Podejmowanie Decyzji

Co sprawia, że działamy i myślimy racjonalnie? Czy nasze myślenie jest – jak chciał tego Kartezjusz – niezależne od naszego ciała, a już na pewno od emocji? Jeszcze do niedawna uczono, że myślenie jest tak różne od emocji, że w gruncie rzeczy mogą istnieć dwa systemy nerwowe. Czy rzeczywiście emocje i myślenie są jakościowo odmienne, jeśli patrzymy na nie z perspektywy biologicznej?

Celem niniejszej pracy jest wielowymiarowa analiza przybliżająca do wyjaśnienia podłoża dla zaistnienia zachowań o charakterze korupcyjnym jakie powszechnie występują w praktyce zarządzania organizacjami. Punktem wyjścia są rozważania poświęcone aspektom związanym z różnorodnością ujęć definicyjnych omawianego pojęcia korupcji i wynikających z tego faktu implikacji rzutujących na rozumienie jej istoty. W dalszej części skoncentrowano się na scharakteryzowaniu najważniejszych uwarunkowań sprzyjających występowaniu korupcyjnego procederu zgodnie z przyjętym analitycznym podejściem, które opiera się na współwystępowaniu trzech podstawowych czynników: posiadana władza, możliwe do osiągnięcia obustronne korzyści oraz wzajemne zaufanie w relacjach interpersonalnych.

Jerome N. Frank (1889-1957) prawnik, intelektualista, jeden z  najważniejszych reprezentantów amerykańskiego realizmu prawnego. Sam siebie określał mianem "konstruktywnego sceptyka". Kierując się owym sceptycyzmem, uważał, że w trakcie procesu sądowego nie jesteśmy w stanie uzyskać w pełni obiektywnej wiedzy o zdarzeniach, które miały miejsce w przeszłości i że osiągnięcie idealnej sprawiedliwości leży poza granicami możliwości człowieka.

Książka zawiera tłumaczenie artykułu "Say It with Music", który Frank opublikował w roku 1947 na łamach "Harvard Law Review". W tekście Frank porównuje prawo do muzyki: przepisy prawa są dla niego jak zapis nutowy, a rozprawa jak koncert, podczas którego sędzia, niczym dyrygent, dokonuje interpretacji tego, co wymyślił kompozytor. Tak jak możliwe są różne interpretacje tego samego utworu muzycznego, tak samo możliwe są różne rozstrzygnięcia tej samej sprawy. W pewnym sensie rozważania Franka są wezwaniem sędziów do kreatywności. Kreatywności, której oczywiście nie wolno mylić z dowolnością, bo granice sędziowskiej swobody określa partytura zapisana przez legislatora.

Niniejsza książka składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy poświęcony został Decyzyjnej Koncepcji Prawa. Omówione zostają główne założenia badawcze oraz inspiracje naukowe, które stały się podstawą
dla podejścia ujmującego społeczny świat normatywny jako sieć procesów informacyjno-decyzyjnych. Szczególną uwagę poświęcono systemowi prawnemu oraz odgrywających w nim główną rolę decyzjom normatywnym. Rozdział drugi zawiera prezentację ogólnego dorobku nauk menedżerskich w zakresie opracowywania normatywnych modeli procesów decyzyjnych oraz omówienie poszczególnych etapów rozwiązywania problemów decyzyjnych. W dalszej kolejności przeanalizowano podstawowe założenia klasycznej teorii decyzji, wskazując na jej zalety oraz najczęściej podnoszone argumenty krytyczne. Kolejny rozdział traktuje o rozwijanym w naukach menedżerskich podejściu sytuacyjnym w teorii decyzji. Analizie zostają poddane zarówno ogólne założenia tego kierunku, jak i poszczególne modele opracowane w jego ramach. Ukazany jest również aktualny stan teorii decyzji, z jednoczesnym wskazaniem na jej mocne i słabe strony. Rozdział czwarty poświęcony został prekursorom idei naukowej polityki prawa, krytycznemu omówieniu Modelu Racjonalnego Tworzenia Prawa oraz prezentacji głównych dylematów współczesnej teorii tworzenia prawa. Zwieńczeniem rozważań jest przedstawiony szczegółowo w piątym rozdziale Model Pola Decyzyjnego Ustawodawcy, uwzględniający przede
wszystkim założenia sytuacyjnej teorii decyzji. Inspiracja dorobkiem Ehrlicha oraz wnikliwa analiza koncepcji wypracowanych na gruncie nauk menedżerskich pozwoliła na wyodrębnienie ośmiu wymiarów kształtujących sytuację decyzyjną współczesnego prawodawcy. Są to następujące wymiary: instrumentalny, aksjologiczny, gry o władzę, konfliktu społecznego, dyskursywny, społecznego systemu normatyw-
nego, ekonomiczny oraz temporalny. Ich prezentację uzupełniono wskazówkami dotyczącymi dokonywania diagnozy pola decyzyjnego oraz jej wpływu na kolejne etapy procesu prawotwórczego.

Tekst wprowadzający w podstawy podejścia decyzyjnego w naukach politycznych według Pietrasia i odnoszący się do problematyki lobbingu, rzecznictwa interesu w kontekście obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Kasianiuk, K., Proces decydowania politycznego - teoretyczne podstawy analizy, Studia Polityczne, 14, s. 135-150.

Celem tekstu jest ocena ekonomicznej teorii kary i powiązanego z nią modelu podejmowania decyzji z perspektywy empirycznych studiów nad prawem i behawioralnej analizy prawa. Ekonomiczna teoria kary w drugiej po-łowie XX wieku była podstawową teorią kary i miała znaczący wpływ na politykę karania w Stanach Zjednoczonych. Na początku XXI stulecia liczne badania statystyczne pokazały z jednej strony ograniczoną skuteczność ekonomicznego podejścia do prawa karnego, a z drugiej – szkodliwe efekty przetrzymywania w więzieniach dużej liczby osadzonych. Pojawiła się więc konieczność opracowania nowego modelu podejmowania decyzji przez przestępców. Psychologowie, ekonomiści behawioralni i zwolennicy behawioralnej analizy prawa zidentyfikowali szereg czynników wpływających na podejmowanie decyzji o popełnieniu przestępstwa, by wymienić choćby dyskontowanie hiperboliczne, błąd nadmiernego optymizmu czy prognozowanie afektywne. Słowa kluczowe: homo economicus, behawioralna analiza prawa, prawo karne, decyzje.

W artykule zostały przedstawione wielowątkowe rozważania, które w sposób szczegółowy omawiają zagadnienie dotyczące formalnych wymagań, jakie mają
zastosowanie do członków rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa. W pracy zastosowano metodę badawczą, jaką jest studium przypadku (diagnoza wybranych procesów zachodzących w spółce Polska Grupa Zbrojeniowa S.A.), którą uzupełnia wnikliwa analiza obowiązujących przepisów prawnych, przegląd literatury przedmiotu oraz orzecznictwa, a także dokumentów prezentujących stanowiska (opinie) organów władzy publicznej zawarte w odpowiedziach na wcześniejsze interpelacje poselskie, ściśle związane z problematyką kadrową przy obsadzie organów spółek Skarbu Państwa.

Współcześnie jednym z najbardziej intensywnych obszarów badań w naukach społecznych są studia nad innowacjami. Dodatkowym i coraz częściej podejmowanym problemem jest wielopłaszczyznowość badań prowadzonych w tym obszarze oraz wykorzystanie wielu metod w jednym procesie badawczym w celu uzyskania integralnej odpowiedzi na postawione pytanie (Kawalec 2009,  2014). W niniejszej pracy podstawowym obszarem odniesienia dla tego rodzaju podejścia mieszanego w badaniach jest dyfuzja innowacji. Zainteresowanie dyfuzją innowacji, rozumianą rozprzestrzenianiem się nowych idei w danym systemie społecznym, ma charakter badawczy, ale również i bardzo praktyczny wymiar. Dziś coraz częściej podejmowanym problemem w związku z dyfuzją są konsekwencje społeczne innowacji oraz projektowanie procesu dyfuzji w sposób, który zminimalizuje skutki nierówności społecznych, powstających na skutek dyfuzji. Szczególnym elementem procesu innowacji, który ujawnia całą złożoność zjawiska innowacji i jego konsekwencji społecznych, jest decyzja o jej przyjęciu lub odrzuceniu. Dlatego też jej poświęcono szczególną uwagę w niniejszym artykule.

Każda organizacja funkcjonuje w pewnym kontekście, który zmienia się wraz ze zmianami zachodzącymi zarówno w jej wnętrzu, jak i w jej otoczeniu. Kontekst ten przekłada się również na uwarunkowania sytuacji decyzyjnych, jakie pojawiają się w organizacji. Przy podejmowaniu decyzji menedżer powinien na wstępie ocenić kontekst charakteryzujący daną sytuację decyzyjną, aby we właściwy sposób podejść do rozwiązania problemu decyzyjnego. Celem niniejszej pracy jest ukazanie niepewności jako zjawiska kształtującego kontekst podejmowania decyzji menedżerskich. Dla realizacji przyjętego celu został przedstawiony charakter decyzji menedżerskich oraz wielowymiarowość zjawiska niepewności. W następnym etapie zostały przestawione uwarunkowania generujące niepewność sytuacji decyzyjnych. Artykuł został przygotowany na podstawie studiów literatury przedmiotu.

Proponowany Model Pola Decyzyjnego Ustawodawcy obejmuje: 1. Wymiar instrumentalny - dotyczący identyfikacji problemu decyzyjnego oraz określenia potencjalnych środków działania.
2. Wymiar aksjologiczny - dotyczący skali preferencyjnej wartości-celów jakie ośrodek decyzyjny zamierza realizować oraz społecznych preferencji aksjologicznych związanych z danym problemem decyzyjnym.
3. Wymiar gry o władzę – dotyczący czynników warunkujących polityczną wykonalność poszczególnych alternatyw decyzyjnych.
4. Wymiar konfliktu społecznego – dotyczący sprzeczności interesów z jakimi związany jest dany problem decyzyjny i możliwościami ich rozwiązywania.
5. Wymiar dyskursywny – dotyczący mechanizmów uzgadniania racjonalności wewnętrznej prawotwórczego ośrodka decyzyjnego z racjonalnością adresatów oraz przełamywania ich oporu wobec zmian.
6. Wymiar społecznego systemu normatywnego – dotyczący granic regulacji normatywnej oraz granic regulacji prawnej, a także relacji prawa z innymi rodzajami norm społecznych w kontekście danego problemu decyzyjnego.
7. Wymiar ekonomiczny – dotyczący materialnych i społecznych kosztów wprowadzania nowych regulacji oraz zysków z tym związanych.
8. Wymiar temporalny – dotyczący czasowych granic procesu decyzyjnego.
Omówienie każdego wymiaru uzupełniono wskazówkami co do jego diagnozy. Prezentowany model zakłada ponadto badanie zależności zachodzących pomiędzy poszczególnymi wymiarami, nie przesądzając o ważności jednego nad drugim. Decyzje o przyznaniu decydującego charakteru określonemu aspektowi problemu decyzyjnego ośrodek decyzyjny ma prawo podjąć uwzględniając konkretną sytuację, jednak zawsze po analizie wszystkich wymiarów pola decyzyjnego i biorąc odpowiedzialność za konsekwencje zignorowania innych czynników. Właśnie w podnoszeniu samoświadomości decydentów upatruje się przyczyny sporego sukcesu, jaki odniosła sytuacyjna teoria decyzji. Na gruncie polityki prawa Model Pola Decyzyjnego Ustawodawcy odegrać powinien podobną rolę w sferze wprowadzania regulacji w nowych obszarach legislacyjnych. Ukazano bowiem w niniejszej pracy, że prawotwórczy proces decyzyjny stanowi „arenę, na której rozgrywa się wiele rozmaitych scenariuszy”, a w głównym problemem badawczym polityki prawa, definiowanej jako nauka stosowana, stać się powinny mechanizmy uzgadniania racjonalności wewnętrznej i zewnętrznej ustawodawcy. Odrzuca się przy tym założenie o omnipotencji środków prawnych, przyjmuje się natomiast tezę o mieszanym, instrumentalno-deliberatywnym charakterze prawotwórstwa. Omawiana koncepcja realizuje ponadto postulaty podejścia wielopłaszczyznowego, upodmiotowienia aktorów procesu decyzyjnego, sprawowania władzy publicznej poprzez zarządzanie sieciami międzyorganizacyjnymi, stosowania pośrednich („miękkich”) metod sterowania społecznego, odrzucenia uniwersalizmu, zarządzania ryzykiem, kształtowania umiejętności uczenia się, demokratyzacji procesów tworzenia prawa (przy czym partycypacja nie stanowi celu sama w sobie) oraz wykorzystania pozytywnej roli konfliktu społecznego (zarządzanie konfliktem, kreatywność).

[ENG]
Temporariness is a concept that characterizes modem pop culture Focusing on what is changeable and provisional makes it difficult to look into the future.it also weakens the potential of human freedom which is realized when one is able to make responsible de Jons. Lack of such decisions hampers social life and impedes personal development. Hence if there is no biological basis for one's decisions, human freedom is limited. Upbringing based on volumes is an attempt to counter this phenomenon. Shaping the one of selfless love courage ruth and self-discipline makes the individual stronger It also enables them to make responsible decisions in this way, human freedom is fully realized.

Ksiazka ta jest moja intelektualna podroza poprzez wiele filozoficznych podejsc do procesu decyzyjnego. Przez zastosowanie tych idei, bylam w stanie przeegzaminowc wlasne decyzje i zrozumiec ich wplyw na moje zycie.
Mam nadzije, ze praca moja zainspiruje innych do glebszej refleksji nad wlasnym zyciem i zastanowieniem sie nad rola decyzji w przebiegu ich zycia.

Celem artykułu jest zaproponowanie narzędzia, które dałoby młodym Europejczykom możliwość bardziej świadomego dokonywania kluczowych wyborów życiowych we wczesnym stadium ich rozwoju zawodowego. Motywacją do badań jest brak poczucia stabilizacji u młodych, który uwidocznił się jako jeden z efektów globalnego kryzysu fi nansowego. W artykule przedstawiono propozycję modelu de-cyzyjnego opartego na metodzie AHP. Podmiotem podejmującym decyzje są młodzi ludzie u progu dorosłego życia. Przedmiotem procesu decyzyjnego jest rangowanie wyznaczników jakości życia, które pomoże respondentom maksymalizować ją w przy-szłości. W analizie uwzględniono czynniki materialne (ilościowe) oraz niematerialne (jakościowe). Za pomocą modelu młodzi ludzie będą dokonywać bardziej świadomych wyborów, w zgodzie z własną hierarchią wartości, indywidualnymi oczekiwaniami i potrzebami. W efekcie gospodarka otrzyma wyżej zmotywowanych pracowników, zaś społeczeństwo mniej sfrustrowanych obywateli.