Portre

Tür Resmi olarak Portre Avrupa’da 16. Yüzyılın ilk yarısında kısa bir süre
içinde büyük gelişme göstermiştir. Bu çalışmada öncelikle portrenin tanımına ve buna ek olarak portre ve otoporteye genel olarak değinilmiş, ardından İzlenimcilik’e kadar portrenin tarihi ele alınmıştır. Ardından 20.yy başı itibariyle portre dönemler ve ekoller bağlamında geçirdiği değişimler çerçevesinde görsel ve düşünsel açıdan irdelenmiştir.
20. yüzyıl boyunca portre, farklı sanatçılar ve akımlar çerçevesinde farklı
bağlamlarda ele alınmış, ayrıca yüzyılın avandgardları ve non figüratifleri tarafından reddediliş nedenlerine değinilmiştir. Yine bu dönem içinde belirli akımlara bağlanamayacak figüratif resim devam etmiş, kendi yolunu belirlemiştir. Bu anlamda geniş bir alana yayılan ve çeşitlenen portrenin çağdaş dünya sanatı içindeki yeri araştırılmıştır. Ardından Türk Resim Sanatı’nda portrenin yeri araştırılmış, Şeker Ahmet Paşa’nın bir otoportre örneğinden başlayarak, günümüze gelinmiştir.
Metnin son bölümünde ise Pınar Partanaz’ın resimlerinin düşünsel ve görsel kaynakları, portrelerin irdeleniş şekli ile ilişkilendirilerek çalışma tamamlanmıştır.

V
SUMMARY
The portrait as a genre, was greatly improved in only a few decades of the sixteenth
century in Europe. In this study, firstly portraiture is considered generally, then the selfportrait,
the over look of the artist inside himself is discussed. The history of the portrait
until the beginning of expressionism is examined. Besides then, portrait in western art
is focused. From the beginning of the twenteeth century, the handling of the portrait as a
changing vision and idea is also emphasized.
During the twenteeth century, portraiture was examined by different artists in
different trends with different meanings, and usually was refused by the non- figurative
and avant-gardes. In this period, figurative art which could not depend on any
restrictions, did survive and proved itself. In this context the portraiture in the world is
discussed until this day, which intends and practise unite with the power of thought and
have a great influence as expressions of face. After that, the place of the portrait in
Turkish Painting was explored and was discussed from the relation of Şeker Ahmet Paşa
with this genre, until today.
At the end of the study, the intellectual and the visual source of Pınar Partanaz’s
paintings are assigned with the study of portraiture.

The article considers the life and the literary heritage of the prominent figure of the
Crimean Tatar literature of the pre-war period, Memet Nuzet. On the example of a series of artistic
works (poems and stories), the analysis of the poet’s personality, his philosophical thinking is carried
out. The author’s methods and ways of psychological influence on the subconscious of readers are
revealed.
Keywords: literature, portrait, psychology, people, Mehmet Nuzhet.

[TR] İnsanoğlu varoluşundan itibaren kendi yaşamına ait öğeleri bir yüzey üzerine aktarma ihtiyacı hissetmiştir. Bu öğeler kimi zaman çevresine değer katma amacıyla kimi zaman ise yok olmaya karşı ölümsüzleşme arzusuyla yapılmıştır. Bireyin ayırt edici en temel özelliklerini yansıtan portreler ise bir ölümsüzleştirme pratiği ve ifade biçimi olarak sanat alanındaki varlığını uzunca bir süredir devam ettirmektedir. Portreler fiziksel olarak ayırt edici özellikleri sunmasının yanı sıra, ele alınan kişiye ilişkin misyonu taşıyıcı bir rol de üstlenmektedir. Her ne kadar kavram olarak ele alınan kişinin kimliğini yansıtan bir tür olarak kabul edilse de çağın değişen ihtiyaçlarına, üslupsal eğilimlere ya da bakış açılarına göre bağlamı sürekli bir biçimde değişime uğramaktadır. Özellikle değişen dünya koşulları ve buna koşut olarak yaratılan yeni plastik değerlerle geleneksel yaklaşımlardan uzaklaşan portrelerin kimliği yansıtan misyonunun yerini anlık dışavurumların aldığı görülmektedir. Portreler, biçim-içerik yönünden geçirdiği evrim neticesinde, yapılış anına ilişkin saptanan verilerin taşıyıcısı durumundan, sanatçının bakış açısının ön plana çıktığı, yalnızca plastik bir düzenleme ya da ele alınan model üzerinden mesaj ileten bir aygıta dönüşmektedir. Portrelerin dışavurumcu yaklaşım ile kimliğinden soyutlanma sürecini ele alan bu makale, portre sanatının ilk örneklerden başlayarak, süreç içerisinde geçirdiği biçimsel değişimleri ve kimliğe ilişkin sorunları örnek çalışmalarla analiz ederek, günümüz portrelerindeki deforme etme eğilimini nedenleriyle birlikte ortaya koymayı amaçlamaktadır.

[EN] Since its existence, humankind has felt the requirement to transfer the symbolic elements of their life onto material surfaces. These symbolic elements were sometimes made to add value to its environment and sometimes with the desire to become immortal against extinction. Portraits, which reflect the most basic distinctive characteristics of the individual, have been continuing their existence in the art for a long time as an immortalization practice and a form of expression. In addition to presenting physically distinctive features, portraits also play a role in conveying the person's mission being addressed. Although it is accepted as a genre that reflects the person's identity as a concept, its context is constantly changing according to the changing needs of the time, stylistic trends, or point of view. In particular, with the changing world conditions and the new plastic art values created in parallel with this, it is seen that instant expressions replace the mission of portraits reflecting an identity that diverges from traditional approaches. Portraits, as a result of the evolution they have gone through in terms of form and content, transform from the state of transmitting the determined data regarding the moment of their making to a device that conveys a message through only a plastic arrangement or the model under consideration, in which the artist's point of view comes to the forefront. This article discusses the process of isolation from the identity of portraits with an expressive approach, aims to reveal the deforming tendency in today's portraits, starting with the first examples, by analyzing the formal changes and identity-related problems in the process.

Öz Portre, kişinin duygularını ifade eden, insan-da en karakteristik bölge olan yüzü ele alan bir konudur ve yüzyıllardır sanatın en önemli anlatım dillerinden biri olmuştur. Bu makale de; gelenek-sel sanatta da önemli bir konu olan portrenin, iliş-kisellik ve kamusal alan yaratabilme sorunsalına odaklanmıştır. Makalede, kişilerin katılımcıya dö-nüştüğü, etkileşim ve empati ile diyalog kurmaya yönelik, tarihsel ve güncel ifadeler içeren portre çalışmaları incelenmiştir. Sonuç olarak, ilişkiler ya-ratmayı ve diğer insanları içine alarak bir farkında-lık yaratmayı amaç edinen pek çok örnek olduğu, bu şekilde sanatçı-izleyici-sanat ilişkisi ekseninde, portre konusunun bir faktör olarak kullanılabildi-ği ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Diyalog, kamusallık, in-san, farkındalık, yüz. Abstract The portrait has been an important part of the art for centuries, in that people, who can express their emotions, handle the face which is the most distinguishable region of their own. The purpose of this essay is to examine the question of whether a publicity can be created through portraits. In this direction, the main areas of portrait are examined from the artistic examples of the world in which people turn into participants and establish dialogue. Thus, with portraits, it is revealed that there are many examples that aim to create an awareness by creating relationships and involving other people. As a result, it has been observed that portraits can be used as a factor to create relationship between artist-viewer-art work

Bu makalede, Cemil Meriç'in "Jurnal" adıyla yayımlanan iki ciltlik günlükleri odağa alınarak entelektüel bir portre oluşturulmaya çalışılmış; günlüklerin böyle bir deneme için ciddi bir kaynak olduğu görüşü, uygulamalı olarak ileri sürülmüştür.