Raport     Rynek  turystyki  biznesowej  w  Katowicach   w  2018  roku     Badanie  rynkowe  uczestników  spotkań   konferencyjnych         dr  Krzysztof  Cieślikowski       Convention  Bureau  Katowice   luty  2019   Przedmowa     Szanowni  Państwo,     dynamika  zmian  gospodarczych  i  politycznych  w  Polsce,  Unii  Europejskiej  i  na  świecie,  stwarza  wiele   możliwości  do  realizacji  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych.  Dobra  dostępność   komunikacyjna  oraz  szerokie  biznesowe  zaplecze  dla  organizacji  wielkich  wydarzeń,  rozwój   przedsiębiorstw  nowych  technologii  i  usług,  wydają  silnymi  atutami  przyciągającymi  organizatorów   wydarzeń  do  Katowic.     W  2018  roku  zrealizowano  w  Katowicach  6  170  wydarzeń  biznesowych,  w  tym  m.in.:  Międzynarodową   Konferencję  COP24  czyli  „24.  Sesję  Konferencji  Stron  Ramowej  Konwencji  Narodów  Zjednoczonych”  w   sprawie  zmian  klimatu,  kolejną  edycję  Intel  Extreme  Masters,  Europejski  Kongres  Gospodarczy,  czy  też   Kongres  Małych  i  Średnich  Przedsiębiorstw.   W  tych  i  innych  wydarzeniach  biznesowych  i  spotkaniach  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  roku   uczestniczyło  757  630  osoby.           Administracja  miasta  kontynuuje  promocję  Katowic  poprzez  wydarzenia.     W  2018  r.  wykupiono  pakiety  promocyjne  w  kolejnych  wydarzeniach  zrealizowanych  na  terenie  miasta.   Pracownicy  Convention  Bureau  Katowice  uczestniczyli  także  w  wydarzeniach  międzynarodowych   zagranicą  promując  miasto  Katowice  i  prowadząc  rozmowy  w  sprawie  realizacji  kolejnych  wielkich   wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach.       Do  znaczących  wydarzeń  w  2019  roku  zaliczyć  można  m.in.:  V  Światową  Konferencję  Antydopingową,   Europejską  Konferencję  Regionalną  Interpolu.  Będą  to  kolejne  kamienie  milowe  w  rozwoju  turystyki   biznesowej,  różnych  sfer  życia  społeczno-­‐gospodarczego  miasta  Katowice,  jak  i  promocji  miasta,   szczególnie  na  rynkach  międzynarodowych.     Rynek  turystyki  biznesowej  w  Katowicach  rozwija  się,  zarówno  po  stronie  podażowej,  jak  i  popytowej.   Łączna  liczba  spotkań  konferencyjnych  i  innych  wydarzeń  biznesowych,  jak  ich  uczestników   w  Katowicach  w  2018  roku  jest  nieco  mniejsza  niż  przed  rokiem,  jednak  zwiększają  się  wydatki  osób   odwiedzających  takie  wydarzenia,  jak  i  wydłużyła  się  ich  średni  czas  pobytu  w  Katowicach.     Kolejna  edycja  Raportu  zawiera  analizę  rynku  turystyki  biznesowej  (liczbę  wydarzeń  w  mieście,  liczbę   uczestników,  czas  trwania  wydarzeń  biznesowych),  a  także  analizę  wielkości  wydatków  uczestników   i  ich  strukturę.  Pojawiły  się  w  tym  opracowaniu  także  porównania  niektórych  zmiennych   charakteryzujących  rynek  turystyczny  w  Katowicach,  do  innych  miast  wojewódzkich.       Zapraszam  do  lektury       dr  Krzysztof  Cieślikowski         1      Spis  treści     Wprowadzenie  ........................................................................................................................................  3   1   Katowice  –  atrakcyjna  destynacja  dla  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  ...............  5   1.1   Kluczowe  informacje  o  Katowicach  dla  rozwoju  przemysłu  wydarzeń  biznesowych  ...............  5   1.2   Największe  wydarzenia  biznesowe  w  2018  roku  w  Katowicach  ...............................................  9   2   Podstawowe  pojęcia  i  terminy  .........................................................................................................  12   3   Spotkania  konferencyjne  i  wydarzenia  biznesowe  w  Katowicach  ....................................................  14   3.1   Metodyka  badań  rynkowych  na  potrzeby  oszacowania  popytu  zrealizowanego  na  rynku   spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  na  terenie  miasta  Katowice.  .................  14   3.2   Analiza  zrealizowanych  spotkań  konferencyjnych  w  2018  r.  ..................................................  15   4   Badania  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r.  ........................................  21   4.1   Metodyka  badań  uczestników  spotkań  konferencyjnych  .......................................................  21   4.2   Charakterystyka  próby  badawczej  ..........................................................................................  23   5   Wyniki  badań  rynkowych  delegatów  -­‐  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  w   2018  r  i  ich  analiza.  ...........................................................................................................................  27   5.1   Aktywność  konferencyjna  delegatów  .....................................................................................  27   5.1.1  Katowice  jako  miejsce  docelowe  dla  delegatów  na  tle  kraju  .............................................  27   5.1.2  Trendy  w  aktywności  delegatów  w  uczestnictwie  w  spotkań  konferencyjnych  .................  28   5.2   Preferowane  środki  transportu  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  .........  29   5.3   Identyfikacja  głównych  motywacji  uczestnictwa  w  spotkaniach  konferencyjnych  ................  30   5.4   Percepcja  miasta  Katowice  jako  miejsca  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń   biznesowych  w  świetle  badań  delegatów  .............................................................................  31   5.4.1  Identyfikacja  najważniejszych  atrybutów  miejscowości  dla  uczestników  spotkań   konferencyjnych  .................................................................................................................  32   5.4.2  Określenie  poziomu  spełnienia  oczekiwań  delegatów  przez  miasto  Katowice  jako   miejscowość  konferencyjną  ................................................................................................  33   5.4.3  Silne  i  słabe  strony  miasta  Katowice  jako  miejsca  dla  uczestnictwa  w  spotkaniach   konferencyjnych  i  wydarzeniach  biznesowych  ...................................................................  34   5.5   Struktura  i  wielkość  wydatków  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  ..........  37   Podsumowanie  ......................................................................................................................................  41   Materiały  źródłowe  ...............................................................................................................................  43   Raporty  i  opracowania  .....................................................................................................................  43   Witryny  internetowe  ........................................................................................................................  44   Spis  tabel  ...............................................................................................................................................  45   Spis  rysunków  ........................................................................................................................................  46       2   Wprowadzenie     Instytucje   międzynarodowe   badające   ruch   turystyczny   na   świecie   z   roku   na   rok   odnotowują   coraz   większą   liczbę   podróży   na   świecie   (w   2017   roku   było   to   1,36   mld   podróży)1.   Rozwija   się   także   turystyka  biznesowa,  mierzona  liczbą  podróży  związanych  z  wyjazdami  służbowymi  (w  tym  także   na  spotkania  grupowe),  wydatkami  podróżujących  służbowo2,  jak  i  liczbą  wydarzeń  biznesowych  i   spotkań  konferencyjnych3.    Rozwój  turystyki  biznesowej  do  określonych  destynacji  powodowany   jest   głównie   czynnikami   ekonomicznymi,   ale   także   zamianami   politycznymi,   społeczno-­‐ demograficznymi   czy   też     technologicznymi   na   świecie.   Turystyka   biznesowa   stanowi   atrakcyjny   produkt  miast,  jako  destynacji  biznesowych  spełniających  wymagania  klientów  instytucjonalnych.   Odnosi   się   to   szczególnie   do   miast   o   dużej   aktywności   gospodarczej,   o   dobrej   dostępności   komunikacyjnej  z  szerokim  zapleczem  konferencyjnym  i  noclegowym4.   W  świetle  zachodzących  zmian  w  ruchu  turystycznym  na  świecie  (Europa  ciągle  pozostaje  główną   destynacją   docelową),   jak   i   innych   uwarunkowań   zewnętrznych   (np.   kataklizmów,   konfliktów   zbrojnych)   oraz   rozwijanego   potencjału   materialnego   i   organizacyjnego   dla   organizacji   i   obsługi   wydarzeń   biznesowych   w   miastach   niebędących   stolicami   krajów5,   wydaje   się,   że   Katowice   stanowią   atrakcyjną   destynację   i   wykorzystują   swoją   szansę   na   rynku   turystyki   biznesowej.   Administracja   miasta   aktywnie   wspomaga   rozwój   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych,   jako   atrakcyjnych   produktów   turystycznych   miasta,   a   także   wykorzystuje   je   w   promocji  miasta  na  różnych  innych  rynkach  (np.  inwestycyjnym).     W  2018  roku  zrealizowano  w  Katowicach  6   170  wydarzenia  biznesowe  i  spotkania  konferencyjne.   Odnotowano   w   nich   łącznie   757   630   odwiedzających.   Największym   wydarzeniem   były   targi   gier   komputerowych   Intel   Extreme   Masters,   które   zrealizowano   w   Międzynarodowym   Centrum   Kongresowym   i   Hali   Spodek.   Odwiedziło   je  ponad   169  tys.  osób.  Natomiast  najbardziej  znaczącym   dla  turystyki  był  COP24  –  Światowy  Szczyt  Klimatyczny.  Warto  zaznaczyć,  iż  administracja  miasta   kontynuuje  promocję  Katowic  z  wykorzystaniem  spotkań  biznesowych.       Celem  niniejszego  opracowania  jest  identyfikacja  kluczowych  elementów  popytu  zrealizowanego   na   rynku   turystyki   biznesowej   w   Katowicach   i   jego   charakterystyka,   a   także   identyfikacja   zachowań   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   innych   wydarzeń   biznesowych   w   Katowicach   w  2018   r.   Dla   osiągnięcia   celów   zastosowano   metody   analizy   i   obserwacji   aktywnej   (uczestniczącej),  jak  i  biernej,  z  wykorzystaniem  źródeł  wtórnych  i  badań  własnych.   Realizując  badania  rynkowe  i  opracowując  ich  wyniki,  dokonano  zliczeń  spotkań  konferencyjnych   i  innych   wydarzeń   biznesowych   (w  tym   ich   uczestników,   dni   konferencyjnych)   i   zidentyfikowano   ich  strukturę  (według  ogólnie  przyjętych  kryteriów)  i  sezonowość.   1  Por.  Tourism  Highlights,  2018  Edition.  UN  WTO,  Madrid  2018    por.  World  Travel  &  Tourism  Economic  Impact  2017.  World  Travel  &  Tourism  Council,  London  2018     3   por.   International   Meetings   Statistics   Report   58th   edition.   Union   of   International   Associations   (UIA),   Brussels   2018;   The   International   Association   Meetings   Market   2016.   ICCA   Statistics   Report.   ICCA,   Amsterdam  2018   4  Por.  K.  Cieślikowski:  Zarządzanie  turystyką  biznesową.  Aspekty  globalne  i  lokalne.  AWF  Katowice  2016     5  por.:  K.  Cieślikowski:  Meetings  Industry  in  Second  Tier  Cities.  Innovative  (Eco-­‐)  Technology,   Entrepreneurship  and  Regional  Development.  Conference  proceedings,  2018,  Nr  2,  s.  35–40 2   3      Przeprowadzono   także   badania   ankietowe   z   uczestnikami   wybranych   spotkań   konferencyjnych   z  wykorzystaniem  kwestionariusza  ankietowego  jako  narzędzia  badawczego.     Scharakteryzowano   aktywność   konferencyjną   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   (liczbę   ogólną,   w   których   uczestniczyli   w   2018   r.,   określono   ile   z   tych   spotkań   stanowiły   spotkania   w   Katowicach,   jaka   część   z   tych   zrealizowanych   w   Katowicach   wiązała   się   z   noclegiem)   a   także   wskazano   trendy   w   aktywności   delegatów   w   uczestnictwie   w   spotkań   konferencyjnych  w  Polsce.       Następnie  dokonano:   • identyfikacji   wykorzystanych   środków   transportu   przez   uczestników   spotkań   konferencyjnych  w  Katowicach,   • identyfikacji  głównych  motywacji  uczestnictwa  w  spotkaniach  konferencyjnych,   • określono   percepcje   miasta   Katowice   jako   miejsca   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych,     • określono   strukturę   i   wielkość   wydatków   uczestników   spotkań   konferencyjnych   w  Katowicach,   • oszacowano   wielkość   całkowitych   wydatków   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  roku.     Raport  składa  się  z  wprowadzenia,  pięciu  części,  podsumowania.     W   pierwszej   części   odniesiono   się   do   ogólnej   charakterystyki   miasta   Katowice,   ze   szczególnym   uwzględnieniem   bazy   noclegowej   w   hotelach,   a   także   największych   spotkań   konferencyjnych   i  wydarzeń  biznesowych  zrealizowanych  w  Katowicach  w  2018  roku.   Następna  część  stanowi  odniesienie  do  zastosowanych  w  Raporcie  terminów  i  pojęć.   W   trzeciej   części   Raportu   dokonano   analizy   zrealizowanych   spotkań   konferencyjnych   i   innych   wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach,  poprzedzając  te  informacje  opisem  metodyki  badań.   Część  czwarta  i  piąta  opracowania,  odnoszą  się  do  badania  rynkowego  delegatów  na  spotkaniach   biznesowych   w   Katowicach.   Opisano   także   strukturę   i   wielkość   wydatków   uczestników   spotkań   konferencyjnych   w   Katowicach,   w   tym   także   ich   wpływ   na   efektywność   ekonomiczną   hoteli   w   Katowicach  na  tle  innych  miast  wojewódzkich.     W   podsumowaniu   znalazły   się   najważniejsze   wyniki   badań   rynku   turystyki   biznesowej   w  Katowicach,   jak   i   badań   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych,   z  uwzględnieniem   oszacowania   wydatków   całkowitych   uczestników   tych   wydarzeń   w   2018   roku   w  Katowicach.           4   1 1.1 Katowice  –  atrakcyjna  destynacja  dla  spotkań  konferencyjnych   i  wydarzeń  biznesowych   Kluczowe  informacje  o  Katowicach  dla  rozwoju  przemysłu  wydarzeń  biznesowych       Katowice   to   miasto   nowoczesne   i   dynamicznie   rozwijające   się,   w   środku   największej   w  Polsce   i  jednej   z   największych   w   Unii   Europejskiej   aglomeracji   miejskiej6.   To   stolica   administracyjna   województwa  śląskiego,  najbardziej  atrakcyjnego  inwestycyjnie  regionu  w  Polsce7.     Historyczne   początki   Katowic   sięgają   XVI   wieku,   gdy   był   to   ośrodek   rolniczy   i   kuźniczy,   którego   gwałtowny   rozwój   został   zapoczątkowany   w   połowie   XIX   w..     Prawa   miejskie   Katowice   uzyskały   11  września   1865   r.   Wydaje   się,   że   Katowice   od   wielu   lat   są   miastem   spotkań   konferencyjnych   i  innych   wydarzeń   biznesowych,   o   czym   świadczą   zapisane   w   historii   miasta   wydarzenia.   Jedno   z  najbardziej   znaczących   miało   miejsce   w   roku   1884,   gdy   w   dniach   od   6   do   11   listopada   w  Katowicach,   na   pograniczu   trzech   zaborów,   obradował   Ruch   Miłośników   Syjonu.   Wydarzenie   to  nazywane  jest  „Konferencją  Katowicką”  i  było  początkiem  powołania  Państwa  Izrael.   Miasto  Katowice  rozwijało  się  wraz  z  rozwojem  gospodarczym  tej  części  Europy.       W  pierwszej   dekadzie   XXI   wieku   rozpoczęto   wielkie   inwestycje   mające   na   celu   przebudowę   centrum   miasta   (m.in.:   powstał   projekt   „Strefy   kultury”,   w   której   znalazły   się:   remont   Spodka,   budowa   Międzynarodowego   Centrum   Kongresowego;   a   także   przebudowano   Rynek,   okolice   kolejowego  dworca  głównego).  A  od  2018  rozpoczęto  przebudowę  i  modernizację  kilku  głównych   szlaków  komunikacyjnych  w  mieście.     Katowice,   jako   miasto   wojewódzkie   posiadają   jedną   z   najlepszych   w  Polsce  dostępność  komunikacyjną  dla  organizacji  wielkich  wydarzeń.   W   pobliżu   miasta   znajduje   się   przecięcie   europejskich   szlaków   komunikacyjnych  (A1  i  A4  –  20  km  od  centrum  Katowic).  Przez  miasto   przebiega   autostrada   A4   (1,5   km   od   centrum).   A   istniejące   połączenia   kolejowe   pozwalają   w   standardzie   pociągów   Inter   City   i   Euro   City   dojechać  do  wielu  miast  w  kraju,  jak  i  zagranicą.  Odnowiony  kolejowy   dworzec  główny  PKP  Katowice,  jak  również  rozwijające  się  usługi  dla  podróżnych  na  dworcu,  czy   też  w  jego  okolicy  –  zachęcają  do  odwiedzin  miasta  z  wykorzystaniem  tego  środka  transportu.     W  odniesieniu  do  dostępności  miasta  samochodem  osobowym,  w  rankingach  ośmiu  „najbardziej   zakorkowanych”   wielkich   miast   w   Polsce,   Katowice   zajmują   ostatnie   miejsce.     Poziom   zakorkowania  wynosi  17  %,  a  średni  czas  spędzony  dziennie  w  korku  to  tylko  17  minut.  Godziny   szczytu  są  pomiędzy  godziną  7  a  8  rano  oraz  15  i  16  po  południu8.  Podobnie  korzystne  wyniki  dla   miasta  wskazują  inne  rankingi9.     6  Por.  Report.  Demographia  World  Urban  Areas.  14th  Annual  Edition:  201804.  Belleville  2018    por.:  Atrakcyjność  inwestycyjna  województw  i  podregionów  Polski  2016.  Red.:  S.  Szultka,  IBnGR,  Gdańsk,   Fundacja  Konrada  Adenauera  w  Polsce,  Warszawa  2016,  s.  9   8  por.:  TomTom  Traffic  Index  2018,  https://www.tomtom.com/en_gb/trafficindex/,  (dost.  10.02.2019)   9  por.:  The  INRIX  2018  Global  Traffic  Scorecard,  http://inrix.com/scorecard/  ,  (dost.  10.02.2019)   7   5   W   promieniu   100   km   od   centrum   miasta   Katowice   znajdują   się   trzy   międzynarodowe   lotniska10.   Najbliżej   (30   km   od   Katowic)   znajduje   się     Międzynarodowy  Port  Lotniczy  „Katowice-­‐Pyrzowice”,  który  w  2018  roku   obsłużył  4  838  149  pasażerów  (podczas  gdy  w  2017  było  to  3  892  941   osób)11.   Oznacza   to   wzrost   liczby   pasażerów   o   24,3%,   czyli   o   945   208   osoby   r/r.   Lotnisko   Katowice   jest   najwyżej   położonym   lotniskiem   pasażerskim   nad   poziomem   morza   w   Polsce,   co   gwarantuje   najmniejszą   liczbę   dni   mglistych   w   ciągu   roku   wśród   polskich   lotnisk   pasażerskich,   bezpieczeństwo   i   pewność   terminowych   lądowań.   Takie   położenie,   to   duże   prawdopodobieństwo   punktualnych   przylotów   i   wylotów   dla   najważniejszych   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych.   Kolejne   inwestycje   na  lotnisku   sprzyjają   dalszemu   rozwojowi   połączeń   z  największymi   miastami   Europy   i   pozostałej   części   świata.   W   2018   roku   operacje   na   lotnisku   w   Katowicach   wykonywało   28   lini   lotniczych.   W  Katowicach   jest   także   mniejsze   lotnisko,   usytuowane   3   km   od   centrum,   przystosowane  do  obsługi  małego  ruchu  lotniczego,  głównie  biznesowego  i  lotów  sportowych.       W   Katowicach   zarejestrowana   jest   największa   w   kraju   specjalna   strefa   ekonomiczna12.   W   rejestrze   REGON   na  obszarze   miasta   Katowice,   znajduje   się   ponad   40   tys.   podmiotów   gospodarczych   w   tym   ponad   1   tys.   z  udziałem   kapitału  zagranicznego13.  Sprzyja  to  także  dalszemu  rozwojowi   wydarzeń   biznesowych   i  innych   w   mieście,   gdzie   zarówno   potencjalni   organizatorzy,   jak   część   odwiedzających   te  wydarzenia  znajduje  się  na  terenie  miasta  i  w  okolicy.     Intensywnie   rozwija   się   w   Katowicach   sektor   nowoczesnych   usług   biznesowych   (ABSL).   W  Katowicach   i   okolicznych   miastach   w   2017   roku   działało   92   centrów   usług,   należących   do   83  inwestorów   z   20   państw.   Są   to   głównie   firmy   z   USA,   Wielkiej   Brytanii,   Francji,   Holandii,   Niemiec,   Szwecji,   Finlandii,   Indii,   Kanady   i   przedsiębiorstwa   polskie.   Główną   specjalizacją   aglomeracji  jest  obsługa  procesów  IT14.     Katowice   są   także   coraz   atrakcyjniejszym   miejscem   do   rozwoju   biznesu   znanych   marek   światowych.   W   Katowicach   i   najbliższej   okolicy   zainwestowały   do   2018   roku   takie   firmy,   jak:   Accenture,   Arvato   Bertelsmann,   Altium,   Groupon,   Guardian   Industries,   Knauf,   ITI   Neovision   (nc   +)   i  Jamf  Polska15.   10  Katowice-­‐Pyrzowice,  Kraków-­‐Balice,  Ostrawa    por.  https://www.katowice-­‐airport.com/pl/lotnisko/statystyki-­‐roczne  (dost.  11.02.2019)   12   Katowicka   SSE   S.A.   obejmuje   swym   zasięgiem   województwo   śląskie   oraz   6   powiatów   województwa   opolskiego.  Obecnie  działa  w  niej  ponad  350  przedsiębiorstw,  które  łącznie  zainwestowały  około  34  mld   złotych  i  stworzyły  76.000  miejsc  pracy.  http://ksse.com.pl/  (dost.  11.02.2019)   13   W   Katowicach   zainwestowały   m.in:   Rockwell   Automation,   Unilever,   Mentor   Graphics,   Steria,   Ernst&Young;   Deloitte;   PricewaterhouseCoopers;   KPMG,   CapGemini   czy   Display   Link,   pochodzący   z   Kalifornijskiej  Doliny  Krzemowej.   14   por.:   Raport.   Sektor   nowoczesnych   usług   biznesowych   w   Aglomeracji   Katowickiej.   Związek   Liderów   Sektora  Usług  Biznesowych  (ABSL).  Katowice  2017   15  więcej  w:  http://pl.invest.katowice.eu   11   6      Administracja   miasta   Katowice   jest   doceniana   za   ciągłość   strategii   przyciągania   bezpośrednich   inwestycji   zagranicznych.   W   rankingu   magazynu   „fDi   Intelligence”   Katowice   zajęły   pierwsze   miejsce  najatrakcyjniejszych  inwestycyjnie  miast  w  Polsce16.   Sprzyja  to  dalszemu  rozwojowi  infrastruktury  miasta  także  dla  turystyki  biznesowej  (parking,  drogi   dojazdowe   do   miejsc   spotkań,   obiekty   spotkań   –   budowa   nowych,   remonty   istniejących).   Katowice   mają   dużą   zdolność   do   finansowania   inwestycji   ze   środków   własnych.   Zgodnie   z   prognozą   wydatki   majątkowe   Miasta   w   latach   2018   -­‐   2020   mogą   wynieść   około   1,5   mld   zł   i   stanowić   20%   wydatków   ogółem   średnio   rocznie.   Około   60%   wydatków   majątkowych   przeznaczonych   zostanie   na   inwestycje   związane   z   infrastrukturą   drogową   oraz   transportem   publicznym.  Płynność  Katowic  od  lat  jest  bardzo  dobra,  co  stanowi  mocny  czynnik  ratingu17.     Rozwojowi   różnych   sektorów   gospodarki   w   Katowicach,   rosnącej   liczbie   inwestorów,   sprzyja   także   rozwój   hotelowej   bazy   noclegowej,   a  także   rozbudowa,   jak   i   modernizacja   zaplecza   konferencyjnego   w   hotelach  dla  realizacji  spotkań  grupowych.       W  grudniu  2018  roku  funkcjonowały  w  mieście  22  hotele,     2  226  pokoi.     Hotele  te  mogły  pomieścić  w  tych  pokojach  4  413  gości.     w  których  znajdowało  się     Tabela  1.  Hotele  w  Katowicach  w  2018  r.   Kategoryzacja   hoteli   liczba   hoteli   liczba   pokoi     liczba  miejsc   noclegowych   %     średnia  liczba   pokoi     w  hotelu   %   średnia  liczba   miejsc   noclegowych   5*   1   108   4,9%     204   4,6%     108,0   204,0   4*   7   1  191   53,5%     2  376   53,8%     170,1   339,4   3*   7   323   14,5%     619   14,0%     46,1   88,4   2*   6   480   21,6%     966   21,9%     80,0   161,0   1*   1   124   5,6%     248   5,6%     124,0   248,0   22   2  226   100,0%   razem     Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     4  413   100,0%     101,2   200,6     Odwiedzający  miasto  Katowice  mogli  zatrzymać  się  w  2018  roku  na  nocleg  w  22  hotelach  o  różnej   kategoryzacji  (najwięcej  jest  hoteli  cztero-­‐  i  trzy-­‐gwiazdkowych).  Hotele  tego  standardu  dysponują   łącznie  2  226  pokojami.  Przy  czym  1  191  pokoje  (53,5%  z  wszystkich  w  mieście)  znajduje  się  w  7   hotelach   czterogwiazdkowych.   Należy   podkreślić,   iż   średnia   liczba   pokoi   w   hotelu   w   Katowicach   wynosi  pond  100  (tab.  1).  Jest  to  znacznie  więcej  niż  średnia  w  Polsce  (około  54  pokoi  w  hotelu).   16  por.:  https://www.katowice.pro  (14.02.2019)    https://www.fitchratings.com/site/poland  (z  dn.  20.06.2018)     17   7   Oznacza   to,   że   hotele   w   Katowicach   są   w   stanie   przyjmować   duże   grupy   gości,   zainteresowane   różnym  standardem  świadczonych  usług.   Ponadto,   13   hoteli   (59%)   z   22   na   terenie   miasta   Katowice,   to   hotele   sieciowe,   które   dysponują   1  681  pokojami  hotelowymi  (75,5%)  w  mieście.     Należy   pamiętać,   że   Katowice   znajdują   w   centralnej   części   województwa   śląskiego   -­‐   jednego   z  najmniejszych   pod   względem   powierzchni   województw   w  Polsce.   Stolica   tego   województwa   jest   dobrze   skomunikowana   z  okolicznymi   miastami   zarówno   środkami   transportu   publicznego,   jak   i   dostępnością   samochodem   osobowym.   W   ciągu   90   minut   można   dotrzeć   samochodem   niemal   do   każdego   miejsca   w   województwie   i   innych   hoteli.   Na   terenie   województwa   śląskiego   w   2018   roku   znajdowały  się  215  hotele,  dysponujące  łącznie  ponad  11  466  pokojami18.     W   Katowicach   jest   także   wiele   innych   miejsc   spotkań   przygotowanych  dla  realizacji  wydarzeń  biznesowych.  Największe   z   nich   to:   Międzynarodowe   Centrum   Kongresowe   i   Hala   Widowiskowa   „Spodek”.   Łącznie   w   tych   dwóch   obiektach,   które   są   połączone   podziemnym   przejściem,  w   tym   samym   czasie  może   przebywać  25  000  osób.       Dla   realizacji   dużych   wydarzeń   (także   biznesowych)   można   zaadoptować   siedzibę   Narodowej   Orkiestry   Symfonicznej   Polskiego   Radia   (NOSPR)   w   Katowicach19,   nową   siedzibę   Muzeum   Śląskiego20,  nowoczesny  wielofunkcyjny  budynek  Wydziału  Prawa  Uniwersytetu  Śląskiego  (każda  z   sal   pomieści   kilkaset   osób)   i   wiele   innych   (w   tym   coraz   bardziej   aktywnych   na   rynkach   spotkań   konferencyjnych  uczelni  wyższych,  czy  też  nowoczesnych  obiektów  biurowych).     Zachodzące  w  ostatnich  latach  zmiany  w  Katowicach,  sprawiły,  że  Katowice  stają  się  coraz  bardziej   znaczącym   w   regionie   liderem   inwestycji   i   pozytywnych   zmian   gospodarczych   i   społecznych,   coraz   chętniej   wybieranym   na   miejsce   międzynawowych   wydarzeń   biznesowych.   W   rankingu   ICCA   za   2015  rok  miasto  Katowice  zajmowało  185  miejsce  w  Europie21.       18  stat.gov.pl  (dost.  20.01.2019)     Estrada   NOSPR   to   powierzchnia   ponad   250   m2,   zapewnia   komfort   pracy   120-­‐osobowej   orkiestry   i   100-­‐ osobowego   chóru.   Scena   wyposażona   jest   w   system   platform   umożliwiających   dowolne   profilowanie   estrady.   Na   widowni   znajduje   się   1   800   miejsc   siedzących   rozmieszczonych   na   pięciu   poziomach.   por.:   http://www.nospr.org.pl/pl/wynajem  (dost.  dn.  15.01.2018)   20 2    Powierzchnię  wystawienniczą  w  nowym  głównym  gmachu  zaplanowano  na  2  poziomach.  Łącznie  6068  m Pod   ziemią   jest   trzykondygnacyjny   garaż   z   232   stanowiskami   parkingowymi,   sala   audytoryjna   na   320   miejsc,  biblioteka,  sale  edukacyjne  i  konferencyjne  oraz  imponująca  przestrzeń  ekspozycyjna  o  wysokości   12,5   m   nazwana   holem   centralnym.   Por.:   https://muzeumslaskie.pl/pl/architektura-­‐i-­‐przestrzen/   (dost.   dn.  15.01.2019)     21  por.:  ICCA  Statistics  Report  2016,  ICCA,  Amsterdam  2016   19   8   1.2 Największe  wydarzenia  biznesowe  w  2018  roku  w  Katowicach     Pod   koniec   roku   2018,   w   dniach   od   2-­‐go   do   16-­‐go   grudnia   odbyła   się   w   Katowicach   Międzynarodowa   Konferencja   COP24   czyli   „24.   Sesja   Konferencji   Stron   Ramowej   Konwencji   Narodów  Zjednoczonych”  w  sprawie  zmian  klimatu.  Jest  to  największe  światowe  forum,  którego   celem  jest  wypracowanie  wspólnej  polityki  na  rzecz  przeciwdziałania  zmianom  klimatu.    Wzięło   w   niej   udział   ponad   20   tysięcy   osób   z   200   krajów   członkowskich   ONZ.   Delegaci   uczestniczyli   w   2   120   spotkaniach   mniejszych   i   wydarzeniach   towarzyszących   zrealizowanych   w   tym   czasie  w  Międzynarodowym  Centrum  Kongresowym  i  Spodku.  Zespół   osób   dedykowany   do   obsługi   COP24   funkcjonował   w   oparciu   o   specjalnie  stworzoną  strukturę  operacyjną  i  nowe  procesy,  angażując   1924   osoby,   co   stanowiło   1/4   łącznej   liczby   obsługi   technicznej   wydarzenia.  Do  dyspozycji  organizatora  przekazano  590  pomieszczeń   w   Międzynarodowym   Centrum   Kongresowym   i   Spodku,   blisko   6   000   mebli   oraz   190   urządzeń   IT/AV22.   Spotkania   i   panele   dyskusyjne   odbywały   się   w   19   salach   konferencyjnych   Międzynarodowego   Centrum   Kongresowego,   a   dwie   duże   sale   wielofunkcyjne   służyły   jako   miejsca   obrad   sesji   plenarnych.   W   nowoczesnej,   w   pełni   wyposażonej   sali   audytoryjnej   na   600   przeprowadzono   najważniejsze   konferencje   prasowe   COP   24.   Ponadto   wybudowane   zostały   dodatkowe   pawilony,   w   których   mieściły   się   między   innymi   stoiska   państw,   sale   obrad   oraz   strefa   dla   mediów.   W   przestrzeniach   MCK   i   Spodka   zlokalizowano   na  czas  konferencji  m.in.  centrum  komputerowe,  biuro  rzeczy  znalezionych,  punkt  informacyjny,   bank,   pokój   do   modlitw,   strefy   relaksu,   czy   miejsce   dystrybucji   dokumentów.   W   dużej   sali   wielofunkcyjnej   o   powierzchni   2850   m2   powstała   antresola   dzieląca   tę   salę   na   dwa   poziomy.   Dzięki   takiemu   rozwiązaniu   przygotowano   dodatkową   powierzchnię   dla   ponad   60   biur   oraz   dodatkową   salę   spotkań.   Pozostałe   przestrzenie   biurowe   znajdujące   się   w   budynku   Międzynarodowego  Centrum  Kongresowego  oddane  zostały  do  dyspozycji  delegacji  Ministerstwa   Środowiska.   Światowy  Szczyt  Klimatyczny  COP24  znacząco  wpłynął  na  różne  sektory  usług  turystycznych,  gdzie   przedsiębiorcy   mogli   zaoferować   więcej   usług   i   po   znacznie   wyższych   cenach.   Szacuje,   że   w   związku   ze   COP24   w   Katowicach,   na   rejsach   pomiędzy   katowickim   lotniskiem   a   Warszawą,   Frankfurtem   i   Monachium,   zostało   przewiezionych   prawie   9   tysięcy   dodatkowych   podróżnych.   Z   tego   około   7   tysięcy   więcej   skorzystało   z   usług   Polskich   Lotniczych   LOT   na   trasie   pomiędzy   Katowicami   a   Warszawą.   Większą   liczbę   podróżnych,   sięgającą   1   500   osób,   na   kierunkach   z/do   Katowice  Airport  przewiozła  także  Lufthansa.  W  ramach  rejsów  specjalnych  związanych  z  COP  24   obsłużono  w  Pyrzowicach  624  pasażerów23.  Ponadto  ceny  usług  noclegowych  w  hotelach  na  czas   realizacji   COP24   były   wyższe   o   ponad   100%   od   przeciętnych   a   na   rynku   pojawiły   się   także   apartamenty  do  wynajmu  na  cały  okres  wydarzenia  nawet  za  ponad  100  tys.  zł24.   22  por.:  http://www.mckkatowice.pl/pl/aktualnosci/fakty-­‐liczby-­‐ciekawostki-­‐cop-­‐24-­‐w-­‐spodku-­‐i-­‐ miedzynarodowym-­‐centrum-­‐kongresowym-­‐w-­‐katowicach,1249.html  (dost.  20.01.2019)   23  por.:  https://www.rynek-­‐lotniczy.pl/wiadomosci/podsumowanie-­‐cop24-­‐z-­‐perspektywy-­‐katowice-­‐airport-­‐ 5037.html  (dost.  12.02.2019)   24  por.:  https://www.rp.pl/Spoleczenstwo/307269890-­‐Szczyt-­‐Klimatyczny-­‐w-­‐Katowicach-­‐-­‐-­‐mieszkancy-­‐ zwietrzyli-­‐interes.html  (dost.  20.10.2018)     9      Największym  wydarzeniem  biznesowym  w  Polsce  w  2018  r.,  były  ponownie  międzynarodowe  targi   gier   komputerowych   i   oprogramowania   Intel   Extreme   Masters   (IEM),   które   w   2018   roku   zrealizowano  w  dwa  weekendy:  od  24  do  25  lutego  oraz  od  2   do   4   marca   2018   w  Międzynarodowym   Centrum   Kongresowym  i  Hali  Spodek.  Wzięło  w  nich  udział  ponad  169   tys.  osób.  Relacja  z  wydarzeń  została  wyświetlona  na  Twiterze   i  Facebooku  187  mln  razy.  Transmisję    oglądano  łącznie  przez   3,4  miliarda  minut.   IEM  Expo  to  cykliczna  impreza,  której  towarzyszą  także  liczne   konferencje  branżowe.  W  2018  roku  odbyła  się  m.in.:  Global   Esports  Forum.     Do   wielkich   wydarzeń,   znaczących   dla   miasta   Katowice   i   gospodarki   regionu   zalicza   się   co   roku   Europejski   Kongres   Gospodarczy   w   Katowicach.   Jest   to   cykliczne   wydarzenie   (co   roku   od   2009)   realizowane   wiosną,   trwające   kilka   dni.   Kongres   jest   najważniejszą   imprezą   biznesową   w   Europie   Centralnej.   Uczestniczą   reprezentują   ważne   instytucje   świata   polityki,   biznesu,   nauki,   ekonomii   i   mediów.   W   2018   roku   Była   jubileuszowa   X   edycja   Kongresu,   który   odbywał   się   w   Międzynarodowym   Centrum   Kongresowym  i  w  Spodku.  Przez  trzy  dni  (14-­‐16  maja  2018  r.)  w  ramach   wydarzenia  zrealizowano  ponad  150  sesji  tematycznych,  z  udziałem  900   prelegentów,   w   tym   dużą   grupą   ekspertów   z   zagranicy.   Łączna   liczba   odwiedzających   przekroczyła   11,5   tys.   gości.   88   proc.   z   nich   deklaruje   uczestnictwo   w   tym   wydarzeniu   za   rok.   Towarzyszące   Kongresowi   European   Start-­‐up   Days   odwiedziło   2,5   tys.   osób.   EEC   2018   za   pośrednictwem   telewizji,   prasy,   radia   i   portali   internetowych   relacjonowało   ponad   siedmiuset   dziennikarzy   reprezentujących   ponad   170  redakcji.  25     Kolejne   wydarzenie   biznesowe,   o   którym   należy   wspomnieć   to   Europejski   Kongres   Małych   i   Średnich   Przedsiębiorstw.   W   2018   roku   zrealizowany   był   w   dniach   od   17-­‐go   do   19-­‐go   października.   Organizatorem   Kongresu   jest   Regionalna   Izba   Gospodarcza  w  Katowicach.     Podczas   trzech   dni   w   wykładach   i   warsztatach   biznesowych   udział   wzięło   ponad   7,5   tys.   osób   z   39   krajów.   W   trakcie   wydarzenia   odbyło   się   ponad   100   paneli   w   ramach   12   ścieżek   tematycznych26.   W   tym   roku   zadebiutowała   również   „Strefa   Innowacji   i   Wiedzy”   –   autorski   projekt  warsztatów  i  prezentacji  najnowszych  rozwiązań  cyfrowych.       25  por.:  http://www.eecpoland.eu  (dost.  20.07.2018)    por.:  http://ekmsp.eu  (dost.  20.11.2018)   26   10      Największe   spotkania   konferencyjne   i   inne   wydarzenia   biznesowe   realizowane   są   w   Międzynarodowym   Centrum   Kongresowym   (MCK)   w   Katowicach.   Jest   to   zarazem   największa   zadaszonej   powierzchni   konferencyjnej   w   Polsce.   W  okresie  od  1  stycznia  do  31  grudnia  2018  roku  zrealizowano   w   MCK   w   Katowicach   łącznie   212   spotkania   konferencyjne   i  inne  biznesowe,  w  których  wzięło  udział  497  976  osób.     W  obiektach  (hotele  i  inne  obiekty  spotkań)  biorących  udział  w  badaniu  rynku  turystyki   biznesowej  w  Katowicach   w  roku  2018  zrealizowano  się  łącznie  6  170  wydarzenia  biznesowe.   a  uczestniczyło  w  nich  757  630  osoby.     Administracja  miasta  w  2018  roku  kontynuowała  promocję  Katowic  poprzez  wydarzenia.  Efektem   tej   aktywności   jest   ponowne   zaangażowanie   się   ponadlokalne   spotkania   konferencyjne   i   inne   wydarzenia  biznesowe.       W  2019  roku  planowane  są  m.in.:     • 4  Design  Days,   • Intel  Extreme  Masters,     • Fryderyk.  Nagrody  Muzyczne  i  Festiwal,   • Europejski  Kongres  Gospodarczy,     • European  Start-­‐up  Days,   • Europejska  Konferencja  Regionalna  Interpolu,   • ProfiAuto  Show,   • Międzynarodowe  Targi  Górnictwa,  Przemysłu  Energetycznego  i  Hutniczego  KATOWICE,     • Impact  mobility  rEVolution’19,     • Europejski  Kongres  Małych  i  Średnich  Przedsiębiorstw,     • V  Światowa  Konferencja  Antydopingowa.   Natomiast   do   znaczących   nowych   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   zaplanowanych  na  2020  zaliczyć  należy:   • Festiwal  Europejskiej  Agencji  Kosmicznej  Space  Rock,   • Mistrzostwa  Europy  we  Florystyce,   • Międzynarodowy  Kongres  Miast  Edukacyjnych.   Pracownicy   Convention   Bureau   Katowice   uczestniczą   w   wydarzeniach   międzynarodowych   zagranicą,   promując   miasto   Katowice   i   prowadząc   aktywne   rozmowy   w   sprawie   realizacji   kolejnych  wielkich  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach27.         27  por.:  http://www.convention.katowice.eu       11   2 Podstawowe  pojęcia  i  terminy       Podobnie   jak   w   poprzednich   raportach,   przed   przystąpieniem   do   analizy   wyników   badań   rynku   turystyki   biznesowej   w   Katowicach   opisane   zostały   podstawowe   pojęcia,   do   których   odwołano   się   w  Raporcie.  Davidson  proponuje  podział  terminów  „podróże  służbowe”  i  „turystyka  biznesowa”.   Należy   zatem   przypomnieć,   iż   według   tego   autora   „podróże   służbowe”   są   kategorią   nadrzędną   i  oznaczają   wszystkie   wyjazdy,   których   cele   są   związane   z   pracą   bądź   interesami   podróżującego.   Obejmują  „indywidualne  podróże  służbowe”28  i  „turystykę  biznesową”,  którą  traktuje  jako  udział   w  spotkaniach  grupowych  (UN  WTO  określiło,  że  minimalna  liczba  osób  do  uznania  spotkania  za   grupowe  to  10)29  związanych  z  wykonywaną  praca  uczestników.     Rys.  1.  Turystyka  biznesowa  a  podróże  służbowe   źródło:  R.  Davidson,  B.  Cope:  Turystyka  biznesowa.  Konferencje,  podróże  motywacyjne,  wystawy,  turystyka   korporacyjna.  Polska  Organizacja  Turystyczna,  Warszawa  2003,  s.  4.     Poland  Convention  Bureau  (PCB)  w  opracowywanych  cyklicznie  raportach  dotyczących  przemysłu   spotkań   w   Polsce,   również   odnosi   się   do   tego   podziału   i   wyodrębnia   następujące   cztery   grupy   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych:   konferencja/kongres,   wydarzenie   korporacyjne,   wydarzenie   motywacyjne   oraz   targi/   wystawy.   Turystyka   biznesowa   to   wszelkie   wyjazdy   służbowe   na   różne   spotkania   grupowe.   W   tym:   spotkania   grupowe   (wiele   rodzajów   imprez,   takich   jak   konferencje,   seminaria   szkoleniowe,   wprowadzanie   na   rynek   nowych   produktów   czy   doroczne   walne   zgromadzenia);   podróże   motywacyjne   (zazwyczaj   podróże   luksusowe,   do   atrakcyjnych   miejsc,   finansowane   przez   pracodawcę   swoim   pracownikom,   28   Indywidualne   podróże   służbowe   cechuje   brak   dowolności   wyboru   miejsca   i   czasu   ich   realizacji,   są   one   rutynowe   –   realizowane   w   ramach   obowiązków   służbowych,   często   odbywane   samotnie   (prezentacje,   konsultacje,  badania,  spotkania  „jeden  na  jeden”).   29   por.   Global   Report   on   the   Meetings   Industry,   UN   WTO,   Madrid   2014,   s.   10;   Measuring   the   Economic   Importance  of  the  Meetings  Industry.  Developing  a  Tourism  Satellite  Account  Extension.  UN  WTO,  Madrid   2006,  s.  13     12   w  nagrodę  za  wygranie  współzawodnictwa  związanego  z  pracą  lub  za  działania  w  ramach  zespołu   handlowców);   wystawy   (w   tym   targi,   jak   i   imprezy   konsumenckie);   turystyka   korporacyjna   (luksusowe   rozrywki   oferowane   przez   firmy   najcenniejszym   klientom   lub   potencjalnym   klientom   w  czasie  prestiżowych  wydarzeń  sportowych  i  kulturalnych).   Obiekty,   w   których   realizowane   są   spotkania   konferencyjne   i   inne   wydarzenia   biznesowe   podzielone  zostały  przez  PCB  na  cztery  grupy:   -­‐ centra   wystawiennicze/kongresowe   (Centrum   wystawiennicze/   kongresowe   wybudowane  w  konkretnym  celu,  które  nie  posiada  miejsc  noclegowych),   -­‐ -­‐ -­‐ hotel  (hotel  z  salami  konferencyjnymi,  miejsca  noclegowe  są  zapewnione  i  udostępniane   wraz  z  salami  spotkań)   obiekt  /  sala  na  specjalne  wydarzenie  (obiekt/sala  na  specjalne  wydarzenia  -­‐  bez  miejsc   noclegowych,   ale   z   salami   konferencyjnymi;   może   to   być   obiekt   wybudowany   lub   przebudowany  na  potrzeby  wydarzeń  specjalnych,  restauracja,  bar,  obiekt  filmowy,  park   publiczny,   zamek,   obiekt   sportowy,   itp.   –   przy   czym   nie   wlicza   się   tu   centrów   wystawienniczych/kongresowych  wybudowanych  w  konkretnym  celu;   szkoła  wyższa  (szkoła  wyższa  z  salami  konferencyjnymi,  instytucja  edukacyjna  z  miejscami   noclegowymi  lub  bez    -­‐  zakwaterowanie  np.  w  akademikach)30.     Zastosowany   w   tym   Raporcie   termin   spotkanie   konferencyjne   i   inne   wydarzenie   biznesowe   (podobnie   jak   w   raportach   PCB)   odnosi   się   do   spotkania   o   charakterze   grupowym   (minimum   10   osób),  trwającym  co  najmniej  4  godziny  i  zrealizowanym  poza  siedzibą  zleceniodawcy.  Spotkania   takie  różnią  się  między  sobą,  co  do  czasu  trwania,  liczby  uczestników,  zasięgu  przestrzennego,  celu   i  tematyki   obrad,   stopnia   formalizacji.   W   związku   z   tym,   w   praktyce   można   wyróżnić   m.in.:   kongresy,   zjazdy,   konferencje,   forum,   zgromadzenia,   konwencje,   sympozja,   seminaria   czy   też   szkolenia,   warsztaty,   gale,   czy   też   konklawe.   W   Raporcie   tym   spotkania   konferencyjne   i   inne   wydarzenia  biznesowe  obejmują  wszystkie  te  rodzaje  spotkań  a  także  targi  i  wystawy  handlowe.       Termin   „uczestnik   spotkań   konferencyjnych   –   delegat”,   odnosi   się   zarówno   do   „turystów   biznesowych”   (podróżujący   służbowo   uczestnik   spotkania,   który   spełnia   kryteria   przyjęte   w  definicji   turysty   według   terminologii   zalecanej   przez   UN   WTO,   tzn.   pozostaje   poza   miejscem   stałego  zamieszkania  przynajmniej  24  h  i  korzysta  z  ogólnodostępnej  bazy  noclegowej),  jak  i  inne   osoby,  które  przemieściły  się  w  celach  służbowych  na  grupowe  spotkania  (wcześniej  opisane)  do   miejscowości   konferencyjnej,   nie   nocują   w   odwiedzanym   miejscu   (odwiedzających   jednodniowych),   ale   korzystają   z   usług   konferencyjnych,   infrastruktury   na   te   spotkania   przygotowanej.       Rynek  turystyki  biznesowej  w  ujęciu  podmiotowym  tworzą  następujące  grupy  podmiotów:   -­‐ -­‐ -­‐ I   grupa   –   wytwórcy/dostawcy   usług   cząstkowych   (obiekty   noclegowe,   obiekty,   usługi   transportowe,  usługi  gastronomiczne,  usługi  wspomagające;  inni  lokalni  przedsiębiorcy)   II   grupa   -­‐   pośrednicy     -­‐   wyspecjalizowani   działający   w   imieniu   zleceniodawców   oraz   działający  w  imieniu  wytwórców/dostawców  usług  cząstkowych     III  grupa  –  nabywcy  instytucjonalni  i  uczestnicy  spotkań  konferencyjnych31.   30  Por.:  Formularz  do  Raportu  Przemysł  spotkań  i  wydarzeń  w  Polsce.  http://www.poland-­‐convention.pl     13      Na   rynku   turystyki   biznesowej   dominuje   popyt   instytucjonalny,   który   jest   identyfikowany/zgłaszany   wcześniej   niż   popyt   indywidualny.   Jednak   uczestnicy   spotkań   konferencyjnych   (delegaci)   mają   pewien   wybór   różnych   usług   dodatkowych,   sposobu   dojazdu,   a   także   różnych   form   spotkań,   miejsc,   kosztów   uczestnictwa   i   czasu   realizacji.   Przy   wyborze   spotkania  kierują  się  oficjalnymi  motywami  uczestnictwa  a  także  nieoficjalnymi  (indywidualnymi),   które  w  raporcie  także  poddane  zostały  identyfikacji  i  ocenie.  Zatem  obserwacja  ich  zachowań  na   tym   rynku   oczekiwań,   wydatków,   może   być   interesująca   dla   menadżerów   zarządzających   obiektami  spotkań.     3 Spotkania  konferencyjne  i  wydarzenia  biznesowe  w  Katowicach       3.1 Metodyka  badań  rynkowych  na  potrzeby  oszacowania  popytu  zrealizowanego  na   rynku  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  na  terenie  miasta   Katowice.     Dla   celów   realizacji   badań   rynku   turystyki   biznesowej   w   Katowicach,   policzono   spotkania   konferencyjne  i  inne  wydarzenia  biznesowe  zrealizowanych  w  2017  roku  w  tym  mieście,  a  także   przeprowadzono   badania   bezpośrednie   uczestników   wybranych   spotkań   z   wykorzystanie   kwestionariusza  ankietowego.     Dla   możliwości   porównywania   uzyskanych   wyników   z   innymi   miastami   w   Polsce,   zastosowano   w  badaniach   katowickich   kryteria   zalecane   przez   Poland   Convention   Bureau,   działające   przy   Polskiej  Organizacji  Turystycznej.       W  okresie  od  listopada  2018  do  stycznia  2019  nawiązano  bezpośredni  kontakt  z  menadżerami  35   obiektów   w   Katowicach,   obiektów   kluczowych   dla   rynku   spotkań   biznesowych.   Następnie   wysyłano  formularze  do  zliczenia  wydarzeń.  Pod  koniec  grudnia  2018  roku  i  na  początku  stycznia   2019   roku   otrzymano   wypełnione   formularze   z   charakterystyką   szczegółową   lub   ogólną   zrealizowanych  w  2018  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  19  obiektach.   Obiekty  te  posiadają  w  swoich  zasobach  duże  sale  konferencyjne  i  inne  zadaszone  pomieszczenia   wykorzystywane  także  dla  spotkań  biznesowych.   Ponowne  kontakty  z  pozostałymi  obiektami  pozwoliły  na  uzyskanie  informacji  (także  wywiady,  na   podstawie  których  oszacowano  wielkości  badane)  o  wydarzeniach  biznesowych  z  26  obiektów,  w   tym:   -­‐ 2  obiekty  -­‐  centrum  wystawiennicze  /  kongresowe;   -­‐ 15  obiektów  -­‐  hotele  z  salami  konferencyjnymi   -­‐ 4  obiektów  –  obiekty  na  specjalne  wydarzenie  z  salami  konferencyjnymi,   -­‐ 5  obiektów  -­‐  szkoła  wyższa  z  salami  konferencyjnymi.     31   Por.:   K.   Cieślikowski:   Zarządzanie   turystyką   biznesową.   Wybrane   aspekty   globalne   i   lokalne.   AWF   Katowice  2015,  s.  27-­‐30     14   Wymienione   obiekty   stanowią   swego   rodzaju   panel   badawczy,   do   którego   co   roku   (od   2012   r.)   są  adresowane   zapytania   o:   liczby   spotkań   biznesowych   zrealizowanych   w   ich   zasobach   (z  oznaczeniem  spotkań  dłuższych  niż  1  dzień)  oraz  wskazaniem  liczby  uczestników  spotkania.     Dane  te  są  kwalifikowane  także  w  czasie  -­‐  według  miesięcy.     Niektóre  obiekty  dokonują  charakterystyki  szczegółowej  zgodnie  z  zaleceniami  Poland  Convention   Bureau  działającego  przy  Polskiej  Organizacji  Turystycznej.     3.2   Analiza  zrealizowanych  spotkań  konferencyjnych  w  2018  r.   Łączna   liczba   zliczonych   spotkań   konferencyjnych   i   innych   wydarzeń   biznesowych   w   badanych   obiektach  na  ternie  Katowic  w  2017  roku  wyniosła:  6  170  spotkań.     W   tym   26,1%   z   nich,   czyli   1  609   trwało   dwa   dni   lub   dłużej.   Ponadto,   należy   zauważyć,   że   w   hotelach  zrealizowano  5  311  spotkania  konferencyjne  czyli  86,1%  z  ogólnej  liczby  w  Katowicach.     W   porównaniu   do   roku   2017   (gdy   odnotowano   6   334   spotkania)   łączna   liczba   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   jest   mniejsza   o   147,   co   oznacza   spadek   liczby   takich   wydarzeń  w  mieście  Katowice  o  -­‐2,59%.       Przy   czym   wśród   26   obiektów,   z   których   zliczono   liczby   spotkań   konferencyjnych,   były   też   takie   obiekty,   gdzie   liczba   takich   spotkań   u   nich   zrealizowanych   spadła   nieco   bardziej.   Dotyczy   to   szczególnie  niektórych  obiektów  w  trakcie  przebudowy,  czy  też  obiektów  w  centrum  miasta.       liczba  spotkań  biznesowych   8  000   7  000   1  127   1  147   6  000   1  119   1  013   4  998   5  020   2012  r.   2013  r.   2014  r.   1  326   1  598   1  609   4  991   4  736   4  561   2015  r.   2016  r.   2017  r.   2018  r.   5  000   4  000   3  000   5  915   5  454   2  000   1  000   0   spotkania  trwające  dwa  dni  i  dłużej   1  119   1  013   1  127   1  147   1  326   1  598   1  609   spotkania  jednodniowe   4  998   5  020   5  915   5  454   4  991   4  736   4  561       Rys.  2.  Struktura  spotkań  konferencyjnych  i  innych  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach   w  latach  2012  –  2018  z  uwzględnieniem  czasu  ich  trwania     źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne       15   Liczba  spotkań  biznesowych  trwających  dwa  dni  lub  dłużej  (rys.  2)  wyniosła  1  609,  zatem  była  na   Liczba  spotkań  konf.  i  wydarz.  biznes.   podobnym  poziomie  co  w  poprzednim  roku  (w  2016  r.  1  598).     W   przypadku   wydarzeń   biznesowych   zrealizowanych   w   innych   obiektach   konferencyjnych   niż   hotele  (rys.  3)  odnotowano  znaczący  spadek  ogólnej  ich  liczby  o  13,84%  (z  997  w  2017  r.  na  859  w   2018  r.).  Wydarzenia  biznesowe  zrealizowane  w  tych  obiektach  stanowiły    13,9%  z  ogólnej  liczby   spotkań  biznesowych  w  mieście.       8  000   7  000   6  000   5  000   4  000   6  536   5  636   5  552   5  337   5  311   958   765   997   859   2013  r.   506   2014  r.   2015  r.   2016  r.   2017  r.   2018  r.   4  975   5  014   6  536   5  636   5  552   5  337   5  311   1  102   1  019   506   958   765   997   859   4  975   5  014   1  102   1  019   2012  r.   hotele   inne  obiekty   3  000   2  000   1  000   0       Rys.  3.  Struktura  spotkań  konferencyjnych  i  innych  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach   w  latach  2012  –  2018  z  uwzględnieniem  obiektu  konferencyjnego     źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Przy   czym   struktura   ogólnej   liczby   uczestników   takich   spotkań   w   Katowicach   (757   630   osoby)   była   odwrotna,   tzn.:   tylko   25,4%   delegatów   uczestniczyło   było   na   wydarzeniach   biznesowych   w   hotelach  a  74,6%  w  innych  obiektach  niż  hotele.       W  grudniu  2018  roku  w  Katowicach  funkcjonowały  22  hotele.  Utrzymująca  się  liczba  hoteli  i  pokoi   hotelowych  przy  dużej  liczbie  międzynarodowych  spotkań  konferencyjnych,  pozwala  menadżerom   hoteli  osiągnąć  lepsze  wyniki  finansowe  z  działalności  operacyjnej.     Średnie  obłożenie  pokoi  hotelowych  w  Katowicach  w  2018  r.  pozostało  na  podobnym  poziomie  co   rok  wcześniej  (wynosiło  około  72,7%).     Przy  czym  hotele  sieciowe  i  hotele  w  centrum  miasta  odnotowują  lepsze  wyniki.       Według  hrs.com  ceny  pokoi  w  hotelach  w  Katowicach  wzrosły  rok  do  roku  o  8,1%  (wg  hrs.com  w   2018   roku   cena   za   pokój   w  Katowicach   wyniosła   67   euro32).   Podczas   gdy   w   innych   miastach   32   por.:   https://www.hrs.com/pl/serwis-­‐prasowy/informacje-­‐prasowe/analiza-­‐stawek-­‐hotelowych-­‐hrs-­‐w-­‐ 2018-­‐roku.html  (dost.  10.02.2019)     16   wojewódzkich   Polski   ceny   spadły   nieznacznie   lub   były   na   podobnym   poziomie   (np.   w   Krakowie   wzrost  tylko  o  2,1%).  Zatem  Katowice,  dzięki  głownie  grudniowej  konferencji  klimatycznej  COP  24,   pozostają  liderem  wzrostów  hotelowych  wskaźników  ekonomicznych.       Średni   przychód   z   dostępnego   pokoju   (RevPAR   -­‐   Revenue   per   Available   Room)   dla   pokoi   hotelowych   w   Katowicach,   wzrósł   o   20   proc.   w   stosunku   do   roku   2017,   ale   głównie   dzięki   wyższej     średniej  cenie  ADR  (w  grudniu  o  ok.  200  proc.),  bo  obłożenie  pozostało  na  poziomie  poprzedniego   roku.   Tak   wynika   z   danych   firmy   STR,   która   pozyskuje   je   bezpośrednio   od   hoteli   (głównie   sieciowych)33.         14,0%   12,0%   12,8%   11,7%   11,4%   10,0%   10,5%   10,1%   8,0%   6,0%   8,8%   7,4%   8,0%   7,2%   5,8%   4,0%   3,4%   2,0%   3,0%   0,0%   I   II   III   IV   V   VI   VII   VIII   IX   X   XI   XII     Rys.  4.  Rozkład  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  roku.     źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Najwięcej   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   w   2018   roku   w   Katowicach   zrealizowano  w  październiku  –  790  (tab.  1),  co  stanowi  12,8  %  ze  wszystkich  w  całym  roku  (rys.  4).   W   miesiącach   wakacyjnych   (lipiec   i   sierpień)   zrealizowano   w   Katowicach   odpowiednio   po   210   i  185,  czyli  odpowiednio  po  3,4%  i  3,0%  z  całego  roku.       Ogólna   liczba   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   w   Katowicach   w  roku  2018  wyniosła  757  630  osób  (jest  to  mniej  o  -­‐8,4%  niż  w  2017  gdy  odnotowano  826  883   osoby).     Najwięcej   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   w   2018   roku   w  Katowicach  odnotowano  w  lutym  –  220  046  (tab.  2),  co  stanowi  29,0%  ze  wszystkich  w  całym   roku   (rys.   5).   Duża   liczba   odwiedzających   spotkania   konferencyjnej   i   inne   biznesowe   wydarzenia   w  lutym   wynikała   z   realizacji   w   tym   miesiącu   największego   biznesowego   wydarzenia   w   Polsce   -­‐     międzynarodowych  targów  gier  komputerowych  i  oprogramowania  Intel  Extreme  Masters  (IEM),   które  wygenerowało  169  tys.  odwiedzających.     33  por.:  https://www.e-­‐hotelarz.pl/mht/?p=56675&cookies=rodo  (dost.  31.01.2019)     17      Tabela  2.  Sezonowość  na  rynku  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach   w  2018  roku     spotkania     konferencyjne     miesiąc   liczba   styczeń   454   %   luty   445   7,2%   647   10,5%   kwiecień   701   11,4%   maj   621   10,1%   czerwiec   496   8,0%   lipiec   210   3,4%   sierpień   185   3,0%   wrzesień   545   8,8%   październik   790   12,8%   listopad   720   11,7%   grudzień   356   5,8%   6  170   100,0%   razem   liczba  osób     7,4%   marzec   Uczestnicy     spotkań                                 dni     konferencyjne     %   22  937   3,0%   220  046   29,0%   71  876   9,5%   60  473   8,0%   41  973   5,5%   61  327   8,1%   32  723   4,3%   8  910   1,2%   45  738   6,0%   113  341   15,0%   41  473   5,5%   36  813   4,9%   757  630   100,0%   Liczba  dni                               %   666   8,2%   627   7,7%   812   10,0%   862   10,6%   840   10,3%   652   8,0%   299   3,7%   250   3,1%   698   8,6%   1029   12,7%   935   11,5%   453   5,6%   8  123   100,0%   Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne       35,0%   30,0%   29,0%   25,0%   20,0%   15,0%   15,0%   10,0%   9,5%   5,0%   3,0%   8,1%   8,0%   5,5%   4,3%   1,2%   VII   VIII   6,0%   5,5%   4,9%   XI   XII   0,0%   I   II   III   IV   V   VI   IX   X       Rys.  5.  Rozkład  ogólnej  liczby  uczestników  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  r.     źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne         18   W   miesiącach   wakacyjnych   (lipiec   i   sierpień)   a   także   w   styczniu   i   lutym   w   spotkaniach   konferencyjnych   i   wydarzeniach   biznesowych   na   terenie   miasta   Katowice   uczestniczyło   najmniej   osób.     Całkowita  liczba  dni  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  roku  wyniosła  8  123  (tab.  1).     Rozkład   dni   konferencyjnych   w   ciągu   roku   (rys.   6)   zbliżony   jest   do   rozkładu   liczby   spotkań   konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018.     Najwięcej  dni  konferencyjnych  było  w  październiku  i  listopadzie  2018  r.     14,0%   12,0%   12,7%   11,5%   10,0%   8,0%   10,6%   10,3%   10,0%   8,2%   8,6%   8,0%   7,7%   6,0%   5,6%   4,0%   3,7%   2,0%   3,1%   0,0%   I   II   III   IV   V   VI   VII   VIII   IX   X   XI   XII     Rys.  6.  Rozkład  dni  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r.     źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Posiadając   dane   o   ogólnej   liczbie   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   w   Katowicach   w   2018   roku   (6   170   wydarzenia)   oraz   o   liczbie   dni   konferencyjnych   zrealizowanych   przez   te   wydarzenia  (8  123  dni),  można  stwierdzić,  że  średni  czas  trwania  konferencji  w  Katowicach  w  2018   roku  wynosił  1,32  dnia  (podobnie  jak  w  ubiegłym  roku).     Jak   wcześniej   wspomniano,   całkowita   liczba   zrealizowanych   spotkań   biznesowych   w   Katowicach   w  2018   r.   zmniejszyła   się   nieznacznie,   a   liczba   uczestników   w  zliczonych   spotkaniach   w   2018   r.   wyniosła    757  630  osoby  i  jest  to  spadek  o  8,4%  w  porównaniu  z  rokiem  2017  (rys.  7.).         19   liczba  uczestników  spotkań  biznesowych   900  000   800  000   826  883   762  538   700  000   757  630   600  000   500  000   582  495   520  000   512  805   528  150   400  000   300  000   200  000   100  000   0   2012  r.   2013  r.   2014  r.   2015  r.   2016  r.   2017  r.   2018  r.     Rys.  7.  Liczba  uczestników  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach   w  latach  od  2012  do  2018     źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne       W   2018   r.   na   spotkaniach   konferencjach   i   innych   wydarzeniach   biznesowych   w   hotelach   w   Katowicach  odnotowano  192  424  osoby,  (tj.  25,4%    wszystkich  uczestników  grupowych  spotkań   biznesowych),  a  w  innych  obiektach  konferencyjnych  565  206  uczestników  (rys.  8.)   hotele   192  424   25%   inne  obiekty   565  206   75%     Rys.  8.  Struktura  uczestników  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach   w    2018  z  uwzględnieniem  obiektu  konferencyjnego.     źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Uwzględniając   liczby   wydarzeń   biznesowych,   jak   i   uczestników,   z   podziałem   na   obiekty   konferencyjne,   można   wskazać,   iż   średnia   liczba   uczestników   wydarzenia   biznesowego     20   zrealizowanego  w  2018  roku  w  hotelu  na  terenie  Katowic  wynosiła  36  osób,  natomiast  w  innych   obiektach  658  osób.       Analizując   ogólną   liczbę   uczestników   spotkań   biznesowych   w   Katowicach   od   2013   roku   należy   zauważyć  pierwszy  raz  nieznaczny  spadek  ogólnej  liczby  uczestników  (rys.7)  o  8,4%  r/r.     Spadek   ten   może   być   spowodowany   organizacją   w   mieście   wielu   międzynarodowych   wydarzeń   dużej   rangi,   w   tym   szczególnie   w   grudniu   2018   –   konferencji   COP24.   Przygotowania   do   tego   wydarzenia   wymagały   specjalnych   warunków   bezpieczeństwa   dla   uczestników   i   przygotowania   obiektu   i   „strefy   kultury”.   W   tym   celu   wyłączono   z   użytkowania   MCK   oraz   cześć   tzw.   „strefy   kultury”.       Konsekwentnie  realizowany  plan  promocji  miasta  Katowice  przez  wydarzenia  i  kolejne  inwestycje   administracji   miasta   w   poprawę   infrastruktury   komunikacyjnej,   a   także   ogłoszone   inwestycje   prywatnych   inwestorów   w   bazę   hotelową,   sprzyjać   będą   w   długim   horyzoncie   czasowym   utrzymaniu  trendu  wzrostowego  na  rynku  turystyki  biznesowej  w  Katowicach,  w  tym  szczególnie   efektu  ekonomicznego  (o  czym  w  dalszej  części  opracowania).     4 4.1 Badanie  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r.   Metodyka  badań  uczestników  spotkań  konferencyjnych     W  ramach  analizy  rynku  turystyki  biznesowej  w  Katowicach  w  2018  r.  zbadano  także  zachowania   uczestników   wybranych   spotkań   konferencyjnych   (ich   aktywność   na   ryku   spotkań   konferencyjnych,  preferencje,  wielkość  i  strukturę  wydatków,  itd.).       Dla   realizacji   celów   badania   zastosowano   metodę   ankietową,   z   wykorzystaniem   kwestionariusza   pytań,   jako   narzędzia   badawczego.   Proces   badań   bezpośrednich   poprzedzony   był   rozmowami   z   menadżerami   obiektów   oraz   organizatorami   spotkań,   o   potrzebie   badań   rynku   turystyki   biznesowej  i  otrzymaniu  zgody  na  realizację  badań.   Kwestionariusze   pytań   (ankiety)   były   aktywnie   wydawane   i   zbierane   w   trakcie   spotkania   konferencyjnego  (przed,  w  przerwie  i  tuż  po  spotkaniu)  przez  przygotowane  do  realizacji  badania   osoby   (ankieterów),   które   udzielały   także   dodatkowych   informacji   uczestnikom   spotkań   w   przypadku  jakichkolwiek  pytań  czy  wątpliwości.     Ankieta   wspierana   bezpośrednim   kontaktem   ze   strony   zespołu   badawczego,   zapewniła   dużą   zwrotność   i   dokładność   zebranych   informacji   (przyjęto,   że   ankieta   zostanie   wypełniona   przez   około  25%  do  75%  uczestników  określonego  wydarzenia).       W   2018   roku   analizie   poddano   informacje   uzyskane   od   336   uczestników   z   7   spotkań   konferencyjnych.  W  tych  spotkaniach  uczestniczyło  łącznie  955  osób  (były  to  spotkania  biznesowe   z   różną   liczbą   uczestników,   a   uczestnicy   pochodzili   z   różnych   miejscowości   (w   tym   także   z   zagranicy),   co   pozwoliło   na   określenie   tych   wydarzeń   jako:   2   wydarzenie   –   regionalne/wojewódzkie,  4  wydarzenia  –  ogólnopolskie,  1  -­‐  międzynarodowe).     21      Dobór   spotkań   konferencyjnych   i   miejsc   (obiektów),   jak   i   próby   badawczej   był   celowy,   tak   aby   można   było   przeprowadzić   badania   z  uczestnikami   różnych   spotkań   konferencyjnych   realizowanych:   • w  różnych  miejscach  na  terenie  miasta  Katowice  (w  ścisłym  centrum,  poza  centrum)     • w   różnych   obiektach   konferencyjnych   (4   spotkania   biznesowe   w   hotelach   konferencyjnych,   2   spotkania   w   wielofunkcyjnym   centrum   konferencyjnym   bez   bazy   noclegowej  w  swoich  zasobach,  1  spotkanie  w  obiekcie  akademickim)   • w   spotkaniach   zrealizowanych   w   różnych   dniach   tygodnia   (1   -­‐   wtorek,   2   –   środa,   3   -­‐   czwartek,  1  –  piątek)   • uczestnicy   reprezentowali   różne   organizacje:   przedsiębiorstwa   (firmy),   jak   i   organizacje-­‐ non  profit  oraz  instytucje  publiczne.     Dodatkowe   założenie   badawcze   dotyczyło   stosunkowo   krótkiego   czasu   realizacji   badań   (od   9  października  do  28  listopada  2018)34,  tak,  aby  zróżnicowane  warunki  pogodowe  i  organizacja  w   tym   samym   czasie   innych   wydarzeń   w  mieście   (np.:   kulturalnych,   sportowych)   znacząco   nie   wpłynęły   na   wyniki   badań   (np.   różną   skłonność   uczestników   do   korzystania   z   usług   gastronomicznych  i  innych  wydatków  poza  obiektem  konferencyjnym).     Realizacja  badań  według  powyższych  założeń,  wymagała  m.in.:   • kontaktu   z   osobami   zarządzającymi   obiektami   konferencyjnymi   oraz   przekonania   ich   o  potrzebie   prowadzenia   badań   uczestników   spotkań   konferencyjnych   realizowanych   także  w  ich  obiektach  -­‐  zlokalizowanych  na  ternie  miasta  Katowice,   • uzyskania   informacji   od   zarządzających   obiektami   o   realizowanych/planowanych   w  październiku  i  grudniu  2018  roku  spotkaniach  konferencyjnych,   • kontaktów   z   organizatorami   spotkań   konferencyjnych,   celem   uzyskania   zgody   na  przeprowadzenie  badań  uczestników  ich  spotkań,     • bezpośredniego   kontaktu   z   uczestnikami   spotkań   konferencyjnych   w   trakcie   realizacji   badania  „w  terenie”.       Realizacja   badania   uczestników   spotkań   konferencyjnych   w   Katowicach   w   2018   r.   na   potrzeby   przygotowania  raportu  obejmowała  następujące  etapy:   I. Weryfikacja   i   przetestowanie   narzędzia   badawczego   skonstruowanego   w   poprzednich   II. III. IV. V. VI. VII. VIII. latach  (w  tym  także  przygotowanie  wersji    języku  angielskim  i  rosyjskim)   Identyfikacja  miejsc  i  spotkań  dla  realizacji  badań   Uzyskanie  zgody  na  prowadzenie  badań   Przeprowadzenie  ankiet   Wprowadzanie  i  kodowanie  uzyskanych  odpowiedzi   Zliczanie  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r.   Opracowanie  wyników  i  analiza   Przygotowanie  raportu     34  podobny  okres  jak  w  poprzednich  latach     22      Dla   realizacji   badań   i   osiągnięcia   założonych   celów   opracowano   i   przetestowano   kwestionariusz   ankietowy  składający  się  z  10  pytań  (otwartych  i  zamkniętych,  pytań  w  strukturze  kafeterii,  pytań   z  zastosowaniem  5  stopniowej  skali  Likerta)  oraz  metryczki.   Kwestionariusz   z   pytaniami   wręczano   uczestnikom   przed   wejściem   na   sale   konferencyjne   wraz  z   informacją  i  prośbą  o  wypełnienie  kwestionariusza  oraz  zwrot  do  oznaczonych  osób  lub  specjalnie   przygotowanych  (opisanych)  urn  na  ankiety  badawcze.     Następnie,  zgromadzone  informacje  wprowadzano  i  kodowano  w  programie  komputerowym,  dla   ich  dalszej  analizy  i  wyciągania  wniosków.         4.2 Charakterystyka  próby  badawczej     Próbę  badawczą  stanowiło  336  uczestników  z  7  różnych  spotkań  konferencyjnych,  zrealizowanych   w   różnych   obiektach   konferencyjnych   na   terenie   miasta   Katowice   w   październiku   i   listopadzie   2018  r..     Analiza  struktury  wiekowej  uczestników  badania  pozawala  zauważyć,  ze  największą  grupę  (34,6%)   stanowili  uczestnicy  spotkań  konferencyjnych  w  wieku  35-­‐44  lat  (rys.  9).   40,0%   34,6%   35,0%   30,4%   30,0%   25,0%   17,0%   20,0%   15,0%   8,4%   10,0%   5,0%   8,1%   1,5%   0,0%     Rys.  9.  Struktura  uczestników  badania  wg  wieku   źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     77,1  %  delegatów  uczestniczących  w  spotkaniach  konferencyjnych  reprezentowało  firmy  i  było  ta   największa  grupa  osób  wśród  badanych.  Reprezentujący  organizacje  non-­‐profit  (w  tym:  uczelnie,   szkoły,   fundacje,   stowarzyszenia)   stanowili   10,8   %.   Pracownicy   administracji   państwowej   i  samorządowej  to  12,1  %  uczestników  (rys.  10).       23   org.  non-­‐profit   13,7%   administracja   publiczna   13,7%   firma   72,6%   Rys.  10.  Struktura  uczestników  spotkań  konferencyjnych  wg  rodzaju  organizacji,  którą   reprezentują     źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne   Ponadto   należy   zauważyć,   że   udział   kobiet   w   całej   badanej   próbie   wyniósł   55,1   %,   natomiast   mężczyzn  44,9  %  (rys.  11)   Mężczyźni   44,9%   Kobiety   55,1%     Rys.  11.  Struktura  badanych  uczestników  spotkań  konferencyjnych  według  płci   źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Badaniu   poddano   osoby,   tylko   i   wyłącznie   spoza   miasta   Katowice.   Osoby   z   Katowic   stanowiły   około  5,5  %  wszystkich  uczestników  badanych  spotkań  konferencyjnych.     Najwięcej   osób   odwiedzających   miasto   Katowice,   wśród   badanych   uczestników   spotkań   konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r.  (rys.  12),  pochodziło  z  województwa  śląskiego  (47,0%).         24   zagranica   kujawsko-­‐pomorskie   warmińsko-­‐mazurskie   pomorskie   świętokrzyskie   wielkopolskie   łódzkie   podlaskie   podkarpackie   opolskie   zachodniopomorskie   lubelskie   lubuskie   dolnośląskie   małopolskie   mazowieckie   śląskie   15,2%   0,3%   0,3%   0,6%   0,6%   0,9%   1,5%   1,5%   1,8%   1,8%   1,8%   1,8%   0,0%   2,1%   3,0%   10,7%   11,9%   5,0%   44,3%   10,0%   15,0%   20,0%   25,0%   30,0%   35,0%   40,0%   45,0%   50,0%     Rys.  12.  Rozkład  terytorialny  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach   źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Świadczy   to   o   dużym   popycie   wewnętrznym,   a   także   stanowi   wyzwanie   dla   organizatorów   tych   wydarzeń   i   administracji   miasta   Katowice,   by   zatrzymać   tych,   prawdopodobnie   odwiedzających   jednodniowych,   na   dłuższy   czas   w   mieście.   Kolejne   województwa   skąd   pochodzili   badani   uczestnicy  to:  mazowieckie  -­‐  11,9%  spośród  wszystkich  badanych,  małopolskie  –  10,7%  (rys.  12).   W  2018  roku  uczestnicy  z  zagranicy  w  próbie  badawczej  stanowili  15,2%.  Można  podejrzewać,  iż  z   roku  na  rok  rośnie  liczba  gości  z  zagranicy  w  międzynarodowych  wydarzeniach  w  Katowicach.       z  noclegiem   31,8%   bez  noclegu   68,2%       Rys.  13.  Struktura  badanych  uczestników  spotkań  konferencyjnych  z  uwzględnieniem  kosztów   noclegu  w  Katowicach   źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     25        31,8%   badanych   uczestników   spotkań   konferencyjnych   zadeklarowało,   iż   w   trakcie   pobytu   na   bieżącej  konferencji  ponieśli  koszty  związane  z  noclegiem  w  Katowicach  (rys.  13).     Do   oszacowania   wielkości   całkowitych   wydatków   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   w     Katowicach,   uwzględnić   należy   wielkość   i   strukturę   wydatków   ponoszonych   przez   nocujących   i   nienocujących   uczestników   spotkań   konferencyjnych   w   Katowicach  uzyskanych  w  badaniach  ankietowych  na  tej  próbie.       Jednak   dla   pokazania   wydatków   wszystkich   uczestników   wydarzeń   biznesowych   w   Katowicach   z  okresu   całego   roku,   jak   i   ich   struktury,   należy   pozostawić   wartości   średnie   z   tych   badań   i  uwzględnić   zidentyfikowany   udział   noclegowych   pobytów   konferencyjnych   uczestników   w  Katowicach  w  ciągu  całego  roku  –  co  wykazano  na  rys.  15.         26   5 Wyniki  badań  rynkowych  delegatów  -­‐  uczestników  spotkań   konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r  i  ich  analiza.   5.1 Aktywność  konferencyjna  delegatów     5.1.1 Katowice  jako  miejsce  docelowe  dla  delegatów  na  tle  kraju     Miasto   Katowice   dla   delegatów   przyjeżdżających   jest   ważnym   punktem   na   mapie   spotkań   konferencyjnych   w   Polsce.   Uczestnicy   badania   (336   osób)   zadeklarowali,   że   w   2018   roku   łącznie   byli  na   1  367   spotkaniach  konferencyjnych  (średnio  4,07).  39,9  %  z  tych  spotkań  (545  spotkania   konferencyjne)  miały  miejsce  w  Katowicach  (rys.  14.)   Katowice   39,9%   inne  miejsca   60,1%     Rys.  14.  Struktura  wszystkich  spotkań  konferencyjnych,  w  których  brali  udział  w  2018  r.   uczestnicy  badania  ze  względu  na  lokalizację  konferencji   źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Z   24,6   %   ze   spotkań   konferencyjnych,   które   uczestnicy   badania   zadeklarowali,   że   w   2018   roku   zrealizowali  w  Katowicach,  odbyło  się  z  noclegiem  (rys.  13.)     Pozostałe  konferencyjne  spotkania  (75,4%)  były  bez  noclegów.   z  noclegiem  w   Katowicach   24,6%   bez  noclegu  w   Katowicach   75,4%     Rys.  15.  Struktura  wszystkich  spotkań  konferencyjnych  w  2018  r.  zrealizowanych  w  Katowicach   przez  uczestników  badania  ze  względu  na  nocleg.   źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne       27      Badani   delegaci   w   2018   r.,   uczestniczyli   średnio   w   4,07   spotkaniach   konferencyjnych   w   tym   w   Katowicach  1,62  spotkaniach  (tab.  3).     Tabela  3.  Średnia  liczba  spotkań  konferencyjnych  delegatów  w  2018  r.  wg  rodzaju  organizacji     Średnia  liczba  spotkań  ogółem   Średnia  liczba  spotkań  w  Katowicach   wszyscy   ogółem   reprezentujący   firmy   reprezentujący   organizacje  non-­‐profit    lub  administrację   4,07   1,62   4,21   1,70   3,35   1,61     Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Delegaci  reprezentujący  firmy  częściej  niż  pozostali  uczestniczyli  w  spotkaniach  konferencyjnych  -­‐   średnia   liczba   spotkań   w   2018   r.   wyniosła   4,21   (w   tym   w   Katowicach   1,70).   Natomiast   delegaci   reprezentujący  organizację  non-­‐profit  lub  administrację  publiczną  nieco  rzadziej,  a  średnia  dla  tej   grupy  badanych  wyniosła  3,35  spotkania  konferencyjne  (tab.2).     5.1.2 Trendy  w  aktywności  delegatów  w  uczestnictwie  w  spotkań  konferencyjnych     Uwzględniając  aktywność  w  uczestnictwie  w  spotkaniach  konferencyjnych  w  2018  roku,  zauważyć   można,   że   dla   68,1   %   z   badanych   delegatów   zadeklarowało,   iż   ogólna   liczba   ich   spotkań   konferencyjnych,   w  których   brali   udział   w   2018   roku   w   porównaniu   do   roku   poprzedniego   nie   uległa  zmianie.     Tabela  4.  Trendy  w  aktywność  delegatów  na  rynku  spotkań  konferencyjnych  w  2018  r.     Odsetek  wskazujących   Średnia  zmiana  liczby  spotkań   konferencyjnych   spadek  liczby     spotkań   konferencyjnych     liczba  spotkań   konferencyjnych   pozostała  bez  zmian   Wzrost  liczby  spotkań   konferencyjnych   9,6%   68,1%   22,4%   -­‐  44,1%   100,0%   72,4%     Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Przy   czym   9,6   %   delegatów   wskazało,   że   ich   liczba   spotkań   spadła.   Średni   spadek   r/r   o   44,1%.   Natomiast   u   22,4   %   uczestników   badania,   liczba   spotkań   konferencyjnych   wzrosła   średnio   o  72,4  %  (tab.  4).         28   5.2 Preferowane  środki  transportu  uczestników  spotkań  konferencyjnych   w  Katowicach     Najwięcej  badanych  delegatów  przyjechało  na  spotkania  konferencyjne  do  Katowic  samochodem   osobowym   –   68,8   %.   Następnie   22,3   %   uczestników   wskazało,   że   skorzystało   z   transportu   kolejowego   (rys.   14).   Liczba   wskazań   przekracza   100,0   %   gdyż,   niektórzy   uczestnicy   badania   podawali  kilka  środków  transportu,  z  których  korzystali  przyjeżdżając  na  spotkanie  konferencyjne.   Lokalna  komunikacja  miejska   5,1%   Autobus  dalekobieżny   8,0%   TAXI   11,6%   Samolot   14,3%   PKP   22,3%   osobowy  samochód     68,8%   0,0%   10,0%   20,0%   30,0%   40,0%   50,0%   60,0%   70,0%   80,0%     Rys.  16.  Struktura  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  ze  względu  na   wykorzystane  na  przyjazd  środki  transportu  w  2018  r.   źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Odsetek   delegatów   wykorzystujących   samochód,   jako   środek   transportu   na   konferencje,   jest   większy  u  osób  reprezentujących  firmy  –  75,0  %  oraz  u  tych  uczestników,  którzy  nie  korzystają  z   noclegu  –  80,3%  (tab.  5).   Tabela  5.  Wykorzystanie  środków  transportu  przez  różne  grupy  delegatów  –  uczestników   spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r.   Uczestnicy     ogółem   Uczestnicy   reprezentujący   firmy   Uczestnicy  z  org.   non-­‐profit     i  administracja   Uczestnik   bez  noclegu   Uczestnicy   korzystający     z  noclegu   Tylko     goście  z   zagranicy   osobowy  samochód     68,8%   75,0%   47,8%   80,3%   43,9%   21,6%   PKP   22,3%   18,0%   25,0%   17,9%   31,8%   13,7%   samolot   14,3%   7,0%   33,7%   6,6%   30,8%   86,3%   TAXI   11,6%   8,2%   2,2%   14,4%   5,6%   27,5%   autobus  dalekobieżny   8,0%   7,0%   5,4%   9,6%   4,7%   7,8%   komunikacja  miejska   5,1%   2,9%   5,4%   5,7%   3,7%   7,8%     Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     25,0   %   delegatów   organizacji   non-­‐profit   i   administracji   publicznej   przyjeżdżając   do   Katowic   skorzystało  z  kolei,  podczas  gdy  wśród  osób  reprezentujących  firmy  odsetek  ten  wynosił  18,0%.     Zdecydowanie   więcej   osób   z   firm   wskazało   też   wykorzystanie   usług   taksówkarskich   w   trakcie   konferencji   -­‐   8,2%,   podczas   gdy   odsetek   wskazań   wśród   uczestników   org.   non-­‐profit   i  administracji  publicznej  na  ten  środek  transportu  wynosił  tylko  2,2  %  (tab.  5).     29   Interesujący  jest  wynik  dla  samolotu  jako  środka  transportu,  który  w  badaniach  w  roku  2018  jako   główny   wskazało   14,3%   uczestników.   Dokładna   analiza   badań,   przy   założeniu   większej   liczby   kryteriów   filtrujących   wskazania   pozwala   zauważyć,   że   86,3   %   gości   z   zagranicy   skorzystało   z   samolotu,  a  27,5  %  z  nich  także  z  usług  taksówkarskich.   5.3 Identyfikacja  głównych  motywacji  uczestnictwa  w  spotkaniach   konferencyjnych     Dla   określenia   głównych   motywacji   uczestnictwa   w   spotkaniach   konferencyjnych   delegaci   wskazywali   na   5   stopniowej   skali   Likerta   ważność   danego   czynnika   przy   podejmowaniu   decyzji   o  przyjeździe   na   konferencję.   Lista   motywacji   obejmowała   wiele   więcej   pozycji.   W   wyniku   analiz   badań   zagranicznych   instytucji,   jak   również   pilotażu   i   doświadczeń   badań   do   poprzednich   edycji   Raportu,   przyjęto   listę   obejmującą   12   czynników   (4   oficjalne:   zdobywanie   wiedzy,   nawiązywanie   nowych   kontaktów   służbowych,   promocja   własnej   firmy   /   instytucji,   wiedza   o   działaniach   konkurencji;   oraz   8  nieoficjalnych,   o   których   uczestnicy   rzadziej   wspominają   przełożonemu   w   pracy,  czy  księgowej,  gdy  zamierzają  pojechać  na  konferencję).     Badania   delegatów   wykazały,   że   najważniejszym   motywatorem   uczestnictwa   w   spotkaniach   konferencyjnych   (tab.   6)   jest   ”zdobywanie   wiedzy”   ze   średnią   oceną   4,56   (na   pięciostopniowej   skali  Likerta,  gdzie  1  –  oznaczało  „mało  ważne”,  a  5  –  „bardzo  ważne”).  Następnie  „nawiązywanie   kontaktów  służbowych”  –  3,98.     Tabela  6.  Oficjalne  i  nieoficjalne  motywy  uczestnictwa  w  spotkaniach  konferencyjnych  w  2018  r.     Uczestnicy   Uczestnicy  z   reprezentujący   org.  non-­‐profit     firmy   i  administracja     Uczestnik   bez  noclegu   Uczestnicy   korzystający     z  noclegu     Uczestnicy   ogółem   zdobywanie  wiedzy   4,56     4,60   4,48     4,56   4,56   3,98     3,97   4,02     3,90   4,16   3,47     3,51   3,36     3,44   3,54   wiedza  o  działaniach  konkurencji   3,41     3,48   3,23     3,42   3,39   stosunkowo  niskie  koszty   uczestnictwa   bliska  odległość  od  miejsca   zamieszkania   3,27     3,26   3,27     3,35   3,09   3,22     3,34   2,91     3,42   2,78   certyfikat  uczestnictwa/  dyplom   3,02     2,97   3,16     2,95   3,17   2,99     3,04   2,85     3,03   2,91   2,88     2,90   2,85     2,87   2,92   2,45     2,52   2,24     2,47   2,41   2,24     2,23   2,27     2,24   2,22   1,99     2,00   1,98     2,03   1,91   nawiązywanie  nowych   kontaktów  służbowych   promocja  własnej  firmy  /   instytucji   aspekt  towarzyski  i  osobisty   Public  Relations   renoma  konferencyjnego   obiektu   możliwości  rekreacji  i   wypoczynku  w  czasie  wolnym   inne  atrakcje  np.:  karty   członkowskie,  bonusy,  rabaty   zakupowe   zakupy  w  mieście   konferencyjnym   Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne       30      Najmniej  ważna  dla  badanych  uczestników  spotkań  konferencyjnych,  podobnie  jak  w  poprzednich   latach,  była  możliwość  zrobienia  zakupów  w  mieście  konferencji  -­‐    1,99.   Pomimo   małego   znaczenia   tego   czynnika   przy   wyborze   konferencji   to   jednak   znaczna   część   uczestników   decyduje   się   na   spędzenie   czasu   wolnego   na   zakupach   w   galeriach   handlowych   w   Katowicach   i  ponosi   w   związku   z   tym   wydatki,   a   niektórzy   wskazują   nawet   jako   zaletę   miasta   „duży  wybór  nowych  galerii  handlowych”  (o  czym  w  dalszej  części  opracowania).     Analizując  wyniki  w  tab.  6.,  zauważyć  można,  że  delegaci  reprezentujący  firmy  większą  wagę  niż   pozostali   przywiązują   do   „promocji   własnej   firmy”   (3,51),   „wiedzy   o   działaniach   konkurencji”   (3,48),  czy  też  „bliskiej  odległości  od  miejsca  zamieszkania”  (3,34),  niż  pozostali  uczestnicy.     Natomiast   reprezentujący   organizacje   non-­‐profit   i   administracje   państwową   oraz   samorządową   większą   wagę   niż   reprezentanci   firm,   przywiązują   do   otrzymania   „certyfikatu”   (3,16),   czy   też   do   „innych  atrakcji  np.:  kart  członkowskich,  rabatów  zakupowych”.       Uwzględniając   podział   uczestników   na   korzystających   z   noclegu   i   niekorzystających,   zauważyć   można,  że  większe  znaczenie  dla  nocujących  ma:  „nawiązywanie  nowych  kontaktów  służbowych”   (4,11),   „certyfikat  uczestnictwa/  dyplom”  (3,17).  Natomiast  dla  nienocujących  większe  znaczenie   ma  „bliska  odległość  od  miejsca  zamieszkania”  (3,42)  niż  dla  pozostałych  uczestników.       5.4 Percepcja   miasta   Katowice   jako   miejsca   spotkań   konferencyjnych   i  wydarzeń  biznesowych  w  świetle  badań  delegatów       W   celu   określenia   atrakcyjności   miasta   Katowice   dla   uczestników   spotkań   konferencyjnych,   w  kwestionariuszu   badawczym   umieszczono   dwa   pytania.   Jedno   pozwalało   zidentyfikować   najważniejsze   atuty   destynacji   konferencyjnej   w   opinii   osób   badanych   (wymieniono   cechy   i   poproszono   o  ustosunkowanie   się   uczestników   do   każdej   z   nich,   poprzez   wstawienie   „x”   w   5   stopniową   skalę   Likerta   od   1   do   5,   gdzie   1   –   „mało   ważne”,   a   5   –   „bardzo   ważne”).   Natomiast   drugie   pytanie   (umieszczone   dalej   w   kwestionariuszu   pytań)   odnosiło   się   do   poziomu   spełnienia   przez   Katowice   tych   czynników   decydujących   o   atrakcyjności   destynacji   jako   miejscowości   konferencyjnej   (wymieniono   te   same   cechy/czynniki,   przy   czym   1   oznaczało   że   miasto   „spełnia   w  niewielkim  stopniu”,  a  5  –  „spełnia  doskonale”).       Różnica  pomiędzy  wynikami  średnich  dla  poszczególnych  cech/czynników  atrakcyjności  (to  różnica   między   oczekiwaniami   a   spełnieniem   w   opinii   delegatów)   pozwala   pokazać   silne   i   słabe   strony   miasta   Katowice   jako   atrakcyjnej   destynacji   na   rynku   konferencyjnych   w   percepcji   uczestników   spotkań  konferencyjnych.       31   5.4.1 Identyfikacja  najważniejszych  atrybutów  miejscowości  dla  uczestników  spotkań   konferencyjnych       Badania   delegatów   wykazały,   że   najważniejszym   atrybutem   miejscowości   konferencyjnej   dla   uczestników  są:  dostępność  komunikacyjna  (przy  czym:  „dostępność  komunikacyjna  dla  dojazdu   samochodem   osobowym   osiągnęła   wartość   średnią”   –   3,82;   natomiast   „dostępność   komunikacyjna   dla   dojazdu   komunikacją   zbiorową”-­‐   3,48)   oraz   „szeroka   i   zróżnicowana   baza   noclegowa”  –  3,63  (tab.  7).       Mniej   ważne   dla   atrakcyjności   miast   jako   destynacji   konferencyjnych   w   opinii   uczestników   spotkań   konferencyjnych  są   takie   cechy   jak:   „wiele   centrów   handlowych   w   miejscowości”   -­‐   2,45   oraz  „wiele  imprez  kulturalnych  i  sportowych  w  danej  miejscowości”  -­‐  2,71.     Wyniki  badań  zamieszczone  w  tab.  7,  wskazują,  że  delegaci  reprezentujący  firmy  większą  wagę  niż   pozostali   przywiązują   do:   „dostępności   komunikacją   samochodem   osobowym”   (3,99)   podczas   gdy   uczestnicy   organizacji   non-­‐profit   i   administracji   bardziej   niż   pozostali   zwracają   uwagę   na   „dostępność  komunikacją  zbiorową”  -­‐  3,37.     Tabela  7.  Atrybuty  miejscowości  konferencyjnej  w  świetle  badań  uczestników  spotkań   konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  r.     dostępność  komunikacyjna   dla  dojazdu  samochodem   osobowym   Szeroka  i  zróżnicowana  baza   konferencyjna   Szeroka  i  zróżnicowana  baza   noclegowa   dostępność  komunikacyjna   dla  dojazdu  komunikacją   zbiorową   Szeroka  i  różnorodna  baza   gastronomiczna   Możliwość  zwiedzania  miasta  i   okolicy   Inne  spotkania  konf.  i   wydarzenia  biznesowe  w  tym   samym  czasie   Wiele  obiektów  kulturalno-­‐ rozrywkowych  w   miejscowości   Parki  i  tereny  „zielone”   Wiele  imprez  kulturalnych  i   sportowych  w  danej   miejscowości   Wiele  centrów  handlowych  w   miejscowości   Uczestnicy   Uczestnicy  z  org.   Uczestnicy     reprezentujący   non-­‐profit   ogółem   firmy   i  administracja     Uczestnik   bez   noclegu   Uczestnicy   korzystający   z  noclegu   3,82     3,99   3,37     4,02   3,39   3,63     3,60   3,72     3,58   3,75   3,59     3,63   3,48     3,54   3,71   3,48     3,38   3,71     3,41   3,62   3,23     3,27   3,12     3,22   3,24   3,13     3,09   3,23     3,08   3,24   2,98     3,00   2,92     2,94   3,07   2,98     2,95   3,04     2,96   3,02   2,77     2,70   2,97     2,86   2,58   2,71     2,75   2,62     2,72   2,69   2,45     2,45   2,46     2,47   2,41     Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne       32   Ponadto   zauważyć   można,   że   dla   delegatów   deklarujących   wydatki   na   nocleg   w   Katowicach   w  2018   roku,   ważniejsze   niż   dla   pozostałych   były:   dostęp   do   „szerokiej   bazy   noclegowej   (3,71),   „dostępności   komunikacją   zbiorową”   (3,62),   „możliwość   zwiedzania   miasta   i   okolicy”   (3,24)   oraz   inne  spotkania  konferencyjne  i  wydarzenia  biznesowe  w  mieście  w  tym  samym  czasie”  (3,07).     5.4.2 Określenie  poziomu  spełnienia  oczekiwań  delegatów  przez  miasto  Katowice  jako   miejscowość  konferencyjną       Delegaci   doceniają   miasto   Katowice   jako   destynację   atrakcyjną   na   spotkanie   biznesowe   przede   wszystkim   ze   względu   na:   „szeroką   i   zróżnicowaną   bazę   konferencyjną”   -­‐   3,92,   następnie   „dostępność   komunikacyjną   dla   dojazdu   samochodem   osobowym”   -­‐   w   ocenie   spełnienia   oczekiwań  uzyskał  ten  czynnik  średnią  wartość  3,79  (tab.  8).  Czynnik  „szeroka  i  zróżnicowana  baza   noclegowa”  –  3,69  (cecha  ta  uzyskała  w  2017  w  opinii  uczestników  ocenę  3,72).     Rozwój  hotelowej  bazy  noclegowej  w  mieście  może  być  niewystarczający  dla  rosnących  oczekiwań   uczestników  konferencji.     Tabela  8.  Ocena  atrakcyjności  Katowic  jako  miejsca  spotkań  w  świetle  badań  uczestników   spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  r.     Szeroka  i  zróżnicowana   baza  konferencyjna   dostępność  komunikacyjna   dla  dojazdu  samochodem   osobowym   Szeroka  i  zróżnicowana   baza  noclegowa   Szeroka  i  różnorodna  baza   gastronomiczna   dostępność  komunikacyjna   dla  dojazdu  komunikacją   zbiorową   Wiele  centrów   handlowych  w   miejscowości   Wiele  obiektów   kulturalno-­‐rozrywkowych   w  miejscowości   Możliwość  zwiedzania   miasta  i  okolicy   Wiele  imprez  kulturalnych   i  sportowych  w  danej   miejscowości   Uczestnicy   Uczestnicy  z  org.   Uczestnicy   non-­‐profit     reprezentujący   ogółem   firmy   i  administracja     Uczestnik   bez  noclegu   Uczestnicy   korzystający   z  noclegu   3,92     3,96   3,81     3,94   3,86   3,79     3,86   3,63     3,85   3,68   3,69     3,73   3,58     3,69   3,69   3,64     3,68   3,51     3,70   3,51   3,63     3,57   3,78     3,58   3,73   3,47     3,51   3,37     3,57   3,25   3,37     3,42   3,24     3,47   3,17   3,35     3,36   3,33     3,38   3,29   3,24     3,26   3,18     3,29   3,11   Parki  i  tereny  „zielone”   3,23     3,28   3,10     3,29   3,10   Inne  spotkania  konf.  i   wydarzenia  biznesowe  w   tym  samym  czasie   3,19     3,26   2,99     3,27   2,98     Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne       33   Analizując  wyniki  w  tab.  8,  zauważyć  można  ponadto,  że  uczestnicy  reprezentujący  firmy  wyżej  niż   pozostali     ocenili   miasto   Katowice   w   pod   względem   „dostępność   komunikacyjna   dla   dojazdu   samochodem   osobowym”   (3,86),   oraz   „szeroka   i  zróżnicowana   baza   noclegowa”   (3,73)   jak   i   „szeroka  i  różnorodna  baza  gastronomiczna”  (3,68).   Natomiast   uczestnicy   reprezentujący   organizacje   non-­‐profit   a   także   administracje   publiczną   najlepiej  ocenili  Katowice  za  „dostępność  komunikacyjną  komunikacją  zbiorową”  –  3,78.     A  uczestnicy  korzystający  z  noclegu  wyżej  niż  pozostali,  oceniają  Katowice  w  zakresie  „dostępności   komunikacją  zbiorową”  –  3,73.     Na   uwagę   zasługuje   fakt,   że   zarówno   w   średniej   ocenie   uczestników   ogółem,   jak   i   poszczególnych   podgrup   uczestników   (podobnie   jak   w   poprzednim   roku),   cecha   „wiele   centrów   handlowych   w  miejscowości”   w   Katowicach   otrzymuje   wyższe   oceny   niż   „Możliwość   zwiedzania   miasta   i   okolicy”,   „Wiele   imprez   kulturalnych   i   sportowych   w   danej   miejscowości”,   „Parki   i   tereny   „zielone”,  czy  też  „Inne  spotkania  konf.  i  wydarzenia  biznesowe  w  tym  samym  czasie”.     Oznaczać,  to  może,  iż  galerie  i  centra  handlowe  są  pewnym  sposobem  spędzania  czasu  wolnego   (po   konferencji   czy   też   innym   wydarzeniu   biznesowym)   uczestników   spotkań   biznesowych   w  Katowicach.     5.4.3 Silne  i  słabe  strony  miasta  Katowice  jako  miejsca  dla  uczestnictwa  w  spotkaniach   konferencyjnych  i  wydarzeniach  biznesowych     Silnymi  stronami  miasta,  jako  atrakcyjnej  destynacji  dla  uczestników  spotkań  konferencyjnych  są   te  cechy/atrybuty,  które  delegaci  wskazują  jako  bardzo  ważne  dla  nich  i  są  dobrze  spełnione  przez   destynację.   W   wyniku   różnicy   między   średnią   spełnienia   i   średnią   ważności,   cechy   te   otrzymają   wartość  dodatnią  (czyli  przekroczą  oczekiwania).     Miasto   Katowice   w   świetle   badań   uczestników   spotkań   konferencyjnych   w   2018   roku,   spełnia   oczekiwania   delegatów   niemal   pod   względem   każdej   ważnej   dla   delegatów   cechy   destynacji   konferencyjnej  (tab.  9).       Najważniejsza  dla  delegatów  „dostępność  komunikacyjna  dla  dojazdu  samochodem  osobowym”,   która   w   porównaniu   z   oceną   spełnienia   nieznacznie   odbiega   od   oczekiwań   (-­‐0,02).   Natomiast   „dostępność  komunikacyjna  dla  dojazdu  komunikacją  zbiorową”  przekroczyła  oczekiwania  o  0,15   (w  ocenach  na  pięciostopniowej  skali  Likerta).   W   pozostałych   cechach/atrybutach   destynacji   atrakcyjnej   dla   delegatów,   Katowice   przekroczyły   oczekiwania  delegatów.  Najbardziej  w  przypadku  cech:  „wiele  centrów  handlowych”  –  wynik  był   1,02;  a  w  przypadku  cech:  „Wiele  imprez  kulturalnych  i  sportowych  w  danej  miejscowości”  –  0,53,   „Wiele   obiektów   kulturalno-­‐rozrywkowych   w   danej   miejscowości”   –   0,36;   oraz   „Parki   i   tereny   zielone”  -­‐  0,46.       34   Istniejąca  w  mieście  Katowice  „Szeroka  i  zróżnicowana  baza  noclegowa”  w  opinii  ogółu  badanych   osób,  spełnia  oczekiwania  uczestników  konferencji  i  innych  wydarzeń  biznesowych.       Tabela  9.  Cechy  miasta  Katowice  przekraczające  oczekiwania  uczestników  spotkań   konferencyjnych  w  2018  r.     dostępność  komunikacyjna  dla   dojazdu  samochodem  osobowym   Szeroka  i  zróżnicowana  baza   konferencyjna   Szeroka  i  zróżnicowana  baza   noclegowa   dostępność  komunikacyjna  dla   dojazdu  komunikacją  zbiorową   Szeroka  i  różnorodna  baza   gastronomiczna   Możliwość  zwiedzania  miasta  i   okolicy   Inne  spotkania  konf.  i  wydarzenia   biznesowe  w  tym  samym  czasie   Wiele  obiektów  kulturalno-­‐ rozrywkowych  w  miejscowości   jak  ważne  są  poniższe   cechy  dla  delegatów?   jak  miasto  Katowice   spełnia  te  cechy?   Katowice  miasto   konferencyjne  -­‐  wynik   3,82   3,79   -­‐0,02   3,63   3,92   0,29   3,59   3,69   0,10   3,48   3,63   0,15   3,23   3,64   0,41   3,13   3,35   0,22   2,98   3,19   0,20   2,98   3,37   0,39   2,77   3,23   0,46   2,71   3,24   0,53   2,45   3,47   1,02   Parki  i  tereny  „zielone”   Wiele  imprez  kulturalnych  i   sportowych  w  danej  miejscowości   Wiele  centrów  handlowych  w   miejscowości   Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     Interesujących   informacji   na   temat   percepcji   miasta   Katowice   u   delegatów,   dostarczają   dwa   pytania  otwarte  zamieszczone  w  kwestionariuszu.     Na   pytanie   „Co   podobało   się   Panu/Pani   najbardziej   w   Katowicach?”   poniżej   przedstawiono   najczęściej  powtarzające  się  odpowiedzi:     • 31,4%  -­‐  „MCK”,  „Spodek”,  „NOSPR”,  "Strefa  kultury"   • 15,2%  -­‐  "Nowoczesność  miasta",  "Nowa  infrastruktura",  "rozmach  inwestycji"   • 12,0%  -­‐  „centrum  miasta”,  „Rynek”   • 11,5%  -­‐  "możliwość  dojazdu",  "łatwy  dojazd"   • 5,2%  -­‐  "konferencja",  "organizacja  konferencji"   • 5,2%  -­‐  "baza  gastronomiczna  w  mieście"   • 3,7%  -­‐  "galerie  handlowe"   • 3,1%  -­‐  "hotel"   • 3,1%  -­‐  "muzeum  -­‐  kopalnia  Guido"   • i  inne:  „niskie  koszty/ceny”,  „bezpieczeństwo”       35   Przyjeżdżający   do   Katowic   zauważają   i   bardzo   pozytywnie   oceniają   zmiany   przestrzeni   miejskiej,   szczególnie  w  centrum  miasta,  co  podkreślili  wskazując  na  „Strefę  kultury”,  czy  też  „nowoczesność   miasta”,  czy  też  „centrum  miasta”  i  „Rynek”.   Interesujące   jest   wskazanie   badanych   osób   na   „muzeum   –   kopalnia   Guido”   jako   miejsce,   które   szczególnie  podobało  się  gościom  w  Katowicach.     Natomiast  kolejne  pytanie  otwarte  podpowiada  co  można  poprawić,  a  brzmiało  „Co  poprawiłby   Pan/Pani  w  Katowicach?”,  poniżej  przedstawiono  najczęstsze  odpowiedzi:   • 28,6%   -­‐  "więcej  miejsc  parkingowych"   • 14,3%   -­‐  "zła  jakość  powietrza"   • 13,3%   -­‐  "korki  na  drogach"   • 7,6%   -­‐  "jakość  dróg  i  ulic"   • 6,7%   -­‐  "komunikacja  publiczna"   • 4,8%   -­‐  "oznakowanie  dojazdu"   • 3,8%   -­‐  "za  mało  miejsc  noclegowych  w  mieście"     Z   analizy   tego   pytania   wynika,   że   delegaci   zwracają   szczególną   uwagę   na   sprawną   dostępność   komunikacyjną  do  miasta,  a  także  jakość  powietrza.  Podróż  uczestników  konferencji,  szczególnie   tych   podróżujących   samochodem   osobowym,   powinna   być   zakończona   sprawnym   zaparkowaniem  samochodu.   Wskazanie  3,8%  delegatów  „za  mało  miejsc  noclegowych  w  mieście”  może  to  być  spowodowane   rosnącą  liczbą  dłuższych  niż  jeden  dzień  wydarzeń  biznesowych  oraz  ogólną  liczbą  uczestników,  z   których  część  zainteresowana  jest  noclegiem.     Należy  pamiętać  o  tym,  iż  ponad  200  hoteli  znajduje  się  w  województwie  śląskim,  w  dostępności   samochodem  osobowym  w  czasie  do  1  godziny  od  centrum  Katowic.       Interesujące,   szczególnie   dla   organizatorów   spotkań   konferencyjnych   jak   i   innych   wydarzeń   biznesowych,   może   być   wskazanie   głównego   źródła   informacji   o   konferencjach,   w   których   uczestniczyli  badani  delegaci  w  Katowicach  (tab.  10).     Tabela  10.  Główne  źródło  informacji  o  spotkaniu  konferencyjnym   Odsetek  wskazań   Źródło  informacji   26,4%   „e-­‐mail  zaproszenie”   23,6%   „witryna  internetowa  konferencji”   23,1%   „od  innego  pracownik  mojej  firmy”   15,3%   "od  znajomych"   3,7%   „social  media”  (facebook,  linkedin)   1,2%   „poprzednia  edycja  konferencji”   inne  (w  tym  m.in.:  newsleter  organizatora,  publikacje  branżowe,   6,6%   sponsor,  reklama,  inne  konferencje,  reklama  w  radio,  billboard)     100,0%     Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne         36   Badania   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   wydarzeń   biznesowych   w   Katowicach   w   2018   r.   wskazują,   iż   głównym   źródłem   informacji   o   wydarzeniu   jest   „zaproszenie   wysyłane   pocztą   elektroniczną”,  kolejnym  „witryna  internetowa  konferencji”,  oraz  „inni  pracownicy  w  firmie”  oraz   „znajomi”  (tab.  10).       Wyniki   zamieszczone   w   tab.   10,   wskazują   na   duże   znaczenie   elektronicznych   sposobów   komunikacji   z   uczestnikami   spotkań   biznesowych   oraz   kontaktu   bezpośredniego   osobowego   i  nieosobowego  („poczta  elektroniczna,  „newsletter”,  „social  media”).       Wykorzystanie  tych  form  promocji  powinno  stanowić  szczególną  troskę  organizatorów  wydarzeń   jak  i  administracji  miasta  zainteresowanego  promocją  destynacji  poprzez  wydarzenia.   Zawarte   na   witrynach   internetowych   konferencji   informacje   powinny   być   aktualne.   Opisy   wydarzenia   tam   zamieszczone,   powinny   odnosić   się   także   do   obiektu   w   którym   planowane   jest   wydarzenie  jak  i  miasta  i  dostępności  różnymi  środkami  komunikacji.     5.5 Struktura  i  wielkość  wydatków  uczestników  spotkań  konferencyjnych   w  Katowicach     Wszyscy   uczestnicy   spotkań   konferencyjnych   biorących   udział   w   badaniu   (w  czasie   pobytu   na   konferencji)  poproszeni  byli  o  podanie  struktury  poniesionych  wydatków.  Uwzględniając  wszystkie   uczestniczące  w  badaniu  osoby  (336  osób),  średnia  kwota  wydatków  poniesionych  w  Katowicach,   na  różne  usługi  i  dobra  materialne,  w  przeliczeniu  na  jedna  osobę  wyniosła  418,31  zł.   Przy  czym  należy  zaznaczyć,  iż:   - 54,5%  uczestników  badania  nie  zadeklarowało,  żadnej  kwoty  wydanej  w  Katowicach,   - 31,8%   delegatów   uczestniczących   w   badaniu   zadeklarowało   wydatki   na   nocleg   w   związku   z  udziałem  w  bieżącym  spotkaniu  konferencyjnym     Duży  udział  (54,5%)  delegatów,  którzy  nie  zadeklarowali  żadnych  wydatków  w  Katowicach  może   być   spowodowany   bliską   odległością   Katowic   od   ich   miejsca   zamieszkania(znaczący   udział   delegatów  z  województwa  śląskiego  –  patrz  rys.  11.),  a  zatem  realizacją  przez  nich  zakupów  dóbr  i   usług   wcześniej   lub   po   spotkaniu   konferencyjnych   w   innym   („swoim”)   mieście   lub     zakupem   w   Katowicach  tylko  paliwa,  jak  i  krótkim  pobytem  (4  do  8  godzin)  w  mieście  Katowice.     31,7%   uczestników   badania   zadeklarowało   wydatki   poniesione   na   nocleg   w   Katowicach,   w  związku  z  bieżącą  konferencją,  o  średniej  wartości    715,68  zł  na  osobę.     Natomiast   średnie   wydatki   ogólne   (obejmujące   także   inne   koszty   pobytu)   w   grupie   badanych,   którzy  nocowali  w  Katowicach  w  czasie  pobytu  na  konferencji,  razem  z  kosztem  noclegu  wyniosły   1  229,64  zł  (w  2017  r.  było  to  628,00  zł)35.     35   Taki   znaczy   wzrost   rok   do   roku   (o   95,8%)   łącznych   wydatków   osób   nocujących   w   Katowicach   wynika   z   wydłużającego   się   czasu   pobytu   osób   nocujących   w   Katowicach   (średnia   w   okresie   badan   2,69   doby)   oraz   rosnącego   udziału   gości   z   zagranicy   w   realizowanych   na   terenie   miasta   Katowice   spotkaniach   konferencyjnych  i  próbie  badawczej.     37   Uwzględniając   średni   czas   pobytu   w   Katowicach   uczestnika   konferencji   ponoszącego   koszty   noclegu  (2,69  dnia),  można  przyjąć,  że  delegaci  nocujący  na  jeden  dzień  wydali  w  2018  roku  około   456,84  zł  w  tym  na  nocleg  256,90  zł  (w  2017  roku  koszt  noclegu  to    było  230,10  zł,  zatem  jest  to   wzrost   r/r   o   15,60%).   Natomiast   jedna   konferencja   w   Katowicach   to   1,32   dnia,   w   związku   z   tym   można  przyjąć,  że  nocujący  w  Katowicach  uczestnik  konferencji  wydal  średnio  w  Katowicach  około   603,03  zł.       Delegaci,  którzy  zadeklarowali   jakiekolwiek  wydatki  poniesione  w  Katowicach,  ale  nie  skorzystali   z  noclegu,   wydali   średnio   w   Katowicach   157,01  zł   (w   2017   r.   było   to   141,13   zł,   czyli   wzrost   o   11,25%).     Przy   czym   63,8%,   osób   grupie   badanych   „bez   noclegu”   nie   zadeklarowało   żadnych   wydatków   w  Katowicach.   Oznacza   to,   że   średnia   wydatków   wszystkich   uczestników   badania   nienocujących   w  Katowicach   wyniosła   na   jeden   dzień   konferencyjny   w   2018   roku   wyniosła   56,91   zł   (w   2017   r.   było  to  55,09  zł).     Uwzględniając  strukturę  wydatków  badanych  delegatów  nie  nocujących  w  2018  r.  w  Katowicach   (tab.   11)   zauważyć   można,   że   uczestnicy   ci   najwięcej   wydają   na   zakupy   w   galeriach   handlowych   32,7%   z   całkowitych   łącznych   swoich   wydatków,   a   następnie   na   usługi   gastronomiczne   (32,1%   -­‐   razem  usługi  gastronomiczne  w  obiekcie  konferencyjnymi,  jak  i  poza  obiektem).   Natomiast   analiza   struktury   łącznych   wydatków   badanych   delegatów   nocujący   w   Katowicach   pozwala  stwierdzić,  że  wydatki  na  nocleg  stanowiły  w  2018  roku  średnio  58,4%  z  wszystkich  jakie   ponieśli   w   Katowicach.   Wydatki   na   zakupy   osób   nocujących   stanowiły   10,5%;   a   na   usługi   gastronomiczne  w  obiekcie,  jaki  poza  nim  wydali  łącznie  16,0  %.   .   Tabela  11.  Struktura  całkowitych  wydatków  uczestników  spotkań  konferencyjnych   poniesionych  w  Katowicach  w  2018  r.   Struktura  wydatków   delegatów  bez  noclegu     usługi  noclegowe   usługi  gastronomiczne  w  obiekcie   konferencyjnym   usługi  gastronomiczne  poza   obiektem  konferencyjnym   dodatkowe  opłaty  i  materiały   konferencyjne   transport  lokalny  w  miejscowości   docelowej  (np.  MZK,  TAXI)   rekreacja  i  rozrywka  w  czasie   wolnym  w  obiekcie  konf.   rekreacja  i  rozrywka  w  czasie   wolnym  w  Katowicach   zakupy  w  galeriach,  centrach  i   ulicach  handlowych   parking   Suma   Struktura  wydatków  osób   korzystający  z  noclegu   0,0%   58,2%   19,6%   5,4%   15,5%   10,6%   9,9%   4,1%   11,7%   4,6%   5,3%   1,4%   8,9%   5,1%   32,7%   10,5%   0,0%   0,1%   100,0  %     100,0  %     Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     38      Należy   zwrócić   uwagę,   że   badani   uczestnicy   spotkań   konferencyjnych   wykazywali   także   zróżnicowaną  skłonność  do  ponoszenia  różnych  wydatków  w  Katowicach  (tab.  12).     W   przypadku   uczestników   spotkań   konferencyjnych,   którzy   nie   nocowali   w   trakcie   konferencji   w  Katowicach,  17,5%  z  nich  wydało  na  usługi  gastronomiczne  w  obiekcie  konferencyjnym  średnio   63,83   zł,   a   17,0%   z   nich   wydawało   na   usługi   gastronomiczne   poza   obiektem   konferencyjnym   średnio  51,79  zł.  Najwyższą  średnią  kwotę  -­‐  213,20  zł  uczestnicy  nienocujący  wydawali  na  zakupy   w  galeriach,  centrach  i  ulicach  handlowych.  Przy  czym  9,4%  z  nich  wykazało  te  wydatki.     W   przypadku   uczestników   spotkań   konferencyjnych,   którzy   skorzystali   z   noclegu   w   trakcie   konferencji   w   Katowicach,   46,7%   z   nich   wydało   na   usługi   gastronomiczne   w   obiekcie   konferencyjnym   średnio   141,00   zł,   a   78,5%   na   usługi   gastronomiczne   poza   obiektem   konferencyjnym  -­‐  średnio  166,37  zł.   Łączny  koszt  noclegów  w  okresie  prowadzonych  badań  (październik  i  listopad)  jakie  ponosili   delegaci  to  średnio  715,68  zł.  Przy  czym  średnio  jeden  delegat  nocujący  poniósł  był   zakwaterowany  w  Katowicach  na  2,69  doby.   Najwyższą  średnią  kwotę  uczestnicy  nocujący  w  Katowicach  wydawali  na  „materiały   konferencyjne”  –  średnio  319,16  zł  (15,9%  nocujących  uczestników)  oraz  na  „zakupy  w  galeriach,   centrach  i  ulicach  handlowych  -­‐  średnio  314,77  zł  (41,1  %  z  nich  wykazało  że  poniosło  takie   koszty).     Tabela  12.  Skłonność  uczestników  spotkań  konferencyjnych  do  ponoszenia  wydatków  wg   rodzaju  kosztów  wraz  ze  ich  średnią  wartością  tych  wydatków  w  Katowicach  u   osób,  które  je  zadeklarowały  w  2018  r.       Uczestnicy  bez  noclegu   Średnia  wielkość   Odsetek  uczestników   wydatków  tych  co   ponoszących  te     je  ponieśli  (w  zł)   wydatki  w  tej  grupie   usługi  noclegowe   0,00   0,0%   usługi  gastronomiczne  w   obiekcie  konferencyjnym   63,83   17,5%   usługi  gastronomiczne  poza   obiektem  konferencyjnym   51,79   17,0%   materiały  konferencyjne   117,73   4,8%   40,38   11,4%   98,57   3,1%   96,67   5,2%   213,20   8,7%   0,00   0,0%   transport  lokalny  w   miejscowości  docelowej  (np.   MZK,  TAXI)   rekreacja  i  rozrywka  w  czasie   wolnym  w  obiekcie  konf.   rekreacja  i  rozrywka  w  czasie   wolnym  w  Katowicach   zakupy  w  galeriach,  centrach  i   ulicach  handlowych   parking     Uczestnicy  z  noclegiem   Średnia  wielkość   wydatków  tych  co   je  ponieśli  (w  zł)   Odsetek  uczestników   ponoszących  te   wydatki  w  tej  grupie   715,68   100,0%   141,00   46,7%   166,37   78,5%   319,12   15,9%   105,93   53,3%   80,22   21,5%     191,14   32,7%     314,77   41,1%   60,00   1,9%                 Źródło:  K.  Cieślikowski  -­‐  badania  własne     39      Uczestnicy  nocujący  stanowią  bardzo  atrakcyjną  grupę  docelową  dla  wielu  podmiotów  rynkowych   funkcjonujących   w   Katowicach.   Wykazywali   oni   bowiem   większą   skłonność   do   wydatków   także   na   usługi  taksówkarskie,  rekreacje  w  czasie  wolnym,  i  inne  (zob.  tab.  12).   Jeżeli  uwzględni  się,  że  rosnący  udział  gości  z  zagranicy,  którzy  zazwyczaj  zostają  dłużej  w  mieście  i   gotowi   są   ponosić   większe   koszty   niż   goście   krajowi,   to   rosnące   wydatki   osób   nocujących   mogą   być  bardzo  istotne  także  w  następnych  latach.         40      Podsumowanie     W  2018  roku  w  Katowicach  łączna  liczba  spotkań  konferencyjnych  i  innych  wydarzeń  biznesowych   wyniosła  6  170.  W  tym  26,1  %  z  nich  (czyli  1  609)  trwało  dwa  dni  lub  dłużej.   Ponadto,   należy   zauważyć,   że   5   311   spotkania   biznesowe   zrealizowano   w   hotelach   (86,1%   z  ogólnej  liczby  w  Katowicach)  pozostała  część  w  innych  obiektach.   W   porównaniu   do   roku   2017   (gdy   odnotowano   6   334   spotkania)   łączna   liczba   spotkań   konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  2018  roku  jest  mniejsza  o  164  spotkania  biznesowe,   co  oznacza  nieznaczny  spadek  liczby  takich  wydarzeń  w  mieście  Katowice  o  2,59%  r/r.     W  2018  roku  spadła  także  liczba  uczestników  takich  spotkań  w  Katowicach,  z  826  883  osób  w  roku   2017  do  757  630  osób  w  2018  roku  (czyli  o  -­‐  8,4  %).     Całkowita  liczba  dni  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  roku  wyniosła  8  123,  czyli  średni  czas   trwania  konferencji  i  innych  wydarzeń  biznesowych  wyniósł  1,32  dnia  (na  tym  samym  poziomie   co  rok  wcześniej).     Najwięcej   spotkań   konferencyjnych   i   innych   wydarzeń   biznesowych,   jak   i   dni   konferencyjnych   odnotowano   w   październiku.   Natomiast   najwięcej   uczestników   takich   wydarzeń   odwiedziło   Katowice  w  lutym  2018  r.       W   Międzynarodowym   Centrum   Kongresowym   (MCK)   w   Katowicach   (największej   zadaszonej   powierzchni   konferencyjnej   w   Polsce)   w   2018   roku   zrealizowano   212   spotkania   konferencyjne   i  inne  biznesowe,  w  których  wzięło  udział  497  976  osób.   W   dwa   weekendy   (od   24   do   25  lutego   oraz   od   2   do   4   marca   2018)   w   Międzynarodowym   Centrum   Kongresowym  i  Hali  Spodek,  zrealizowano  największe  wydarzenie  biznesowe  w  Polsce  w  2018  r.  -­‐   Międzynarodowe   Targi   Gier   Komputerowych   i   Oprogramowania   Intel   Extreme   Masters   (IEM).   Wydarzenie  to  odwiedziło  w  2018  roku  169  tys.  osób.       Jednak   najbardziej   znaczącym   dla   gospodarki   turystycznej   miasta   i   regionu   wydarzeniem   biznesowym  była  zrealizowana  w  Katowicach  pod  koniec  roku  2018  (w  dniach  od  2-­‐go  do  16-­‐go   grudnia)   Międzynarodowa   Konferencja   COP24   czyli   „24.   Sesja   Konferencji   Stron   Ramowej   Konwencji   Narodów   Zjednoczonych”   w   sprawie   zmian   klimatu.   Wzięło   w   niej   udział   ponad   20   tysięcy   osób   z   200   krajów   członkowskich   ONZ,   którzy   wzięli   udział   w   ponad   2   120   spotkaniach   i   wydarzeniach   towarzyszących.   Część   z   nich   przyjechała   z   osobami   towarzyszącymi.   Wszyscy   wygenerowali  znaczny  popyt  na  usługi  noclegowe,  gastronomiczne,  przewozowe,  i  inne.   Wydarzenie   to   przyczyniło   się   także   znacząco   do   poprawy   wyników   finansowych   hoteli   w  Katowicach,  ale  także  i  poza  Katowicami  (np.  w  miastach  aglomeracji  katowickiej  60-­‐80%  gości   w  hotelach  w  czasie  COP24  było  zaangażowanych  w  to  wydarzenie).         41   Licznym   międzynarodowym   wydarzeniom   biznesowym   w   Katowicach,   towarzyszą   także   zmiany   w  wydatkach.   Obserwując   średnie   wydatki   uczestnika   spotkania   konferencyjnego   należy   podkreślić,  że  ogólne  wydatki  badanego  delegata  korzystającego  z  noclegu  w  Katowicach  w  2018   r.   wyniosły   średnio   1   229,64   zł   (w   tym   na   noclegi   715,68   zł).   Przy   czym   średni   pobyt   nocującego   w   Katowicach   to   2,69   doby,   zatem   koszt   jednego   noclegu   wyniósł   256,90   zł   (a   w   2017   r.   było   to   230,10  zł  na  jeden  nocleg  -­‐    jest  to  wzrost  o  15,6%  r/r).     Uczestnicy  spotkań  konferencyjnych,  nie  nocujący  w  trakcie  pobytu  w  Katowicach,  a  deklarujący   wydatki,  wydali  w  mieście   średnio   157,01   zł  (w  2017  roku  było  to  141,13  zł,  zatem  jest  to  wzrost   r/r  o  11,25%),   Przy   czym   uśredniona   kwota   z   wydatków   uwzględniająca   wszystkich   uczestników   spotkań   konferencyjnych   niekorzystających   z   noclegów   (razem   z   tymi   osobami,   które   w   ogóle   nic   nie   wydawały  w  Katowicach)  wyniosła  w  2018  r.  w  trakcie  jednej  konferencji  56,91  zł  na  osobę.     Ponadto   24,6   %   z   ogólnej   liczby   spotkań   konferencyjnych   w   Katowicach,   w   których   uczestniczyli   w  ciągu  całego  roku  2018  badani  delegaci,  zrealizowane  było  przez  nich  z  noclegiem  (rys.  15.).       Przy   czym   osoby   na   badane   konferencjach   realizowanych   w   hotelach   zadeklarowały,   iż   26,5%   konferencji   w   Katowicach   odbyli   z   noclegiem,   a   osoby   badane   w   centrach   konferencyjnych   innych   wskazały,  że  konferencje  z  noclegiem  w  Katowicach  stanowiły  12,7%  ich  spotkań  konferencyjnych.     Mając   ogólną   liczbę   uczestników   wydarzeń   biznesowych   w   Katowicach,   z   podziałem   ich   na   uczestników   w   hotelach   i   centrach   kongresowych,   a   także   średnie   ich   wydatki,   gdy   nocują   w   Katowicach,   jak   i   gdy   nie   nocują,   można   oszacować   całkowitą   kwotę   wydatków   uczestników   spotkań  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  r.     Zatem,   w   2018   roku   całkowite   wydatki   uczestników   spotkań   konferencyjnych   i   innych   wydarzeń   poniesione   przez   nich   w   Katowicach   wyniosły   niemal   190   mln   zł   (187  232  799,85   zł)   a   to   oznacza  wzrost  r/r    o  34,53  %  (  z  kwoty  139  176  238,87  zł  w  2017  r.).     W   świetle   badań   uczestników   spotkań   konferencyjnych,   Katowice   są   miastem,   które   spełnia   wymagania  delegatów  dla  organizacji  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych.   Wraz   z   rozwojem   popytu   na   te   spotkania   rozwija   się   także   baza   noclegowa   w   mieście,   „przyciągane”   są   coraz   bardziej   znaczące   międzynarodowe   spotkania   konferencyjne   i  przygotowywane   są   kolejne   inwestycje   infrastrukturalne   poprawiające   m.in.   dostępność   komunikacyjną   Katowic   (budowa   centrów   przesiadkowych,   czy   też   przebudowa   kilku   węzłów   drogowych.   Rozwój   turystyki   biznesowej   może   sprzyjać   rozwojowi   wielu   różnych   podmiotów   usługowych  w  Katowicach,  z  których  korzystają  zarówno  odwiedzający,  jak  i  mieszkańcy.   Spotkania   konferencyjne   i   inne   wydarzenia   międzynarodowe,   rotujące   co   roku   w   innym   kraju,   z   dużą   liczbą   uczestników   z   co   najmniej   5   krajów,   wydają   się   szczególnie   interesujące   dla   miasta.   Uczestnicy   z   zagranicy   przyjeżdżają   na   dłuższe   pobyty   i   korzystają   z   dużej   liczby   różnych   usług,   generując  kilkukrotnie  wyższe  wydatki  w  mieście  niż  gość  krajowy.       42   Materiały  źródłowe     Raporty  i  opracowania     • Atrakcyjność  inwestycyjna  województw  i  podregionów  Polski  2016.  Red.:  S.  Szultka,   IBnGR,  Gdańsk,  Fundacja  Konrada  Adenauera  w  Polsce,  Warszawa  2016   • Cieślikowski  K.:  Zarządzanie  turystyką  biznesową.  Wybrane  aspekty  globalne  i  lokalne.   AWF  Katowice  2015   • Cieślikowski  K.:  Meetings  Industry  in  Second  Tier  Cities.  Innovative  (Eco-­‐)  Technology,   Entrepreneurship  and  Regional  Development.  Conference  proceedings,  2018,  Nr  2.   • Davidson  R.,  Cope  B.:  Turystyka  biznesowa.  Konferencje,  podróże  motywacyjne,  wystawy,   turystyka  korporacyjna.  Polska  Organizacja  Turystyczna,  Warszawa  2003   • Global  Report  on  the  Meetings  Industry,  UN  WTO,  Madrid  2014   • ICCA  Statistics  Report  2016,  ICCA,  Amsterdam  2016   • International  Meetings  Statistics  Report  58th  edition.  Union  of  International  Associations   (UIA),  Brussels  2018   • Measuring  the  Economic  Importance  of  the  Meetings  Industry.  Developing  a  Tourism   Satellite  Account  Extension.  UN  WTO,  Madrid  2006   • Report.  Demographia  World  Urban  Areas.  14th  Annual  Edition:  201804.  Belleville  2018   • The  INRIX  2018  Global  Traffic  Scorecard   • The  International  Association  Meetings  Market  2016.  ICCA  Statistics  Report.  ICCA,   Amsterdam  2018   • World  Travel  &  Tourism  Economic  Impact  2017.  World  Travel  &  Tourism  Council,  London   2018       43      Witryny  internetowe     • http://ekmsp.eu   • http://ksse.com.pl     • http://pl.invest.katowice.eu   • http://www.convention.katowice.eu     • https://www.e-­‐hotelarz.pl   • https://www.fitchratings.com   • https://www.hrs.com   • https://www.katowice-­‐airport.com     • https://www.katowice.pro   • https://www.rp.pl   • https://www.rynek-­‐lotniczy.pl   • https://www.tomtom.com   • https://www.fitchratings.com     • https://www.hrs.com     • https://www.katowice-­‐airport.com   • https://www.tomtom.com   • www.stat.gov.pl   • www.strglobal.com       44   Spis  tabel     Tabela  1.  Hotele  w  Katowicach  w  2018  r.  ..........................................................................................  7   Tabela  2.  Sezonowość  na  rynku  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w   2018  roku  .........................................................................................................................  18   Tabela  3.  Średnia  liczba  spotkań  konferencyjnych  delegatów  w  2018  r.  wg  rodzaju  organizacji  ....  28   Tabela  4.  Trendy  w  aktywność  delegatów  na  rynku  spotkań  konferencyjnych  w  2018  r.  ..............  28   Tabela  5.  Wykorzystanie  środków  transportu  przez  różne  grupy  delegatów  –  uczestników  spotkań   konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r.  ........................................................................  29   Tabela  6.  Oficjalne  i  nieoficjalne  motywy  uczestnictwa  w  spotkaniach  konferencyjnych  w  2018  r.  .........................................................................................................................................  30   Tabela  7.  Atrybuty  miejscowości  konferencyjnej  w  świetle  badań  uczestników  spotkań   konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  r.  ................................  32   Tabela  8.  Ocena  atrakcyjności  Katowic  jako  miejsca  spotkań  w  świetle  badań  uczestników  spotkań   konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  r.  ................................  33   Tabela  9.  Cechy  miasta  Katowice  przekraczające  oczekiwania  uczestników  spotkań   konferencyjnych  w  2018  r.  ...............................................................................................  35   Tabela  10.  Główne  źródło  informacji  o  spotkaniu  konferencyjnym  ................................................  36   Tabela  11.  Struktura  całkowitych  wydatków  uczestników  spotkań  konferencyjnych  poniesionych  w   Katowicach  w  2018  r.  .......................................................................................................  38   Tabela  12.  Skłonność  uczestników  spotkań  konferencyjnych  do  ponoszenia  wydatków  wg  rodzaju   kosztów  wraz  ze  ich  średnią  wartością  tych  wydatków  w  Katowicach  u  osób,  które  je   zadeklarowały  w  2018  r.  ..................................................................................................  39           45   Spis  rysunków     Rys.  1.  Turystyka  biznesowa  a  podróże  służbowe  ...........................................................................  12   Rys.  2.  Struktura  spotkań  konferencyjnych  i  innych  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  latach   2012  –  2018  z  uwzględnieniem  czasu  ich  trwania  .................................................................  15   Rys.  3.  Struktura  spotkań  konferencyjnych  i  innych  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  latach   2012  –  2018  z  uwzględnieniem  obiektu  konferencyjnego  ....................................................  16   Rys.  4.  Rozkład  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  roku.  ...  17   Rys.  5.  Rozkład  ogólnej  liczby  uczestników  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach  w  2018  r.  ........  18   Rys.  6.  Rozkład  dni  konferencyjnych  w  Katowicach  w  2018  r.  ........................................................  19   Rys.  7.  Liczba  uczestników  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach   w  latach  od  2012  do  2018  .....................................................................................................  20   Rys.  8.  Struktura  uczestników  spotkań  konferencyjnych  i  wydarzeń  biznesowych  w  Katowicach   w    2018  z  uwzględnieniem  obiektu  konferencyjnego.  ..........................................................  20   Rys.  9.  Struktura  uczestników  badania  wg  wieku  ............................................................................  23   Rys.  10.  Struktura  uczestników  spotkań  konferencyjnych  wg  rodzaju  organizacji,  którą   reprezentują  ..........................................................................................................................  24   Rys.  11.  Struktura  badanych  uczestników  spotkań  konferencyjnych  według  płci  ...........................  24   Rys.  12.  Rozkład  terytorialny  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  ......................  25   Rys.  13.  Struktura  badanych  uczestników  spotkań  konferencyjnych  z  uwzględnieniem  kosztów   noclegu  w  Katowicach  ...........................................................................................................  25   Rys.  14.  Struktura  wszystkich  spotkań  konferencyjnych,  w  których  brali  udział  w  2018  r.  uczestnicy   badania  ze  względu  na  lokalizację  konferencji  ......................................................................  27   Rys.  15.  Struktura  wszystkich  spotkań  konferencyjnych  w  2018  r.  zrealizowanych  w  Katowicach   przez  uczestników  badania  ze  względu  na  nocleg.  ...............................................................  27   Rys.  16.  Struktura  uczestników  spotkań  konferencyjnych  w  Katowicach  ze  względu  na   wykorzystane  na  przyjazd  środki  transportu  w  2018  r.  .........................................................  29           46   Dane  kontaktowe  Convention  Bureau  Katowice       Convention  Bureau  Katowice   convention@katowice.eu     Międzynarodowe  Centrum  Kongresowe   Plac  Sławika  i  Antalla  1,  40-­‐005  Katowice     Janusz  Nowak   tel.  +48  32  253  93  96   tel.  +48  506  755  013   janusz.nowak@katowice.eu     Robert  Torka   tel.  +48  504  787  054       Adres  do  korespondencji:   Urząd  Miasta  Katowice   ul.  Młyńska  4,  40-­‐098  Katowice     47