Evangelischer Kirchenbau

In dem Buch werden alle Kirchenbauten des evangelischen Dekanats Aalen (Ostalbkreis in Baden-Württemberg) vorgestellt. Die ältesten Kapellen stammen aus dem Mittelalter, die neuesten wurden in der zweiten Hälfte des 20. Jahrhunderts errichtet.
Eine Baustilkunde von der Romanik bis zur Postmoderne anhand der örtlichen Kirchen und eine Reformationsgeschichte des Dekanats ergänzen das reichbebilderte Werk.

W ramach I rozbioru Polski Warmia, sąsiadująca z Prusami Dolnymi od północy, Prusami Górnymi od zachodu oraz Mazurami od wschodu, włączona została w granice Królestwa Prus. Zniesienie w 1772 r. obowiązujących na Warmii od 1526 r. przepisów, uniemożliwiających stałe osiedlanie protestantom, rozpoczęło stopniowy napływ osadników tego wyznania z sąsiednich, jak i dalszych terenów Prus. Materialnym śladem tych zmian demograficznych jest zespół świątyń wzniesionych w XIX w. dla rozrastających się ewangelickich mniejszości wyznaniowych. W niniejszym artykule nakreślono przyczyny budowy pierwszych kościołów protestanckich na Warmii dopiero cztery dekady po ich pojawieniu się na tych terenach oraz przedstawiono kolejne realizacje w układzie chronologicznym, zarysowując na ich przykładach stopniową ewolucję form architektonicznych stosowanych w wiejskich i miejskich gminach o stosunkowo niedużej liczebności od stylistyki wczesnochrześcijańskiej i neoromańskiej do neogotyku i form mieszanych. Poza stylistyką, poruszono również zagadnienia typowych rozwiązań materiałowych, konstrukcyjnych i funkcjonalno-przestrzennych oraz mających na nie wpływ ówczesnych wytycznych liturgicznych. Mimo różnego ich postrzegania oaz losów po wojnie, zaprezentowane inicjatywy, podjęte w ostatnich latach w Barczewie, Bisztynku i Jezioranach pozwalają sądzić, że w stosunku do architektury poewangelickiej, często utożsamianej z poniemiecką, odbył się już proces oswajania tzw. obcego dziedzictwa i są one traktowane jako nieodłączna część krajobrazu kulturowego Warmii.

Es ist recht offenkundig, dass die öffentliche Meinung den Denkmalbegriff oft auf das Vertraute und Wohlgefällige reduziert, auf schöne Schlösser, Kirchen und romantische Stadtbilder. Sollte sich die Fachkompetenz der Denkmalpflege dann nicht besonders darauf konzentrieren, das fremd Gewordene zu bewahren? Das Vertraute, scheint es, ist ja schon dadurch geschützt, dass es uns gemütvoll am Herzen liegt. Doch inwieweit gehören Denkmale überhaupt zu der Welt, die uns vertraut ist?