Genel tanımı ile öfke; ‚bireyin planları, istek ve gereksinimleri engellendiğinde ya da bir haksızlığa uğradığında ve kendi benliğine yönelik bir tehdit algıladığında yaşadığı bir duygu‛dur. Öfke, genellikle suça ve şiddete yönelik...
moreGenel tanımı ile öfke; ‚bireyin planları, istek ve gereksinimleri engellendiğinde ya da bir haksızlığa uğradığında ve kendi benliğine yönelik bir tehdit algıladığında yaşadığı bir duygu‛dur. Öfke, genellikle suça ve şiddete yönelik davranışlarla ilgili olarak eş ve çocuklara yönelik eziyetlerde ve toplu şiddet olgularında kendini daha sık göstermektedir. Günlük yaşam içinde sıklıkla yaşanan öfke, duygusal temelde en az iki kişinin mutsuzluğuna neden olmaktadır. Öfke, hem yöneldiği hedefi hem de kaynağını olumsuz bir yaşantı içine sokmaktadır. Burada öfkeyi yaşayan için, öfkenin kontrolü, öfkenin yöneldiği kişi içinse, gelen bu öfkeyle nasıl baş edileceği yani nasıl başa çıkabileceği önemli bir sorundur. Duygusal, fizyolojik, bilişsel ve sosyal boyutlarda yaşanan öfkenin, yoğun ve istenmeyen etkileri göz önüne alındığında ciddi sorunlara kaynaklık ettiği görülmektedir. Kontrolsüz öfke hem birey hem de toplum üzerinde inanılmaz olumsuz etkilere neden olmaktadır. Kişilerarası sorunlu ilişkilere, suç işlemeye, boşanmaya, çalışma yaşamında üretkenliğin ve işlevselliğin bozulmasına, fiziksel ve ruhsal sağlıkta önemli sorunlara neden olabilmektedir. Bireyler, duygularına göre davranıpdavranmayacaklarına kendileri karar verirler. Öfkenin tüm olumsuzluklarına karşın, olumlu sonuçları da bulunmaktadır. Kişiyi uyarıcı, koruyucu ve harekete geçirici olan işlevleri, bu duygusal yaşantının, yaşamın devamı için ne kadar önemli olduğuna işaret etmektedir. Doğada birçok canlının yaşamını sürdürebilmesi için, kendisine yönelik tehditlere karşı uyarılması; kendisini korumak, yaşamda kalabilmek ve türünü sürdürebilmek için saldırgan davranışlar göstermesi gerekir. Dolayısıyla öfke bir taraftan organizmayı bir problem olduğu konusunda uyarırken, diğer taraftan da organizmanın kendisine zarar verici veya saldırgan davranma eğiliminin farkına varması konusunda etkin bir rol oynar. Bazı kimseler başkalarına göre daha öfkeli olabilmektedirler. Bu durumun nedenleri, genetik, fizyolojik ve sosyal-kültürel olabilir. Öfkeli çocukların huysuz, alıngan ve çabuk kızan özelliklerle doğduğuna ve bu işaretlerin çok erken yaşlardan beri mevcut olduğuna dair araştırma bulguları vardır. Öte taraftan öfkeye yol açan sosyal-kültürel etmenler de vardır. Araştırmalar aile yaşantısının da öfke ifadesinde önemli rolü olduğunu göstermiştir. Buna göre çabuk öfkelenen insanların, tipik olarak yıkıcı, karmaşık ve duygusal iletişimi iyi olmayan dengesiz ailelerden geldiği bildirilmiştir. Klinik perspektiften baktığımızda, öfkenin içsel ve yıkıcı dürtülerinin ergenlerde intiharı netice verebildiği görülmektedir. Bu çalışmada, öfke olgusu ele alınarak, sosyal psikolojik boyutları ile incelenmiştir. Çalışmada, literatür taraması yapılmış olup bu alanda yapılan çalışmalardan elde edilen veriler paralelinde bir değerlendirme yapılmaya çalışılmış ve öfke yönetimine ilişkin öneriler ortaya konmuştur.
Anahtar sözcükler: Öfke; öfke nedeni; öfke yönetimi; öfke patlamaları; dürtüsellik; öz saygı; ruh sağlığı.
Abstract:
Anger, with a general definition, is; ‚a feeling of individual when his/her desire or needs are blocked or he/she is hard done by something and he/she perceive a threat towards his/her own personality. Anger generally shows itself more, towards children or the partner with some behaviors related to crime and violence and with the facts of violence collectively. Anger that is experienced often in daily life causes at least two individuals’ unhappiness in the emotional basis. It causes an adverse experience for both the target to which it is inclined and the source. Here, it is an important problem to control the anger for the person who experience it, and for the target of the anger how to cope with this anger. Considered as the source of serious problems; anger, experienced in emotional, physiological, cognitive, and social extent, causes intense and adverse effects. Unbounded anger causes unbelievable adverse results for both the individual and for the society. It can cause problematic interpersonal relationships, committing a crime, divorce, failure of productivity and functionality at work, serious problems of physical and mental health. Individuals decide themselves whether they will behave in accordance with their emotions or not. Despite all the negative aspects of anger, there are also positive results. Stimulating, protective and actuator functions of anger for the individual, point that how this emotional experience is important for continuation of life. In nature, in order to survive many spices need to be warned against threats, to sustain their life they also have to demonstrate aggressive behaviors. Therefore, while anger warns the organism about a problem, it also plays an active role in making the organism aware of tendency of harmful or offensive behaviors. Some people may be more furious than others. Genetic, physiological, and social-cultural factors can be the reason of this situation. Research findings show that angry children born with grumpy, touchy and irritable features and these signs have been present from a very early age. On the other hand, socio-cultural factors also cause anger. Studies have shown that family life plays an important role in the expression of anger. Choleric people have typically destructive, complex and emotionally unstable families and these families do not have a good communication. When we look from the clinical perspective, anger is also an important predictor of suicide in adolescents because of the internal and destructive impulses.
In this study, the matter of anger is examined and analyzed with the social psychological dimensions. Literature review is made with the data obtained from the studies in this field. Evaluation was made in line with this data and suggestions for the management of anger were revealed.
Key Words: Anger; cause of anger; outbursts of anger; impulsivity; self esteem; sanity.
Type of study: Literature review.