Konya’nın Meram ilçesinde yer alan Aksinne Mescidi, batıda ahşap sundurmalı son cemaat yeri şeklinde tasarlanmış önü açık medhal bölümü ve kubbeyle örtülü kare planlı kübik gövdeden meydana gelmektedir. Kitabesi bulunmadığı için inşa...
moreKonya’nın Meram ilçesinde yer alan Aksinne Mescidi, batıda ahşap sundurmalı son cemaat yeri şeklinde tasarlanmış önü açık medhal bölümü ve kubbeyle örtülü kare planlı kübik gövdeden meydana gelmektedir. Kitabesi bulunmadığı için inşa tarihi tam olarak bilinmeyen eser, mimari özellikleri ve süslemeleriyle tipik 13. yy Anadolu Selçuklu mescitlerinin özelliklerini taşımaktadır. Mevcut görünümünü 2005 yıllında başlatılan ve 2006 yılında sonlandırılan büyük ölçekli onarımla almış olup, öncesinde çeşitli dönemlerde yapılan değişiklik ve eklemelerle özgünlüğü kaybetmiş durumdaydı. Onarımda eklemeler kaldırılmış, duvarlarındaki çimento harçlar raspa edilmiş ve tahrip olan malzemelerinde yenilemeler yapılmıştır. Bu uygulamalar neticesinde duvarlarının alt bölümlerinde moloz ve kaba yonu taş, devamında ve kubbesinde tuğla kullanıldığı anlaşılmış, kerpiç duvarla tamamen kapalı hale getirilen medhal bölümünün ön kısmı açılarak, kırma çatılı örtüsü kaldırılmış ve ahşap sundurmayla kapatılmıştır. İç kısmında da benzer uygulamalara gidilmiştir. Bu bölümde sıvaların raspalanmasıyla yapının özgününe ait bazı kalıntılar açığa çıkarılmıştır. Bunlar arasında kubbeye geçiş ögelerinin aralarında açığa çıkarılan, köşeleri çini mozaiklerle meydana getirilen geometrik süslemeli olan sivri kemerli sağır nişler büyük önem taşımaktadır. Bir diğer önem taşıyan bölüm ise mihraptır. Onarım öncesinde yapıda, perde motifiyle şekillendirilmiş yarım daire nişli muhdes mihrap bulunmaktaydı. Bu mihrabın kaldırılmasıyla birlikte alt bölümde özgün mihraba ait alçı in-situ kalıntılara ulaşılmıştır. Aynı zamanda mihrabın batı tarafındaki duvarda seki kalıntısına rastlanmış olup, sekinin ön yüzünün mihraba ait alçı parçalarla kaplandığı görülmüştür. Onarımlarda bu alçı parçalardan hareketle kalıplar çıkarılmış ve kalıplara dökülen alçı levhalarla mihrap kavsarasız olarak yenilenmiştir. Bu işlemlerde özgün parçaların kullanılıp kullanılmadığı mevcut mihraptan anlaşılmamaktadır. Yalnız, özgün mihrabın parçalarının bir bölümünün Konya Sahip Ata Vakıf Müzesi’ne nakledildiği görülmüştür. Müzedeki buluntular ve in-situ kalıntılar bir araya getirildiğinde mihrabın, köşeleri pahlı dikdörtgen planlı niş üzerinde yükselen mukarnaslı kavsaralı olduğu ve çeşitli silmelerinin bulunduğu anlaşılmıştır. Düzen olarak bir yenilik göstermeyen mihrapta geometrik ve bitkisel süslemelerin yanı sıra figürlere de yer verilerek alışılmışın dışına çıkılmıştır. Anadolu Selçuklu döneminde figürlü süsleme birçok yerde kullanılmasına karşın, mevcut eserlerde görüldüğü üzere mihraplar bu alanlardan değildir. Bu sebeple Aksinne Mescidi mihrabı, Selçuklu döneminden günümüze ulaşmış programlanarak hazırlanan figürlü süslemeli tek örnek olma özelliğini taşımaktadır.
Aksinne Masjid, located in Meram district of Konya, consists of an entrance had an open view which was designed as a narthex with wooden porch in the west and a square plan scheme with cubical body covered with dome. The construction date is not known exactly because it does not have an inscription but it has the characteristics of typical 13th century Anatolian Seljuk mosques with its architectural features and ornaments. It took it’s present appearance with the large-scale renovation that was started in 2005 and ended in 2006 and had lost its authenticity with the changes and additions made in various periods before. In this renovation, additions were removed, cement mortars on their walls were scraped and renewed materials were destroyed. As a result of these applications, it was understood that rubble and rough stone was used in the lower parts of wall, after this part and in the dome brick was used. The front part of the entrance, which has been completely closed by the mud brick wall, was opened, and the hipped roof was removed, and then it was covered with a wooden porch. Similar applications were made in the interior. In this section, some remains belonging to the authencity of the structure have been uncovered with the scrape of the plasters. Among these, the pointed arch blinded niches whose corners decorated with geometric ornaments made of mosaic tiles were uncovered between in the components of the transition to the dome has a great importance. Another important part is the mihrab. Before the renovation, the building had a mihrab with a semi-circle niche, shaped by a curtain motif. With the removing of this mihrab, in the lower part, the ruins of stucco as an in-situ which belongs to the original mihrab was reached. At the same time, a platform was found on the wall in the west side of the mihrab, and seen that the front part of the platform covered with the stucco fragments of mihrab. In these renovations, the mihrap was renewed without kavsara . Whether or not the original fragments are used in these processes, could not be understood from the existing mihrab. It is only seen that a fragments of the original mihrab parts was transported to Konya Sahip Ata Foundation Museum. When the fragments in the museum and the in-situ ruins were brought together, the niche had a muqarnas kavsara and various wipes. Showing no innovation for organisation, it was gone beyond the ordinary with using geometrical and herbal ornamentations as well as figures. Although the figurative ornament is used in many places during the Anatolian Seljuk period, the mihrabs are not from these areas as seen in the existing works. For this reason, the Aksinne Masjid mihrab is the only example with figured ornament that reached since the Seljuk period to the present.
