Padyävalé

padyāvalī
śrī-rūpa-gosvāmi-pādaiḥ samāhṛtā.

The edition used here was S.K. De's critically edited text first published from
the University of Dacca, 1934. Reprinted, Kolkata: Sanskrit Book Depot, 2002.

Abbreviations:

BRK = Bhakti-ratnākara
BRS = Bhakti-rasāmṛta-sindhu
CC = Caitanya-caritāmṛta (Kṛṣṇadāsa)
CCMK = Caitanya-caritāmṛta-mahā-kāvya (Karṇapūra)
DCP =
DKK = Dāna-keli-kaumudī
DR = Daśa-rūpaka
HBV = Hari-bhakti-vilāsa
KṛṣṇaS = Kṛṣṇa-sandarbha
KK = Kṛṣṇa-karṇāmṛta
MSN
NK = Nāma-kaumudī
RKAD = Rādhā-kṛṣṇārcana-dīpikā
RSAK = Rasārṇava-sudhākara
SD = Sāhitya-darpaṇa
SKM = Sad-ukti-karṇāmṛta
Smk = Sūkti-muktāvalī
Spd = Śārṅgadhara-paddhati
Srk = Subhāṣita-ratna-kośa
ST = Śṛṅgāra-tilaka

1
 Padyävalé

|| śrīḥ ||

padyāvalī
śrī-śrī-rādhā-kṛṣṇābhyāṁ namaḥ

padyāvalī viracitā rasikair mukunda-

sambandha-bandhura-padā pramodormi-sindhuḥ |
ramyā samasta-tamasāṁ damanī krameṇa
saṁgṛhyate kṛti-kadambaka-kautukāya ||1||

grantha-prārambhe maṅgalācaraṇam |

namo nalina-netrāya
veṇu-vādya-vinodine |
rādhādhara-sudhāpāna-
śāline vana-māline ||2 ||
kasyacit ||

bhakti-prahva-vilokana-praṇayinī nīlotpala-spardhinī
dhyānālambanatāṁ samadhi-niratair nīte hita-prāptaye |
lāvaṇyaika-mahā-nidhau rasikatāṁ rādhā-dṛśos tanvatī
yuṣmākaṁ kurutāṁ bhavārti-śamanaṁ netre tanur vā hareḥ ||3||
śrī-sāraṅgasya ||

ye govardhana-mūla-kardama-rasa-vyādaṣṭa-barha-cchadā
ye vṛndāvana-kukṣiṣu vraja-vadhū-līlopadhānāni ca |
ye cābhyaṅga-sugandhayaḥ kuvalayāpīḍasya dānāmbhasā
te vo maṅgalam ādiśantu satataṁ kaṁsa-dviṣo bāhavaḥ ||4||
śubhāṅkasya ||(SKM 1.59.3)

sāyaṁ vyāvartamānakhila-surabhi-kulāhvāna-saṁketa-nāmāny
abhīrī-vṛnda-ceto haṭha-haraṇa-kalā-siddha-mantrākṣarāṇi |
saubhāgyaṁ vaḥ samantād dadhatu madhu-bhidaḥ keli-gopāla-mūrteḥ
sānandakṛṣṭa-vṛndāvana-rasika-mṛga-śreṇayo veṇu-nādāḥ ||5||
umāpatidharasya ||(SKM 1.57.3)

atha śrī-kṛṣṇasya mahimā |

ambhobhiḥ sthalatāṁ sthalaṁ jaladhitāṁ dhūlīlavaḥ śailatāṁ

śailī mṛt-kaṇatāṁ tṛṇaṁ kuliśatāṁ vajraṁ tṛṇa-kṣīṇatām |
vahniḥ śītalatāṁ himaṁ vahanatām āyāti yasyecchayā
līlā-durlalitādbhuta-vyasaninaṁ kṛṣṇāya tasmai namaḥ ||6||
kasyacit ||

vātsalyād abhaya-pradāna-samayād ārtārti-nirvāpaṇād

audāryād agha-śoṣaṇād agaṇita-śreyaḥ-pada-prāpaṇāt |
sevyaḥ śrī-patir eva sarva-jagatām ete yataḥ sākṣiṇaḥ
prahlādaś ca vibhīṣaṇaś ca karirāṭ pāñcalya-halyā dhruvaḥ ||7||

2
 Padyävalé

kasyacit ||

atha bhajana-māhātmyam |

vyādhasyācaraṇaṁ dhruvasya ca vayo vidyā gajendrasya kā

kubjāyāḥ kim u nāma rūpam adhikaṁ kiṁ tat sudāmno dhanam |
vaṁśaḥ ko vidurasya yādavapater ugrasya kiṁ pauruṣaṁ
bhaktyā tuṣyati kevalaṁ na ca guṇair bhakti-priyo mādhavaḥ ||8 ||
śrī-dākṣiṇātyasya ||

anucitam ucitaṁ vā karma ko’yaṁ vibhāgo

bhagavati param āstāṁ bhakti-yogo draḍhīyān |
kirati viṣa-mahīndraḥ sāndra-pīyūṣam indur
dvayam api sa maheśo nirviśeṣaṁ bibharti ||9||
śrī-viṣṇupurī-pādānām ||

yadi madhu-mathana tvad-aṅghri-sevāṁ

hṛdi vidadhāti jahāti vā vivekī |
tad-akhilam api duṣkṛtaṁ triloke
kṛtam akṛtaṁ na kṛtaṁ kṛtaṁ ca sarvam ||10||
teṣam eva ||

kāṣāyān na ca bhojanādi-niyamān no vā vane vāsato

vyākhyānād atha vā muni-vrata-bharāc cittodbhavaḥ kṣīyate |
kintu sphīta-kalinda-śaila-tanayā-tīreṣu vikīḍato
govindasya padāravinda-bhajanārambhasya leśād api ||11||
kasyacit ||

alam alam iyam eva prāṇināṁ pātakānāṁ

nirasana-viṣaye yā kṛṣṇa kṛṣṇeti vāṇī |
yadi bhavati mukunde bhaktir ānanda-sāndrā
viluṭhati caraṇābje mokṣa-sāmrājya-lakṣmīḥ ||12 ||
śrī-sarvajñasya ||

nānopacāra-kṛta-pūjanam ārta-bandhoḥ
premṇaiva bhakta-hṛdayaṁ sukha-vidrutaṁ syāt |
yāvat kṣud asti jaṭhare jaraṭhā pipāsā
tāvat sukhāya bhavato nanu bhakṣya-peye ||13||
śrī-rāmānandarāyasya | (CCMK 13.42; CC 2.8.69)

kṛṣṇa-bhakti-rasa-bhāvita-matiḥ
kriyatāṁ yadi kuto'pi labhyate
tatra laulyam api mūlyam ekalaṁ
janma-koṭi-sukṛtair na labhyate ||14||
tasyaiva | (CC 2.8.70)

jñānam asti tulitaṁ ca tulāyāṁ

prema naiva tulitaṁ tu tulāyām |
siddhir eva tulitātra tulāyāṁ
kṛṣṇa-nāma tulitaṁ na tulāyām ||15||

3
 Padyävalé

śrī-śrīdhara-svāmi-pādānām ||

atha nāma-māhātmyam |

aṁhaḥ saṁharad akhilaṁ sakṛd

udayād eva sakala-lokasya |
taraṇir iva timira-jaladhiṁ
jayati jagan-maṅgalaṁ harer nāma ||16||
śrī-lakṣmīdharāṇām ||(NK 1.2; CC 3.3.180)

caturṇāṁ vedānāṁ hṛdayam idam ākṛṣya hariṇā

caturbhir yad varṇaiḥ sphuṭam aghaṭi nārāyaṇa-padam |
tad etad gāyanto vayam aniśam ātmānam adhunā
punīmo jānīmo na hari-paritoṣāya kim api ||17||
kasyacit ||

yoga-śruty-upapatti-nirjana-vana-dhyānādhva-sambhāvita-
svārājyaṁ pratipadya nirbhayam amī muktā bhavantu dvijāḥ |
asmākaṁ tu kadamba-kuñja-kuhara-pronmīlad-indīvara-
śreṇī-śyāmala-dhāma-nāma juṣatāṁ janmāstu lakṣāvadhi ||18||
śrī- īśvara-purī-pādānām ||

kalyāṇānāṁ nidhānaṁ kali-mala-mathanaṁ pāvanaṁ pāvanānāṁ

pātheyaṁ yan mumukṣoḥ sapadi parapadaprāptaye procyamānam |
viśrāma-sthānam ekaṁ kavi-vara-vacasāṁ jīvanaṁ sajjanānāṁ
bījaṁ dharma-drumasya prabhavatu bhavatāṁ bhūtaye kṛṣṇa-nāma ||19||
kasyacit ||

vepante duritāni moha-mahimā sammoham ālambate

sātaṅkaṁ nakha-rajanīṁ kalayati śrī-citraguptaḥ kṛtī |
sānandaṁ madhuparka-sambhṛti-vidhau vedhāḥ karoty udyamaṁ
vaktuṁ nāmni taveśvarābhilaṣite brūmaḥ kim anyat param ||20||
kasyacit ||

kaḥ pareta-nagarī-purandaraḥ
ko bhaved atha tadīya-kiṅkaraḥ |
kṛṣṇa-nāma jagad-eka-maṅgalaṁ
kaṇṭha-pīṭham urarīkaroti cet ||21||
śrī- ānandācāryasya |

ceto-darpaṇa-mārjanaṁ bhava-mahā-dāvāgni-nirvāpaṇaṁ
śreyaḥ-kairava-candrikā-vitaraṇaṁ vidyā-vadhū-jīvanam |
ānandāmbudhi-vardhanaṁ prati-padaṁ pūrṇāmṛtāsvādanaṁ
sarvātma-snapanaṁ paraṁ vijayate śrī-kṛṣṇa-saṅkīrtanam ||22||
śrī-śrī-bhagavataḥ ||(CC 3.20.12)

brahmāṇḍānāṁ koṭi-saṅkhyādhikānām
aiśvaryaṁ yac cetanā vā yad aṁśaḥ |
āvirbhūtaṁ tan-mahaḥ kṛṣṇa-nāma
tan me sādhyaṁ sādhanaṁ jīvanaṁ ca ||23||

4
 Padyävalé

keṣāṁcit ||

viṣṇor nāmaiva puṁsāḥ śamalam apaharat puṇyam utpādayac ca

brahmādi-sthāna-bhogād viratim atha guroḥ śrī-pada-dvandva-bhaktim |
Tattva-jñānaṁ ca viṣṇor iha mṛti-janana-bhrānti-bījaṁ ca dagdhvā
saṁpūrṇānanda-bodhe mahati ca puruṣaṁ sthāpayitvā nivṛttam ||24||
śrī-bhagavad-vyāsa-pādānām ||

nāma cintāmaṇiḥ kṛṣṇaś

caitanya-rasa-vigrahaḥ |
pūrṇaḥ śuddho nitya-mukto
'bhinnatvān nāma-nāminoḥ ||25 ||
teṣām eva ||(Padmapurāṇa, CC 2.17.133, HBV 11.503)

madhura-madhuram etan maṅgalaṁ maṅgalānāṁ

sakala-nigama-vallī-sat-phalaṁ cit-svarūpam |
sakṛdapi parigītaṁ śraddhayā helayā vā
bhṛgu-vara nara-mātraṁ tārayet kṛṣṇa-nāma ||26 ||
teṣām eva ||(HBV 11.451; Skāndapurāṇa, Prabhāsa-khaṇḍe)

svargārthīyā vyavasitir asau dīnayaty eva lokān

mokṣāpekṣā janayati janaṁ kevalaṁ kleśabhājam |
yogābhyāsaḥ parama-virasas tādṛśaiḥ kiṁ prayāsaiḥ
sarvaṁ tyaktvā mama tu rasanā kṛṣṇa kṛṣṇeti rautu ||27||
kasyacit ||

sadā sarvatrāste nanu vimalam ādyaṁ tava padaṁ

tathāpy ekaṁ stokaṁ na hi bhava-taroḥ patram abhinat |
kṣaṇaṁ jihvāgra-sthaṁ tava tu bhagavan-nāma nikhilaṁ
sa-mūlaṁ sambhāraṁ kaṣati katarat sevyam anayoḥ ||28||
śrī-śrīdhara-svāmi-pādānām ||

ākṛṣṭiḥ kṛta-cetasāṁ sumanasām uccāṁanaṁ cāṁhasām

ācaṇḍālam amūka-loka-sulabho vaśyaś ca mukti-śriyaḥ |
no dīkṣāṁ na ca sat-kriyāṁ na ca puraścaryāṁ manāg īkṣate
mantro 'yaṁ rasanā-spṛg eva phalati śrī-kṛṣṇa-nāmātmakaḥ ||29||
śrī-lakṣmīdharāṇām ||(NK 133; CC 2.15.110)

viceyāni vicāryāṇi vicintyāni punaḥ punaḥ |

kṛpaṇasya dhanānīva tvan-nāmāni bhavantu naḥ ||30||
śrī-bhavānandasya ||

nāmnām akāri bahudhā nija-sarva-śaktis

tatrārpitā niyamitaḥ smaraṇe na kālaḥ |
etādṛśī tava kṛpā bhagavan mamāpi
durdaivam īdṛśam ihājani nānurāgaḥ ||31||
śrī-bhagavataḥ | (CC 3.20.16)

atha nāmakīrtanam |

5
 Padyävalé

tṛṇād api sunīcena

taror iva sahiṣṇunā |
amāninā mānadena
kīrtanīyaḥ sadā hariḥ ||32|| tasyaiva ||(CC 3.20.21)

śrī-rāmeti janārdaneti jagatāṁ nātheti nārāyaṇety

ānandeti dayā-pareti kamalā-kānteti kṛṣṇeti ca |
śrī-man-nāma-mahāmṛtābdhi-laharī-kallola-magnaṁ muhur
muhyantaṁ galad-aśru-netram avaśaṁ māṁ nātha nityaṁ kuru ||33||
śrī-lakṣmīdharāṇām ||(DCP 2)

śrī-kānta kṛṣṇa karuṇā-maya kañjanābha

kaivalya-vallabha mukunda murāntaketi |
nāmāvalīṁ vimala-mauktika-hāra-lakṣmī-
lāvaṇya-vañcana-karīṁ karavāṇi kaṇṭhe ||34||
teṣām eva ||(DCP 3)

kṛṣṇa rāma mukunda vāmana vāsudeva jagad-guro

matsya kacchapa nārasiṁha varāha rāghava pāhi mām |
deva-dānava-nāradādi-munīndra-vandya dayā-nidhe
devakī-suta dehi me tava pāda-bhaktim acañcalām ||35||
kasyacit ||(DCP 4)

he gopālaka he kṛpā-jala-nidhe he sindhu-kanyā-pate

he kaṁsāntaka he gajendra-karuṇā-pārīṇa he mādhava |
he rāmānuja he jagat-traya-guro he puṇḍarīkākṣa māṁ
he gopījana-nātha pālaya paraṁ jānāmi na tvāṁ vinā ||36||
śrī-vaiṣṇavasya ||(KK 2.108, DCP 5)

śrī-nārāyaṇa puṇḍarīka-nayana śrī-rāma sītā-pate

govindācyuta nanda-nandana mukundānanda dāmodara |
viṣṇo rāghava vāsudeva nṛ-hare devendra-cūḍāmaṇe
saṁsārārṇava-karṇa-dhāraka hare śrī-kṛṣṇa tubhyaṁ namaḥ ||37||
tasyaiva ||

mukunda viṣṇo jagadīśa śaure

prabho hare mādhava dīna-nātha |
anātha-nāthācyuta vāsudeva
bhavābdhi-pāraṁ kuru mām anātham ||*||
śrī-kṛṣṇa-deva-śarmaṇaḥ |

bhāṇḍīreśa śikhaṇḍa-maṇḍana vara śrī-khaṇḍa-liptāṅga he

vṛndārarṇya-purandara sphurad-amandendīvara-śyāmala |
kālindī-priya nanda-nandana parānandāravindekṣaṇa
śrī-govinda mukunda sundara-tano māṁ dīnam ānandaya ||38||
śrī-gopāla-bhaṭṭānām ||

śrī-kṛṣṇakathāmāhātmyam |

6
 Padyävalé

śrutam apy aupaniṣadaṁ dūre hari-kathāmṛtāt |

yan na santi dravac-citta-kampāśru-pulakādayaḥ ||39||
śrī-bhagavad-vyāsa-pādānām ||[Bhakti-sandarbha 69]

naiva divya-sukha-bhogam arthaye

nāpavargam api nātha kāmaye |
yāntu karṇa-vivara dine dine
kṛṣṇa-keli-caritāmṛtāni me ||40||
śrī-kaviratnasya ||

aho ahobhir na kaler vidūyate

sudhā-sudhārām adhuraṁ pade pade |
dine dine candana-candra-śītalaṁ
yaśo yaśodā-tanayasya gīyate ||41||
tasyaiva ||

nanda-nandana-kaiśora-
līlāmṛta-mahāmbudhau |
nimagnānāṁ kim asmākaṁ
nirvāṇa-lavaṇāmbhasā ||42||
śrī-yādavendra-purī-pādānām ||

tvat-kathāmṛta-pāthodhau
viharanto mahā-mudaḥ |
kurvanti kṛtinaḥ kecic
catur-vargaṁ tṛṇopamam ||43||
śrī-śrīdhara-svāmi-pādānām (Bhāvārtha-dīpikā 10.87.21, BRS 1.1.40)

tatraiva gaṅgā yamunā ca tatra

tatra godāvarī tatra sarasvatī ca |
sarvāṇi tīrthāni vasanti tatra
yatrācyutodāra-kathā-prasaṅgaḥ ||44||
kasyacit ||

yā bhukti-lakṣmīr bhuvi kāmukānāṁ

yā mukti-lakṣmīr hṛdi yoga-bhājām |
yānanda-lakṣmī rasikendra-mauleḥ
sā kāpi līlāvatu mādhavasya ||45||
śrī-śaṅkarasya ||

7
 Padyävalé

atha śrī-kṛṣṇa-dhyānam |

phullendīvara-kāntim indu-vadanaṁ barhāvataṁsa-priyaṁ

śrī-vatsāṅkam udāra-kaustubha-dharaṁ pītāmbaraṁ sundaram |
gopīnāṁ nayanotpalārcita-tanuṁ go-gopa-saṅghāvṛtaṁ
govindaṁ kala-veṇu-vādana-paraṁ divyāṅga-bhūṣaṁ bhaje ||46 ||

śrī-śāradākārasya ||[KK 3.82; KṛṣṇaS 106 (p49fn) attributed to Mṛtyu-sañjaya-

tantra; ibid. HBV 3.114 (sāradā-tilake ca). In RKAD to Svāyambhuvāgama.]

aṁsālambita-vāma-kuṇḍala-dharaṁ mandonnata-bhrū-lataṁ
kiñcit-kuñcita-komalādhara-puṭaṁ sāci-prasārekṣaṇam |
ālolāṅguli-pallavair muralikām āpūrayantaṁ mudā
mule kalpa-taros tribhaṅga-lalitaṁ dhyāyej jagan-mohanam ||47||
kasyacit ||(KK 2.102)

adhare vinihita-vaṁśaṁ
campaka-kusumena kalpitottaṁsam |
vinataṁ dadhānam aṁsaṁ
vāmaṁ satataṁ namāmi jitakaṁsam ||48||
śrī-puruṣottama-devasya |

vyatyasta-pāda-kamalaṁ lalita-tribhaṅgī-
saubhāgyam aṁsa-viralīkṛta-keśa-pāśam |
piñchāvataṁsam urarīkṛta-vaṁśa-nālam
avyāja-mohanam upaimi kṛpā-viśeṣam ||49||
śrī-nāradasya |

atha bhakta-vātsalyam |

atandrita-camū-pati-prahita-hastam asvīkṛta-
praṇīta-maṇi-pādukaṁ kim iti vismṛtāntaḥ puram |
avāhana-pariṣkriyaṁ pataga-rājam ārohataḥ
kari-pravara-bṛṁhite bhagavatas tvarāyai namaḥ ||50||
śrī-dākṣiṇātyasya |

śrī-draupadī-trāṇe tad-vākyam |

tamasi ravir ivodyan-majjatām aplavānāṁ

plava iva tṛṣitānāṁ svādu-vaṛsīva meghaḥ |
nidhir iva nidhanānāṁ tīvra-duḥkhāmayānāṁ
bhiṣag iva kuśalaṁ no dātum āyāti śauriḥ ||51||
śrī-vyāsa-pādānām |

atha tad-bhaktānāṁ māhātmyam |

prahlāda-nārada-parāśara-puṇḍarīka-
vyāsāmbarīṣa-śuka-śaunaka-bhīṣma-dālbhyān |
rukmāṅgadoddhava-vibhīṣaṇa-phālgunādīn
puṇyānimān paramabhāgavatān namāmi ||52||

8
 Padyävalé

śrī-dākṣiṇātyasya ||

śrī-viṣṇoḥ śravaṇe parīkṣid abhavad vaiyāsakiḥ kīrtane

prahlādaḥ smaraṇe tad-aṅghri-bhajane lakṣmīḥ pṛthuḥ pūjane |
akrūras tv abhivandane kapi-patir dāsye 'tha sakhye 'rjunaḥ
sarvasvātma-nivedane balir abhūt kṛṣṇāptir eṣāṁ parā ||53||
kasyacit ||(CC 2.22.136; BRS 1.2.365)

tebhyo namo’stu bhava-vāridhi-jīrṇa-paṅka-

saṁlagna-mokṣaṇa-vicakṣaṇa-pādukebhyaḥ |
kṛṣṇeti varṇa-yugala-śravaṇena yeṣām
ānandathur bhavati nartita-roma-vṛndaḥ ||54||
autkalasya ||

hari-smṛtyāhlāda-stimita-manaso yasya kṛtinaḥ

sa-romāñcaḥ kāyo nayanam api sānanda-salilam |
tam evācandrārkaṁ vaha puruṣa-dhaureyam avane
kim anyais tair bhārair yama-sadana-gatyāgati-paraiḥ ||55||
śrī-sarvānandasya |

tvad-bhaktaḥ saritāṁ patiṁ culukavat khadyotavad bhāskaraṁ

meruṁ paśyati loṣṭravat kim aparaṁ bhūmeḥ patiṁ bhṛtyavat |
cintāratna-cayaṁ śilā-śakalavat kalpa-drumaṁ kāṣṭhavat
saṁsāraṁ tṛṇa-rāśivat kim aparaṁ dehaṁ nijaṁ bhāravat ||56||
śrī-sarvajñasya |

mīmāṁsā-rajasā malīmasa-dṛśāṁ tāvan na dhīr īśvare

garvodarka-kutarka-karkaśa-dhiyāṁ dūre’pi vārtā hareḥ |
jānanto’pi na jānate śruti-sukhaṁ śrī-raṅgi-saṅgād ṛte
susvāduṁ pariveṣayanty api rasaṁ gurvī na darvī spṛśet ||57||
śrī-mādhava-sarasvatī-pādānām |

jñānāvalambakāḥ kecit
kecit karmāvalambakāḥ |
vayaṁ tu hari-dāsānāṁ
pāda-trāṇāvalambakāḥ ||58||
kasyacit |

atha bhaktānāṁ dainyoktiḥ

nāmāni praṇayena te sukṛtināṁ tanvanti tuṇḍotsavaṁ

dhāmāni prathayanti hanta jaladaśyāmāni netrāñjanam |
sāmāni śrutiśuṣkalīṁ muralikājātānyalaṁkurvate
kāmānirvṛtacetasām api vibho nāśāpi naḥ śobhate ||59||
samāhartuḥ ||

saṁsārāmbhasi sambhṛta-bhrama-bhare gambhīra-tāpa-traya-

grāheṇābhigṛhītam ugragatinā krośantam antar-bhayāt |
dīpreṇādya sudarśanena vibudha-klānti-cchidākāriṇā

9
 Padyävalé

cintā-santati-ruddham uddhara hare mac-citta-dantīśvaram ||60||

samāhartuḥ ||

vivṛta-vividha-bādhe bhrānti-vegād agādhe

balavati bhava-pūre majjato me vidūre |
aśaraṇa-gaṇa-bandho hā kṛpā-kaumudīndo
sakṛd akṛta-vilambaṁ dehi hastāvalambam ||61||
samāhartuḥ |

nṛtyan vāyu-vighūrṇitaiḥ sva-viṭapair gāyann alīnāṁ rutair

muñcann aśru maranda-bindubhir alaṁ romāñcavān aṅkuraiḥ |
mākando’pi mukunda mūrcchati tava smṛtyā tu vṛndāvane
brūhi prāṇasamāna cetasi kathaṁ nāmāpi nāyāti te ||62||
śrī- īśvarapurī-pādānām |

yā draupadī-paritrāṇe
yā gajendrasya mokṣaṇe |
mayy ārte karuṇāmūrte
sā tvarā kva gatā hare ||63||
śrī- autkalasya

dīna-bandhur iti nāma te smaran

yādavendra patito’ham utsahe |
bhakta-vatsalatayā tvayi śrute
māmakaṁ hṛdayam āśu kampate ||64||
śrī-jagannāthasenasya |

stāvakās tava caturmukhādayo

bhāvakās tu bhagavan bhavādayaḥ |
sevakāḥ śatamukhādayaḥ surā
vāsudeva yadi ke tadā vayam ||65||
śrī-dhanañjayasya |

parama-kāruṇiko na bhavat-paraḥ
parama-śocyatamo na ca mat-paraḥ |
iti vicintya hareḥ mayi pāmare
yad ucitaṁ yadunātha tad ācara ||66||
kasyacit |

bhavodbhava-kleśa-kaśā-śatāhataḥ
paribhramann indriya-kāpathāntare |
niyamyatāṁ mādhava me mano-hayas
tvad-aṅghri-śaṅkau dṛḍha-bhakti-bandhane ||67||
kasyacit |

na dhyāto’si na kīrtito’si na manāg ārādhito’si prabho

no janmāntara-gocare tava padāmbhoje ca bhaktiḥ kṛtā |
tenāhaṁ bahu-duḥkha-bhājanatayā prāpto daśām īdṛśīṁ
tvaṁ kāruṇya-nidhe vidhehi karuṇāṁ śrī-kṛṣṇa dīne mayi ||68||
śrī-śaṅkarasya |

10
 Padyävalé

śaraṇam asi hare prabho murāre

jaya madhusūdana vāsudeva viṣṇo
niravadhi-kaluṣaugha-kāriṇaṁ māṁ
gati-rahitaṁ jagadīśa rakṣa rakṣa ||69||
kasyacit ||

dinādau murāre niśādau murāre

dinārdhe murāre niśārdhe murāre |
dinānte murāre niśānte murāre
tvam eko gatir nas tvam eko gatir naḥ ||70||
śrī-dākṣiṇātyasya ||

ayi nanda-tanuja kiṅkaraṁ

patitaṁ māṁ viṣame bhavāmbudhau
kṛpayā tava pāda-paṅkaja-
sthita-dhūlī-sadṛśaṁ vicintaya ||71||
śrī-bhagavataḥ | (CC 3.20.32)

atha bhaktānāṁ niṣṭhā

na vayaṁ kavayo na tārkikā

na ca vedāntanitāntapāragāḥ |
na ca vādinivārakāḥ paraṁ
kapaṭābhīrakiśorakiṅkarāḥ ||72||
śrī-sārvabhauma-bhaṭṭācāryāṇām ||

parivadatu jano yathā tathā vā

nanu mukharo na vayaṁ vicārayāmaḥ
hari-rasa-madirā madātimattā
bhuvi viluṭhāma naṭāma nirviśāma ||73||
teṣām eva ||(BRS 2.2.15)

nāhaṁ vipro na ca narapatir nāpi vaiśyo na śūdro

nāhaṁ varṇī na ca gṛhapatir no vanastho yatir vā |
kintu prodyan-nikhila-paramānanda-pūrṇāmṛtābdher
gopī-bhartuḥ pada-kamalayor dāsa-dāsānudāsaḥ ||74||
śrī-bhagavataḥ | (CC 2.13.80)

dhanyānāṁ hṛdi bhāsatāṁ giri-vara-pratyagra-kuñjaukasāṁ

satyānanda-rasaṁ vikāra-vibhava-vyāvṛttam antar-mahaḥ |
asmākaṁ kila vallavī-rati-raso vṛndāṭavī-lālaso
gopaḥ ko’pi mahendra-nīla-ruciraś citte muhuḥ krīḍatu ||75||
śrī- īśvara-purī-pādānām |

rasaṁ praśaṁsantu kavitā-niṣṭhā

brahmāmṛtaṁ veda-śiro-niviṣṭhāḥ |
vayaṁ tu guñjā-kalitāvataṁsaṁ
gṛhīta-vaṁśaṁ kam api śrayāmaḥ ||76||
śrī-yādavendra-purī-pādānām ||

11
 Padyävalé

dhyānātītaṁ kim api paramaṁ ye tu jānanti tattvaṁ

teṣām āstāṁ hṛdaya-kuhare śuddha-cin-mātra ātmā |
asmākaṁ tu prakṛti-madhuraḥ smera-vaktrāravindo
megha-śyāmaḥ kanaka-paridhiḥ paṅkajākṣo’yam ātmā ||77||
śrī-kavi-ratnasya ||(BRS 3.2.28)

jātu prārthayate na pārthiva-padaṁ nendre pade modate

sandhatte na ca yoga-siddhiṣu dhiyaṁ mokṣaṁ ca nākāṅkṣati |
kālindī-vana-sīmani sthira-taḍin-megha-dūtau kevalaṁ
śuddhe brahmaṇi vallavī-bhuja-latā-baddhe mano dhāvati ||78||
tasyaiva ||

sandhyā-vandana bhadram astu bhavato bhoḥ snāna tubhyaṁ namo

bho devāḥ pitaraś ca tarpaṇa-vidhau nāhaṁ kṣamaḥ kṣamyatām |
yatra kvāpi niṣadya yādava-kulottamasya kaṁsa-dviṣaḥ
smāraṁ smāram aghaṁ harāmi tad alaṁ manye kim anyena me ||79||
śrī-mādhavendra-purī-pādānām ||

devakī-tanaya-sevakībhavan
yo bhavāni sa bhavāni kiṁ tataḥ |
utpathe kvacana satpathe’pi vā
mānasaṁ vrajatu daiva-deśitaṁ ||80||
kasyacit ||

mugdhaṁ māṁ nigadantu nīti-nipuṇā bhrāntaṁ muhur vaidikāḥ

mandaṁ bāndhava-sañcayā jaḍa-dhiyaṁ muktādarāḥ sodarāḥ |
unmattaṁ dhanino viveka-caturāḥ kāmaṁ mahā-dāmbhikaṁ
moktuṁ na kṣamate manāg api mano govinda-pāda-spṛhām ||81||
śrī-mādhavasya ||

śyāmam eva paraṁ rūpaṁ

purī madhu-purī varā |
vayaḥ kaiśorakaṁ dhyeyam
ādya eva paro rasaḥ ||82||
raghupaty-upādhyāyasya | (CC 2.19.106)

purataḥ sphuratu vimuktiś

ciram iha rājyaṁ karotu vairājyam |
paśupāla-bālaka-pateḥ
sevām evābhivāñchāmi ||83||
śrī-surottamācāryasya ||

kṣauṇī-patitvam athavaikam akiñcanatvaṁ

nityaṁ dadāsi bahu-mānam athāpamānam |
vaikuṇṭha-vāsam athavā narake nivāsaṁ
hā vāsudeva mama nāsti gatis tvad-anyā ||84||
śrī-garbhakavīndrasya ||

diśatu svārājyaṁ vā

12
 Padyävalé

vitaratu tāpa-trayaṁ vāpi |

sukhitaṁ duḥkhitam api māṁ
na vimuñcatu keśavaḥ ||85 ||
śrī-kavirāja-miśrasya ||

atha bhaktānāṁ sotkaṇṭhā-prārthanā |

nandanandana-padāravindayoḥ
syandamāna-makaranda-bindavaḥ |
sindhavaḥ parama-saukhya-sampadāṁ
nandayantu hṛdayaṁ mamāniśam ||86||
śrī-karācāryāṇām |

iha vatsān samacārayad

iha naḥ svāmī jagau vaṁśīm |
iti sāsraṁ gadato me
yamunā-tīre dinaṁ yāyāt ||87||
śrī-raghupaty-upādhyāyasya |

anuśīlana-kuñja-vāṭikāyāṁ
jaghanālambita-pīta-śāṭikāyām |
muralī-kala-kūjite ratāyāṁ
mama ceto’stu kadamba-devatāyām ||88||
śrī-govindasya |

ārakta-dīrgha-nayano nayanābhirāmaḥ
kandarpa-koṭi-lalitaṁ vapur ādadhānaḥ |
bhūyāt sa me’dya hṛdayāmburuhādhivartī
vṛndāṭavī-nagara-nāgara-cakravartī ||89||
śrī-bhavānandasya |

lāvaṇyāmṛta-vanyā
madhurima-laharī-parīpākaḥ |
kāruṇyānāṁ hṛdayaṁ
kapaṭa-kiśoraḥ parisphuratu ||90||
śrī-sārvabhauma-bhaṭṭācāryāṇām |

bhavantu tatra janmāni

yatra te muralīkalaḥ |
karṇapeyastvam āyāti
kiṁ me nirvāṇavārtayā ||91||
teṣam eva |

āsvādyaṁ pramadārada-cchadam iva śravyaṁ navaṁ jalpitaṁ

bālāyā iva dṛśyam uttama-vadhū-lāvaṇya-lakṣmīr iva |
prodghoṣyaṁ cira-viprayukta-vanitā-sandeśa-vāṇīva me
naivedyaṁ caritaṁ ca rūpam aniśaṁ śrī-kṛṣṇa nāmāstu me ||92||
keṣāṁcit |

nayanaṁ galad-aśru-dhārayā

13
 Padyävalé

vadanaṁ gadgada-ruddhayā girā |

pulakair nicitaṁ vapuḥ kadā
tava nāma-grahaṇe bhaviṣyati ||93||
śrī-bhagavataḥ | (CC 3.20.36)

na dhanaṁ na janaṁ na sundarīṁ

kavitāṁ vā jagad-īśa kāmaye
mama janmani janmanīśvare
bhavatād bhaktir ahaitukī tvayi ||94||
tasyaiva | (CC 3.20.29)

govardhana-prastha-navāmbuvāhaḥ
kalinda-kanyā-nava-nīla-padmam |
vṛndāvanodāra-tamāla-śākhī
tāpa-trayasyābhinavaṁ karotu ||95||
śrī-gauḍīyasya |

anaṅga-rasa-cāturī-capala-cāru-netrāñcalaś
calan-makara-kuṇḍala-sphurita-kānti-gaṇḍa-sthalaḥ |
vrajollasita-nāgarī-nikara-rāsa-lāsyotsukaḥ
sa me sapadi mānase sphuratu ko’pi gopālakaḥ ||96||
śrī-mādhavendra-purī-pādānām |

atha bhaktānām utkaṇṭhā |

śrutayaḥ palālakalpāḥ
kim iha vayaṁ sāmprataṁ cinumaḥ |
āhriyata puraiva nayanair
ābhīrībhiḥ paraṁ brahma ||97||
śrī-raghupatyupādhyayasya ||

kaṁ prati kathayitum īśe

samprati ko vā pratītim āyātu
go-pati-tanayā-kuñje
gopa-vadhãṁī-viṁaṁ brahma ||98||
tasyaiva ||(CC 2.19.98)

jñātaṁ kāṇa-bhujaṁ mataṁ paricitaivānvīkṣikī śikṣitā

mīmāṁsā viditaiva sāṅkhya-saraṇir yoge vitīrṇā matiḥ |
vedāntāṁ pariśīlitāḥ sarabhasaṁ kiṁ tu sphuran-mādhurī-
dhārā kācana nandasūnu-muralī mac-cittam ākarṣati ||99||
śrī-sārvabhauma-bhaṭṭācāryāṇām |

amarī-mukha-sīdhu-mādhurīṇāṁ
laharī kācana cāturī kalānām |
taralīkurute mano madīyaṁ
muralī-nāda-paramparā murāreḥ ||100||
teṣām eva |

apaharati mano me ko’py ayaṁ kṛṣṇa-cauraḥ

14
 Padyävalé

praṇata-durita-coraḥ pūtanā-prāṇa-cauraḥ |
valaya-vasana-cauro bāla-gopī-janānāṁ
nayana-hṛdaya-cauraḥ paśyatām sajjanānām ||101||
kasyacit |

alaṁ tri-diva-vārtayā kim iti sārvabhauma-śriyā

vidūratara-vartinī bhavatu mokṣa-lakṣmīr api |
kalinda-giri-nandinī-taṭa-nikuñja-puñjodare
mano harati kevalaṁ nava-tamāla-nīlaṁ mahaḥ ||102||
śrī-hari-dāsasya |

avalokitamanumoditam
āliṅgitam aṅganābhir anurāgaiḥ |
adhivṛndāvana-kuñjaṁ
marakata-puñjaṁ namasyāmaḥ ||103||
śrī-sarva-vidyā-vinodānām |

kadā drakṣyāmi nandasya

bālakaṁ nīpa-mālakam |
pālakaṁ sarva-sattvānāṁ
lasat-tilaka-bhālakam ||104||
śrī-mādhavendra-purī-pādānām |

kadā vṛndāraṇye mihira-duhituḥ saṅga-māhite

muhur bhrāmaṁ bhrāmaṁ carita-laharīṁ gokula-pateḥ |
lapann uccair uccair nayana-payasāṁ veṇibhir ahaṁ
kariṣye sotkaṇṭhaṁ niviḍam upasekaṁ viṭapinām ||105||
samāhartuḥ |

durārohe lakṣmīvati bhagavatīnām api padaṁ

dadhānā dhammille naṭati kaṭhine yopaniṣadām |
rutir vaṁśī-janmā dhṛta-madhurimā sā madhuripor
akasmād asmākaṁ śruti-śikharam ārokṣyati ||106||
samāhartuḥ |

utphullatā-piñcha-manorama-śrī-r
mātuḥ stana-nyasta-mukhāravindaḥ |
sañcālayan pāda-saroruhāgraṁ
kṛṣṇaḥ kadā yāsyati dṛk-pathaṁ me ||107||
kasyacit |

atha mokṣānādaraḥ |

bhaktiḥ sevā bhagavato

muktis tat-pada-laṅghanam |
ko mūḍho dāsatāṁ prāpya
prābhavaṁ padamicchati ||110||
śrī-śiva-mauninām |

bhava-bandha-cchide tasyai

15
 Padyävalé

spṛhayāmi na muktaye |
bhavān prabhur ahaṁ dāsa
iti yatra vilupyate ||111||
śrī-hanumataḥ |

hanta citrīyate mitra

smṛtvā tān mama mānasam |
vivekitno’pi ye kuryus
tṛṣṇām ātyantike laye ||112||
keṣāṁcit |

kā tvaṁ muktir upāgatāsmi bhavatī kasmād akasmād iha

śrī-kṛṣṇa-smaraṇena deva bhavatī dāsī-padaṁ prāpitā |
dūre tiṣṭha manāg anāgasi katha kuryād anāryaṁ mayi
tvad-gandhān nija-nāma-candana-rasālepasya lopo bhavet ||113||
kasyacit |

atha śrī-bhagavad-dharma-tattvam |

arcye viṣṇau śilā-dhīr guruṣu nara-matir vaiṣṇave jāti-buddhir

viṣṇor vā vaiṣṇavānāṁ kali-mala-mathane pāda-tīrthe 'mbu-buddhiḥ |
śrī-viṣṇor nāmni mantre sakala-kaluṣa-he śabda-sāmānya-buddhir
viṣṇau sarveśvareśe tad-itara-sama-dhīr yasya vā nārakī saḥ ||114||
śrī-dākṣiṇātyasya ||

hatyāṁ hanti yad-aṅghri-saṅga-tulasī steyaṁ ca toyaṁ pador

naivedyaṁ bahu-madya-pāna-duritaṁ gurv-aṅganā-saṅgajam |
śrī-śādhina-matiḥ sthitir hari-janais tat-saṅgajaṁ kilbiṣaṁ
śālāgrāma-śilā-nṛsiṁha-mahimā ko’py eṣa lokottaraḥ ||115||
śrī-āgamasya | (HBV 5.446)

16
 Padyävalé

atha naivedyārpaṇe vijñaptiḥ |

dvija-strīṇāṁ bhakte mṛduni vidurānne vraja-gavāṁ

dadhikṣere sakhyuḥ sphuṭa-cipiṭa-mṛṣṭau muraripo |
yaśodāyāḥ stanye vraja-yuvati-datte madhuni te
yathāsīd āmodas tam imam upahāre’pi kurutām ||116||
śrī-rāmānujasya |

yā prītir vidurārpite muraripo kunty-arpite yādṛśī

yā govardhana-mūrdhni yā ca pṛthuke stane yaśodārpite |
bhāradvāja-samarpite śabarikā-datte’dhare yoṣitāṁ
yā vā te muni-bhāminī-vinihite’nne’trāpi tām arpaye ||117||
kasyacit |

kṣīre śyāmalayārpite kamalayā viśrāṇite phāṇite

datte laḍḍūni bhadrayā madhurase sobhābhayā lambhite |
tuṣṭiryā bhavatas tataḥ śataguṇāṁ rādhā-nideśān mayā
naste’smin puratas tvam arpaya hare ramyopahāre ratim ||118||
samāhartuḥ ||

atha śrī-mathurā-mahimā |

he mātur mathure tvam eva niyataṁ dhanyāsi bhūmī-tale

nirvyājaṁ natayaḥ śataṁ savidhayas tubhyaṁ sadā santu naḥ |
hitvā hanta nitāntam adbhuta-guṇaṁ vaikuṇṭham utkaṇṭhayā
tvayy ambhoja-vilocanaḥ sa bhagavān yenāvatīrṇo hariḥ ||119||
kasyacit |

atrāsīt kila nanda-sadma śakaṭasyātrābhavad bhañjanaṁ

bandha-ccheda-karo’pi dāmabhir abhūd baddho’tra dāmodaraḥ |
itthaṁ mathurā-vṛddha-vaktra-vigalat-pīyūṣa-dhārāṁ piban
nāndāśru-dharaḥ kadā madhu-purīṁ dhanyaś cariṣyāmy aham ||120||
śrī-kavi-śekharasya | (BRS 1.3.40)

yatrākhilādi-gurur ambuja-sambhavo’pi
stambātmanā janur anuspṛhayāmbabhūva |
cakradhvajāṅkuśa-lasat-pada-rāji-ramyā
sā rājate’dya mathurā hari-rāja-dhānī ||121||
kasyacit ||

bījaṁ mukti-taror anartha-paṭalī-nistārakaṁ tārakaṁ

dhāma prema-rasasya vāñchita-dhurā-sampārakaṁ pārakam |
etad yatra nivāsinām udayate cic-chakti-vṛtti-dvayaṁ
mathnātu vyasanāni māthura-purī sā vaḥ śriyaṁ ca kriyāt ||122||
samāhartuḥ ||

vitarati mura-mardanaḥ prabhuste

na hi bhajamāna-janāya yaṁ kadāpi |
vitarasi bata bhakti-yogam etaṁ
tava mathure mahimā girām abhūmiḥ ||123||

17
 Padyävalé

tasyaiva ||

śravaṇe mathurā nayane mathurā

vadane mathurā hṛdaye mathurā |
purato mathurā parato mathurā
madhurā madhurā mathurā mathurā ||124||
śrī-govinda-miśrāṇām |

atha śrī-vṛndāṭavī-vandanam |

tvaṁ bhaja hiraṇyagarbhaṁ

tvam api haraṁ tvaṁ ca tat-paraṁ brahma |
vinihita-kṛṣṇānandām
ahaṁ tu vṛndāṭavīṁ vande ||125||
kasyacit |

atha śrī-nandapraṇāmaḥ |

śrutim apare smṛtim itare

bhāratam anye bhajantu bhava-bhītāḥ
aham iha nandaṁ vande
yasyālinde paraṁ brahma ||126||
raghupatyupādhyāyasya | (CC 2.19.96)

bandhūkāruṇa-vasanaṁ
sundara-kūrcaṁ mukunda-hṛta-nayanam |
nandaṁ tundila-vapuṣaṁ
candana-gaura-tviṣaṁ vande ||127||
samāhartuḥ |

atha śrī-yaśodāvandanam |

aṅkaga-paṅkaja-nābhāṁ
nava-ghanābhāṁ vicitra-ruci-sicayām |
viracita-jagat-pramodāṁ
muhur yaśodāṁ namasyāmi ||128||
samāhartuḥ |

atha śrī-kṛṣṇaśaiśavam |

atilohita-kara-caraṇaṁ
mañjula-gorocanā-tilakam |
haṭha-parivartita-śakaṭaṁ
muraripum uttāna-śāyinaṁ vande ||129||
kasyacit |

ardhonmīlita-locanasya pibataḥ paryāptam ekaṁ stanaṁ

sadyaḥ prastuta-dugdha-digdham aparaṁ hastena sammārjataḥ |
mātrā cāṅguli-lāsitasya vadane smerāyamāne muhur
viṣṇoḥ kṣīra-kaṇoru-dhāma-dhavalā danta-dyutiḥ pātu vaḥ ||130||

18
 Padyävalé

śrī-maṅgalasya | (BRK 5.1736)

gopeśvarī-vadana-phūt-kṛti-lola-netraṁ
jānu-dvayena dharaṇīm anu sañcarantam |
kañcin nava-smita-sudhā-madhurādharābhaṁ
bālaṁ tamāla-dala-nīlam ahaṁ bhajāmi ||131||
śrī-raghunātha-dāsasya | (BRK 5.1738)

kvānanaṁ kva nayanaṁ kva nāsikā

kva śrutiḥ kva śikheti deśitaḥ |
tatra tatra nihitāṅgulī-dalo
vallavī-kulam anandayat prabhuḥ ||132||
kavi-sārvabhaumasya ||(BRK 5.1740)

idānīm aṅgam akṣāli

racitaṁ cānulepanam |
idānīm eva te kṛṣṇa
dhūli-dhūsaritaṁ vapuḥ ||133||
sārvabhauma-bhaṭṭācāryāṇām | (BRK 5.1742)

pañca-varṣam atilolam aṅgane

dhāvamānam alakākulekṣaṇam |
kiñkiṇī-valaya-hāra-nūpuraṁ
rañjitaṁ namata nanda-nandanam ||134||
āgamasya | (BRK 5.1749)

atha śaiśave tāruṇyam

adhara-madhure kaṇṭhaṁ kaṇṭhe sacāṭu dṛśau dṛśor

alikam alike kṛtvā gopījanena sa-sambhramam |
śiśur iti rudan kṛṣṇo vakṣaḥ-sthale nihitaś cirān
nibhṛta-pulakaḥ smeraḥ pāyāt smarālasa-vigrahaḥ ||135||
divākarasya | (SKM 1.51.4; BRK 5.1751)

brūmas tvac-caritaṁ tavādhijanani cchadmātibālyākṛte

tvaṁ yādṛg giri-kandareṣu nayanānandaḥ kuraṅgī-dṛśām |
ity uktaḥ parilehana-cchalatayā nyastāṅguliḥ svānane
gopībhiḥ purataḥ punātu jagatīm uttāna-supto hariḥ ||136||
vanamālinaḥ ||(SKM 1.51.5)

vanamālini pitur aṅke

racayati bālyocitaṁ caritam |
navanava-gopa-vadhūṭī-
smita-paripāṭī parisphurati ||137||
śrī-mukunda-bhaṭṭācāryasya | (BRK 5.1752)

nītaṁ navanavanītaṁ kiyad

iti kṛṣṇo yaśodayā pṛṣṭaḥ |
iyad iti guru-jana-savidhe
vidhṛta-dhaniṣṭhā-payodharaḥ ||138||

19
 Padyävalé

kasyacit ||(rāṅgasya) (BRK 5.1753)

kva yāsi nanu caurike pramuṣitaṁ sphuṭaṁ dṛśyate

dvitīyam iha māmakaṁ vahasi kañcuke kandukam |
tyajeti nava-gopikā-kuca-yugaṁ nimathnan balāl
lasat-pulaka-maṇḍalo jayati gokule keśavaḥ ||139||
dīpakasya ||(Spd 74, Smv; BRK 5.1754)

atha gavya-haraṇam

dūra-dṛṣṭa-nava-nīta-bhājanaṁ
jānu-caṅkramaṇa-jāta-sambhramam |
mātṛ-bhīti-parivartitānanaṁ
keśavaṁ kim api śaiśavaṁ bhaje ||140||
kasyacit ||(BRK 5.1756)

sammuṣṇan navanītam antika-maṇi-stambhe sva-bimbodgamaṁ

dṛṣṭvā mugdhatayā kumāram aparaṁ sañcintayan śaṅkayā |
man-mitraṁ hi bhavān mayātra bhavato bhāgaḥ samaḥ kalpito
mā māṁ sūcaya sūcayety anunayan bālo hariḥ pātu vaḥ ||141||
keṣāṁcit ||

dadhimathananinādaistyaktanidraḥ prabhāte
nibhṛtapadamagāraṁ vallavīnāṁ praviṣṭaḥ |
mukhakamalasamīrairāśu nirvāpya dīpān
kavalitanavanītaḥ pātu māṁ bālakṛṣṇaḥ ||142 ||
kasyacit ||

savye pāṇau niyamita-ravaṁ kiñkiṇī-dāma dhṛtvā

kubjībhūya prapada-gatibhir manda-mandaṁ vihasya |
akṣṇor bhaṅgyā vihasita-mukhīr vārayan sammukhīnā
mātuḥ paścād aharata harir jātu haiyaṅgavīnam ||143 ||
śrī-śrīmataḥ ||

pada-nyāsān dvārāñcala-bhuvi vidhāya tri-caturān

samantād ālolaṁ nayana-yugalaṁ dikṣu vikiran |
smitaṁ bibhrad vyaktaṁ dadhi-haraṇa-līlā-caṭula-dhīḥ
saśaṅkaṁ gopīnāṁ madhuripur agāraṁ praviśati ||144 ||
samāhartuḥ ||

mṛdnan kṣīrādi-cauryān masṛṇa-surabhiṇī sṛkvaṇī pāṇi-dharṣair

āghrāyāghrāya hastaṁ sapadi paruṣayan kiṅkiṇī-mekhalāyām |
vāraṁ vāraṁ viśāle diśi diśi vikiran locane lolatāre
mandaṁ mandaṁ jananyāḥ parisaram ayate kūṭa-gopāla-bālaḥ ||145 ||
kasyacit ||

atha hareḥ svapnāyitam

śambho svāgatam āsyatām ita ito vāmena padmodbhava

krauñcāre kuśalaṁ sukhaṁ surapate vitteśa no dṛśyate |

20
 Padyävalé

itthaṁ svapna-gatasya kaiṭabha-ripoḥ śrutvā jananyā giraḥ

kiṁ kiṁ bālaka jalpasīty anucitaṁ thūthūt-kṛtaṁ pātu vaḥ ||146||
mayūrasya ||(SKM 1.53.1; BRK 5.1758)

dhīrā dharitri bhāva bhāram avehi śāntaṁ

nanv eṣa kaṁsa-hatakaṁ vinipātayāmi |
ity adbhuta-stimita-gopa-vadhū-śrutāni
svapnāyitāni vasudeva-śiśor jayanti ||147||
sudevasya ||(SKM 1.53.2)

atha pitror vismāpana-śikṣaṇādi

kālindī-puline mayā na na mayā śīlopaśalye na na

nyagrodhasya tale mayā na na mayā rādhā-pituḥ prāṅgane |
dṛṣṭaḥ kṛṣṇa itīrite saniyamaṁ gopair yaśodā-pater
vismerasya puro hasan nija-gṛhān niryan hariḥ pātu vaḥ ||148||
umāpatidharasya ||(SKM 1.52.4)

vatsa sthavara-kandareṣu vicaran dūra-pracāre gavāṁ

hiṁsrān vīkṣya puraḥ purāṇa-puruṣaṁ nārāyaṇaṁ dhyāsyasi |
ity uktasya yaśodayā murāripor avyāj jaganti sphurad-
bimboṣṭha-dvaya-gāḍha-pīḍana-vaśād avyakta-bhāvaṁ smitam ||149||
abhinandasya ||(SKM 1.52.1)

rāmo nāma babhūva huṁ tad abalā sīteti huṁ tāṁ pitur
vācā pañcavaṭī-vane nivasatas tasyāharad rāvaṇaḥ |
kṛṣṇasyeti purātanīṁ nija-kathām ākarṇya mātreritāṁ
saumitre kva dhanur dhanur dhanur iti vyagrā giraḥ pāntu vaḥ ||150||
kasyacit | (KK 2.72; RSAK 2.94; BRK 5.1760)

śyāmoccandrā svapiti na śiśo naiti mām amba nidrā

nidrāhetoḥ śṛṇu kathāṁ kām apūrvāṁ kuruṣva |
vyaktaḥ stambhān naraharir abhūd dānavaṁ dārayiṣyann
ity uktasya smitam udayate devakī-nandanasya ||151||
sarvānandasya | (SRK 123; SKM 1.52.2; śatānandasya; BRK 5.1761)

atha gorakṣādilīlā

devas tvām eka-jaṅghāvalayita-guḍī-mūrdhni vinyasta-bāhu-

rgāyan goyuddhagītir uparacita-śiraḥśekharaḥ pragraheṇa |
darpa-sphūrjan mahokṣa-dvaya-samara-kalā-baddha-dīrghānubandhaḥ
krīḍā-gopāla-mūrtir muraripur avatād ātta-gorakṣa-līlaḥ ||152||
yogeśvarasya | (SKM 1.58.3)

yāvad gopā madhura-muralī-nāda-mattā mukundaṁ

manda-spandair ahaha sakalair locanair āpibanti |
gāvas tāvan masṛṇa-yavasa-grāsa-lubdhā vidūraṁ
yātā govardhana-giri-darī-droṇikābhyantareṣu ||153||
śrī-keśava-cchatriṇaḥ |

21
 Padyävalé

atha gopīnāṁ premotkarṣaḥ |

dhairyaṁ nāma-parigrahe’pi jaghane yady aṁśukālambanaṁ

gopīnāṁ ca vivecanaṁ nidhuvanārambhe raho-mārgaṇam |
sādhvī-sac-caritaṁ vilāsa-viratau patyur gṛhānveṣaṇaṁ
tat tad raurava-rakṣaṇaṁ muraripor vaṁśī-ravāpekṣaṇam ||154||
sarva-vidyāvinodānām |

vilokya kṛṣṇaṁ vraja-vāma-netrāḥ

sarvendriyāṇāṁ nayanatvam eva |
ākarṇya tad-veṇu-nināda-bhaṅgīm
aicchan punas tāḥ śravaṇatvam eva ||155||
kasyacit |

atha gopībhiḥ saha līlā

kālindī-jala-keli-lola-taruṇīr āvīta-cīnāṁśukā
nirgatyāṅga-jalāni sāritavatīr ālokya sarvā diśaḥ |
tīropānta-milan-nikuñja-bhavane gūḍhaṁ cirāt paśyataḥ
śaureḥ sambhramayann imā vijayate sākūta-veṇur dhvaniḥ ||156||
puruṣottama-devasya |

tāsu kṛṣṇasya bhāvaḥ |

svedāplāvita-pāṇi-padma-mukula-prakrānta-kampodayād
visrastām avijānato muralikāṁ pādāravindopari |
līlā-vellita-vallavī-kavalita-svāntasya vṛndāvane
jīyāt kaṁsaripos tribhaṅga-vapuṣaḥ śūnyodayaḥ phūtkṛtiḥ ||157||
cirañjīvasya |

śrī-kṛṣṇasya prathama-darśane rādhā-praśnaḥ

bhrūvalli-tāṇḍava-kalā-madhurānana-śrī-ḥ
kaṅkelli-koraka-karambita-karṇa-pūraḥ |
ko’yaṁ navīna-nikaṣopala-tulya-veṣo
vaṁśīraveṇa sakhi mām avaśīkaroti ||158||
kasyacit | (BRS 3.5.20)

indīvarodara-sahodara-medura-śrī-r
vāso dravat-kanaka-vṛnda-nibhaṁ dadhānaḥ |
āmukta-mauktika-manohara-hāra-vakṣāḥ
ko’yaṁ yuvā jagad-anaṅga-mayaṁ karoti ||159||
sarva-vidyā-vinodānām ||(UN 15.7)

sakhyā uttaram

asti ko’pi timira-stanandhayaḥ

kiñcid añcita-padaṁ sa gāyati |
yan manāg api niśamya kā vadhūr

22
 Padyävalé

nāvadhūta-hṛdayopajāyate ||160||
kasyacit |

śrī-rādhāyāḥ pūrva-rāgaḥ

manogatāṁ manmatha-bāṇa-bādhām
āvedayantīva tanor vikāraiḥ |
dīnānanā vācam uvāca rādhā
tadā tadālī-jana-sammukhe sā ||161||
śrī-puruṣottama-devasya |

yadavadhi yāmuna-kuñje
ghana-rucir avalokitaḥ ko’pi |
nalinī-dala iva salilaṁ
tadavadhi taralāyate ||162||
kavicandrasya ||

akasmād ekasmin pathi sakhi mayā yāmuna-taṭaṁ

vrajantyā dṛṣṭo yo nava-jaladhara-śyāmala-tanuḥ |
sa dṛg-bhaṅgyā kiṁ vākuruta na hi jāne tata idaṁ
mano me vyālolaṁ kvacana gṛhakṛtyo na lagate ||163||
jayantasya | (Bhakti-rasāyana; BRS 3.5.27)

puro nīla-jyotsnā tad anu mṛganābhī-parimalas

tato līlā-veṇu-kvaṇitam anu kāṇcī-kala-ravaḥ |
tato vidyud-vallī-valayita-camatkāra-laharī-
taraṅgāl lāvaṇyaṁ tad anu sahajānanda udagāt ||164||
kasyacit |

adya sundari kalinda-nandinī-

tīra-kuñja-bhuvi keli-lampaṭaḥ |
vādayan muralikāṁ muhur muhur
mādhavo harati māmakaṁ manaḥ ||165||
kasyacit | (similar Premāmṛta 4.13)

yadavadhi yamunāyās tīra-vānīra-kuñje

muraripu-pada-līlā locanābhyām aloki |
tadavadhi mama cittaṁ kutracit kārya-mātre
na hi lagati muhūrtaṁ kiṁ vidheyaṁ na jāne ||166||
kavicandrasya |

yadavadhi yadunandanānanenduḥ
sahacari locana-gocarībabhūva |
tadavadhi malayānile’nale vā
sahaja-vicāra-parāṅmukhaṁ mano me ||167||
sañjaya-kaviśekharasya |

asamañjasam asamañjasam
asamañjasam etad āpatitam |
vallava-kumāra-buddhyā

23
 Padyävalé

hari hari harir īkṣitaḥ kutukāt ||168||

śaraṇasya ||

śuṣyati mukham ūru-yugaṁ puṣyati

jaḍatāṁ pravepate hṛdayam |
svidyati kapolapālī sakhi
vanamālī kim āloki ||169||
mukunda-bhaṭṭācāryasya |

upari tamāla-taroḥ sakhi

pariṇata-śarad-indu-maṇḍalaḥ ko’pi |
tatra ca muralī-khuralī
kula-maryādām adho nayati ||170||
sañjaya-kaviśekharasya |

hanta kāntam api taṁ didṛkṣate

mānasaṁ mama na sādhu yat-kṛte |
indur indumukhi manda-mārutaś
candanaṁ ca vitanoti vedanāṁ ||171||
kasyacit |

guru-jana-gañjanam ayaśo
gṛhapaticaritaṁ ca dāruṇaṁ kim api |
vismārayati samastaṁ
śiva śiva muralī murārāteḥ ||172 ||
sarva-vidyā-vinodānām | (BRS 3.5.12)

draviṇaṁ bhavanam apatyaṁ tāvan

mitraṁ tathābhijātyaṁ ca |
upayamunaṁ vanamālī
yāvan netre na nartayati ||173||
teṣām eva |

tṛpyantu me chidram avāpya śatravaḥ

karotu me śāsti-bharaṁ gṛheśvaraḥ |
maṇis tu vakṣoruha-madhya-bhūṣaṇaṁ
mamāstu vṛndāvana-kṛṣṇa-candramā ||174||
kasyacit |

svāmī nihantu vihasantu puraḥ sapatnyo

bhartur bhajantu guravaḥ pitaraś ca lajjām |
etāvatā yadi kalaṅki kulaṁ tathāstu
rāmānuje mama tanotu mano’nurāgam ||175||
kasyacit |

svāmī kupyati kupyatāṁ parijanā nindanti nindantu mām,

anyat kiṁ prathatām ayaṁ ca jagati prauḍho mamopadravaḥ |
āśāsyaṁ punar etad eva yad idaṁ cakṣuś ciraṁ vardhatāṁ
yenedaṁ paripīyate muraripoḥ saundarya-sāraṁ vapuḥ ||176 ||
puṣkarākṣasya |

24
 Padyävalé

kiṁ durmilena mama dūti manorathena

tāvanti hanta sukṛtāni kayā kṛtāni |
etāvad eva mama janma-phalaṁ murārir
yan netrayoḥ pathi bibharti gatāgatāni ||177||
kasyacit ||

sakhi mama niyati-hatāyās

tad-darśana-bhāgyam astu vā mā vā |
punar api sa veṇu-nādo
yadi karṇapathe patet tad evālam ||178||
kasyacit |

tārābhisāraka caturtha-niśā-śaśāṅka
kāmāmbu-rāśi-parivardhana deva tubhyam |
argho namo bhavatu me saha tena yūnā
mithyāpavāda-vacasāpy abhimāna-siddhiḥ ||179||
kasyacit | (UN 14.128)

athānya-catura-sakhī-vitarkaḥ

siddhāntayati na kiñcid
bhramayati dṛśām eva kevalaṁ rādhā |
tad avagataṁ sakhi lagnaṁ
kadamba-taru-devatāmarutā ||180||
rāṅgasya |

atha rādhāṁ prati praśnaḥ |

kāmaṁ vapuḥ pulakitaṁ nayane dhṛtāsre

vācaḥ sagadgadapadāḥ sakhi kampi vakṣaḥ |
jñātaṁ Mukunda-muralī-rava-mādhurī te
cetaḥ sudhāṁśu-vadane taralīkaroti ||181||
tasyaiva | (BRS 3.5.15)

gataṁ kula-vadhū-vrataṁ viditam eva tat-tad-vacas

tathāpi taralāśaye na vimatāsi ko durgrahaḥ |
karomi sakhi kiṁ śrute danuja-vairi-vaṁśī-rave
manāg api mano na me sumukhi dhairyam ālambate ||182||
kasyacit |

āstāṁ tāvad akīrtir me

tvayā tathyaṁ tu kathyatām |
cittaṁ katham ivāsīt te
harir vaṁśī-rava-śrutau ||183||
kasyacit |

satyaṁ jalpasi duḥsahāḥ khala-giraḥ satyaṁ kulaṁ nirmalaṁ

satyaṁ niṣkaruṇo’py ayaṁ sahacaraḥ satyaṁ sudūre sarit |
tat sarvaṁ sakhi vismarāmi jhaṭiti śrotrātithir jāyate

25
 Padyävalé

ced unmāda-mukunda-mañju-muralī-nisvāna-rāgodgatiḥ ||184 ||

govinda-bhaṭṭasya |

atha rādhāṁ prati sakhī-narmāśvāsaḥ |

niśā jalada-saṅkulā timira-garbha-līnaṁ jagad-

dvayas tava navaṁ navaṁ vapur apūrva-līlāmayam |
alaṁ sumukhi nidrayā vraja gṛhe’pi naktaṁ carī
kadamba-vana-devatā nava-tamāla-nīla-dyutiḥ ||185||
sarvavidyāvinodānām |

kṛṣṇaṁ prati rādhānurāga-kathanam |

tvām añjanīyati phalāsu vilokayantī

tvāṁ śṛṇvatī kuvalayīyati karṇapūram |
tvāṁ pūrṇimā-vidhu-mukhī hṛdi bhāvayantī
vakṣo-nilīna-nava-nīlamaṇiṁ karoti ||186||
kasyacit | (MSN 5.12)

gṛhītaṁ tāmbūlaṁ parijana-vacobhir na sumukhī

smaraty antaḥśūnyā murahara gatāyām api niśi |
tatevāste hastaḥ kalita-phaṇi-vallī-kisalayas
tathavāsyaṁ tasyāḥ kramuka-phala-phālī-paricitam ||187||
hariharasya | (UN 13.59)

prema-pāvaka-līḍhāṅgī
rādhā tava jagat-pate |
śayyāyāḥ skhalitā bhūmau
punas tāṁ gantum akṣamā ||188||

murahara sāhasa-garimā
katham iva vācyaḥ kuraṅga-śāvākṣyāḥ |
khedārṇava-patitāpi
prema-madhurāṁ te na sā tyajati ||189||
kavicandrasyemau | (UN 8.100)

gāyati gīte śaṁsati vaṁśe

vādayati sā vipañcīṣu
pāṭhayati pañjara-śukaṁ tava
sandeśākṣaraṁ rādhā ||190||
govardhanācāryasya | (Ārya-śataka 211/265)

rādhāṁ prati kṛṣṇānurāga-kathanam

kelikalāsu kuśalā nagare murārer

ābhīra-nīraja-dṛśaḥ kati vā na santi |
rādhe tvayā mahad akāri tapo yad eṣa
dāmodaras tvayi paraṁ paramānurāgaḥ ||191||
kasyacit ||(UN 8.101)

26
 Padyävalé

vatsān na cārayati vādayate na veṇum

āmodate na yamunā-vana-mārutena |
kuñje nilīya śithilaṁ valitottamāṅgam
antas tvayā śvasiti sundari nanda-sūnuḥ ||192||
daityāri-paṇḍitasya ||

sarvādhikaḥ sakala-keli-kalā-vidagdhaḥ
snigdhaḥ sa eṣa mura-śatrur anargha-rūpaḥ |
tvāṁ yācate yadi bhaja vraja-nāgari tvaṁ
sādhyaṁ kim anyad adhikaṁ bhuvane bhavatyāḥ ||193||
rāṅgasya ||

atha rādhābhisāraḥ |

mandaṁ nidhehi caraṇau paridhehi nīlaṁ

vāsaḥ pidhehi valayāvalim añcalena |
mā jalpa sāhasini śārada-candra-kānti-
dantāṁśavas tava tamāṁsi samāpayanti ||194 ||
ṣāṇmāsikasya ||(SKM 2.61.2 nālasya, Spd 3620, Smv 71.8 hariharasya)

kim uttīrṇaḥ panthāḥ kupita-bhujagī-bhoga-viṣamo

viṣoḍhā bhūyasyaḥ kim iti kulapālī-kaṭu-giraḥ |
iti smāraṁ smāraṁ daradalita-śīta-dyuti-rucau
sarojākṣī śoṇaṁ diśi nayana-koṇaṁ vikirati ||195||
sarvavidyāvinodānām ||

citrotkīrṇād api viṣadharād bhītibhājo rajanyāṁ

kiṁ vā brūmas tvad-abhisaraṇe sāhasaṁ mādhavāsyāḥ |
dhvānte yāntyā yad atinibhṛtaṁ rādhayātma-prakāśa-
trāsāt pāṇiḥ pathi phaṇi-phaṇāratna-rodhī vyadhāyī ||196||
kasyacit ||(Spd 3494, hariharasya)

rādhāṁ prati sakhī-vākyam

manmathonmathitam acyutaṁ prati

brūhi kiñcana samullasat-smitam |
kiṁ ca siñca mṛga-śāva-locane
locaneṅgita-sudhaugha-nirjharaiḥ ||197||
kasyacit ||

govinde svayam akaroḥ sarojanetre

premāndhā varavapur arpaṇaṁ sakhi |
kārpaṇyaṁ na kuru darāvaloka-dāne
vikrīte kariṇi kim añkuśe vivādaḥ ||198||
kasyacit | (BRS 2.4.114, Bhakti-rasāyana; DKK; MSN 5.15)

atha krīḍā |

paramānurāga-parayātha rādhayā

27
 Padyävalé

parirambha-kauśala-vikāśi-bhāvayā |
sa tayā saha smara-sabhājanotsavaṁ
niravāhayac chikhi-śikhaṇḍa-śekharaḥ ||199||
kavirāja-miśrasya | (BRS 3.5.35)

asmin kuñje vināpi pracalati pavanaṁ vartate ko’pi nūnaṁ

paśyāmaḥ kiṁ na gatvety anusarati gaṇe bhīta-bhīte’rbhakāṇām |
tasmin rādhāsakho vaḥ sukhayatu vilasan krīḍayā kaiṭabhārir
vyātanvāno mṛgāri-pravala-ghuraghurārāva-raudroccanādān ||200||
kasyacit ||(Spd 116)

atha krīḍānantaraṁ tatra jānatīnāṁ sakhīnāṁ narmoktiḥ

iha nicula-nikuñje madhya-madhyāsya rantur

vijanam ajani śayyā kasya bāla-pravālaiḥ |
iti nigadati vṛnde yoṣitāṁ pāntu yuṣmān
smita-śavalita-rādhā-mādhavālokitāni ||201 ||
rūpa-devasya ||(SKM 1.55.1)

atha mugdha-bāla-vākyam

kṛṣṇa tvad-vanamālayā saha kṛtaṁ kenāpi kuñjāntare

gopī-kuntala-barha-dāma tad idaṁ prāptaṁ mayā gṛhyatām |
itthaṁ dugdha-mukhena gopa-śiśunākhyāne trapānamrayo
rādhā-mādhavayor jayanti balita-smerālasā dṛṣṭayaḥ ||202||
lakṣmaṇa-sena-devasya ||(SKM 1.55.2)

atha rādhayā saha dināntare keliḥ tatra sakhī-vākyam

adhunā dadhi-manthanānubandhaṁ
kuruṣe kiṁ guru-vibhramālasāṅgi |
kalasa-stani lālasīti kuñje
muralī-komala-kākalī murāreḥ ||203||
samāhartuḥ ||

atha tasyāḥ sākūta-vākyam |

śvaśrūr iṅgita-daivataṁ nayanayor īhāliho yātaraḥ

svāmī niḥśvasite’py asūyati manojighraḥ sapatnī-janaḥ |
tad-dūrād ayam añjaliḥ kim adhunā dṛgbhaṅgi-bhāvena te
vaidagdhī-vividha-prabandha-rasika vyartho’yam atra śramaḥ ||204||
kasyacit ||

saṅketīkṛta-kokilādi-ninadaṁ kaṁsa-dviṣaḥ kurvato

dvāronmocana-lola-śaṅkha-valaya-kvāṇaṁ muhuḥ śṛṇvataḥ |
keyaṁ keyam iti pragalbha-jaratī-vākyena dūnātmano
rādhā-prāṅgaṇa-koṇa-koli-viṭapi-kroḍe gatā śarvarī ||205||
harasya | (SKM 1.55.5 ācārya gopīkasya; BRK 5.1159)

āhūtādya mayotsave niśi gṛhaṁ śūnyaṁ vimucyāgatā

28
 Padyävalé

kṣīvaḥ preṣyajanaḥ kathaṁ kulavadhūr ekākinī yāsyati |

vatsa tvaṁ tad imāṁ nayālayam iti śrutvā yaśodā-giro
rādhā-mādhavayor jayanti madhura-smerālasā dṛṣṭayaḥ ||206||
śrī-mat-keśava-sena-devasya ||(SKM 1.54.5)

gacchāmy acyuta darśanena bhavataḥ kiṁ tṛptir utpadyate

kiṁ tv evaṁ vijana-sthayor hata-janaḥ sambhāvayaty anyathā |
ity āmantraṇa-bhaṅgi-sūcita-vṛthāvasthāna-khedāsalām
āśliṣyan pulakotkarāñcita-tanur gopīṁ hariḥ pātu vaḥ ||207||
kasyacit dākṣiṇātyasya | (RASK 1.479, Nāṭaka-candrikā 260)

atha sakhī-narma |

sakhi pulakinī sakampā

bahiḥ-sthalītas tvam ālayaṁ prāptā |
vikṣobhitāsi nūnaṁ
kṛṣṇa-bhujaṅgena kalyāṇi ||208||
samāhartuḥ ||

atha punar anyedyur abhisārikā tatra sakhī-vākyam |

aklānta-dyutibhir vasanta-kusumair uttaṁsayan kuntalā-

nantaḥ khelati khañjarīṭa-nayane kuñjeṣu kuñjekṣaṇaḥ |
asmān mandira-karmatas tava karau nādyāpi viśrāmyataḥ
kiṁ brūmo rasaikāgraṇīr asi ghaṭī neyaṁ vilamba-kṣamā ||209 ||
tasyaiva | (MSN 5.16)

parīkṣaṇa-kāriṇīṁ sakhīṁ prati rādhā-vākyam |

lajjaivodghaṭitā kim atra kulśodbaddhā kapāṭa-sthitir

maryādaiva vilaṅghitā pathi punaḥ keyaṁ kalindātmajā |
ākṣiptā khala-dṛṣṭir eva sahasā vyālāvalī kīdṛśī
prāṇā eva samarpitāḥ sakhi ciraṁ tasmai kim eṣā tanuḥ ||210||
kasyacit |

dvitraiḥ keli-saroruhaṁ tri-caturair dhammilla-mallī-srajaṁ

kaṇṭhān mauktika-mālikāṁ tad anu ca tyaktvā padaiḥ pañcamaiḥ |
kṛṣṇa-prema-vighūrṇitāntaratayā dūrābhisārāturā
tanvaṅgī nirupāyam adhvani paraṁ śreṇībharaṁ nindati ||211 ||
kasyacit | (UN 13.19)

atha vāsaka-sajjā |

talpaṁ kalpaya dūti pallava-kuler antarlatā-maṇḍape

nirbandhaṁ mama puṣpa-maṇḍana-vidhau nādyāpi kiṁ muñcati |
paśya krīḍad-amandam andha-tamasaṁ vṛndāṭavīṁ tastare
tad gopendra-kumāram atra milita-prāyaṁ manaḥ śaṅkate ||212||
śrī-raghunāthasya ||

athotkaṇṭhitā |

29
 Padyävalé

sakhi sa vijito vīṇā-vādyaiḥ kayāpy apara-striyā

paṇitam abhavat tābhyāṁ tava kṣapā-lalitaṁ dhruvam |
katham itarathā śephālīṣu skhalat-kusumāsv api
prasarati nabho-madhye’pīndau priyeṇa vilambyae ||213||
kasyacit | (SKM 2.39.3 rudraṭasya; DR 2.23; ST 1.78ad)

aratir iyam upaiti māṁ na nidrā

gaṇayati tasya guṇān mano na doṣān |
viramati rajanī na saṅgam āśā
vrajati tanus tanutāṁ na cānurāgaḥ ||214||
kaṅkasya ||(SKM 2.37.5 pravarasenasya, Spd 3427 bilhaṇasya, Srk 723)

atha vipralabdhā |

uttiṣṭha dūti yāmo yāmo

yātas tathāpi nāyātaḥ |
yā’taḥ param api jīvej
jīvitanātho bhavet tasyāḥ ||215 ||
tasyaiva | (SD 3.83, DR 2.26f)

atha khaṇḍitā |

lākṣā-lakṣma-lalāṭa-paṭṭam abhitaḥ keyūra-mudrā gale

vaktre kajjala-kālimā nayanayors tāmbūla-rāgo ghanaḥ |
dṛṣṭā kopa-vidhāyi maṇḍanam idaṁ prātaś ciraṁ preyaso
līlā-tāmarasodare mṛgadṛśaḥ śvāsāḥ samāptiṁ gatāḥ ||216||
autkalasya ||(Amaru 71/60; SKM 2.24.4; Spd 3740, Sbhv 2215; Smv 82.17;
DR 2.6)

tasyā vākyam

kṛtaṁ mithyā-jalpair virama viditaṁ kāmuka cirāt

priyāṁ tām evoccair abhisara yadīyair nakha-padaiḥ |
vilāsaiś ca prāptaṁ tava hṛdi padaṁ raga-bahulair
mayā kiṁ te kṛtyaṁ dhruvam akuṭilācāra-parayā ||217||
rudraṭasya ||(ST 1.80; Smv 58.8)

sārdhaṁ manoratha-śatais tava dhūrta kāntā

saiva sthitā manasi kṛtrima-bhāva-ramyā |
asmākam asti na hi kaścid ihāvakāśas
tasmāt kṛtaṁ caraṇa-pāta-viḍambanābhiḥ ||218||
tasyaiva ||(ST 1.41d; SKM 2.23.2; Spd 3563; Smv 57.16)

analaṅkṛto’pi mādhava
harasi mano me sadā prasabham |
kiṁ nālaṅkṛtas tvaṁ
samprati nakha-kṣatais tasyāḥ ||219||
viśvanāthasya | (SD 3.63)

30
 Padyävalé

khaṇḍanāpta-nirvedāyās tasyā vākyam |

vaytītāḥ prārambhāḥ praṇaya-bahumāno vigalito

durāśā yātā me pariṇatir iyaṁ prāṇitum api |
yatheṣṭhaṁ ceṣṭantāṁ virahi-vadha-vihyāta-yaśaso
vibhāvā mayy ete pika-madhu-sudhāṁśu-prabhṛtayaḥ ||220||
puruṣottama-devasya ||

mā muñca pañcaśara pañcaśarīṁ śarīre

mā siñca sāndra-makaranda-rasena vāyo |
aṅgāni tat-praṇaya-bhaṅga-vigarhitāni
nālambituṁ katham api kṣamate’dya jīvaḥ ||221 ||
tasyaiva | (BRS 3.5.17)

punaḥ sāyam āyāti mādhave

kañcana vañcana-cature
prapañcaya tvaṁ murāntake mānam |
bahu-vallabhe hi puruṣe
dākṣiṇyaṁ duḥkham udvahati ||222||
samāhartuḥ ||(UN 8.33)

atha māninī

bhavatu viditaṁ chadmālāpair alaṁ priya gamyatāṁ

tanur api na te doṣo’smākaṁ vidhis tu parāṅmukhaḥ |
tava yathā tathābhūtaṁ prema prapannam imāṁ daśāṁ
prakṛti-capale kā naḥ pīḍā gate hata-jīvite ||223||
amaroḥ ||(Amaru 28/30; SKM 2.47.3)

kas tvaṁ tāsu yadṛcchayā kitava yās tiṣṭhanti gopāṅganāḥ

premāṇaṁ na vidanti yās tava hare kiṁ tāsu te kaitavam |
eṣā hanta hatāśayā yad abhavaṁ tvayy ekatānā paraṁ
tenāsyāḥ praṇayo’dhunā khalu mama prāṇaiḥ samaṁ yāsyati ||224||
puruṣottama-devasya |

niṣkrāmati kṛṣṇe sakhī-vākyam

sāci-kandharam amuṁ kim īkṣase

yātu yātu sakhi pūtanārdanaḥ |
vāmarīticaturāṁ hi pāmrīṁ
sevatāṁ parama-devatām iva ||225||
samāhartuḥ |

kṛṣṇa-dūtī-vākyam

premāvagāhana-kṛte mānaṁ mā kuru cirāya karabhoru |

nākarṇi kiṁ nu mugdhe jātaṁ pīyūṣa-manthane garalam ||226||
vidhumukhi vimukhībhāvaṁ bhāvini mad-bhāṣaṇe mā gāḥ |
mūḍhe nigama-nigūḍhaḥ katipaya-kalyāṇato milati ||227||

31
 Padyävalé

rāṅgasyaitau ||

dūtīṁ prati rādhā-vākyam

alam alam aghṛṇasya tasya nāmnā

punar api saiva katha gataḥ sa kālaḥ |
kathaya kathaya vā tathāpi dūti
prativacanaṁ dviṣato’pi mānanīyam ||228||
aṅgadasya ||(Sbhv 1418; Spd 3513; Smv 47.3)

atha kalahāntaritā |

tāṁ prati dakṣiṇa-sakhī-vākyam

anālocya premṇaḥ pariṇatim anādṛtya suhṛdas

tvayākāṇḍe mānaḥ kim iti sarale preyasi kṛtaḥ |
samākṛṣṭā hy ete viraha-dahanodbhāsura-śikhāḥ
sva-hastenāñgārās tad alam adhunāraṇya-ruditaiḥ ||229||
amaroḥ ||(Amaru 112/80; Sbhv 1170; SKM 2.42.1, Smv 56.9, Srk 659
Vikaṭanitambā)

atha karkaśa-sakhī-vākyam

māna-bandham abhitaḥ ślathayantī

gauravaṁ na khalu hāraya gauri |
ārjavaṁ na bhajate danujārir
vañcake saralatā na hi sādhvī ||230||
samāhartuḥ ||

tāṁ prati rādhā-vākyam

bhrū-bhaṅgo guṇitaś ciraṁ nayanayor abhyastam āmīlanaṁ

roddhuṁ śikṣitam ādareṇa hasitaṁ maune’bhiyogaḥ kṛtaḥ |
dhairyaṁ kartum api sthirīkṛtam idaṁ cetaḥ kathañcin mayā
baddho māna-parigrahe parikaraḥ siddhis tu daive sthitā ||231||
amaroḥ ||(Amaru 118/97)

jânāmi maunam alasāñgi vaco-vibhaṅgīr

bhañgī-śataṁ nayanayor api cāturīṁ ca |
ābhīra-nandana-mukhāmbuja-saṅga-śaṁsī
vaṁśīravo yadi na mām avaśīkaroti ||232|| kasyacit ||

satyaṁ śṛṇomi sakhi nitya-nava-priyo’sau

gopas tathāpi hṛdayaṁ madano dunoti |
yuktyā kathañcana samaṁ gamite’pi tasmin
māṁ tasya kāla-muralī kavalīkaroti ||233||
śrī-mat-prabhūnām |

na jāne sammukhāyāte
priyāṇi vadati priye |

32
 Padyävalé

prayānti mama gātrāṇi

śrotratāṁ kim u netratām ||234||
kasyacit ||(Amaru 63/64)

murāriṁ paśyantyāḥ sakhi sakalam aṅgaṁ na nayanaṁ

kṛtaṁ yac chṛṇvantyāḥ hari-guṇa-gaṇaṁ śrotra-nicitam |
samaṁ tenālāpaṁ sapadi racayantyā mukham ayaṁ
vidhātur naivāyaṁ ghaṭan-paripāṭī-madhurimā ||235||
śaraṇasya |

atha sakhyāḥ sābhyusūyā-vākyam |

tvam asi viśuddhā sarale

muralī-vaktras tridhā vakraḥ |
bhaṅgurayā khalu sulabhaa
tad uraḥ sakhi vejayanty eva ||236 ||
samāhartuḥ |

atha kṣubhita-rādhikoktiḥ |

niḥśvāsā vadanaṁ dahanti hṛdayaṁ nirmūlam unmathyate

nidrā neti na dṛśyate priyamukhaṁ rātrindivaṁ rudyate |
aṅgaṁ śoṣam upaiti pāda-patitaḥ preyāṁs tathopekṣitaḥ
sakhyaḥ kaṁ guṇam ākalayya dayite mānaṁ vayaṁ kāritāḥ ||237||
amaroḥ | (Amaru 98/92; SKM 2.41.2)

mānaja-viraheṇa dhyāyantīṁ tāṁ prati kasyāścid vākyam |

āhāre viratiḥ samasta-viṣaya-grāme nivṛttiḥ parā

nāsāgre nayanaṁ yad etad aparaṁ yac caikatānaṁ manaḥ |
maunaṁ cedam idaṁ ca śūnyam akhilaṁ yad viśvam ābhāti te
tad brūyāḥ sakhi yoginī kim asi bhoḥ kiṁ viyoginy api ||238||
(SKM 2.25.2, Srk 703 Rajasekhara, UN 13.75)

taṁ prati rādhā-vākyam |

saṅgama-viraha-vikalpe
varam iha viraho na tu saṅgamas tasya |
ekaḥ sa eva saṅge
tribhuvanam api tanmayaṁ virahe ||239||
kasyacit | (SKM 2.99.4)

atha kṛṣṇa-virahaḥ |

sañjāte virahe kayāpi hṛdaye sandānite cintayā

kālindī-taṭa-vetasī-vana-ghana-cchāyā-niṣaṇṇātmanaḥ |
pāyāsuḥ kalakaṇṭha-kūjita-kalā gopasya kaṁsa-dviṣo
jihvā-varjita-tālu-mūrcchita-marud-visphāritā gītayaḥ ||240||
kasyacit ||(SKM 1.58.1)

33
 Padyävalé

atha rādhā-prasādanam |

śiraś chāyāṁ kṛṣṇaḥ svayam akṛta rādhā-caraṇayor

bhujāvallī-cchāyām iyam api tadīya-pratikṛtau |
iti krīḍā-kope nibhṛtam ubhayor apy anunaya-
prasādau jīyās tām api guru-samakṣaṁ sthitavatoḥ ||241||
harasya |

kṛṣṇaṁ prati rādhā-sakhī-vākyam |

sā sarvathaiva raktā rāgaṁ

guñjeva na tu mukhe vahati |
vacana-paṭos tava rāgaḥ
kevalam āsye śukasyeva ||242||
govardhanācāryasya | (Aryas 649/703)

subhaga bhavatā hṛdye tasyā jvalat-smara-pāvake’py

abhiniveśatā premādhikyaṁ cirāt prakaṭīkṛtam |
tava tu hṛdaye śīte’py evaṁ sadaiva sukhāptaye
mama sahacarī sā niḥsnehā manāg api na sthitā ||243||
rudrasya | (ST 2.108)

atha dināntara-vārtā |

āgatya praṇipāta-sāntvita-sakhī-dattāntaraṁ sāgasi

svairaṁ kurvati talpa-pārśva-nibhṛte dhūrte’ṅga-saṁvāhanam |
jñātvā sparśa-vaśāt tayā kila sakhī-bhrānty eva vakṣaḥ śanaiḥ
khinnāsīty abhidhāya mīlita-dṛśā sānandam āropitaḥ ||244||
kasyacit | (Spd 3576; Sbhv 2083; Smv 58.5)

vastutas tu guru-bhītayā tayā

vyañjite kapaṭamāna-kuṭmale |
peśala-priya-sakhī-dṛśā harir
bodhitas taṭa-latā-gṛhaṁ yayau ||245||

mādhavo madhura-mādhavī-latā-
maṇḍape paṭu-raṭan-madhuvrate |
saṁjagau śravaṇa-cāru gopikā-
māna-mīna-vaḍiśena veṇunā ||246||
kayościd imau | (RSAK 1.100f, UN 10.64)

puṣpa-cchalena kṛṣṇam anveṣayantīṁ rādhāṁ prati kasyāścid uktiḥ |

panthāḥ kṣemamayo’stu te parihara pratyūha-sambhāvanām

etan-mātram adhāri sundari mayā netra-praṇālī-pathe |
nīre nīla-sarojam ujjvala-guṇaṁ tīre tamālālaṅkāraḥ
kuñje ko’pi kalinda-śaila-duhituḥ puṁskokilaḥ khelati ||247||
sarva-vidyāvinodānām |

tatra yamunā-tīre gatayā rādhayā saha saṁkathā |

34
 Padyävalé

kā tvaṁ mādhava-dūtikā vadasi kiṁ mānaṁ jahīti priye

dhūrtaḥ so’nyamanā manāg api sakhi tvayy ādaraṁ nojjhati |
ity anyonya-kathā-rasaiḥ pramuditāṁ rādhāṁ sakhī-veśavān
nītvā kuñja-gṛhaṁ prakāśitatanuḥ smero hariḥ pātu vaḥ ||248||
vāsavasya ||

vasantaḥ sannaddho vipinam ajanaṁ tvaṁ ca taruṇī

sphurat-kāmāveśe vayasi vayam apy āhita-padāḥ |
vraja tvaṁ vā rādhe kṣaṇam atha vilambasva yadi vā
sphuṭaṁ jātas tāvac catura-vacanānām avasaraḥ ||249|| kasyacit ||

tatra rādhā-vākyam

svāmī mugdhataro vanaṁ ghanam idaṁ bālāham ekākinī

kṣauṇīm āvṛṇute tamāla-malina-cchāyā-tamaḥ-santatiḥ |
tan me sundara kṛṣṇa muñca sahasā vartmeti rādhā-giraḥ
śrutvā tāṁ parirabhya manmatha-kalāsakto hariḥ pātu vaḥ ||250 ||
kasyacit ||

atha svādhīna-bhartṛkā |

makarī-viracana-bhaṅgyā
rādhā-kuca-kalasa-mardana-vyasanī |
ṛjum api rekhāṁ lumpan
vallava-veśo harir jayati ||251|
kasyacit ||(Spd 77 hariharasya)

krīḍānantaraṁ kṛṣṇasya svapnāyitam |

ete lakṣmaṇa jānakī-virahiṇaṁ māṁ khedayanty ambudā

marmāṇīva ca ghaṭṭayanty alam amī krūrāḥ kadambānilāḥ |
itthaṁ vyāhṛta-pūrva-janma-viraho yo rādhayā vīkṣitaḥ
serṣyaṁ śaṅkitayā sa vaḥ sukhayatu svapnāyamāno hariḥ ||252||
śubhāṅkasya | (KK 2.69(70); Srk 131)

atha vaṁśī-cauryam |

nīcair nyāsād atha caraṇayor nūpura mūkayantī

dhṛtvā dhṛtvā kataka-valayāny utkṣipantī bhujānte |
mudrām akṣṇoś cakitaṁ śaśvad ālokayantī
smitvā smitvā harati muralīm aṅkato mādhavasya ||253||
daityāri-paṇḍitasya | (UN 15.238)

tāṁ prati rādhā-vākyam |

acchidram astu hṛdayaṁ paripūrṇam astu

maukharyam astamitam astu gurutvam astu |
kṛṣṇa-priye sakhi diśāmi sadāśiṣas te

35
 Padyävalé

yad vāsare murali me karuṇāṁ karoṣi ||254||

śrī-govinda-miśrāṇām ||

śūnyatvaṁ hṛdaye salāghavam idaṁ śuṣkatvam aṅgeṣu me

maukharyaṁ vraja-nātha-nāma-kathane dattaṁ bhavatyā nijam |
tat kiṁ no murali prayaccasi pnar govinda-vaktrāsavaṁ
yaṁ pītvā bhuvanaṁ vaśe vidadhatī nirlajjam udgāyasi ||255||
teṣām eva ||

atha sāyaṁ harer vrajāgamanam |

mandra-kvāṇita-veṇur ahni śithile vyāvartayan gokulaṁ

barhāpīḍakam uttamāṅga-racitaṁ godhūli-dhumraṁ dadhat |
mlāyantyā vana-mālayā parigataḥ śrānto’pi ramyākṛtir
gopa-strī-nayanotsavo vitaratu śreyāṁsi vaḥ keśavaḥ ||256||
kasyacit ||(Kvs 22, SKM 1.57.4, Srk 110)

tatra kasyāścid uktiḥ |

dṛṣṭyā keśava gopa-rāga-hatayā kiñcin na dṛṣṭaṁ mayā

tenādya skhalitāsmi nātha patitāṁ kiṁ nāma nālambase |
ekas tvaṁ viṣameṣu khinna-manasāṁ sarvābalānāṁ gatir
gopyaivaṁ gaditaḥ saleśam avatād goṣṭhe harir vaś ciram ||257 ||
kasyacit ||(Dhvan, Vakro, SD 4.14; Smv 2.93; different kinds of vyaṅgya)

nābhi-deśa-viniveśita-veṇur
dhenu-puccha-nihitaika-karābjaḥ |
anya-pāṇi-parimaṇḍita-daṇḍaḥ
puṇḍarīka-nayano vrajam āpa ||258||
kasyacit ||

tatraiva rādhāyāḥ saubhāgyam |

bhrūvallī-calanaiḥ kayāpi nayanonmeṣaiḥ kayāpi smita-

jyotsnāvicchuritaiḥ kayāpi nibhṛtaṁ sambhāvitasyādhvani |
garvād bheda-kṛtāvahela-vinaya-śrī-bhāji rādhānane
sātaṅkānunayaṁ jayanti patitāḥ kaṁsadviṣaḥ dṛṣṭayaḥ ||259||
umāpatidharasya ||(SKM 1.55.3, RKAD 129)

tiryak-kandharam aṁsadeśa-milita-śrotrāvataṁsaṁ sphurad-

barhottambhita-keśa-pāśam anṛju-bhrū-vallarī-vibhramam |
guñjad-veṇu-niveśitādhara-puṭaṁ sākūta-rādhānana-
nyastāmīlita-dṛṣṭi gopa-vapuṣo viṣṇor mukhaṁ pātu vaḥ ||260||
lakṣmaṇa-sena-devasya ||(SKM 1.55.2)

aṁsāsakta-kapola-vaṁśa-vadana-vyāsakta-bimbādhara-
dvandvodīrita-manda-manda-pavana-prārabdha-mugdha-dhvaniḥ |
īṣad-vakrima-lola-hāra-nikaraḥ pratyekarokānana-
nyañcac-cañcad-udañcad-aṅguli-cayas tvāṁ pātu rādhā-dhavaḥ ||261||
nāthokasya ||(SKM 1.57.5 keśara-kīlīya-nāthokasya)

36
 Padyävalé

aṅguṣṭhāgrima-yantritāṅgulir asau pādārtha-nīruddha-bhūr

ārdrīkṛtya payodharāñcalam alaṁ sadyaḥ payo-bindubhiḥ |
nyag-jānu-dvaya-madhya-yantrita-gahṭī-vaktrāntarāla-skhalad-
dhārādhvāna-manoharaṁ sakhi payo gāṁ dogdhi dāmodaraḥ ||262 ||
śaraṇasya ||(SKM 5.1.1; Srk 1157, Upādhyāya Dāmarasya; UN 10.50)

śāṭhān yasyāḥ kāñcī-maṇi-raṇitam ākarṇya sahasā

yad āśliṣyann eva praśithila-bhuja-granthir abhavaḥ |
tad etat kvācakṣe ghṛtamadhumaya tvad-bahu-vaco-
viṣeṇāghūrṇantī kim api na sakhī me gaṇayati ||263||
kasyacit ||(Amaru 73/109, SD 3.37) śaṭha-nāyaka

atha govardhanoddharaṇam |

satrāsarti yaśodayā priya-guṇa-prītekṣaṇaṁ rādhayā

lagnair vallava-sūnubhiḥ sarabhasaṁ sambhāvitātmorjitaiḥ |
bhītānandita-vismitena viṣamaṁ nandena cālokitaḥ
pāyād vaḥ kara-padma-susthita-mahā-śailaḥ salīlo hariḥ ||264||
sohnokasya | (SKM 1.60.1 sollokasya; Srk 140 sonnokasya)

ekenaiva cirāya kṛṣṇa bhavatā govardhano’yaṁ dhṛtaḥ

śrānto’si kṣaṇam āssva sāmpratam amī sarve vayaṁ dadhmahe |
ity ullāsita-doṣṇi gopa-nivahe kiñcid bhujākuñcana-
nyañcac-chaila-bharārdite viruvati smero hariḥ pātu vaḥ ||265||
śaraṇasya ||(SKM 1.60.2)

khinno’si muñca śailaṁ

bibhṛmo vayam iti vadatsu śithila-bhujaḥ |
bhara-bhugna-vitata-
bāhuṣu gopeṣu hasan harir jayati ||266 ||
subandhoḥ ||(Vāsavadatta, 2; Spd 78; Smv 1.41 hariharasya)

dūraṁ dṛṣṭi-pathāt tirobhava harer govardhanaṁ vibhratas

tvayy āsakta-dṛśaḥ kṛśodari kara-srasto’sya mā bhūd ayam |
gopīnām iti jalpitaṁ kalayato rādhā-nirodhāśrayaṁ
śvāsāḥ śaila-bhara-śrama-bhrama-karāḥ kaṁsa-dviṣaḥ pāntu vaḥ ||267 ||
śubhāṅkasya | (SKM 1.60.4)

atha nau-krīḍā |

kuru pāraṁ yamunāyā

muhur iti gopībhir utkarāhūtaḥ |
tari-taṭa-kapaṭa-śayālur
dviguṇālasyo harir jayati ||268||
sañjaya-kaviśekharasya | (BRK 5.1706)

uttiṣṭhārāt tarau me taruṇi mama taroḥ śaktir ārohaṇe kā

sākṣād ākhyāmi mugdhe taraṇim iha raver ākhyayā kā ratir me |

37
 Padyävalé

vārteyaṁ nau-prasaṅge katham api bhavitā nāvayoḥ saṅgamārthā

vārtāpīti smitāsyaṁ jita-girim ajitaṁ rādhayārādhayāmi ||269||
(UN 11.86)

muktā taraṅga-nivahena pataṅga-putrī

navyā ca naur iti vacas tava tathyam eva |
śaṅkā-nidānam idam eva mamātimātraṁ
tvaṁ cañcalo yad iha mādhava nāviko’si ||270||
samāhartur imau | (UN 15.236)

jīrṇā tariḥ sarid atīva-gabhīra-nīrā

bālā vayaṁ sakalam ittham anartha-hetuḥ |
nistāra-bījam idam eva kṛśodarāṇāṁ
yan mādhava tvam asi samprati karṇadhāraḥ ||271||
jagadānanada-rāyasya | (BRK 5.1709)

ambhasi taraṇi-sutāyāḥ
stambhita-taraṇiḥ sa devakī-sutaḥ |
ātara-virahita-gopyāḥ
kātara-mukham īkṣate smeraḥ ||272||
sūryadāsasya |

vācā tavaiva yadunandana gavya-bhāro

hāro’pi vāriṇi mayā sahasā vikīrṇaḥ |
dūrīkṛtaṁ ca kucayor anayor dukūlaṁ
kūlaṁ kalinda-duhitur na tathāpy adūram ||273||
kasyacit | (Premāmṛta 3.18; BRK 5.1710)

payaḥ-pūraiḥ pūrṇā sapadi gataghūrṇā ca pavanair

gabhīre kālindī-payasi tarir eṣā praviśati |
aho me durdaivaṁ parama-kutukākrānta-hṛdayo
harir vāraṁ vāraṁ tad api karatāliṁ racayati ||274||
manoharasya | (Premāmṛta 3.19; BRK 5.1711)

pānīya-secana-vidhau mama naiva pāṇī

viśrāmyatas tad api te parihāsa-vāṇī |
jīvāmi cet punar ahaṁ na tadā kadāpi
kṛṣṇa tvadīya-taraṇau caraṇau dadāmi ||275||
tasyaiva | (Premāmṛta 3.12; BRK 5.1712)

idam uddiśya vayasyāḥ

sva-samīhita-daivataṁ namata |
yamunaiva jānu-dadhnī
bhavatu na vā nāviko’stv aparaḥ ||276||
mukunda-bhaṭṭācāryasya |

tarir uttaralā sarid gabhīrā

taralo nanda-sutaś ca karṇa-dhāraḥ |
abalāham upaiti bhānur astaṁ
sakhi dūre nagarīha kiṁ karomi ||277||

38
 Padyävalé

kascyacit ||

nāpekṣate stuti-kathāṁ na śṛṇoti kākuṁ

śaśvat kṛtaṁ na manute praṇipāta-jātam |
hā kiṁ vidheyam adhunā sakhi nanda-sūnur
madhye-taraṅgiṇi tariṁ taralo dhunoti ||278||
tasyaiva |

Extra verse found in only one edition.

ātara-lāghava-hetor
murahara tariṁ tavāvalambe |
apaṇaṁ paṇam iha kuruṣe
nāvika-puruṣe na viśvāsaḥ ||
kasyacit |

eṣottuṅga-taraṅga-laṅghita-taṭotsaṅgā pataṅgātmajā
pūrṇeyaṁ tarir ambubhir na hi hareḥ śaṅkā kalaṅkād api |
kāṭhiṇyaṁ bhaja nādya sundari vayaṁ rādhe prasādena te
jīvāmaḥ sphuṭam ātarīkuru giri-droṇī-vinodotsavam ||279||

kākuṁ karoṣi gṛha-koṇa-karīṣa-puñja-

gūḍhāṅga kiṁ nanu vṛthā kitava prayāhi |
kutrādya jīrṇa-taraṇi-bhramaṇātibhīta-
gopāṅganā-gaṇa-viḍambana-cāturī ||280||
trayaḥ samāhartuḥ | (UN 5.49)

atha rādhayā saha harer vākovākyam |

aṅgulyā kaḥ kavāṭaṁ praharati kuṭile mādhavaḥ kiṁ vasanto

no cakrī kiṁ kulālo na hi dharaṇī-dharaḥ kiṁ dvijihvaḥ phaṇīndraḥ |
nāhaṁ ghorāhi-mardī kim asi khaga-patir no hariḥ kiṁ kapīśo
rādhā-vāṇībhir itthaṁ prahasita-vadanaḥ pātu vaś cakra-pāṇiḥ ||281||
kasyacit ||(Sbhv 130; KK 3.105; Srk 7.19)

kas tvaṁ bho niśi keśavaḥ śirasijai :y kiṁ nāma garvāyase

bhadre śaurir ahaṁ guṇaiḥ pitṛ-gataiḥ putrasya kiṁ syād iha |
cakrī candramukhi prayacchasi na me kuṇḍīṁ ghaṭīṁ dohanīm
itthaṁ gopa-vadhū-jitottaratayā hrīṇo hariḥ pātu vaḥ ||282||
cakrapāṇeḥ ||(SKM 1.56.3)

vāsaḥ samprati keśava kva bhavato mugdhekṣaṇe nanv idaṁ

vāsaṁ brūhi śaṭha prakāma-subhage tvad-gātra-saṁsargataḥ |
yāminyām uṣitaḥ kva dhūrta vitanur muṣṇāti kiṁ yāminī
śaurir gopavadhūṁ chalaiḥ parihasann evaṁvidhaiḥ pātu vaḥ ||283||
kasyacit ||(SKM 1.56.4; BRS 2.1.83)

rādhe tvaṁ kupitā tvam eva kupitā ruṣṭāsi bhūmer yato

mātā tvaṁ jagatāṁ tvam eva jagatāṁ mātā na vijño’paraḥ |

39
 Padyävalé

devi tvaṁ parihāsa-keli-kalahe’nantā tvam evety asau

smero vallava-sundarīm avanamac chauriḥ śriyaḥ vaḥ kriyāt ||284||
hariharasya ||(SKM 1.56.1 vākpateḥ; Srk 108)

atha rāsaḥ |

vṛndāraṇye pramada-sadane mallikā-puṣpa-mode

śrī-śubhrāṁśoḥ kiraṇa-rucire kokilādyair manojñe |
rātrau citre paśupa-vanitā-citta-dehāpahārī
kaṁsārāter madhura-muralī-vādya-rājo rarāja ||285||
kasyacit |

adharāmṛta-mādhurī-dhurīṇo
hari-līlā-muralī-nināda eṣaḥ |
pratatāna manaḥpramodam uccair
hariṇīnāṁ hariṇī-dṛśāṁ munīnām ||286||
śrī-mādhavendrapurī-pādānām |

līlā-mukharita-muralī-
kṛta-gopa-bhāvinī-nivahaḥ |
tad-adhara-madhuni satṛṣṇaḥ
kṛṣṇaḥ pāyād apāyato bhavataḥ ||287||
mādhava-cakravartinaḥ ||

kāraya nāmba vilambaṁ

muñca karaṁ me hariṁ yāmi |
na sahe sthātuṁ yad asau
garjati muralī pragalbha-dūtīva ||288||
samāhartuḥ ||

cūḍā-cumbita-cāru-candra-kacayaṁ cāmīkarābhāmbaraṁ
karṇottaṁsita-karṇikāra-kusumaṁ kandarpa-kallolitam |
vaṁśī-vādana-vāvadūka-vadanaṁ vakrī-bhavad-vīkṣaṇaṁ
bhāgyaṁ bhaṅgura-madhyamāḥ pariṇataṁ kuñjāntaraṁ bhejire ||289||
jīva-dāsa-vāhinī-pateḥ |

śrī-kṛṣṇa-vākyam |

duṣṭaḥ ko’pi karoti vaḥ paribhavaṁ śaṅke muhur gokule

dhāvantyaḥ skhalad-ambaraṁ niśi vane yūyaṁ yad-abhyāgatāḥ |
āḥ kā bhītir amanda-dānava-vadhū-sindūra-mudrāhare
dor-daṇḍe mama bhāti dīvyata pati-kroḍe kuraṅgī-dṛśaḥ ||290||

dhūtottāpe vahati gahane dharma-pūre vrajāntaḥ

kā vas tṛṣṇā valati hṛdaye durmadeyaṁ satīnām |
sīmantinyaḥ spṛhayata gṛhān mā viruddhaṁ kurudhvaṁ
nāyaṁ dṛṣṭau mama vighaṭate hanta puṇyasya panthāḥ ||291||

atha vrajadevīnām uttaram |

40
 Padyävalé

kathaṁ vīthīm asmān upadiśasi dharma-praṇayinīṁ

prasīda svāṁ śiṣyām atikhilamukhīṁ śādhi muralīm |
harantī maryādāṁ śiva śiva pare puṁsi hṛdayaṁ
nayantī dhṛṣṭeyaṁ yaduvara yathā nāhvayati naḥ ||292||
trayaḥ samāhartuḥ ||

gopījanāliṅgita-madhya-bhāgaṁ
veṇuṁ dhamantaṁ bhṛśa-lola-netram |
kalevare prasphuṭa-roma-vṛndaṁ
namāmi kṛṣṇaṁ jagad-eka-kandam ||293||
śrī-puruṣottama-devasya ||

kālindyāḥ pulineṣu keli-kupitām utsṛjya rāse rasaṁ

gacchantīm anugacchato’śrukaluṣāṁ kaṁsadviṣo rādhikām |
tat-pāda-pratimāniveśita-padasyodbhūtaromodgater
akṣuṇṇo’nunayaḥ prasanna-dayitā-dṛṣṭasya puṣṇātu vaḥ ||294||
bhaṭṭa-nārāyaṇasya ||(Veṇisaṁhāra 1.2)

kṛṣṇāntardhāne tāsāṁ praśnaḥ |

tulasi vilasasi tvaṁ malli jātāsi phullā

sthala-kamalini bhṛṅge saṅgatāṅgī vibhāsi |
kathayata bata sakhyaḥ kṣipram asmāsu kasmin
vasati kapaṭa-kandaḥ kandare nanda-sūnuḥ ||295||
samāhartuḥ | (UN 10.94)

dṛṣṭaḥ kvāpi sa mādhavo vraja-vadhūm ādāya kāñcid gataḥ

sarvā eva hi vañcitāḥ sakhi vayaṁ so’nveṣaṇīyo yadi |
dve dve gacchatam ity udīrya sahasā rādhāṁ gṛhītvā kare
gopī-veśa-dharo nikuñja-kuharaṁ prāpto hariḥ pātu vaḥ ||296||
kasyacit ||(Sbhv 100)

rādhā-sakhī-vākyam |

adoṣād doṣād vā tyajati vipine tāṁ yadi bhavān

abhadraṁ bhadraṁ vā tribhuvana-pate tvāṁ vadatu kaḥ |
idaṁ tu krūraṁ me smarati hṛdayaṁ yat kila tayā
tvad-arthaṁ kāntāre kula-tilaka nātmāpi gaṇitaḥ ||297||
rāmacandradāsasya | (UN 8.40)

lakṣmīṁ madhya-gatena rāsa-valaye vistārayann ātmanā

kastūrī-surabhir vilāsa-muralī-vinyasta-vaktrendunā |
krīḍā-tāṇḍava-maṇḍalena parito dṛṣṭena tuṣyad dṛśā
tvāṁ hallīśaka-śaṅku-saṅkula-padā pāyād vihārī hariḥ ||298||
kasyacit |

tatra khecarāṇām uktiḥ |

mukta-munīnāṁ mṛgyaṁ
kim api phalaṁ devakī phalati |

41
 Padyävalé

tat pālayati yaśodā

nikāmam upabhuñjate gopyaḥ ||299||
dākṣiṇātyasya ||

taptaṁ tapobhir anyaiḥ

phalitaṁ tad gopa-bālānām |
āsāṁ yat kuca-kumbhe
nīla-nicolayati brahma ||300||
śrī-raghupatyupādhyāyasya ||

atha jala-krīḍā |

jala-keli-tarala-karatala-
mukta-punaḥ-pihita-rādhikā-vadanaḥ |
jagad avatu koka-yūnor
vighaṭana-saṅghaṭana-kautukī kṛṣṇaḥ ||301||
kasyacit | (UN 15.235)

rādhāsakhīṁ prati candrāvalī-sakhyāḥ sāsūya-vākyam

mā garvam udvaha kapola-tale cakāsti

kṛṣṇa-svahasta-likhitā nava-mañjarīti |
anyāpi kiṁ na sakhi bhājanam īdṛśīnāṁ
vairī na ced bhavati vepathur antarāyaḥ ||302||
dāmodarasya | (Amaru 55; SKM 2.140.5 keśaṭasya; Smv 86.14; SD 3.105
mada; DR 2.22, etc.; BRS 2.4.165)

rādhā-sakhyāḥ sākūta-vākyam |

yadavadhi gokulam abhitaḥ

samajani kusumācitāsana-śreṇī |
pītāṁśuka-priyeyaṁ
tadavadhi candrāvalī jātā ||303||
govardhanācāryasya | (Aryas 436/531)

candrāvalīṁ prati sakhī-vākyam

saujanyena vaśīkṛtā vayam atas tvāṁ kiñcid ācakṣmahe

kālindīṁ yadi yāsi sundari punar mā gāḥ kadambāṭvaīm |
kaścit tatra nitānta-nirmala-tamaḥ-stomo’sti yasmin manāg
lagne locanasīmni notpaladṛśaḥ paśyantī patyur gṛham ||304||
govinda-bhaṭṭasya ||

śyāmo’yaṁ divasaḥ payoda-paṭalaiḥ sāyaṁ tathāpy utsukā

puṣpārthaṁ sakhi yāsi yāmuna-taṭaṁ yāhi vyathā kā mama |
kintv ekaṁ khara-kaṇṭaka-kakṣatam urasy ālokya sadyo’nyathā
śaṅkāṁ yat kuṭilaḥ kariṣyati jano jātāsmi tenākulā ||305 ||
karṇapūrasya ||

gantavyā te manasi yamunā vartate cet tadānīṁ

42
 Padyävalé

kuñjaṁ mā gāḥ sahaja-sarale vāñjulaṁ mad-vacobhiḥ |

gacches tatrāpy ahaha yadi vā mā murārer udāre
kutrāpy ekā rahasi muralī-nādam ākarṇayethāḥ ||306||
tairabhukta-kaveḥ |

tarale na kuru vilambaṁ

kumbhaṁ saṁsmṛtya mandiraṁ yāhi |
yāvan na mohana-mantraṁ
śaṁsati kaṁsadviṣo vaṁśī ||307||
samāhartuḥ ||

pṛṣṭhena nīpam avalambya kalindajāyāḥ

kūle vilāsa-muralīṁ kvaṇayan mukundaḥ |
prāk pūraṇāt kalasam ambhasi lolayantyā
vaktraṁ vivartayati gopakulāṅganāyāḥ ||308||
kasyacit ||

sakhyo yayr gṛham ahaṁ kalasīṁ vahantī

pūrṇām atīva-mahatīm anulambitāsmi |
ekākinīṁ spṛśasi māṁ yadi nandasūno
mokṣyāmi jīvanam idaṁ sahasā puras te ||309||
samāhartuḥ ||

tāṁ prati kasyāścid uktiḥ |

valgantyā vana-mālayā tava hṛtaṁ vakṣojayoś candanaṁ

gaṇḍasthā makarīghaṭā ca makarāndolena vidhvaṁsitā |
klāntā svaira-taraṅga-kelibhir iyaṁ tanvī ca dhūrte tanuḥ
satyaṁ jalpasi bhānujām abhi rase magnādya harṣād abhūḥ ||310||
samāhartuḥ ||

tad-bhartāraṁ prati sakhī-vākhyam |

subhaga mama priya-sakhyāḥ

kim iva saśaṅkaṁ muhur vilokayasi |
yāmuna-pavana-vikīrṇa-
priya-karajaḥ-piñjaraṁ pṛṣṭham ||311||
samāhartuḥ ||

candrāvalīṁ prati tasyā vākyam

kātyāyanī-kusuma-kāmanayā kim arthaṁ

kāntāra-kukṣi-kuharaṁ kutukād gatāsi |
paśya stana-stavakayos tava kaṇṭakāṅkaṁ
gopaḥ sukaṇṭhi bata paśyasi jāta-kopaḥ ||312||
samāhartur ime | (UN 3.38)

atha nitya-līlā

vṛndāvane mukundasya nitya-līlā virājate |

43
 Padyävalé

spaṣṭam eṣā rahasyatvāj jānadbhir api nocyate ||

tābhir nitya-vihāram eva tanute vṛndāvane mādhavo

goṣṭhāmbhojamukhībhir itya bhi manāk proce priyāyai haraḥ |
līlāratna-rahasyatā vrajapater bhūyasy aho paśya yat
tattvajño’pi purāntare ca gamanaṁ vyācaṣṭa vaiyāsakiḥ ||

tathā hi pādme pārvatyai vyājahāra haro rahaḥ |

gogopagopikāsaṅge yatra krīḍati kaṁsahā ||

atha bhāvini harer mathurā-prasthāne rādhā-sakhī-vākyam

adyaiva yat pratipad-udgata-candra-lekhā-

sakhyaṁ tvayā vapur idaṁ gamitaṁ varākyāḥ |
kṛṣṇe gate kusuma-sāyaka tat prabhāte
bāṇāvaliṁ kathaya kutra vimokṣyasi tvam ||313||
rudrasya ||(ST 2.87)

prasthānaṁ valayaiḥ kṛtaṁ priyasakhair ajasraṁ gataṁ

dhṛtyā na kṣaṇam āsitaṁ vyavasitaṁ cittena gantuṁ puraḥ |
gantuṁ niścita-cetasi priyatame sarve samaṁ prasthitā
gantavye sati jīvita-priya-suhṛt-sārthaḥ kim u tyajyate ||314 ||
amaroḥ | (Amaru 31/36; Sbhv 1151; Spd 3424; SKM 2.54.1; Smv 37.19)

harer mathurā-praveśe

chāyāpi locana-pathaṁ na jagāma yasyāḥ

seyaṁ vadhūr nagara-madhyam alaṅkaroti |
kiṁ cāpakalayya mathurā-nagare mukundam
andho’pi bandhukaradattakaraḥ prayāti ||315||
vāṇīvilāsasya |

tatra pura-strī-vākyam |

asram ajasraṁ moktuṁ

dhiṅ naḥ karṇāyate nayane |
draṣṭavyaṁ paridṛṣṭaṁ
tat kaiśoraṁ vraja-strībhiḥ ||316||
tairabhuktasya ||

sāndrānandam anantam avyayam ajaṁ yad yogino’pi kṣaṇaṁ

sākṣāt kartum upāsate pratidinaṁ dhyānaikatānāḥ param |
dhanyās tā vrajavāsināṁ yuvatayas tad brahma yāḥ kautukād
āliṅganti samālapanti śatadhākarṣanti cumbanti ca ||317||
vāhinīpateḥ ||(SD 6.314a)

Extra verse :

ānanda-kandam akhila-śruti-sāram ekam

adhyātma-dīpam atidustaram añjanābham |

44
 Padyävalé

ākṛṣya sāndra-kucayoḥ parirabhya kāmaṁ

samprāpya gopavanitā bata puṇya-puñjāḥ ||

priyasakhi na jagāma vāmaśīlaḥ

sphuṭam amunā nāgareṇa nandasūnuḥ |
adalita-nalinī-dalaiva vāpī
yad ahata-pallava eva kānanāntaḥ ||318||
kumārasya ||

yāsyāmīti samudyatasya vacanaṁ visrabdham ākarṇitaṁ

gacchan dūram apekṣito muhur asau vyāvṛtya paśyann api |
tac chūnye punar āgatāsmi bhavane prāṇās ta eva sthitāḥ
sakhyaḥ paśyata jīvita-praṇayinī dambhād ahaṁ rodimi ||319||
rudraṭasya |

gato yāmo gatau yāmau

gatā yāmā gataṁ dinam |
hā hanta kiṁ kariṣyāmi
na paśyāmi harer mukham ||320||
śaṅkarasya ||

yamunā-puline samutkṣipan
naṭaveśaḥ kusumasya kandukam |
na punaḥ sakhi lokayiṣyate
kapaṭābhīra-kiśora-candramāḥ ||321 ||
ṣaṣṭhī-dāsasya ||

yāḥ paśyanti priyaṁ svapne

dhanyāstāḥ sakhi yoṣitaḥ
asmākaṁ tu gate kṛṣṇe
gatā nidrāpi vairiṇī ||322||
dhanyasya | (UN 15.169)

so’yaṁ vasanta-samayo vipinaṁ tad etat

so’yaṁ nikuñja-viṭapī nikhilaṁ tadāste
hā hanta kiṁ tu nava-nīrada-komalāṅgo
naloki puṣpa-dhanuṣaḥ prathamāvatāraḥ ||323||
sañjaya-kaviśekharasya ||

45
 Padyävalé

yugāyitaṁ nimeṣeṇa cakṣuṣā prāvṛṣāyitam |

śūnyāyitaṁ jagat sarvaṁ govinda-viraheṇa me ||324||
śrī-bhagavataḥ ||(CC 3.20.46, Śikṣāṣṭaka, 7)

dalati hṛdayaṁ gāḍhodvegaṁ dvidhā na tu bhidyate

vahati vikalaḥ kāyo mūrcchāṁ na muñcati cetanām |
jvalayati tanūm antardāhaḥ karoti na bhasmasāt
praharati vidhir marmacchedī na kṛntati jīvitam ||325||
(Mālatīmādhava 9.11, Uttararāmacarita 3.31, Brk; Smv 43.39)

bhramaya jaladān ambhogarbhān pramodaya cātakān

kalaya śikhinaḥ kekotkaṇṭhān kaṭhoraya ketakān |
virahiṇi jane mūrcchāṁ labdhvā vinodayati vyathā-
makaruṇa punaḥ saṁjñā-vyādhiṁ vidhāya kim īhase ||326 ||
etau bhavabhūteḥ | (Mālatīmādhava 9.42, Spd 3453; Smv 43.34)

dṛṣṭaṁ ketaka-dhūli-dhūsaram idaṁ vyoma kramād vīkṣitāḥ

kaccāntāś ca śilīndhra-kandala-bhṛtaḥ soḍhāḥ kadambānilāḥ |
sakhyaḥ saṁvṛṇutāśru muñcata bhayaṁ kasmān mudevākulā
etān apy adhunāsmi vajraghaṭitā nūnaṁ sahiṣye dhanān ||327||
rudrasya ||(SKM 2.55.3, ST 2.60a)

seyaṁ nadī kumuda-badnhukarās ta eva

tad yāmunaṁ taṭam idaṁ vipinaṁ tad etat |
te mallikā-surabhayo marutas tvam eva
hā prāṇa-vallabha sudurlabhatāṁ gato’si ||328||
haribhaṭṭasya ||

yadunātha bhavantam āgataṁ

kathayiṣyanti kadā madālayaḥ |
yugapat paritaḥ pradhāvitaḥ
vikasadbhir vadanendu-maṇḍalaiḥ ||329 ||
tairabhuktakaveḥ ||

ayi dīnadayārdra nātha he,

mathurānātha kadāvalokyase |
hṛdayaṁ tvad-aloka-kātaraṁ
dayita bhrāmyati kiṁ karomy aham ||330||
śrī-mādhavendra-purī-pādānām | (CC 2.4.197, 3.8.32)

prathayati na tathā mamārtim uccaiḥ

sahacari vallava-candra-viprayogaḥ |
kaṭubhir asura-maṇḍalaiḥ parīte
danujapater nagare yathāsya vāsaḥ ||331||
śrī-raghunātha-dāsasya | (BRS 2.4.52)

cūtāṅkure sphurati hanta nave nave’smin

jīvo’pi yāsyatitarāṁ tarala-svabhāvaḥ |
kiṁ tv ekam eva mama duḥkham abhūd analpaṁ
prāṇeśvareṇa sahito yad ayaṁ na yātaḥ ||332|||

46
 Padyävalé

rāṅgasya |

āśaika-tantum avalambya vilamamānā

rakṣāmi jīvam avadhir niyato yadi syāt |
no ced vidhiḥ sakala-loka-hitaikakārī
yat kāla-kūṭam asṛjat tad idaṁ kim artham ||333||
hareḥ |

prasara śiśirāmodaṁ kaundaṁ samīra samīraya

prakaṭaya śaśinn āśāḥ kāmaṁ manoja samullasa |
avadhi-divasaḥ pūrṇaḥ sakhyo vimuñcata tat-kathāṁ
hṛdayam adhunā kiñcit kartuṁ mamānyad ihecchati ||334 ||
rudrasya ||(SKM 2.55.5; ST 2.58e, Smv 40.18)

nāyāti ced yadupatiḥ sakhi naitu kāmaṁ

prāṇās tadīya-virahād yadi yānti yāntu |
ekaḥ paraṁ hṛdi mahān mama vajra-pāto
bhūyo yad induvadanaṁ na vilokitaṁ tat ||335 ||
hari-bhaṭṭasya ||

pañcatvaṁ tanur etu bhūta-nivahāu svāṁśe viśantu sphuṭaṁ

dhātāraṁ praṇipatya hanta śirasā tatrāpi yāce varam |
tad-vāpīṣu payas tadīya-mukure jyotis tadīyāṅgana-
vyomni vyoma tadīya-vartmani dharā tat-tāla-vṛnte’nilaḥ ||336 ||
ṣaṇmāsikasya | (Spd 3428; Smv 43.32; Sbhv 1355; UN 14.189)

āśliṣya vā pāda-ratāṁ pinaṣṭu mām

adarśanān marma-hatāṁ karotu vā |
yathā tathā vā vidadhātu lampaṭo
mat-prāṇa-nāthas tu sa eva nāparaḥ ||337||
śrī-bhagavataḥ ||(CC 3.20.47, UN 13.79)

mathurāyāṁ yaśodā-smṛtyā kṛṣṇa-vākyam |

tāmbūlaṁ sva-mukhārdhaṁ carvitam itaḥ ko me mukhe nikṣiped

unmārga-prasṛtaṁ ca cāṭu-vacanaiḥ ko māṁ vaśe sthāpayet |
ehy ehīti vidūra-sārita-bhujaḥ svāṅke nidyāyādhunā
keli-srasta-śikhaṇḍakaṁ mama punar vyādhūya badhnātu kaḥ ||338||
tairabhuktasya ||

atha śrī-rādhā-smṛtyā harer vākyam |

yadi nibhṛtam araṇyaṁ prāntaraṁ vāpy apānthaṁ

katham api cirakālaṁ puṇyapākena lapsye |
avirala-galad-asrair ghaghara-dhvāna-miśraiḥ
śaśimukhi tava śokaiḥ plāvayiṣye jaganti ||339||
tairabhuktakaveḥ ||

uddhavaṁ prati harer vākyam |

47
 Padyävalé

viṣayeṣu tāvad abalās

tāsv api gopyaḥ svabhāva-mṛdu-vācaḥ |
madhye tāsām api sā
tasyām api sācivīkṣitaṁ kim api ||340||
kasyacit ||

uddhavena rādhāyāṁ hareḥ sandeśaḥ |

āvirbhāva-dine na yena gaṇito hetus tanīyān api

kṣīyetāpi na cāparādha-vidhinā natyā nayo vardhate |
pīyūṣa-prativedinas trijagatī-duḥkha-druhaṁ sāmprataṁ
premṇas tasya guroḥ kathaṁ nu karavai vāṅ-niṣṭhatā-lāghavam ||341||
keṣāṁcit ||

āstāṁ tāvad vacana-racanā-bhājanatvaṁ vidūre

dūre cāstāṁ tava tanu-parīrambha-sambhāvanāpi |
bhūyo bhūyaḥ praṇatibhir idaṁ kiṁ tu yāce vidheyā
smāraṁ smāraṁ svajana-gaṇane kvāpi rekhā mamāpi ||342||
keśava-bhaṭṭācāryāṇām ||

vṛndāvanaṁ gacchata uddhavasya vākyam |

iyaṁ sā kālindī kuvalaya-dala-snigdha-madhurā

madāndha-vyākūja-tarala-jala-raṅku-praṇayinī |
purā yasyās tīre sarabhasa-satṛṣṇaṁ murabhido
gatāḥ prāyo gopī-nidhuvana-vinodena divasāḥ ||343 ||
daśarathasya | (SKM 5.11.4 śaraṇasya)

pureyaṁ kāllindī vraja-jana-vadhūnāṁ stana-taṭī-

tanūrāgair bhinnā cabala-salilābhūd anudinam |
aho tāsāṁ nityaṁ rudita-galitaiḥ kajjala-jalair
idānīṁ yāte’smin dviguṇa-mallinābhūn muraripau ||344 ||
sarvānandasya ||

idaṁ tat kālindī-pulinam iha kaṁsāsurabhido

yaśaḥ śṛṇvad vaktra-skhalita-kavalaṁ gokulam abhūt |
bhramad-veṇu-kvāṇa-śravaṇa-masṛṇottāra-madhura-
svarābhir gopībhir diśi diśi samudghūrṇam aniśam ||345 ||
moṭakasya ||(SKM 5.11.5 keśaṭasya)

tābhyo namo vallava-vallabhābhyo

yāsāṁ guṇais tair abhicintyamānaiḥ |
vakṣaḥsthale niḥśvasitaiḥ kaduṣṇair
lakṣmīpater mlāyati vaijayantī ||346 ||kasyacit ||

vrajadevīkulaṁ praty uddhava-vākyam |

viyoginīnām api paddhatiṁ vo

na yogino gantum api kṣamante |

48
 Padyävalé

yad dhyeyarūpasya parasya puṁso

yūyaṁ gatā dhyeya-padaṁ durāpam ||347||
kasyacit ||

uddhave dṛṣṭe sakhīṁ prati rādhā-vākyam |

kalyāṇaṁ kathayāmi kiṁ sahacari svaireṣu śaśvat purā

yasyā nāma samīritaṁ muraripoḥ prāṇeśvaīti tvayā |
sāhaṁ premabhidābhayāt priyatamaṁ dṛṣṭvāpi dūtaṁ prabhoḥ
sandiṣṭāsmi na veti saṁśayavatī pṛcchāmi no kiñcana ||348||
rāmacandra-dāsasya ||

śrī-rādhāṁ prati uddhava-vākyam |

malinaṁ nayanāñjanāmbubhir
mukhacandraṁ karabhoru mā kuru |
karuṇāvaruṇālayo haris
tvayi bhūyaḥ karuṇāṁ vidhāsyati ||349||
ṣaṣṭhī-dāsasya ||(UN 12.30)

uddhavaṁ prati rādhā-sakhī-vākyam |

hastodare vinihitaikakapolapāler
aśrāntalocanajalasnapitānanāyāḥ |
prasthānamaṅgaladināvadhi mādhavasya
nidrālavo’pi kuta eva saroruhākṣyāḥ ||350||
hariharasya ||(BRS 3.5.32)

rādhā-sakhyā eva kṛṣṇe sandeśaḥ |

niścandanāni vaṇijām api mandirāṇi

niṣpallavāni ca digantara-kānanāni |
niṣpaṅkajāny api sarit-sarasīkulāni
jātāni tad-viraha-vedanayā na śāntam ||351||
tasyaiva ||

prāṇas tvaṁ jagatāṁ harer api purā saṅketa-veṇu-svanān

ādāya vraja-subhruvām iha bhavān mārgopadeśe guru |
haṁho mathurā-niṣkuṭānila sakhe sampraty api śrī-pater
aṅga-sparśa-pavitra-śītila-tanus trātā tvam eko’si naḥ ||352||
rāmacandra-dāsasya ||

rādhāsakhyā eva kṛṣṇe sandeśaḥ |

tvad-deśāgata-mārutena mṛdunā sañjāta-romāñcayā

tvad-rūpāṅkita-cāru-citra-phalake santarpayantyā dṛśam |
tvan-nāmāmṛta-sikta-karṇa-puṭayā tvan-mārga-vātāyane
tanvyā pañcama-gīta-garbhita-girā rātrindivaṁ sthīyate ||353||
trivikramasya ||(Nalacampū 6.23; Smv 44.5)

49
 Padyävalé

aṅge’naṅga-jvara-huta-vahaś cakṣuṣi dhyāna-mudrā

kaṇḍhe jīvaḥ karakiśalaye dīrgha-śāyī kapolaḥ |
aṁse veṇī kuca-parisare candanaṁ vāci maunaṁ
tasyāḥ sarvaṁ sthitam iti na ca tvāṁ vinā kvāpi cetaḥ ||354||
kṣemendrasya ||(Spd 3474; Smv 44.6; Kavikaṇṭhābharaṇa 3.2)

dṛṣṭe candramasi pralupta-tamasi vyomāṅgana-stheyasi

sphūrjan-nirmala-tejasi tvayi gate dūraṁ nija-preyasi |
śvāsaḥ kairava-korakīyati mukhaṁ tasyāḥ sarojīyati
kṣīrodīyati manmatho dṛgapi ca drāk candrakāntīyati ||355||
bhīmabhaṭṭasya ||(Spd 3480, Smv 44.10; SKM 2.36.1 first two lines somewhat
different)

asyās tāpam ahaṁ mukunda kathayāmy eṇīdṛśas te kathaṁ

padminyāḥ sarasaṁ dalaṁ vinihitaṁ yasyāḥ satāpe hṛdi |
ādau śuṣyati saṅkucaty anu tataś cūrṇatvam āpadyate
paścān murmuratāṁ dadhad dahati ca śvāsāvadhūtaḥ śikhī ||356||
śāntikarasya | (Smv 44.25; SKM 2.31.1; Srk 553 kasyacit; utpalarāja)

uddhūyeta tanū-lateti nalinī-patreṇa no bījyate

sphoṭaḥ syād iti nāṅgakaṁ malayaja-kṣodāmbhasā sicyate |
syād asyātibharāt parābhava iti prāyo na vā pallavā-
ropo vakṣasi tat katha kṛśatanor adhiḥ samādhīyatām ||358 ||
ānandasya ||

nivasasi yadi tava hṛdaye

sā rādhā vajra-ghaṭite’smin
tat khalu kuśalaṁ tasyāḥ
smara-viśikhais tāḍyam ānayoḥ ||359||
kasyacit ||(Smv 44.11)

unmīlanti nakhair lunīhi vahati kṣaumāñcalenāvṛṇu

krīḍā-kānanam āviśanti valaya-kvāṇaiḥ samutrāsaya |
itthaṁ pallava-dakṣiṇānila-kuhū-kaṇṭhīṣu sāṅketika-
vyāhārāḥ subhaga tvadīya-virahe rādhā-sakhīnāṁ mithaḥ ||360||
śambhoḥ ||(SKM 2.30.4 amaroḥ; Spd 3489 satkavicandrasya; Smv 44.13; SD
10.79)

galaty ekā mūrcchā bhavati punar anyā yad anayoḥ

kim apy āsīn madhyaṁ subhaga nikhilāyām api niśi |
likhantyās tatrāsyāḥ kusuma-śara-lekhaṁ tava kṛte
samāptiṁ svastīti prathama-pada-bhāgo’pi na gataḥ ||361 ||
śacīpateḥ ||(Spd 3477; Smv 44.20)

citrāya tvayi cintite tanubhuvā cakre tatajyaṁ dhanur-

vartiṁ dhartum upāgate’ṅguli-yuge bāṇo guṇe yojitaḥ |
prārabdhe tava citra-karmaṇi dhanur muktāstra-bhinnā bhṛśaṁ
bhittiṁ drag avalambya keśava ciraṁ sā tatra citrāyate ||362||
bāṇasya ||(Smv 44.21 siṁhalapateḥ)

50
 Padyävalé

tvām antaḥsthirabhāvanā-pariṇataṁ matvā puro’vasthitaṁ

yāvad dorvalayaṁ karoti rabhasād agre samāliṅgitum |
tāvat taṁ nijam eva deham acirād aliṅgya romāñcitāṁ
dṛṣṭvā vṛṣṭijalacchalena ruditaṁ manye payodair api ||363||
kasyacit ||(Smv 44.22)

acchinnaṁ nayanāmbu bandhuṣu kṛtaṁ tāpaḥ sakhīṣv āhito

dainyaṁ nyastam aśeṣataḥ parijane cintā gurubhyo’rpitā |
adya śvaḥ kila nirvṛtiṁ vrajati sā śvāsaiḥ paraiḥ khidyate
visrabdho bhava viprayoga-janitaṁ duḥkhaṁ vibhaktaṁ tayā ||364||
(Amaru 78/110; Sbhv 1407; Smv 44.20; Spd 3486; SKM 2.32.2; DR 4.27)

athāsyā eva spraṇayerṣyaṁ jalpitam |

mukha-mādhurya-samṛddhyā
parahṛdayasya grahītari prasabham |
kṛṣṇātmani para-puruṣe
sauhṛdakāmasya kā śarīrāśā ||365||
jagannātha-senasya |

atha vrajadevīnāṁ sotprāsaḥ sandeśaḥ |

vācā tṛtīya-jana-saṅkaṭa-duḥsthayā kiṁ

kiṁ vā nimeṣa-virasena vilokitena |
he nātha nanda-suta gokula-sundarīṇām
antaścarī sahacarī tvayi bhaktir eva ||366 ||
kasyacit |

atha yathārtha-sandeśaḥ |

muralī-kala-nikvaṇair yā
guru-lajjā-bharam apy ajīgaṇat |
virahe tava gopikāḥ kathaṁ
samayaṁ tā gamayantu mādhava ||367 ||
ṣaṣṭhīdāsasya ||

mathurā-pathika murārer
upageyaṁ dvāri vallavī-vacanam |
punar api yamunā-salile
kāliya-garalānalo jvalati ||368 ||
vīrasarasvatyāḥ ||(SKM 1.62,5; UN 10.98)

atha dvāravatīsthasya harer virahaḥ |

kalindīm anukūla-komala-rayām indīvara-śyāmalāḥ

śailopāntabhuvaḥ kadamba-kusumair āmodinaḥ kandarāt |
rādhāṁ ca prathamābhisāra-madhurāṁ jātānutāâḥ smarann
astu dvāravatī-patis tribhuvanāmodāya dāmodaraḥ ||369 ||
śaraṇasya ||(SKM 1.61.2)

51
 Padyävalé

kāmaṁ kāmayate na keli-nalinīṁ nāmodate kaumudī-

nisyandair na samīhate mṛga-dṛśām ālāpa-līlām api |
sīdann eṣa niśāsu niḥsaha-tanur bhogābhilāṣālasair
aṅgais tāmyati cetasi vrajavadhūm ādhāya mugdho hariḥ ||370 ||
tasyaiva ||(SKM 1.61.3)

ratna-cchāyā-cchurita-jaladhau mandire dvārakāyā

rukmiṇyāpi prabala-pulakodbhedam āliṅgitasya |
viśvaṁ pāyān masṛṇa-yamunā-tīra-vānīra-kuñje
rādhā-kelī-parimala-bhara-dhyāna-mūrcchā murāreḥ ||371||
umāpatidharasya ||(SKM 1.61.1; UN 14.184; Jīva and VCT to BRS 2.4.178)

nirmagnena mayāmbhasi praṇayataḥ pālī samāliṅgitā

kenālīkam idaṁ tavādya kathitaṁ rādhe mudhā tāmyasi |
ity utsavapna-paramparāsu śayane śrutvā giraṁ śārṅgiṇo
rukmiṇyā śithilīkṛtaḥ sakapataṁ kaṇṭha-grahaḥ pātu vaḥ ||372||
umāpatidharasya ||(SKM 1.53.5, kasyacit)

SKM version:
nirmagnena mayāmbhasi smara-bhayād ālī samāliṅgitā
kenālīkam idaṁ tavādya kathitaṁ rādhe mudhā tāmyasi |
itthaṁ svapna-paramparāsu śayane śrutvā giraṁ śārṅgiṇaḥ
savyājaṁ śithilīkṛtaḥ kamalayā kaṇṭha-grahaḥ pātu vaḥ ||

atha vṛndāvanādhīśvarī-viraha-gītam |

yāte dvāravatī-puraṁ muraripau tad-vastra-saṁvyānayā

kālindī-taṭa-kuñja-vañjula-latām ālāmbya sotkaṇṭhayā |
udgītaṁ guru-bāṣpa-gadgada-galat-tārasvaraṁ rādhayā
yenāntarjalacāribhir jalacarair apy utkam utkūjitam ||373||
aparājitasya ||(SKM 1.58.4 kasyacit; Dhv, Vak 2.59; etc.; UN 14.188)

atha vraja-devīnāṁ sandeśaḥ |

pāntha dvāravatīṁ prayāsi yadi he tad devakīnandano

vaktavyaḥ smara-mohamantra-vivaśo gopyo’pi nāmojjhitāḥ |
etāḥ keli-kadamba-dhūli-paṭalair āloka-śūnyā diśaḥ
kālindī-taṭa-bhūmayo bhavato nāyānti cittāspadam ||374||
govardhanācāryasya ||(SKM 1.62.2; Śṛṅgāra-prakāśa, check Srk)

te govardhana-kandarāḥ sa yamunā-kacchaḥ sa ceṣṭāraso

bhāṇḍīraḥ sa vamaspatiḥ sahacarās te tac ca goṣṭhāṅganam |
kiṁ dvāravatī-bhujaṅga hṛdayaṁ nāyāti doṣair apīty
avyād vo hṛdi duḥsahaṁ vraja-vadhū-sandeśa-śalyaṁ hareḥ ||375 ||
nīlasya ||(SKM 1.62.1)

kālindyāḥ pulinaṁ pradoṣa-maruto ramyāḥ śaśaṅkāṁśavaḥ

santāpaṁ na harantu nāma nitarāṁ kurvanti kasmāt punaḥ |
sandiṣṭaṁ vraja-yoṣitām iti hareḥ saṁśṛṇvato’ntaḥpure

52
 Padyävalé

niḥśvāsāḥ prasṛtā jayanti ramaṇī-saubhāgya-garva-cchidaḥ ||376||

pañcatantra-kṛtaḥ ||(SKM 1.62.4, UN 15.164)

mudāmānaṁ prati śrī-dvārakeśvara-vacanam

mā gā ity apamaṅgalaṁ vraja sakhe snehena śūnyaṁ vacaḥ

tiṣṭheti prabhutā yathābhilapitaṁ kurv ity udāsīnatā |
brūmo hanta mudāma mitra vacanaṁ naivopacārād idaṁ
smartavyā vayam ādareṇa bhavatā yāvad bhavad-darśanam ||377||
hareḥ ||

sva-gṛhādikaṁ dṛṣṭvā tasya vacanam |

tad-gehaṁ nata-bhitti mandiram idaṁ labdhāvakāśaṁ divaḥ

sā dhenur jaratī caranti kariṇām etā ghanābhā ghaṭāḥ |
sa kṣudro muṣala-dhvaniḥ kalam idaṁ saṅgītakaṁ yoṣitāṁ
citraṁ hanta kathaṁ dvijo’yam iyatīṁ bhūmiṁ samāropitaḥ ||378||
kasyacit ||

atha kurukṣetre śrī-vṛndāvanādhīśvara-ceṣṭitam

yenaiva sūcita-navābhyudaya-prasaṅgā
mīnāhati-sphurita-tāmarasopamena |
anyan nimīlya nayanaṁ muditaiva rādhā
vāmena tena nayanena dadarśa kṛṣṇam ||379 ||
harasya ||(Smv 54.8 utprekṣāvallabhasya)

ānandodgata-bāṣpa-pūra-pihitaṁ cakṣuḥ kṣamaṁ nekṣituṁ

bāhū sīdata eva kampa-vidhurau śaktau na kaṇṭha-grahe |
vāṇī sambhram-gadgadākṣara-padā saṁkṣobha-lolaṁ manaḥ
satyaṁ vallabha-saṅgamo’pi sucirāj jāto viyogāyate ||380||
śubhrasya ||(SKM 2.132.1 kasyacit; Sbhv 2065 śrī-ḍāmarasya; Smv 54.10
kasyāpi)

53
 Padyävalé

atha rahasy anunayantaṁ kṛṣṇaṁ prati |

kiṁ pādānte luṭhasi vimanāḥ svāmino hi svatantrāḥ

kañcit kālaṁ kvacid abhiratas tatra kas te’parādhaḥ |
āgaskāriṇy aham iha yayā jīvitaṁ tad-viyoge
bhartṛ-prāṇāḥ striya iti nanu tvaṁ mamaivānuneyaḥ ||381||
kasyacit ||(SKM 2.47.1 bhāvadevyāḥ; Srk 643 vākkūṭasya; Smv 57.14)

yaḥ kaumāra-haraḥ sa eva hi varas tā eva caitra-kṣapās

te conmīlita-mālatī-surabhayaḥ prau‚hāḥ kadambānilāḥ
sā caivāsmi tathāpi tatra surata-vyāpāra-līlā-vidhau
revā-rodhasi vetasī-taru-tale cetaḥ samutkaṇṁhate ||382||
kasyacit (SKM 2.12.3; Spd 3768; Smv 87.9; SD 1.2, CC 2.1.58, 2.13.121,
3.1.78.)

priyaḥ so’yaṁ kṛṣṇaḥ sahacari kurukṣetra-militas

tathāhaṁ sā rādhā tad idam ubhayoḥ saṅgama-sukham |
tathāpy antaḥ-khelan-madhura-muralī-pañcama-juṣe
mano me kālindī-pulina-vipināya spṛhayati ||383||
samāhartuḥ ||(CC 2.1.76)

samāptau maṅgalācaraṇam |

mugdhe muñca viṣādam atra balabhit kampo gurus tyajyatāṁ

sad-bhāvaṁ bhaja puṇḍarīka-nayane mānyān imān mānaya |
lakṣmīṁ śikṣayataḥ svayaṁvara-vidhau dhanvantarer vākchalād
ity anya-pratiṣedham ātmani vidhiṁ śṛṇvan hariḥ pātu vaḥ ||384||
kasyacit ||(Sbhv 84 dākṣiṇātyasya kasyāpi, SKM 1.67.5 puṇḍarīkasya)

yaduvaṁśāvataṁsāya
vṛndāvana-vihāriṇe |
saṁsāra-sāgarottāra-
tāraye haraye namaḥ ||385 ||
avilamba-sarasvatyāḥ ||

bhrāmyad-bhāsvara-mandarādri-śikhara-vyāghaṭṭanād visphurat
keyūrāḥ puruhūta-kuñjara-kara-prāg-bhāra-saṁvardhinaḥ |
daityendra-pramadā-kapola-vilasat-patrāṅkura-cchedino
dor-daṇḍāḥ kalil-kāla-kalmaṣa-muṣaḥ kaṁsa-dviṣo pātu vaḥ ||386||
yogeśvarasya|| (SKM 1.59.1 kasyacit)

jayadeva-bilvamaṅgala-mukhaiḥ
kṛtā ye’tra santi sandarbhāḥ |
teṣāṁ padyāni vinā
samāhṛtānītarāṇy atra ||387||

lasad-ujjvala-rasastamanā
gokula-kula-pālikālinī-valitaḥ |
yad abhīpsitam abhidadyāt
taruṇa-tamāla-kalpa-pādapaḥ ko’pi ||388||

54
 Padyävalé

iti śrī-mad-rūpa-gosvāmi-samāhṛtā padyāvalī samāptā |

Extra verses:

kṛtaṁ na sukṛtaṁ mayā kṛtam aho mahā-duṣkṛtaṁ

kṛtānta-nagare gatir bhavatu me tatra kīdṛśī |
na bho na dinabhoga-dig-bhramaṇam asmāt paraṁ punas
tathā kuru yathā taṭe tava ghaṭeta vāso mama ||

rādhādhara-sudhādhāra-
dharāyādya-rasa-śriye
gopāla-pura-rājñāya
namaḥ pītāmbarāya te ||

55