Afrika Sineması

Afrika Sinemasıyla ilgili bu yazı Haziran 2017'de Hece Dergisi'nin Afrika Özel Sayısı'nda yayımlanmıştır. Yazı, Ahmet Sait Akçay'ın editörlüğünde 2 cilt halinde çıkan ve tamamı 1176 sayfa olan özel sayının 2. cildinin 1047-1088. sayfalarındadır.

Siyah Afrika sinemasının serencamını 1950 sonlarından itibaren izlemeye başlayacağız, evet ama bundan önce; unuttukları veya kasten unutturulan geçmişlerini sinemada keşfettikleri 1200’lü yıllara kadar geri döneceğiz. Kolonyal tecrübenin, libidinal ve ‘brutal’ enerjisinin Afrika topraklarında pervasızca yüzdüğü, uçuştuğu, süründüğü ve en sıradan uygulamalarının sergilendiği ilk yüzyıllarından başlayarak daha sofistikeleşmiş neokolonyal ve postkolonyal dönemlere kadar merceklerimizi odaklayacağız. 1950-60’lardaki bağımsızlık savaşımlarıyla kalkışan Afrika topluluklarının, sonrasında çelişkili ulus olma süreçleriyle paralel ilerleyen sinema üretme süreçlerine tek tek filmler üzerinden bakmaya çalışacağız. Ama son sahneyi baştan gösterelim, bugün sinema ne durumda Afrika’da?

Afrika sineması, dünya sinema tarihi açısından farklı bir yerde durmaktadır. Bu farkın kökenleri 1960'larda oluşmaya başlayan sömürgecilikten kurtulma sürecinden ve aykırı sinema hareketlerinden kaynaklanmaktadır. Bu tez çalışması Afrikalı yönetmenlerin yapıtlarındaki kolonyal dönem mirasının etkisi ve buna bağlı olarak direniş biçimlerinin de tepkisel üretimi irdelemektedir. Afrika sineması toplumsal tabanlı bir sinemadır. Sömürülen geçmişi, göç olgusu, azgelişmişliği, bağımsızlık mücadeleleri, diktatörlükler ve toplumsal baskılar gibi toplumsal hayatı etkileyen faktörler Afrika sinemasının yönünü çizmesini sağlamıştır. Bu çalışmada, kolonyal dönemdeki batılı ülkelerin sömürgeci idare şekillerine karşı farklı tarzda başkaldırıları barındıran Afrika sinemasının önemli yönetmenlerinin yapıtları kronolojik olarak işlenmiştir. Çalışmanın sonucunda Afrika sinemasında kolonyal ile postkolonyal dönem arasında kültürel, politik ve tarihsel bir ilişkinin varlığı gözlemlenmiştir.