Kuman

Kuman/Kıpçakların tarihteki önemleri göz önünde bulundurulduğunda birçok özellik dikkat çekmektedir. Her şeyden önce kaynaklar bu Türk boyu kadar geniş bir sahada hâkimiyet kuran başka bir Türk boyu olmadığını belirtmektedir. Sahip oldukları konargöçer kültür ile yerleşiklerin hayatla-rına önemli dokunuşlarda bulunmuşlardır. Askeri yetenekleri, komşuları tarafından sürekli ücretli asker olarak davet edilmelerini, farklı milletlerin ordularında ağırlıklı kısmı oluşturmalarını sağlamıştır. Kuman/Kıpçaklar yaşadıkları coğrafyanın kendi adları ile anılmasına vesile olan ve söz ko-nusu sahanın dört bir yanına âdeta damga niteliğinde taş heykeller bırakan bir Türk boyudur. Bu çalışma savaşlar, antlaşmalar, siyasi münasebetlerden mümkün olduğunca arındırılmış bir şekilde Kuman/Kıpçakların kültürel hayatlarına, başka bir ifade ile gündelik yaşamlarına odaklanmıştır. Yazılı kaynaklardaki bilgiler, arkeolojik buluntular ve taş heykellerin sunduğu ve-riler ile zenginleştirilmiştir.

(Tezin tamamına https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden ulaşılabilir, erişime açıktır)

Moğol seferleri, tarihin en önemli askeri faaliyetlerinden biridir. Moğol hakimiyetine giren yerlerden biri de Deşt-i Kıpçak'tır. Günümüzde Rusya'nın güneyindeki ve Ukrayna'nın kuzeyindeki bozkırlardan oluşan Deşt-i Kıpçak, XIII. yüzyıla dek bir Türk boyu olan Kıpçaklarla birlikte anılmıştır. XIII. yüzyılda Moğolların gelişi siyasi anlamda Kıpçak Hanlığı'na son vermiştir. Ancak Moğolların burada tesis ettiği Cuci Ulusu, bir süre sonra Kıpçak kültürünün etkisi altında kalmıştır. Birkaç kuşak sonra da Kıpçak kültürüne adapte olmuşlar, Kıpçak Türkçesiyle konuşmaya başlamışlardır. Moğol seferlerinin başarısını anlayabilmek için ardındaki askeri ve kültürel yapı dikkate alınmalıdır. Bu yönüyle Moğolların Deşt-i Kıpçak seferleri, konunun anlaşılabilmesi için dikkat çekici bir örnektir.

Mongolian campaigns of history is one of the most important military operations. One of the places which was dominated by the Mongols in Cumania (Dasht-i Kipchak or Kipchak Steppe). Today, the steppes of southern Russia and Ukraine to the north consisting of Cumani, XIII. century with a Turkish tribe, which has been called the Kipchaks. In XIII. century arrival of the Mongols, the Kipchak Khanate ended in a political sense. However, the Mongols established here Nation of Cuçi, after some time under the influence of the culture remained Kipchak. After a few generations have adapted to the culture of the Kipchak and Kipchak Turkish began to talk with. To understand the success of the Mongol expedition behind the military and cultural structure should be considered. This side Dasht-i Kipchak operations of the Mongols, it is a remarkable example for the understanding of the subject.

ÖZ Moğollar ve Kuman/Kıpçaklar…Her ikisi de yaĢadıkları döneme damga vurmuĢ, sahip oldukları konar-göçer kültür ile yerleĢik toplumların hayatında derin izler bırakmıĢ iki halktır. Bilindiği üzere Kuman/Kıpçakların siyasî hayatı Moğol istilası nedeni ile sonlanmıĢtır. Ġlk bakıĢta bir felaket olarak değerlendirilebilecek söz konusu istila hareketi aslında diğer tüm halklar için olduğu gibi Kuman/Kıpçaklar için de tam bir dönüm noktasıdır. Kuman/Kıpçak birliği Ģeklinde var olan siyasi etkinliği sona erdirmiĢ ya da sahip olunan verimli arazilerin ve ticari kazanç açısından çok faydalı coğrafi sahaların elden çıkmasına neden olmuĢ olması istilanın bir boyutu iken; Kuman/Kıpçakların özellikle Bulgar ve Macar sahasında oldukça etkin bir rol oynamaları sonucunu beraberinde getirmiĢ olması ve söz konusu devletlerin hayatında askerî ve hatta idarî önemli görevler almalarını sağlaması diğer bir boyutudur. Bu noktada Moğolların XIII. yüzyılda gerçekleĢen hareketi Kuman/Kıpçak tarihinin yön değiĢtirmesine vesile olan bir hareket olarak algılanmalıdır. ABSTRACT Mongols and Cuman/Kypchaks…Both of them are folks that made an impact on their era, and left a mark on the people through their nomad culture. As is known, Cuman/Kypchaks political life ended because of Mongol invasion. Ġn fact, said invasion movement that can be considered as a disaster at first sight, is a turning point for Cuman/Kypchaks like any other community. While ending the Cuman/Kypchak political association or causing loss of geographical land with fertile lands and high trading profits is one dimension of the invasion, causing Cuman/Kypchaks playing a big role especially in Bulgarian and Hungarian land and even taking a charge in military and governing positions of these countries is another dimension. Ġn this aspect, Mongol invasion in XIII. century is not to be considered as an end to Cuman/Kypchak history, but a rather turning point.

This article will discuss the situation of the Cuman / Kipchak Turks in the Balkans before the Ottoman Empire. Before moving on to our main subject, it will give information about the origin of the Cumans, their emergence, and the names of these Turkish people by various nations. After this preliminary information, the article will focus on the situation of the Cumans in the Balkans before the Ottoman Empire and will discuss the relations of the Cumans with different nations such as Hungarians, Romanians and Bulgarians for a better understanding.

Makalede Osmanlı öncesi Balkanlar’da Kuman/Kıpçak Türkleri’nin durumu ele alınacaktır. Asıl konumuza geçmeden önce Kumanların tanınması amacıyla onların menşei, ortaya çıkışları ve bu Türk kavminin çeşitli milletler tarafından hangi isimlerle anıldıkları hakkında bilgi verilecektir. Bu ön bilgiden sonra Kumanlar’ın Osmanlı öncesinde Balkanlardaki durumu üzerinde durulacak ve bunun daha iyi anlaşılması için Kuman-Macar, Kuman-Romen ve Kuman-Bulgar ilişkileri tek tek ele alınarak konumuz işlenecektir.

ÖZ Konar-göçer bir Türk boyu olan Kuman/Kıpçaklar ĠrtiĢ'ten Tuna'ya kadar uzanan devasa bir coğrafi alanda varlık göstermiĢ, gündelik yaĢam içerisinde sahip oldukları çeĢitli yetenekleri ile Türk kültür hayatında derin izler bırakmıĢlardır. Toplum yapısı incelendiğinde, hayvancılığın yanı sıra çeĢitli mesleklerle de uğraĢıldığı görülmekte, emek ve beceriye dayanan üretim faaliyetleri konusunda öne çıkan bir zanaatkâr grubun varlığı dikkat çekmektedir. Bu çalıĢma, Kuman/Kıpçak toplumunda yer alan zanaatsal faaliyetlerden yola çıkarak insan emeğinin ürüne dönüĢmesi sürecinde konar-göçer kültür özelliklerinin bu sürece ne Ģekilde dâhil olduğu sorusuna cevap aramaktadır. ÇalıĢmanın odak noktası Kuman/Kıpçakların üretimsel faaliyetleri ve söz konusu faaliyetlerin toplumun yaĢam biçimi olan konar-göçerlikle bağlantısıdır. Bu noktada berberlik gibi hizmete dayalı zanaatlar çalıĢma dıĢında tutulmuĢtur. Üretimi esas alan zanaat erbabının meĢgul olduğu iĢ kolları, ürettikleri ürünler, kullandıkları malzeme ve yöntemler ele alınmıĢ, üretimsel faaliyetler maddi kültür kalıntıları üzerinden açıklanmaya çalıĢılmıĢ ve her bir faaliyet konar-göçer kültür ile iliĢkilendirilmiĢtir. Kuman/Kıpçaklar konar-göçer yaĢam kültürünün bir yansıması olarak tarihleri boyunca ellerindeki malzeme her neyse onu kendi yaĢam tarzlarına uygun olarak iĢleyip bundan en yüksek faydayı sağlamayı bilmiĢlerdir. Üretim faaliyetleri konusunda da aynı yaklaĢımın esas alındığı, konar-göçer yaĢam tarzının imkânları ve gerekleri dâhilinde hareket edildiği saptanmıĢtır. Bu doğrultuda ana uğraĢları hayvancılık olan Kuman/Kıpçaklarda üretime dayalı zanaatın, genel olarak hayvan ürünlerinin iĢlenmesi ve yaĢanılan saha da fazlaca metal bulunması sebebiyle de metal iĢlemeciliği alanlarında yoğunlaĢtığı tespit edilmiĢtir. Bununla birlikte taĢ yontma, ahĢap ve kemik oyma önemlidir. Anahtar Kelimeler: kuman/kıpçak, konar-göçer, zanaat, ürün, maddi kültür ABSTRACT Kuman/Kipchaks, nomadic Turkish people, had a huge presence in the geographical area stretching from the Irtysh to the Danube, left deep traces in Turkish cultural life via a variety of skills that they had in everyday life. When the social structure is analyzed, as well as husbandry, various professions are also observed to be engaged, presence of prominent a group of craftsman on issue of production activities based on labor and skills draws attention. This article seeks to answer the question, in the process of transformation of human labor into production, in what ways features of nomadic culture involve in this process by looking at artisanal activity partaking in Kuman/Kipchak society. The focus of this study is productive activities of Kuman/Kipchaks and relationship of relevant activities with nomadism which is lifestyle of the * ArĢ. Gör., Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, aslicandarli@mu.edu.tr

The Cumans settled in Pannonia (Hungary) with the condition of going to Christianity in the firt half of the XIII th century, and over time they forgot their native tongue. However, they  kept to traditions they saw from their ancestors. The dowry and chest tradition is one of the main symbols of weddings also one of these. The preparation of dowry and chest  have always been the responsibility of the girl’s family. Various clothing and woven household goods which are usually stiched from hand-made fabrics were made colorful embroidery with care and patience. These items carrying which are collected in the chest until marriage is also formed a scene of Turk blessed tradition. Other than the chest dowry, money, jewelery, small household items, furnishings, animals and land were also presented as dowry at financial strength ratio of the family. At the same time, the chests were used as the main furniture of the houses for many years. The chests also lost their importance with the widespread use of cabinets from the middle of the XX th century. Nevertheless, initiatives have been recently multiplied to protect this tradition and to transfer it to the posterity.

Metode Pengasapan untuk Mengatasi dan atau Bekerja Efektif membunuh Senjata Biologi Kuman Bakteri Virus Jamur, digunakan untuk membunuh dan atau memperlambat  Penyebaran Kuman, Biological Weapon (Semisal: Senjata Biologi : Corona versi asli, varian Alpha, Beta, Gamma, Delta, dan atau Omicron dan atau Turunannya) dan atau mikroorganisme  pertumbuhan yang keluar melalui Pori Pori Tubuh Manusia dan atau pada Permukaan Kulit Tubuh Manusia, serta menghambat  Penyebaran Kanker,  Penyakit Kulit

Pomaklar’ın menşei konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Bulgarlar
Bulgar olduklarını, Yunanlılar ise en eski Yunanlılar olduklarını iddia etmektedirler.
Ancak Pomaklar kendilerinin Türk olduklarını söylemektedirler. Pomak Türkleri,
XI. Аsırda anayurtları Orta Asya'yı terk ederek, Ukrayna ve Romanya üzerinden
Bulgaristan'a gelen Kuman-Kıpçak Türklerinin torunları olan Pomaklar ilk olarak
Bulgaristan'ın Tuna Boyu ve Dobruca bölgelerine, daha sonra güneye inerek
Rodoplar ve Makedonya'nın doğu kesimlerine yerleşmişlerdir. Bugün ağırlıklı
olarak Rodoplar ve Pirin bölgelerinde ikamet etmekte olan Pomak Türkleri bunun
dışında Bulgaristan'ın kuzeyindeki Lofça, Plevne, Teteven; Orta Bulgaristan'da
Filibe vilâyetlerinde küçük gruplar hâlinde yaşamaktadırlar. Pomak Türklerinin
kökeni ve tarihî geçmişi ile ilgili olarak bugüne kadar İngiliz arşiv belgeleri de dahil
olmak üzere yapılan incelemeler; Pomakların gerçekte XI. yüzyılda Balkanlara
geldiklerini, daha sonra dinlerini terk ederek, Müslümanlığı benimsediklerini vе
zaman içerisinde Osmanlılarla kaynaştıklarını ortaya koymaktadır. Bu makalede ise
Cemal Nuri İleri Bulgar’lar ve Pomak’lar konusunda 1918’lerdeki bilgilerle konuyu
ele almıştır.