TARIM B L MLER DERG S 2007, 13 (4) 385-390 ANKARA ÜN VERS TES Z RAAT FAKÜLTES Sarısu-Mamuca Göleti (Eski ehir) Su Kalitesi ve Besin Düzeyi* 1 1 1 1 Nilsun DEM R , Mine U. KIRKA AÇ , Akasya TOPÇU , Özge ZENC R , 1 2 Serap PULATSÜ , Ça lan KARASU BENL Geli Tarihi: 20.07.2007 Öz: Bu çalı mada rekreaktif amaçlı kullanılan Sarısu Göleti’nin mevcut besin düzeyinin belirlenmesi amacı ile bazı su kalite parametreleri, klorofil a, fitoplankton kompozisyonu ve sayısı ile zooplankton bollu u altı ay boyunca incelenmi tir. Su kalite parametrelerine göre gölün besin düzeyi mezoötrofik-ötrofik olarak belirlenmi tir. Söz konusu parametreler Türk Çevre Mevzuatı’na göre tartı ılmı tır. Ara tırma süresince Bacillariophyceae, Chlorophyceae, Chrysophyceae, Cryptophyceae, Cyanophyceae ve Dinophyceae sınıflarından toplam 31 fitoplankton türü te his edilmi tir. Fitoplankton sayısı 495000 hücre/l ile 12808000 hücre/l, klorofil a deri imi ise 1,12 ile 13,2 mg/m3 arasında de i mi tir. Gölette zooplankton kompozisyonu içinde Rotifera baskın olmu tur. Sonuçlar, gölette hızlı bir ötrofikasyonu i aret etmi tir ve bu nedenle besin maddesi artı ı kontrol edilmelidir. Anahtar Kelimeler: Su Kalitesi, besin düzeyi, fitoplankton, klorofil, zooplankton Water Quality and Trophic State of Sarısu-Mamuca Pond (Eski ehir) Abstract: In this study, some water quality parameters, chlorophyll a, phytoplankton abundance, composition and zooplankton abundance were investigated to determine the trophic state of the recreational pond of Sarısu over a period of six months. The trophic state of the pond was determined as mesoeutrophic-eutrophic with respect to water quality parameters. These parameters were discussed according to the Turkish Environmental Law. A total of 31 species belonging to Bacillariophyceae, Chlorophyceae, Chrysophyceae, Cryptophyceae, Cyanophyceae and Dinophyceae was identified during the study period. Phytoplankton numbers changed between 495000 and 12808000 cells/l while chlorophyll a concentration varied between 1,12 and 13,2 mg/m3. Rotifera species was dominant in the zooplankton composition. Results are pointed out a rapid eutrophication in the pond and because of this nutrient increase must be controlled. Key Words: Water quality, trophic state, phytoplankton, chlorophyll, zooplankton Giri Barajlar ve göletler, elektrik üretimi, içme suyu temini, sulama, balıkçılık, sel kontrolü ve rekreasyon amaçları ile in a edilirler (Mason 1991). Baraj gölleri ve göletler limnolojik olarak akarsu özellikleri ile durgun su özellikleri arasında bulunurlar. Baraj göllerinin akarsu kayna ına yakın besin maddeleri ve bulanıklı ın yüksek oldu u kısmı akarsu bölgesi, seddeye yakın ve bulanıklı ın azaldı ı kısım göl bölgesi ve her iki bölge arasındaki kısım geçi bölgesi olarak isimlendirilir (Wetzel ve Likens 1991). Baraj göllerinin ve göletlerin, yüksek akı hızı, suda yüksek askıda katı madde varlı ı, yo unluk akıntılarının olu ması, dı arı salınan suyun besin maddesi miktarına etkileri, kısa su de i im süresi gibi özelliklerinden dolayı do al göllerden farklılıklar gösterdi i (Komarkova ve Hejzlar 1996), su toplama havzasının geni li i nedeniyle havzadaki kirlenmeden do al göllere göre daha fazla etkilenebilece i bildirilmi tir (Lind 1990). Baraj göllerinin ve göletlerin besin düzeyine göre sınıflandırılması, kar ıla tırılması, göl yönetim stratejileri ve restorasyon çalı maları açısından büyük önem ta ımaktadır. Durgun sularda besin düzeyi sınıflandırılmasında en çok kullanılan parametreler; berraklık, ilk üretim, klorofil a ve toplam fosfordur. Suda, besin düzeyine göre farklı fitoplankton ve zooplankton toplulukları olu maktadır. * Bu çalı ma Ankara Üniv. Ziraat Fak. Dekanlı ı, ASAUM ve Eski ehir Büyük ehir Belediye Ba kanlı ı tarafından desteklenmi tir. Ankara Üniv. Ziraat Fak., Su Ürünleri Bölümü-Ankara 2 Tarım ve Köyi leri Bakanlı ı-Ankara 1 386 TARIM B L MLER DERG S 2007, Cilt 13, Sayı 4 Eski ehir li sınırları içinde rekreasyon amacı ile yapılmı ve ileride su kayna ı olarak de erlendirilmesi planlanan Sarısu (Mamuca) Göleti’nde yürütülen bu ara tırmada, bazı su kalite parametrelerinin yanı sıra klorofil a, fitoplankton kompozisyonu ve sayısı ile zooplankton bollu unun incelenmesi ve sözü edilen parametreler dikkate alınarak göletin mevcut besin düzeyinin belirlenmesi amaçlanmı tır. Sonuçlar incelenen parametreler açısından göletin farklı amaçlı kullanımlarına yönelik bir veri tabanı olu turacaktır. Materyal ve Yöntem Sarısu Göleti, Eski ehir li’nin 8 km güneydo usunda Gülpınar (Mamuca) köyünün 1,5 km güneybatısında bulunan Sarısu deresi üzerindedir. Gölet, rekreasyon amacının yanı sıra Eski ehir’in içme ve kullanma suyu ihtiyacının kar ılanması, ta kın koruma, do al hayatın korunması, sediment kontrolü, balıkçılık ve avcılık amaçları ile in a edilmi tir. 2007 Türkiye Durgun Su Kano ampiyonası Sarısu (Mamuca) Göleti’nde yapılmı tır. Su ve plankton örnekleri, Sarısu Göleti’nin en derin noktasından ayda bir kez olmak üzere MayısEkim 2006 ayları arasında alınmı tır. Örnek alınan noktada önce bir iskandil yardımıyla derinlik ve Secchi diski kullanılarak berraklık (ı ık geçirgenli i) ölçülmü , daha sonra su örnekleri yüzeyden alınmı tır. Ayrıca, plankton kepçesi kullanılarak plankton çekimi yapılmı tır. Sarısu Göleti’nde örnek alınan noktada; su sıcaklı ı (oksijenmetrenin probu), çözünmü oksijen (YSI Oksijenmetre) ve pH (pHmetre) yerinde ölçülmü tür. Alınan su örneklerinde, elektrik iletkenli i, µmhos/cm, cinsinden kondüktivitemetre ile, permanganat indeksi, toplam sertlik titrasyon metodu ile, amonyak azotu, nitrit azotu, nitrat azotu, ortofosfat, analizleri spektrofotometrik olarak yapılmı tır. Klorofil a tayini, bir litrelik su örneklerinin süzüldü ü WHATMAN GF/C ka ıtlarının 3-4 saat bekletildikten sonra parçalanması, bir gece 10 ml %90’lık asetonda bekletilmesi, santrifüjlenmesi ve ekstraktın optik yo unlu unun 630, 645 ve 665 nm dalga boylarında spektrofotometrede okunmasıyla yapılacaktır (Strickland ve Parsons 1972). Su örnekleri, fitoplankton yo unlu una göre, 5 ve 10 ml’lik ölçü silindirlerine konmu , Lugol çözeltisi damlatılarak çöktürüldükten sonra sayım hücrelerinde inverted mikroskop kullanılarak sayılmı tır (Lund et al. 1958). Su örnekleri, WHATMAN GF/C ka ıtlarından süzülmü ve hazırlanan preparatlar binoküler mikroskop yardımıyla incelenmi tir. Diatomlar, Lugol çözeltisi damlatılarak çöktürülen su örneklerinin, e it hacimde nitrik ve sülfürik asitle kaynatılması ve asitin yıkamayla giderilmesinden sonra binoküler mikroskopta incelenmesiyle te his edilmi lerdir (Round 1953). Fitoplanktonun te hisinde ilgili kaynaklardan yararlanılmı tır (Huber-Pestalozzi 1942, 1950, Lind ve Brook 1980; Komarek ve Fott 1983, Popovski ve Pfiester 1990, John et al. 2002). Zooplankton analizine ili kin olarak su örnekleri % 4’lük formaldehit çözeltisiyle fikse edildikten sonra 1000 ml’lik ölçü silindirlerinde çöktürülmü ve sayım hücrelerine alınarak inverted mikroskopta sayılmı tır (Edmonson ve Winberg 1971). Plankton kepçesi ile süzülen örneklerdeki zooplankton türleri binoküler mikroskop yardımıyla te his edilmi tir (Edmondson 1959, Koste 1978). Bulgular Sarısu Göleti’de ara tırma süresince su derinli i 16 ile 17,5 m arasında de i mi tir. Su sıcaklı ı ve o çözünmü oksijen de erleri ise sırasıyla 20-25 C ve 6,8 – 8,4 mg/l arasında ölçülmü tür (Çizelge 1). Secchi derinli i en dü ük Temmuz ayında 1 m, en yüksek Mayıs ayında 2,75 m olarak belirlenmi tir. Elektrik iletkenli i, 608 – 658 µmhos/cm, pH ise 8,0 – 8,42 arasında de i im göstermi tir. Permanganat indeksi en dü ük Haziran ayında 2,2 mg/l en yüksek ise 3,2 mg/l olarak Eylül ve Ekim aylarında analiz edilmi tir, o Toplam sertlik de erleri ise 28,4 – 34,4 FS arasında bir de i im göstermi tir. Sarısu Göleti’nde amonyak, nitrit azotu Mayıs ayında, nitrat azotu ve ortofosfat deri imi ise Haziran ayında en yüksek de erlerine ula mı tır. Sarısu Göleti’nde, Bacillariophyceae sınıfından 8, Chlorophyceae sınıfından 16, Chrysophyceae sınıfından 1, Cryptophyceae sınıfından 3, Cyanophyceae sınıfından 1 ve Dinophyceae sınıfından 2 olmak üzere toplam 31 fitoplankton türü te his edilmi tir (Çizelge 2). Fitoplankton içinde Chlorophyceae sınıfı üyelerinin baskın oldu u belirlenmi tir. Sarısu Göleti’nde fitoplankton sayısı, Mayıs ve Ekim ayları arasında 495000 hücre/l ile 12808000 hücre/l arasında de i mi tir. Fitoplankton sayısı Mayıs ayından A ustos ayına kadar hızla artarak en yüksek de erine ula mı ve A ustos ayından itibaren hızla azalmı tır ( ekil 1). Klorofil a deri imi, fitoplankton sayısına paralel bir aylık de i im göstermi , en dü ük klorofil a deri imi 3 1,12 mg/m olarak Mayıs ayında, en yüksek klorofil a 3 deri imi ise 13,2 mg/m olarak A ustos ayında ölçülmü tür. DEM R, N., M.U.KIRKA AÇ, A.TOPÇU, Ö.ZENC R, S.PULATSÜ ve Ç.KARASU BENL , “Sarısu-Mamuca Göleti (Eski ehir) su kalitesi ve besin düzeyi” 387 Çizelge 1. Sarısu Göleti’nde ölçülen parametrelerin Mayıs ve Ekim ayları arasında de i imi Parametreler 17.05.2006 28.06.2006 20.07.2006 03.08.2006 14.09.2006 31.10.2006 Sıcaklık (oC) 20 24 24 25 20 20 Derinlik (m) 16,0 17,3 17,40 17,0 17,50 17,50 Secchi derinli i (m) 2,75 2,23 1,0 1,25 1,10 1,10 Çözünmü oksijen (mg/l) 8,4 8,4 7,8 7,0 6,8 6,8 pH 8,42 8,0 7,98 8,38 8,39 8,39 EC (µmhos/cm) 658 618 611 608 641 641 Permanganat indeksi (mg/l) 3,0 2,2 3,0 3,0 3,2 3,2 Toplam sertlik (oFS) 32,0 30,4 28,4 34,4 32,8 32,8 Amonyak azotu (mg/l) 0,03 0,64 0,04 0,42 0,15 0,15 Nitrat azotu (mg/l) 13,56 10,12 8,51 5,99 4,69 4,69 Nitrit azotu (mg/l) 0,17 0,21 0,20 0,20 0,13 0,13 Ortofosfat (mg/l) 1,085 0,027 0,0 0,0 0,08 0,08 Klorofil a (mg/m3) 1,12 4,02 9,79 13,20 11,20 7,98 Çizelge 2. Sarısu Göleti’nde te his edilen fitoplankton ve zooplankton türleri Fitoplankton BACILLARIOPHYCEAE Cocconeis placentula Ehr. Cyclotella meneghiniana Kütz. Cymbella affinis Kütz C. asparea (Ehr.) Cleve Denticula elegans Kütz. Navicula cuspidata Kütz. Nitzschia linearis W. Smith Synedra ulna (Nitzsch.) Ehr. CHLOROPHYCEAE Botryococcus brauni Kütz. Coelastrum microporum Kors. Crucigenia tetrapedia (Kirchn.) W. West & G. S. West Elakatothrix gelatinosa Wille Monoraphidium minutum (Naeg.) Kom. M. littorale Hındak Oocystis lacustris Chodat O. parva W.West & G.S.West Pandorina morum (Müll.) Bory Pediastrum boryanum (Turp.) Meneg. P. dublex Meyen Scenedesmus linearis Kom. S. arcuatus Lemm. Lemm. Sphaerocyctis schroeteri Chodat Staurastrum cingulum (W.West & G.S.West) G.M.Smith Tetraedron minimum (A. Br.) Hansg. CHRYSOPHYCEAE Dinobryon divergens Imhof CRYPTOPHYCEAE Cryptomonas erosa Ehr. C. marssonii Skuja Rhodomonas lacustris Pascher & Ruttner CYANOPHYCEAE Anabaena variabilis Kütz. DINOPHYCEAE Ceratium hirundinella (O.F.M.) Schrank Peridinium cinctum (O. F. Müll.) Ehr. Zooplankton ROTIFERA Ascomorpha saltans Bartsch Asplanchna sp. Cephalodella catellina (O.F.M) Keratella cochlearis (Gosse) Lecane luna (O.F.M.) Polyarthra dolicoptera Idelson Synchaeta sp. CLADOCERA Bosmina longirostris (O.F.M.) Ceriodaphnia quadrangula (O.F.M.) Daphnia carinata King COPEPODA Cyclopoid copepod Calanoid copepod TARIM B L MLER DERG S 2007, Cilt 13, Sayı 4 14 12000000 12 10000000 10 8000000 8 6000000 6 4000000 4 2000000 2 0 0 May Haz Tem A Ey 180 Fitoplankton kompozisyonu incelendi inde Mayıs ayında Chrysophyceae sınıfından Dinobryon divergens türünün yo un olarak bulundu u ve toplam fitoplanktonun %70’ini olu turdu u, Haziran ayından itibaren ise Chlorophyceae sınıfı üyeleri, yani ye il alglerin baskın duruma geçti i ve toplam fitoplanktonun yakla ık %90’ını olu turdu u görülmektedir ( ekil 2). Ekim ayında, Bacillariophyceae üyeleri artmı , ayrıca mavi-ye il alglerden (Cyanophyceae) Anabaena variabilis bir artı göstermi tir. Sarısu Göleti’nde, cins ve tür düzeyinde Rotifera grubundan 7, Cladocera grubundan 3 ve takım düzeyinde Copepoda grubundan 2 olmak üzere toplam 12 zooplankton te his edilmi tir (Çizelge 2). Ara tırma süresince, zooplankton içinde Rotifera grubu dominant olmu , bunu sırasıyla Copepoda ve Cladocera üyeleri izlemi tir. Rotifer bollu u A ustos ayında 146 adet/l ile en yüksek düzeyine ula mı tır. Temmuz ve A ustos aylarında Cladocera üyelerine Eylül ayında ise Copepoda üyelerine rastlanmamı tır ( ekil 3). Fitoplank ton kom poz isy onu (% ) 80 60 40 20 0 May Haz 100% 80% 60% 40% 20% A Tem Ay A Cladocera Ey Ek Copepoda Klorofil ekil 1. Sarısu Göleti’nde fitoplankton sayısı ve klorofil a deri iminin aylara göre de i imi Tem 120 100 Rotifer Fitoplankton sayısı Haz 160 140 Ek Ay 0% May Zooplankton bollu u (adet/l) 14000000 K lorofil a (m g/m 3 ) Fitoplank ton s ay ıs ı (hüc re/l) 388 Ey Ek Ay Cyanophyceae Dinophyceae Chrysophyceae Cryptophyceae Bacillariophyceae Chlorophyceae ekil 2. Sarısu Göleti’nde fitoplankton kompozisyonunun aylara göre de i imi ekil 3. Sarısu Göleti’nde zooplankton bollu unun aylara göre de i imi Tartı ma Sarısu Göleti’nde, su sıcaklı ı, ılıman iklim ko ullarında bulunan sular için beklenen mevsimsel de i imi göstermi tir. Çözünmü oksijen deri imi açısından gölet, Türk Çevre Mevzuatına göre (Anonim 1992), 1. sınıf (temiz sular) su kalitesindedir. Gölet, pH ve permanganat indeksi açısından Türk Çevre Mevzuatına göre (Anonim 1992), 1. sınıf (temiz sular) su kalitesindedir. Sarısu Göleti, amonyum azotu, nitrit azotu ve nitrat azotu açısından ise Türk Çevre Mevzuatına göre (Anonim 1992), 2. ve 3. sınıf (az kirli ve orta derecede kirli sular) su kalitesindedir. Wetzel (1983)’e göre toplam inorganik azot de erleri esas alındı ında Sarısu Göleti besin düzeyi açısından ötrofik sular sınıfına girmektedir. Toplam sertlik de erlerine göre, Sarısu Göleti sert sular sınıfına girmektedir. Sarısu Göleti’nde ara tırma süresince ölçülen Secchi derinli i Lind ve ark. (1993)’e göre besin düzeyi açısından mesotrofik ve ötrofik suları i aret etmektedir. Ara tırma su sıcaklı ının yüksek oldu u yaz aylarında sürdürülmü olup, klorofil deri iminin daha dü ük oldu u kı aylarına ili kin verimiz bulunmamaktadır. Sarısu Göleti’nde ara tırma süresinde ortalama klorofil 3 a deri imi 7,88 mg/m olarak hesaplanmı tır. Bu de er mesotrofik ko ulları i aret etmektedir ve ötrofik sınıra 3 çok yakındır (8 mg/m ). Sarısu Göleti’nde Bacillariophyceae, Chlorophyceae, Chrysophyceae, Cryptophyceae Cyanophyceae ve Dinophyceae sınıflarından 31 fitoplankton türü te his edilmi tir. Ye il algler, tür sayısı ve fitoplankton kompozisyonu açısından baskın durumdadır. Ancak yaz aylarında ötrofik göllere özgü, DEM R, N., M.U.KIRKA AÇ, A.TOPÇU, Ö.ZENC R, S.PULATSÜ ve Ç.KARASU BENL , “Sarısu-Mamuca Göleti (Eski ehir) su kalitesi ve besin düzeyi” 389 mavi-ye il alg patlamalarına rastlanmamı tır ve maviye il algler sadece Anabaena variabilis türü ile yaz sonunda bir artı göstermi lerdir. Hutchinson tarafından ötrofik ve mesotrofik sularda desmidlerden Staurastrum, Closterium ve Cosmarium, ye il alglerden Scenedesmus ve Pediastrum türlerinin, filamentli ye il alglerden ise Anabaena ve Oscillatoria türlerinin dominant oldu u bildirilmi tir (Moss 1988). Chrysophyceae sınıfından Dinobryon ise oligotrofik suların bir indikatörüdür. Sarısu Göleti’nin Mayıs ayında dü ük fitoplankton sayısı, klorofil düzeyi ve baskın Dinobryon divergens türü ile oligotrofik ko ulları gösterdi i, yaz aylarında ise Chlorophyceae sınıfından Scenedesmus artı ları ile ötrofik ko ulları ta ıdı ı belirlenmi tir. Efelerli’ye, Sn. Gürler Sünel’e, ESK Müdürü Sn. Galip Yıldırım’a ve Sn. Hatice Ço kun’a te ekkürü bir borç biliriz. Sarısu Göleti’nde ara tırma süresince zooplankton bollu unda rotiferler egemen olurken, Cladocera üyeleri küçük bireylerden olu mu ve Copepoda üyeleri ise ço unlukla nauplii formunda görülmü lerdir. Bu durum, omnivor beslenen ve özellikle yavru döneminde besinini önemli ölçüde zooplanktonların olu turdu u gölette bulunan sazan sto undan kaynaklanmı tır. Huber-Pestalozzi, G. 1942. Das Phytoplankton des Süsswassers, 2 Teil. Diatomeen. In: A. Thienemann (Ed), Die Binnengewasser, E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhhandlung, Stuttgart. Sarısu Göleti’nde yaz aylarındaki klorofil ve fitoplankton sayısındaki artı lar, Secchi derinli indeki azalma ile birlikte gölette hızlı bir ötrofikasyona i aret etmektedir. Sarısu Göleti’ne ileride sportif balıkçılık amaçlı olarak de erlendirilmek üzere 150000 sazan balı ı stoklanmı tır ve yemleme yapılmaktadır. Gölette ye il alglerin baskınlı ı, fitoplankton sayısında yaz aylarındaki artı ötrofikasyona ili kin bulguları desteklemektedir. Yeni in a edilen baraj göllerinde ve göletlerde hızlı bir ötrofikasyon oldu u bilinen bir olgudur. Bu nedenle gölete stoklanan balık sayısının do al verimlili i de erlendirebilecek düzeye indirilmesi ve yemleme yapılmaması önerilir. Sonuç Sarısu Göleti, su kalitesi açısından 1. 2. 3. sınıf, besin düzeyi açısından ise mesotrofik-ötrofik sular arasında yer almaktadır. Bazı bulgular açısından gölette hızlı bir ötrofikasyon görülmektedir. Göletin ileride içme suyu temini gibi amaçlarla de erlendirilebilece i dü ünüldü ünde, ötrofikasyonun önlenmesi ve hızlı besin maddesi artı ının kontrol edilmesi gerekmektedir. Te ekkür Bu çalı manın yürütülmesinde yardımlarından dolayı ESTRAM Genel Müdürü Sn. Dr. Saim Kaynaklar Anonim 1992. Türk Çevre Mevzuatı (Cilt I). Türkiye Çevre Vakfı, Ankara. Edmondson, W. T. 1959. Freshwater Biology. 2nd ed. John Wiley and Sons Inc. New York. Edmondson, W. T. and G.G. Winberg. 1971. A Manual on Methods for the Assesment of Secondary Productivity in Freshwaters. Blackwell Sci. Publ., Oxford. Huber-Pestalozzi, G. 1950. Das Phytoplankton des Teil. Cryoptophyceen,, Süsswassers, 3 Chloromonadien, Peridineen. In: A. Thienemann (Ed), Die Binnengewasser, E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhhandlung, Stuttgart. John, P.M., B. A. Whitton and A. J. Brook. 2002. The Freshwater algal flora of the British Isles. Cambridge Univ. Press, Cambridge. Komarek, J. and B. Fott. 1983. Chlorococcales, 7. Teil. 1Halfte. In: J. Elster and W. Ohle (Eds). Das Phytoplankton des Süsswassers,E. Schweizerbart’sche Verlagsbuchhhandlung, Stuttgart. Komarkova, J. and J. Hezjlar. 1996. Summer maxima of phytoplankton in the Rimov Reservoir in relation to hydrologic parameters and phosphorus loading. Arch. Hydrobiol. 136(2): 217-236. Koste, W. 1978. Rotatoria. 2 Auflage. Gebrüder Borntroeger, Berlin. Lind, O. T. 1990. Reservoir eutrophication. Arch. Hydrobiol. Beih. Ergebn. Limnol. 33:701-702. Lind, M. E. and A. J. Brook. 1980. A key to yhe Commoner Desmids of the English Lake District. Freswater Biol. Assoc. Publ. Cumbria. Lind, O.T., T. T. Terrell and B. G. Kimmel. 1993. Problems in reservoir trophic-state classification and implications for reservoir management. In:M. Strascraba, J.G. Tundisi and A. Duncan (Editors), Comparative Reservoir Limnology and Water Quality Management, Kluwer Ac. Publ., p.57-67, the Netherlands. Lund, J.W.G., C. Kıplıng and E. D. Le Cren. 1958 The inverted microscope method estimating algal numbers and statistical basis of estimations by counting. Hydrobiologia. 11: 143-170. 390 TARIM B L MLER DERG S 2007, Cilt 13, Sayı 4 Mason, C. F. 1991. Biology of Freshwater Pollution. 2nd ed. Longman Great Britain. Wetzel, R. G. 1983. Limnology. 2nd Edition, saunders College, Philadelphia. Moss, B. 1988. Ecology of Freshwaters, Man and Medium. 2nd ed. Blackwell Sci. Pub. Oxford. Wetzel, R. G. and G. E. Likens. 1991. Limnological Analysis. 2nd ed. Springer Verlag, New York. Popovski, J. and L. A. Pfiester. 1990. Dinophyceae (Dinoflagellida), Band 6. In: H. Ettl, J. Gerloff, H. Heynig, D. Mollenhauer (Eds). Süsswasserflora von Mitteleuropa, Gustav Fisher Verlag, Jena. Round, F.E. 1953. An investigation of two benthic algal communities in Malham Tarn, Yorkshire. J. Ecol. 41:174-197. Strickland, J. D. H. and T. R. Parssons. 1972. A Practical Handbook of Seawater Analysis. 2nd ed. Bull. Fish. Res. Board. Can. 167, Canada. leti im Adresi : Doç.Dr.Nilsun DEM R Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü – ANKARA Tel: 0-312-596 1643 E-posta: ndemir@agri.ankara.edu.tr