na senky，rayhyo na Fencitan(Vamos party)Cianmatay(Alejandro Giammattei) kya te sazing senkyo min nagal nya ga mzimal pituw.mqeruw pgan magal %，toseng koka Kwatimala na soto。Kya squliq kmal mha，koka na pinkita nha squliq ga yaqih qu kinnita nha，kmalke na Yuncumin ka mutuw nha phogun qu lungan nha，tehuk sa qutux seng mqeru kbhul mspat pgan mtzyu babaw na mskura sa lga mhhoh qu zyuwaw qani la。[15]
Psmsun zyuwaw na llgan
[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]ktay：koka Kwatimala Psmsun zyuwaw na llgan koka na Kwatimala kya sazing qu hopa na hngwan na koci na hikoki，qutux ga qalang na Kwatimala na Laawrola hngwan na koci na hikoki ru qalang Petin Santa Elena na hngwan na koci na hikoki Maya cinbwanan hngwan na koci na hikoki。koka na Kwatimala maki sa rhyal ga llgan ga konluw qu spyung nya
pango CA1 konluw ’mubuy Mosiko、Sarlwato ru qalang na Kwatimala，panggo CA9 konluw ’mubuy sazing Kwatimala sazing psplang na kanko，panggo CA2 konluw Taypinyung syaw na umi ’mubuy bina na tuqi，panggo CA13 ga Pelis na ’mubuy bina na tuqi。Konluw ga tarak na takusi uni ga yang basu，Basu ga spyang na qalang na Katimala qu byaqan nya。qalang na Katimala qani ga minkian na tuqi kisya，misu qani lga wayal nha laxan la，於qalang na Katimala te qutux kya qu te qutux na ngngayan na tuqi kisya Poukan，baq qun lmnglung ryax sraral na tuqi kisya。koka na Kwatimala maki sazinh[g hopa na psplang pila na kangko，qutuxga maki sa syuaw na umi na qalang Taypinyang Sinhsi na kangko
qu Kueteca kong（Puerto Quetzal），kya binih ga syuaw na Cyalpihay syaw nya ka Paliawskong。
Nogyo
[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]Nogyo ga pkaki sa psplang na minsyu ga linpgan kawra mha mpayat ga pkaki sa te qutux，maki sa pposa sa binah koka lga linpgan kawra mha cyugal ga pkaki sa te sazing。Smka na pincyagan squliq ga mtzyuwaw na Nogyo qu squliq。kape、sato、guqoh ru took na spyang na pinbahuw，ru spyang cingay ga kape ，maki sa babaw cinbwanan ga te mtzyu na kinhopa napinmuya kape，muya sa kape qani ga Antikwa、Atilang na languw、Kewan、Wewetenank、Fulayhanes、qalang Sinmakes。Kwatimala maki qutux linhoyan （ANACAFE）mtzyuwaw na Kwatimala mtbazi sa kape。Kwatimala qani ga bhci balay qu pinmuya nha bilus，te sazing kinhopa na pinbahuw sa koka nha。guqoh ga te cyugal。Binah ga Kwatimala maki sa cinbwanan qani ga pinmuya nha ga Touko qu pposa nha binah na koka，spyang ga posun nha sa Cuntung llamu na koka。
Psmsun na pintzyuwaw na koba
[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]pintzyuwaw na koba ru kbalay sa ngngasal kawra mha magal ga pkaki sa te qutux linpgan nya .kawas sa qutux seng mqeru kbhul mqeru pgan mtzyu mpbiru sa pinsblaq sinblayan lga tmasaq qu pintriqan na mtzyul mtzyu kawas ，wayal nya mtbugah qu mwah kbalay koba qu binah na koka 。mtwagiq qu sinplang na sefu la、mprraw qu koci mpkal mwah sa kmraw sa sefu ru squliq nanak na psplang na pilamthelaw balay mtgeh qsahuy na babaw na ppcyagun nha。maha ni koci na oinbahuw ini khutaw qu nerang pila nha lga ，babaw na Kwatimala pira kawas qani ga baq mtleliq qupsplang nha pila.yang nqu kawas sazing seng。Kawas qutux seng mqeru kbhul mqeru pgan spat ga. Kwatimala mwah hopa balay na behuy .ana ga lingay na koka cipoq balay pintyaqih nha。
Guatemala (瓜地馬拉) hya’ ga cyux maki’ tay 15 30 N, 90 15 W na cung-Meco syuw.
kwara’ kinghciyan niya’ 108,889 sq km (maki’ tay 107ginkgan kin wahci’)
(kinwhci’ niya’ ga 107,159 sq km , kinwhci’ na lawsayan wsilung hya’ ga 1,730 sq km)
Kinkhmayan kwara’ squliq hya’ ga 15,189,958.
Pinbcyan naha’ sni’ naha’ rhzyal hya’ iy pqmahun hya’ ga 41.20% , lhlahuy hya’ ga 33.60%, sni’ naha’ sa pptzyuwaw sa bzinah hya’ ga 25.20%.
spzyang qalang na Kokka’ (首都)
[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]spzyang naha’ krahu’ qalang hya’ ga Guatemala City.
snyan kinramat inlungan na Kokka’ (國家紀念日)
[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]snyan kinramat inlungan na Kokka’ hya’ ga 15 na tay mqiru’ byacing na qutux kawas.
mrhuw Kokka’ (國家元首)
[smr’zyut miru’ | Smr’zyut miru’ Yuensma’]mrhuw Kokka’ ta’ misuw hya’ ga Jimmy Morales, aring ryax 14 squ byacing tay 1 sa kawas 2016 lga, musa’ spazyang balay ms’rux kya la.