The Cyprus Question since 1878

This study is based on a broad range of newly declassified documents which garner revelatory findings pertaining to the involvement of Czechoslovakia in the Cyprus dispute in the years 1960–1974. These new findings reveal that the countries of the Eastern Bloc sought to prevent the overthrow of the Cypriot President Makarios during the studied period, as his foreign policy ensured that the island would not become a NATO base against allied Arab countries in the Middle East. Czechoslovakia played a considerable role in keeping Makarios in power by arms deliveries (some of them hitherto unknown), which allowed him to build up the special police forces to counterweight the National Guard controlled by Greece and face attempts of the Greek junta to overthrow him. Additionally, this article analyses activities of Czechoslovak intelligence on the island which managed to obtain valuable information on the politically unstable Eastern Mediterranean and Middle East from the inner circle of President Makarios. Czechoslovak intelligence, contrary to the Ministry of Foreign Affairs, backed weapon sales to Cyprus and supported the island’s non-alignment policy because these guaranteed a steady supply of valuable intelligence on the entire Middle East.

To παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στα «Χανιώτικα Νέα», την ιστοσελίδα του apopseis.gr και του ΟΔΕΘ. Αναφέρεται στις "διεθνείς σχέσεις" του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους ("ΤΔΒΚ") και τις απόπειρες της Τουρκίας να ενθαρρύνει τη διεθνή αναγνώρισή του ή τις διμερείς σχέσεις του με τρίτα κράτη. Μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά στην αντίδραση της διεθνούς κοινότητας στην ανακήρυξη της "ανεξαρτησίας" του, καθώς και στην πολιτική ανάσχεσης της αναγνώρισης που υιοθέτησαν η Ελλάδα και η Κύπρος.

Συμπληρώθηκαν ήδη τριάντα δύο χρόνια από την ίδρυση του ψευδοκράτους στην Κύπρο, δηλαδή της αποσχιστικής οντότητας που ανακήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία της στις 15 Νοεμβρίου 1983 ως «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» και εξακολουθεί μέχρι σήμερα να αναγνωρίζει μόνο η Τουρκία. Παρά την άμεση καταδίκη της διεθνούς κοινότητας και τον χαρακτηρισμό της «ανακήρυξης» ως πράξη νομικά άκυρη και ανυπόστατη, το καθεστώς αυτό καταφέρνει να επιβιώνει έως σήμερα χάρη στη γενναία οικονομική στήριξη της Τουρκίας, της οποίας τα συμφέροντα άλλωστε υπηρετεί, φιλοξενώντας σχεδόν 45.000 στρατιώτες σε μια περιοχή μικρότερη από τη μισή Κρήτη και αποτελώντας μια από τις πιο στρατιωτικοποιημένες περιοχές στον πλανήτη. Πως όμως φτάσαμε ως εδώ, και τι ακριβώς είναι το ψευδοκράτος;

Kwestia cypryjska pozostaje jednym z najbardziej złożonych sporów międzynarodowych,w który Republika Turcji jest zaangażowana od początków swego funkcjonowania, czyli roku
1923. Cypr został podbity przez Imperium Osmańskie w 1571 roku. Turcy stracili jednak nad nim faktyczną kontrolę w 1878 roku. Okres brytyjskich rządów przyczynił się do zaostrzenia podziału etnicznego na wyspie, zwłaszcza po tym, gdy w 1925 roku Cypr został ogłoszony kolonią. Po II wojnie œwiatowej Greccy Cypryjczycy nadal chcieli doprowadzić do zjednoczenia z kontynentalną  Grecją, podczas  gdy  Tureccy  Cypryjczycy  i  Turcja  opowiadali  się  za  podziałem terytorium wyspy pomiędzy Grecję i Turcję. Ostatecznie obie strony przystały
na rozwiązanie kompromisowe – utworzenie niepodległej Republiki Cypryjskiej w 1960 roku.
Grecja i Turcja stały się wówczas państwami gwarantami ładu konstytucyjnego na wyspie. Jednakże,
jak się miało wkrótce okazać, przyjęte rozwiązania nie oznaczały końca problemu. Deficyt wzajemnego zaufania doprowadził do staræ pomiędzy członkami obu cypryjskich społecznoœci
i, będącej ich konsekwencją, faktycznej dezintegracji państwa w 1963 roku. Niemniej, najistotniejsze
wydarzenia miały miejsce w roku 1974, gdy turecki rząd podjął decyzję o przeprowadzeniu interwencji zbrojnej w odpowiedzi na prawicowy zamach stanu. Niniejszy artykuł poœwięcony
jest stanowisku Turcji w sprawie Cypru w okresie po interwencji i w warunkach faktycznego podziału wyspy na dwa państwa. Czy po 1974 roku stanowisko Turcji ulegało znaczącym modyfikacjom? Czy kwestia cypryjska stanowi turecki interes narodowy? Podstawę analizy stanowi podział i porównanie polityki tureckiej w dwóch okresach: 1974–2002 oraz po 2002 roku.

Τους τελευταίους μήνες επανέρχεται συχνά στην επικαιρότητα το θέμα της Αμμοχώστου και του «κλειστού τομέα» της, του Βαρωσιού. Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, φαίνεται να επιδιώκουν το σταδιακό «άνοιγμα» της περιοχής υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, με σκοπό να εκμεταλλευτούν την παραλία και τις υποδομές της προς όφελος των Τουρκοκυπρίων. Η πολιτική αυτή έρχεται σε αντίθεση με την μέχρι πρότινος στάση της Τουρκίας, αλλά και με πλήθος ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και τις προτάσεις αρκετών Γενικών Γραμματέων
(Κουρτ Βαλντχάιμ, Χαβιέ Πέρες δε Κεγιάρ, Μπούτρος Γκάλι, και
Κόφι Ανάν), οι οποίοι έχουν προτείνει την «επιστροφή» του Βαρωσιού υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση ή την υπαγωγή του υπό την διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών, ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν με ασφάλεια οι νόμιμοι κάτοικοι, περίπου 20.000 στο Βαρώσι και 25.000 με 35.000 σε όλη την Αμμόχωστο. Παραβλέποντας το ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν παραιτηθεί από τα νόμιμα δικαιώματά τους επί των ιδιοκτησιών τους, οι Ερντογάν και Τατάρ επιχειρούν να παγιώσουν την διχοτόμηση (Taksim) οχυρωμένοι πίσω από τη θέση «δύο λαοί - δύο κράτη στην Κύπρο», ενώ επιχειρούν το «άνοιγμα» της πόλης λίγο-λίγο, ώστε να καταφέρουν τον στόχο τους με όσο το δυνατόν λιγότερες διεθνείς αντιδράσεις.