Roma Kandilleri

Öz Pişmiş toprak kandiller üzerine birçok çalışma yapılmış olmasına karşın metal kandiller üzerinde çok fazla çalışmanın yapılamamış olduğu, yapılan çalışmaların ise özelikle Bizans Dönemi kandilleri üzerinde yoğunlaştığı bilinmektedir. Bunun en büyük sebeplerinin başında, metal kandillerin tekrar eritilip kullanabilir özelliklere sahip olmalarından dolayı günümüze çok fazla ulaşamamış olması gelir. Günümüze kadar yapılmış çalışmalara konu olan kandiller ise, daha çok özel müze ve koleksiyonlarda yer alan ve çoğunlukla satın alma yoluyla ele geçtiği için buluntu yeri belli olmayan kandillerden oluşur. Bu noktada çalışmaya konu olan boğa başı formundaki kandilin ve kandelabrumun buluntu yerinin belli olması, benzer örneklerin tarihlenmesinde oldukça önem taşımaktadır. Ayrıca bronz kandillerin büyük ölçüde pişmiş toprak kandillerin tipolojik özelliklerini devam ettirirken, çalışmaya konu olan kandilin benzerine çok fazla rastlanmayan ünik bir forma sahip olması, bu çalışmanın önemini daha da arttırmaktadır. Bu eserlerin Amisos antik kentinin Roma dönemi nekropolu olarak tanımlanan yerde bulunmuş olması ise, kentin bu dönemde de varlığını devam ettirdiğinin en önemli kanıtları olarak ortaya çıkmaktadır. Amisos antik kentine ait günümüze mimari anlamda çok fazla kalıntının ulaşmamış olması, o dönemin sanat anlayışını sosyo-ekonomik yapısını anlamamız açısından, bu tür küçük buluntular daha da büyük bir anlam ifade etmektedir. Bölgede gerçekleştirilen kazıların Müze kurtarma kazısı şeklinde yürütülmesi, çıkan malzemelerin bir bütün olarak değerlendirilmesine olanak tanımamaktadır. Bu kapsamda ileriki yıllarda bölgede yürütülecek kazıların sistemli bir şekilde yürütülmesi ve ele geçen buluntuların tipolojik olarak değerlendirilmesinin yanı sıra metalürjik analizlerine de imkan tanıyacak ve bölgedeki atölyelerin varlığını ve etkileşimlerini anlamamıza imkan verecektir.
Anahtar sözcükler: Amisos, Samsun Müzesi, Bronz Kandil, Boğa Başlı Kandil, Kandelabrum.
Abstrac Although there have been many studies on terracotta lamps, it is evident that there wasn't much work done on metal lamps and the actions which were carried out are more so concentrated on the lamps during the Byzantine period. The most important reason for this is that the metal lamps must be able to be melted and used again and therefore, this is the reason why we are not able to reach them in the present day. Works that have been made up until today have mostly been of private museums and collectors' lamps, which are often unknown due to the acquisition. The fact that the location of the finds of lamps and candelabrum in bronze-made bull-head form, which is the subject of study at this point, shows the significance of the date of similar samples. In addition, while bronze lamps continue their typological characteristics of large-scale terracotta lamps, to have a unique form that is not very similar to the oil lamp in question, enhances the importance of this work much further. The fact that these works were found in the place known as the Ancient city of Amisos during the Roman period demonstrates as the most crucial evidence that it continued to exist during this period as well. In the contemporary age, it is evident that the remains of the ancient city of Amisos did not reach much for the architectural sense. Such small finds are even more meaningful as we do not understand the socioeconomic structure of art during that time. The museum rescue excavations, including the works that are the subject of the study, do not allow the evaluation of the materials as a whole. In this context, the plan of the excavations to be made in the region in the following years, besides the typological evaluation of the finds recovered, will provide an opportunity for metallurgical analysis and to understand the presence and interactions of the workshops in the region.