Öz XV. yüzyıl başında Anadolu hakimiyetini fiilen sağlamış olan Osmanlılar diğer Türk beyliklerinden güçlü olmalarına rağmen kurdukları hakimiyeti meşrulaştıracak tarihi veya İslami bir şecereden yoksundular. Bu yüzden meşruiyetlerini... more
Öz XV. yüzyıl başında Anadolu hakimiyetini fiilen sağlamış olan Osmanlılar diğer Türk beyliklerinden güçlü olmalarına rağmen kurdukları hakimiyeti meşrulaştıracak tarihi veya İslami bir şecereden yoksundular. Bu yüzden meşruiyetlerini soylarından ziyade yaptıkları başarılı gaza faaliyetlerine dayandırıyorlardı. Bu gaza faaliyetleri sonucunda Osmanlılar İslam hakimiyetini Tuna Nehri'ne dayandırmışlar ve bu süreçte haçlıları tekrar tekrar yenilgiye uğratmışlardı. Osmanlıya saldıran Timur, İslam dünyasının batı ucunda gazayla meşgul olan bir devleti arkadan vurmakla ve İslam'ın yayılışını sekteye uğratmakla suçlanabiliyordu. Bu suçlamayı boşa çıkarmak isteyen Timur için İslam'ın batı hududunda, Osmanlıların hareket sahasında gaza yapmak çok önemliydi. Haçlıların Anadolu'daki ileri karakolu konumunda olan İzmir'in alınması işte bu noktada çok anlamlıydı. Timur, meşruiyetini pekiştirmek amacıyla İzmir'i haçlıların elinden almış ve bu olayı Osmanlılara karşı Anadolu hakimiyetinin haklı gerekçesi olarak kullanmıştı. Osmanlı tarih yazarları, Timur'un Anadolu'yu istilasını detaylı şekilde betimlerken İzmir'in fethini görmezden gelmişler ve böylece İslam'ın batı ucunda gaza yapma imtiyazını Osmanlı ailesinin tekelinde muhafaza etmişlerdir. Buna karşılık Timurlu tarih yazarları İzmir'in fethini olabildiğince öne çıkararak bu gazanın Osmanlılar tarafından defalarca denenip başarılamadığını, Yıldırım Bayezid'in şehri yıllarca kuşattığı halde alamadığını ve mağlup Osmanlı sultanının Timur'un şehri alışını hayranlıkla izlediğini mağrur ifadelerle yazmışlardı. Böylece tarihsel bir vakıa olan İzmir'in Timur tarafından fethi hadisesi, Osmanlı ve Timurlu hanedanları arasındaki meşruiyet tartışmalarında temel bir unsur haline gelmiş ve Anadolu beyliklerine karşı bir üstünlük aracına dönüşmüştü. Bu çalışmada Osmanlı ve Timur hanedanlarına bağlı tarih yazarlarının eserlerindeki rakip anlatılar üzerinden İzmir'in fethinin Osmanlı-Timurlu rekabetinde nasıl siyasal gayelerle kullanıldığı, doğrudan ilgili kaynaklara başvurularak ele alınacaktır. Böylelikle askeri bir hadisenin anlatısı üzerinden tarih yazımının siyasal amaçlara nasıl hizmet edebildiği devrin tarihsel koşulları içerisinde ortaya konulacaktır.
The Battle of Nicopolis (1396) was the first major encounter between the Ottoman State and the Western European states of the later Middle Ages. When comparing the historical narratives of this event in the Ottoman and French-Burgundian... more
The Battle of Nicopolis (1396) was the first major encounter between the Ottoman State and the Western European states of the later Middle Ages. When comparing the historical narratives of this event in the Ottoman and French-Burgundian chronicles, a remarkable paradox can be observed. In the Burgundian chronicle tradition, there was an explosion of narratives concerning this battle. In this way, the memory of the defeat at Nicopolis developed into a genuine historiographical pattern and literary myth on the 'invincible and barbarian Turk' in Europe. In contrast, Nicopolis was not considered as a key event in the fifteenth-century Ottoman historiography. The Ottoman chronicles paid little attention to this event, they rather heavily focused on the Ottoman defeat against Timur. Hence, this contrast in the treatment of Nicopolis by the Ottoman and Burgundian sources can be situated within the respective trajectories of state building and accompanying ideologies. An unexpected defeat with longstanding effects had much more impact on the memories and on the political needs of the respective dynasties, which influenced how it was framed in their historical writing.
Bu çalışmada Fransız Milli Kütüphanesi Türkçe El Yazmaları Koleksiyonunda bulunan Turc 140 arşiv numaralı nüshanın tanıtımının yapılması amaçlanmıştır. Söz konusu el yazması nüsha 30 varaktan oluşmaktadır. Her sayfasında bulunan satır... more
Bu çalışmada Fransız Milli Kütüphanesi Türkçe El Yazmaları Koleksiyonunda bulunan Turc 140 arşiv numaralı nüshanın tanıtımının yapılması amaçlanmıştır. Söz konusu el yazması nüsha 30 varaktan oluşmaktadır. Her sayfasında bulunan satır sayısı farklılık göstermekle birlikte yazı oldukça okunaklıdır. Eserin 1/A varağında Fransızca el yazısıyla “30 yapraktan oluşan bir el yazısı. Eserin içeriği birkaç portreden oluşuyor. Bunlar arasında bazı Osmanlı padişahlarının portreleri ve hikâyeleri de vardır” notuyla birlikte Fransız Seyyah Paul Lucas’ın imzası ve 1718 tarihi bulunmaktadır. Eser Fransız Kralı XIV. Louis’in eski eserler uzmanı olan ve XVIII. yüzyılda Anadolu’yu ziyaret eden Paul Lucas tarafından Fransa’ya götürülmüş on sekiz el yazmasından birisi olmakla birlikte, eserin bu seyyah tarafından yazılmış olma ihtimali vardır. Çalışma üç kısımdan oluşmaktadır. 1. kısımda Paul Lucas hakkında bilgi verilmiş ve eserin bölümleri tanıtılmış, 2. kısımda eserin transkripsiyonuna ve 3. kısımda eserde bulunan tasvirlere yer verilmiştir.
Abstract In this study, it was aimed to introduce the manuscript with the archive number 140 in the Turkish Manuscript Collections of the National Library of France. This manuscript consists of 30 leaves. Whereas the numbers of lines on each page vary, it is quite legible. On the 3/A leaf of the manuscript, there are the signature of French traveler Paul Lucas and the date 1718 beside the note “This 30-page manuscript covers the portraits and life stories of the Ottoman Emperors”. The manuscript being one of the eight manuscripts which were taken to France by Paul Lucas who is the specialist on old works (antiques) of the French King, XIV. Louis and visited Anatolia in the 18th century, might also be probably written by him. This study consists of three parts. In the first part, some information is given about Paul Lucas and the sections of the manuscript; the second part gives the transcription of the work; and, the third part provides the descriptions given in the manuscript.
Durant l'hiver 1390-1391, Manuel, fils de l'empereur Jean V, est obligé de servir comme vassal dans l'armée du sultan Bayezid. Logé chez un müderris musulman, il a avec lui de longues conversations sur l'islam et le christianisme, qu'il... more
Durant l'hiver 1390-1391, Manuel, fils de l'empereur Jean V, est obligé de servir comme vassal dans l'armée du sultan Bayezid. Logé chez un müderris musulman, il a avec lui de longues conversations sur l'islam et le christianisme, qu'il mettra par écrit des années plus tard, devenu l'empereur Manuel II, lors du siège de Constantinople par Bayezid. Cet article rappelle les circonstances historiques de ces échanges et analyse la méthode employée par les deux interlocuteurs et quelques uns des thèmes traités. Ce véritable "dialogue inter-religieux" est l'un des plus intéressants textes sur les relations entre islam et christianisme au Moyen Age.
This article compares ideological production in the Burgundian sources with the Ottoman sources and ascertains that there was a contrast in their respective treatments of the battle of Nicopolis (1396). This event was the first major... more
This article compares ideological production in the Burgundian sources with the Ottoman sources and ascertains that there was a contrast in their respective treatments of the battle of Nicopolis (1396). This event was the first major encounter between the Ottoman Empire and the Western European states of the later Middle Ages. A paradox can be observed between French and Burgundian accounts on the one hand, and Ottoman chronicles on the other: In the Burgundian sources, there was an explosion of narratives concerning this battle. In this way, the memory of the defeat at Nicopolis developed into a genuine historiographical pattern and literary myth on the 'evil and barbarian Turk' in Europe. In contrast, Nicopolis was not considered as a key event in the Ottoman historiography. The Ottoman chronicles paid little attention to this event. This paradox can be situated within their respective trajectories of state building and accompanying ideologies.
