Seljuks (Islamic History)

Selçuklu-Moğol ilişkileri denildiğinde sahanın uzmanı olsun olmasın büyük bir çoğunluğun aklına gelen ilk olay 1243 yılında vuku bulan Kösedağ Savaşı’dır. Bu hezimetin ardından Türkiye Selçuklu Devleti ve onun hâkimiyeti altındaki Anadolu topraklarının Moğol boyunduruğu altına girmesi ve sonrasında yaşananlar düşünüldüğünde bu tarihin insanların zihinlerinde neden silinmez bir şekilde yer ettiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte Kösedağ Savaşı, ne iki toplum arasındaki ilişkilerin başlangıç noktası ne de taraflar arasında yaşanan ilk çatışmadır. Selçuklu-Moğol ilişkilerinin başlangıcı çok daha öncelere gitmektedir. Büyük Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar’ın (1104-1118) ölümünün ardından önceki saltanat değişimlerinde olduğu gibi Selçuklu hanedan mensupları arasında bir kez daha iktidâr mücadelesi başladı. Muhammed Tapar’ın henüz sağlığında iken veliaht ilân ettiği oğlu Mahmûd, Selçuklu devlet ricali tarafından tahta oturtulmakla birlikte, Berkyaruk ile olan saltanat mücadelesinde kendisine destek veren kardeşi Sencer, ağabeyinin vasiyetinin aksine yeğeninin genç ve tecrübesiz olduğunu ileri sürerek sultanlığını ilân etti. 1119 yılı Ağustos ayında Sâve’de yeğeninin ordusunu mağlup eden Sencer böylece imparatorluğun tek hâkimi oldu. Sencer’in (1119-1157) iktidârı döneminde İslâm dünyası, Batı’da Haçlılar ve Bizans İmparatorluğu doğuda ise putperest kavimlerin tehdidi altındaydı. Tang Hanedanı’nın (618-907) inkırazının ardından Liao sülalesi adı altında Çin’in kuzeyindeki bölgelerde iki asırdan fazla bir süre (907-1125) hüküm süren Karahıtaylar, Cürcenler tarafından bölgedeki hâkimiyetlerine son verilince batıya doğru çekilmek zorunda kaldılar. Batıya doğru ilerleyen Karahıtaylardan bir kol Selçuklular’a tâbi Karahanlı hükümdarı Arslan Han Ahmet b. Hasan tarafından Kâşgar yakınlarında mağlup edildi (1128-29).Böylece Karahıtaylar’ın İslâm ülkelerine karşı yaptığı bu ilk saldırı başarı ile püskürtülmüş oldu. Ancak bu galibiyet Karahıtay tehlikesini sonlandırmaya yetmedi. İslâm ülkelerini istila etmek maksadıyla doğu yönünden yaptıkları bu teşebbüslerinde başarısız olan Karahıtaylar bu kez kuzey yönünden saldırıya geçtiler. Karahanlıların Balasagun hâkimi ile göçebe Karluk ve Kanglı Türkler’i arasındaki anlaşmazlıklara müdahil olan Karahıtaylar, bu göçebe Türk topluluklarına karşı merkezî yönetime destek bahânesiyle Balasagun’a girip mevcut hükümeti devirerek şehre hâkim oldular (1134). Ardından Kâşgar üzerine giderek Karahanlıların hâkimiyetine son verdiler. Hoten’i ele geçirmelerinin ardından Kırgızlar üzerine giderek onları mağlup ettiler ve son olarak Uygurları itaat altına aldılar. Böylece Karahıtaylar’ın hâkimiyet sahaları Mâverâünnehir’e kadar ulaştı. Başlangıçta göçebe Türk kabilelerine karşı merkezî yönetimin yanında yer alan Karahıtaylar, Semerkant hanı ile Türk kabileleri arasındaki anlaşmazlıkta bu kez onların yanında yer aldılar ve Semerkant Hanı Mahmûd b. Arslan Han Muhammed’i Hocend yakınlarında mağlup ettiler (1137).

Bu çalışma, Türkiye'de Ortaçağ Türk tarihi araştırmalarının gelişmesine önemli katkılarda bulunan ve çok erken yaşlarda aramızdan ayrılan merhum Prof. Dr. Coşkun Alptekin (1942-1998)'in, Selçuklu, Atabeglikler ve Beylikler tarihi ile ilgili muhtelif dergilerdeki makaleleri, Millî Eğitim Bakanlığı İslâm Ansiklopedisi ve Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi'ndeki çeşitli maddeleri, yurtiçi ve yurtdışındaki sempozyumlarda sunulan bilimsel tebliğlerini ihtiva etmektedir. Selçuklu, Atabeglikler ve Beylikler tarihinin yanı sıra Selçuklu nümizmatiği üzerine de mühim araştırmalar yapan Prof. Dr. Alptekin'in çalışmaları bilimsel değerini bugün hâlâ korumakta ve alanında araştırmacıların sıkça istifade ettiği başlıca müracaat eserleri arasında yer almaktadır. Hocamızın yayınlarına bugün kolaylıkla ulaşılamamasından dolayı ortaya çıkan bu kitapta, dört ayrı bölümde toplam 31 adet çalışması yer almaktadır. Bu eserle, günümüz araştırmacılarının da bu çalışmalara kolaylıkla ulaşabileceği muhakkaktır.

The history of the Crusades is filled with stories that are sometimes ironic, sometimes interesting, sometimes admirable and sometimes horrific. Sometimes a fated war could have been tied to hours, siblings and friends could be subjected to pillage and massacre, and an anathematized emperor could take Jerusalem back in the name of Christianity, in a single voyage as well as a single sword.

The story in question is the main source feeding the prejudices against shall notify each other of the parties fighting alongside the phenomenon of religion, hatred and anger or generosity that show the contrary be full and in good faith. From Belek to Saladin and from I. Baudouin to Richard the Heart of the Lion, the stories of the heroes came out like this.

In this book, the stories that appeared as a reflection of the mentioned situations in the history of the Crusades were told and the Crusades were tried to be told from a different point of view.

The founders of Great Seljuqs (1040-1157) had accepted Hanifah sect while converting to Islam. Some execution against Ash'arites had been examined in the period of first sultan Tughrul Beg. That stiuation had been ended in the time of Alparslan, because of that some scholar thought that the State had adopted Ash'ari sect. Nizamiyya Madrasas, had been established by Nizamulmulk in that era, had two target to be accompolished. One of them is to contest to Shiite and the other is to educate people due to the need of State. We will point that these madrasas which assign to Ash'arites and Shafiites, had excluded the other Sunni Sects.

The article considers the culmination period of the struggle of Byzantine Empire and Great Seljuk Sultanate for Northwest Anatolia in 1090−1091 which is described by Anna Comnene. The analysis of two chapters of the book VI "Alexiad" reveals some aspects of Anna's work, when she deliberately violated the chronology of events, thereby turning the historical narrative into an epic. The author of the article carries out the "de-epization", and restores the chronology of events. This allows seeing the difficult political state of the region on the eve of the First Crusade.

Danişmend Gazi’nin önderliğinde on birinci yüzyılda Anadolu’da kurulan bu Türkmen beyliği Haçlı ileri güçlerinin durdurulması ve Anadolu’nun dinsel kimliğinin kazandırılmasında rol almıştır. İlk haçlı seferinin yarattığı heyecanı dindiren ve Anadolu’daki güç dengesini Müslümanlık lehine dengeleyen Danişmendlilerin askeri ve politik özellikleri dinsel fetihlerin karşılıklı rekabetini doğurmuştur. Selçuklular ile kurdukları askeri ittifak ile Anadolu’daki dinsel rekabette Haçlılara karşı bir adım öne geçmişlerdir. Ancak Anadolu’daki siyasal parçalanmışlık dinsel mukavemetin önüne geçerek Haçlılar karşısındaki ortaklığı parçalamış, Danişmendliler ile Selçuklular birbirine düşmüştür. Bir yandan Anadolu’nun eski hakimi Bizans’ın sıklıkla müdahale ettiği bölgede yerel güçler ve Haçlılarla mücadele eden Müslüman Türk ittifakının parçalanışı Anadolu’nun Müslümanlaşmasını bir anlığına sekteye uğratmıştır. Çok geçmeden Selçukluların iç sorunları bölge politikalarının Danişmendliler lehine değişmesini sağlamış ve bölgedeki dinsel fethi sürdürecek yeni bir iktidar sağlanabilmiştir. Yenilenen Danişmendli iktidarı uzun süreler boyunca Anadolu’nun dinsel fethi için mücadele edecek ve sıklıkla Selçuk, Bizans ve Haçlı kuvvetleriyle çarpışacaktır. Bu bildiride on ikinci yüzyılda Hıristiyanlar ile Müslümanlar arasında Anadolu’da yaşanan dinsel fetih rekabetinde Danişmendlilerin üstlendiği rol tartışılacaktır.

Bu kitap, insanlık tarihi açısından önemli bir dönemin şahitleri ve failleri tarafından, Haçlılar tarafından yazılmış 41 adet mektubu içermektedir. Bu nedenle mevzu bahis olan olayın çağdaşı ya da sonrası döneme ait kroniklere, tarih kitaplarına kıyasla şahitlik açısından daha önemli bir konumdadırlar. Ayrıca bir olaya/sefere dair birden çok mektubun bulunması bizlere gelişmelerin sırasını takip edebilme ve karşılaştırma imkanı da sunmaktadır. Elbette bu mektuplarda bahsedilen durumlar, tıpkı tüm kaynaklarda olduğu gibi, yazan kişinin kaygılarından etkilenmiştir. Mektupları yazan kişilerin farklı sınıf katmanlarından gelmesi de bakış açısındaki çeşitliliği arttıran bir diğer hususdur. Bir mektup yazarı bazen namlı bir kral, bazen orta halli bir soylu; bazen bir şövalye tarikatının üstadı, bazen sıradan bir şövalye; bazen bir din adamı ve bazen de birden fazla kişi olabilmektedir. Öte yandan mektuplarda sadece geçmişe veya şimdiye dair değil gelecekte yaşanabilecek olaylara ve girişilmesi düşünülen planlara da atıfta bulunulmaktadır.

Diğer taraftan 150 yıldan fazla bir zaman dilimini içerisine alan mektuplarda sadece Haçlılar hakkında değil Selçuklular, Eyyübiler, Moğollar, Memlükler, Harizmliler ve hatta Türkmenlere dair bilgilen bulunmakta; böylece bunların Haçlılarla olan münasebetleri ve Haçlıların bu yapılara bakışları hakkında ayrıntılar hatta bazen diğer kaynaklardan öğrenme imkanımızın olmadığı bilgiler yer almaktadır. Bu özelliklerinden dolayı mektuplar sadece Haçlı Seferleri tarihi ilgililerine değil pek çok farklı tarih alanından ilgililere hitap etmektedir.

This paper collects and evaluates all available data from the Byzantine and Eastern (Armenian, Arabic, Syrian, Turkish) sources that demonstrate that the Battle of Mantzikert (August 26, 1071 AD) was not, at least in diplomatic terms, a great disaster for the Byzantine state, as is usually supported. During the negotiations and in the official peace treaty that followed at the Turkish military camp near the area of the battlefield (late August - early September), the concessions of the defeated and captured Byzantine emperor Romanos ΙV Diogenes to the victor Seljuk sultan Alp Arslan were rather limited. Consequently, Byzantium did not officially concede or lost lands of considerable size to its eastern border in 1071 AD.

A History of the Islamic World, 600–1800 supplies a fresh survey of the formation of the Islamic world and the key developments that characterize this broad region’s history from late antiquity up to the beginning of the modern era.
Containing two chronological parts and fourteen chapters, this overview explains how different tides in Islamic history washed ashore diverse sets of leadership groups, multiple practices of power and authority, and dynamic imperial and dynastic discourses in a theocratic age. A text that transcends many of today’s popular stereotypes of the premodern Islamic past, the volume takes a holistically and theoretically informed approach for understanding, interpreting, and teaching premodern history of Islamic West-Asia. A History of the Islamic World identifies the Asian connectedness of the sociocultural landscapes between the Nile in the southwest to the Bosporus in the northwest, and the Oxus (Amu Darya) and Jaxartes (Syr Darya) in the northeast to the Indus in the southeast. This abundantly illustrated book also offers maps and dynastic tables, enabling students to gain an informed understanding of this broad region of the world.

This thesis surveys origins of the Seljuk double-headed eagle, a cosmological symbol spread in art and architecture of medieval Anatolia after the arrival of the Seljuk Turks. It concentrates on Ancient Mesopotamia and Persia with references to Eurasia and Islamic domain.

Bizans İmparatorluğu ile Türkler arasındaki ilişkilerin başlangıcı, imparatorluğun kuruluş yıllarına kadar geriye gitmektedir. Nitekim M.S. IV. yüzyılın sonlarından itibaren Karadeniz’in kuzeyinden geçip Balkanlara inen çeşitli Türk toplulukları (Hun, Avar, Bulgar, Peçenek, Uz ve Kıpçak gibi) imparatorluğun kuzeybatı sınırında uzun süre ciddi bir tehdit oluşturmuşlardır. Bununla birlikte Bizans İmparatorluğu, bu Türk kavimlerini, savaş ya da diplomasi yoluyla kontrol altında tutmayı başarmıştır. Ancak Bizans yönetimi imparatorluğun Anadolu’daki eyaletlerini ele geçiren Selçuklu Türklerine karşı aynı başarıyı gösterememiştir. Bizans İmparatorluğu ile Selçuklular arasında XI. yüzyılın ilk yarısından itibaren başlayan münasebetler zaman zaman kurulan ittifaklar ve yapılan antlaşmalarla yumuşamışsa da çoğunlukla mücadeleler şeklinde geçmiştir. Bu mücadeleler, Bizans açısından Selçuklulara kaptırdıkları Anadolu’yu geri alma düşüncesi ile yapılırken, Selçuklular açısından yurt edindikleri Anadolu’da hâkimiyetlerini sağlamlaştırma amacını taşıyordu. Selçuklular, Bizans’ın ekonomik ve askerî gücünün temelini teşkil eden Anadolu’yu kontrol altına almakla imparatorluğun hayat damarlarını kesmişlerdir. Bizans imparatorluğu her ne kadar Balkanlarda ve Avrupa’da topraklara sahip olsa da asıl dayanak noktası Anadolu idi. Bizans için tehlike çanları Anadolu’daki hâkimiyetinin zayıfladığı ya da tamamen kaybedildiği dönemlerde çalmaya başlamıştır. Nitekim buna en güzel örnek Bizans’ın Anadolu’daki hâkimiyetinin çöktüğü dönemlerde Sasanî, Emevî ve Abbasî ordularının Marmara Denizi kıyılarına kadar ilerleyen ve hatta İstanbul kuşatmalarıyla son bulan seferleridir. İmparatorluk, Anadolu’da duruma hâkim olduğu sürece, Balkanlarda varlığını tehdit edecek tehlikeleri bertaraf edebilirdi. Gerçekten de Anadolu’da sükûnetin sağlandığı dönem olan IX. yüzyıldan XI. yüzyılın ikinci yarısına kadar olan süre içinde Balkanlarda problem yaratan Bulgarlar, Macarlar ve Sırplar, güçlü Anadolu orduları sayesinde itaat altına alınabilmiştir. Anadolu, İstanbul’un yiyecek ihtiyacını karşılayan bir tahıl ambarı, toplanan vergilerle önemli bir gelir kaynağı ve Bizans ordularının en yetenekli askerlerini sağlayan bir bölge olmanın dışında Bizans’ın en güçlü hanedanlarının ve devlet adamlarının yetiştiği bir coğrafyaydı. XI. yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte Bizans için buhranlı dönemler başladı. Merkezî otoritenin zayıflaması sonucu Anadolu’daki büyük toprak sahibi zengin asilzâde sınıfının, merkeziyetçi yapıyı bozan davranışları idarî teşkilatın bozulmasına yol açtı. Ancak bu dönemde Bizans için asıl büyük tehlikeyi Anadolu topraklarına düzenledikleri akınlarla Selçuklular oluşturmaktaydı. Bizans daha önceleri Sasanîlere, Emevîlere ve Abbasîlere karşı mağlup olmuş ve Anadolu topraklarının bir kısmı ele geçirilmiş ya da en azından tahrip edilmişti, fakat sonunda bu güçler ülkeden çıkartılabilmişti. Ancak Gaznelileri Dandanakan savaşında mağlup ettikten sonra bir devlet kuran ve Sünnî İslâm dünyasının koruyuculuğunu üstlenen Selçuklular, Bizans’ın önceki düşmanlarından çok daha güçlü ve kararlıydı Anadolu’nun fethi ve Türkleşmesi meselesi, yerli ve yabancı araştırmacıların her zaman büyük ilgi duydukları bir konu olmuştur. Sasanîler ve ilk İslâm fetihleri döneminde olduğu gibi geçici başarı ve kazançlar yerine, sistemli bir fetih ve iskân politikası uygulayan Selçuklular, Anadolu’nun demografik yapısının değişmesini sağlamışlardır. XI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yoğunlaştırdıkları akınlarla Anadolu’nun büyük bir kısmını ele geçiren ve sonunda bu topraklar üzerinde bir devlet kuran Selçuklular, komşu hale geldikleri Bizans ile yoğun münasebetlerde bulunmuşlardır. Bu çalışmada dönemin Bizans kaynaklarının yanında doğu kaynaklarını da kullanmak suretiyle çeşitli eserlerde değinilmekle birlikte şimdiye kadar müstakil bir çalışmanın yapılmadığı iki devlet arasındaki siyasî münasebetleri incelemeye çalıştık. Öncelikle tüm yoğunluğuna rağmen çalışmamız sırasında bizimle ilgilenme nezaketini gösteren ve hususi kütüphanesinden yararlanmamıza imkân veren muhterem hocam Prof. Dr. İsmail Aka Bey’e teşekkür etmek isterim. Ayrıca çalışmamızın her aşamasında yardımlarını esirgemeyen değerli hocam Prof. Dr. Mehmet Ersan’a teşekkür ederim. Çalışmamızı okuma zahmetine katlanarak birçok konuda gerekli düzeltmeleri yapmamızı saylayan saygıdeğer hocam Doç. Dr. Samira Kortantamer’e ve Yrd. Doç. Dr. Nuri Karakaş’a da teşekkürü bir borç bilirim. Atina’daki çalışmalarımız sırasında bizi kendi evinde ağırlama nezaketini gösteren ve çalışma konumuz ile ilgili düşüncelerini paylaşan Prof. Dr. Aleksios G. C. Savvides’e teşekkür ederim. Yine Atina’daki American School of Classical Studies bünyesinde bulunan Gennadius Kütüphanesi ve yine Atina’daki Ulusal Araştırmalar Merkezi bünyesindeki Bizans Araştırmaları Merkezi çalışanlarına göstermiş oldukları ilgiden dolayı şükranlarımı sunarım.

The province of Khurāsān constituted the centre of political, cultural, and religious life in the Sunni Islamic world from the ninth until the mid-twelfth century, after which Khurāsān was completely eclipsed. The question of how this occurred has remained almost completely unstudied; and the one study that there is does not consult the key primary literary sources for the time. The purpose of this article, therefore, is to re-examine what the primary sources reveal about the catastrophic cultural and political eclipse of Khurāsān in the mid-twelfth century, in order to demonstrate that this catastrophe was not due to “climate, cotton and camels” – in fact, Khurāsān was doing very well until the 1150s – but to concrete human agency and action: namely, the province's destruction by the rampaging Oghuz Turkmens after Sultan Sanjar had been taken captive by them in 1153, thus leading directly to the downfall of the Great Seljuq Sultanate.

This piece for the Wiley-Blackwell Companion to World Literature, Vol. II, examines the life and works of Jalal al-din Rumi. It discusses key issues in the study of Mowlana/Rumi, and includes a description of the style and examples from each of his key pieces of writing. Target audience is undergraduates in world literature classes, graduate students in religious studies, and/or use by professors who wish to include Rumi in their syllabi. Resources for further study of Rumi are included in the references.

In Turkish historical researches although it is mentioned that women have equal rights with men and their activities in political and even military matters in Turkish history, when it comes to the Seljuks, the presence
of women in the political and military fields was either ignored like Safariya Khatun, the wife of Sultan Alparslan, or was evaluated with negative comments as “too ambitious” like Terken Khatun, the wife of Sultan Malik Shah. So what was the real circumstances during the Seljuk period? If the answer to this question is sought only in the written sources of the Medieval period historians, we would limit our knowledge by the
comments of the historians of that period. However, in order to understand a culture, it is necessary to benefit from a wide variety
of sources, from mother tongue to idioms, tales to myths, works of art to architecture. Let's not forget that the Seljuks were not well understood also in their own time as a civilization with its own characteristics. For
example, Ibn Battuta could not make sense of the communication between men and women in Turks, and in his travel notes he was astonished and express his feelings as: "Sometimes you come across women with their men and you say,"This man must be the servant of this woman!"In this study, without denying the importance of written sources, the women who had an army in the Seljuks will be discussed with a critical
view, accompanied by the information obtained from the works of art. In this broad research topic, firstly, the phenomenon of power, which changes according to the conditions in the Seljuks, will be mentioned in the center of the “alp” concept.
Evaluations will be made about Seljuk women who ruled armies such as Altuncan Khatun, Terken Khatun, Gevher Khatun and Sultan Alparslan's wife Safariya Khatun, who took much more active role in the Battle of Manzikert than is thought.

ÖZET Türklerin kitlesel olarak Orta Doğu'ya geldikleri ve tüm Ön Asya'yı hâkimiyetleri altına aldıkları Selçuklular devri, Türk tarihinin şümulünü gösteren safhalardan birini teşkil eder. Ortaçağ Türk tarihinin Orta Doğu'ya ait bu safhası, Türk tarihinin izlerinin, üç kıtada görü-lebileceği üzere, Ön Asya havzasında da görülen ufkî ve şakulî derinliğinin yansıması olarak dikkati çeker. Selçukluların geldiği sırada bir bölge adı olan ve bugün diplomatik sürecin bir konusu haline gelen Suriye'de vuku bulan gelişmeler, Türk tarihinin bölge üzerindeki tesirinin izlerini ortaya koymayı gerektiriyor. Bu tarihi izler, günümüzde Suriye'de olup biten olaylara ilişkin Türkiye'nin neden ilgisiz kalamadığını gösteren bulgulardır. Suriye havzasındaki Türk tarihinin izlerinin sürülmesi Selçuklular döneminin yanı sıra uzun Osmanlı dönemi için de geçerlidir. Bununla birlikte bu makalede öncelikle Selçuklular devrinde Türklerin Suriye'ye girmeye başladıkları başlangıç safhası ile Suriye bölgesinde oluşan ilk Türk hâkimiyetine ait izler ve nihayet Türkiye Selçuklu Devleti'nin kurucusu Süleymanşâh'ın Suriye'de oynadığı roller değerlendirilecektir. • ANAHTAR KELİMELER Suriye, Türkler, Selçuklular, Süleymanşâh • ABSTRACT The Seljuqīd era in which the Turks came into the Near East with a mass migration and ruled over to all Middle East constitutes one of the stages that shows extent of Turkish history. This part of Turkish history that is belong to the Near East reflects vertical and horizontal deepness of the Turkish historical traces in the Middle East basin, as it can be seen in the other three continents around Turkey, as well. Syria was a just name of a region, not a state, when Seljūks came to that territory. The Developments in Syria today are subject to diplomatic and political process and need to state the traces of the effects of Turkish history on the region.