Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
0% found this document useful (0 votes)
359 views129 pages

Elementary Functions

Download as ppt, pdf, or txt
Download as ppt, pdf, or txt
Download as ppt, pdf, or txt
You are on page 1/ 129

x

Q. If u ( x, y ) = 2 2
, find a
x +y
harmonic conjugate v of u.
Soln : Observe the following :
1
(i ) If f ( z ) = , then u = Re f ( z ).
z
(ii ) f ( z ) is analytic in a domain
D = C - {(0, 0)}.
y
(iii) Im f(z) = v = − 2 2
.
x +y
Conclude that v is a H.C. of u.
Chapter 3: Elementary
Functions

1. Exponential Functions
2. Trigonometric Functions
3. Hyperbolic Functions
4. Logarithmic Functions
5. Complex Exponents
1. Inverse Trigonometric
Functions
2. Inverse Hyperbolic
Functions
2 3 n
z z z
= 1 + z + + + ...... + + ....
2! 3! n!
z
laurin'series of e

z1
z1 + z2 e z1 − z2
=e , z2
=e
e
z x + iy
(2) Let f(z) = e = e
x iy
= e .e
x
= e (cosy + i sin y)
≡ u + iv
x x
⇒ u = e cos y, v = e sin y,
x x
⇒ u x = e cos y, u y = −e sin y
x x
v x = e sin y, v y = e cos y
⇒ u x = v y , u y = −v x
Thus CR equations are satisfied and
clearly u x , u y , v x , v y are continuous
⇒ f ( z ) is differentiable and
f ′(z) = u x + i v x
x x x iy z
= e cos y + i e sin y = e . e = e


d z
dz
( )
e =e z
z x iy
(3) e = e . e
iy
e = cos y + i sin y
iy 2 2
⇒e = cos y + sin y = 1
z x x x
∴ e = e = e as e > 0 ∀ x ∈ R
z
⇒ e ≠ 0 for any complex number z.

We may write e = e . e = ρ e ,
z x iy

when ρ = e = e > 0 & φ = y


x z

( )
∴ arg e = y + 2nπ ,
z

n = 0, ± 1, ± 2...........
(4) cos 2π = 1 & sin 2π = 0
2πi
Hence e = cos 2π + i sin 2π = 1
πi
e = cos π + i sin π = −1
e −π i
= cos( − π ) + i sin ( − π ) = −1
π i/2
e = cos π / 2 + i sin π / 2 = i

e −π i / 2
= cos ( − π / 2) + i sin ( − π / 2)
=−i
z + 2πi z 2πi z
5. e = e .e =e
z
⇒ e is periodic with imaginary
period 2πi.
z ± 2 nπi z
∴e = e ∀ n = 0,1,2,3,............
x
(6) e > 0 ∀ x ∈ℜ
z
But e may be negative if z ∈C
z
Example : Find z such that e = −1
Solution :
z
e = −1
x iy πi
⇒ e . e = 1.e
x
⇒ e = 1, and
y = π + 2nπ , n = 0, ± 1,. ± 2...
⇒ x = 0 & y = π + 2 nπ
Thus, if z = x + iy
= (2n + 1)π i,
n = 0, ± 1,± 2,...

z
then e = − 1
Excercise :
z
(7) e is not analytic anywhere.
Q. Find all values of z such that
2z −1
e = 1+ i

Solution :
2 z −1
e = 1+ i
π
i
2 x −1 2iy
⇒e .e = 2 e 4
2 x −1
⇒e = 2,

π
2 y = + 2nπ ;
4
n = 0,±1, ± 2,..
1
( )
π
⇒ x = 1 + ln 2 , y = + nπ
2 8
∴z = x + iy
1
( )π
= 1 + ln 2 + i + nπ ,
2

8 
n = 0, ± 1, ± 2,....
Trigonometric Functions
(1) If x is real , then
ix −ix
e +e
cos x = ,
2
ix −ix
e −e
sin x = .
2i
If z is complex, we define
iz −iz
e +e
cos z = ,
2
iz −iz
e −e
sin z = − − − (1)
2i
iz
⇒ e = cos z + i sin z ,
sin z cos z
tan z = , cot z = ,
cos z sin z
1 1
sec z = , cos ec z =
cos z sin z
2. Since ez is analytic ∀ z and
linear combination of two
analytic functions is again
analytic, hence it follows that
sin z and cos z are analytic
functions.
3.Using (1) it is easy to prove :
i) sin( −z ) = − sin z

ii) cos(−z ) = cos z

d
iii ) ( sin z ) = cos z
dz
d
iv ) ( cos z ) = − sin z
dz

d
v) ( tan z ) = sec z
2
dz
vi) sin( z1 ± z2 )
= sin z1 cos z2 ± cos z1 sin z2

vii) cos( z1 ± z2 )
= cos z1. cos z2 sin z1 sin z2
iz −iz
e +e
( 4) cos z = ,
2
iz −iz
e −e
sin z = .
2i

Put x = 0, then
i ( iy ) − i ( iy )
e +e
cos( iy ) =
2
−y y
e +e
= = cosh y
2
1 y −y
sin ( iy ) = − (e − e )
2i
1 y −y
= i (e − e )
2
= i sinh y
cos z = cos( x + iy )
= cos x cos iy − sin x. sin iy
= cos x . cosh y − i sin x . sin hy
sin z = sin ( x + iy )
= sin x. cos iy + cos x. sin iy
= sin x. cosh y + i cos x . sin hy
Hence (EXCERCISE)

2 2 2
sin z = sin x + sinh y
2 2 2
cos z = cos x + sin h y
Hints : (Use)

2 2
cos h x − sinh x = 1
2 2
cos x + sin x = 1
5.Analyticity of tan z & sec z :
sin z 1
tan z = , sec z =
cos z cos z
⇒ tan z & sec z are analytic
everywhere except at the points
where cos z = 0
cos z = 0
⇒ cos ( x + iy ) =
cos x cos hy − i sin x sin hy = 0
⇒ cos x cos hy = 0, &
sin x sinh y = 0
cosh y ≠ 0
y −y
e +e 1 y 1 
( cosh y = = e + y 
2 2 e 
2y
= 0 ⇒ e = − 1 < 0)
π
∴ cos x ⇒ 0 ⇒ x = ( 2n + 1) , n = 0, ± 1, ± 2...
2
π
But sin x ≠ 0 for x = ( 2n + 1)
2
∴ sinh y = 0 ⇒ y = 0
 y
e −e−y
2y 
 sinh y = = 0 ⇒ e = 1 ⇒ y = 0
 2 
π
∴ z = x + iy = ( 2n + 1)
2
∴ tan z & sec z are analytic
every where except at
π
z = ( 2n + 1) , n = 0, ± 1 ± 2,.....
2
(6 Ex.) Analyticity of cot z & cosec z :
cos z 1
cot z = & cos ec z =
sin z sin z
⇒ cot z & cos ec z are analytic
every where except at the points
where sin z = 0
sin z = sin ( x + iy )
= sin x cosh y + i cos x. sinh y = 0
⇒ sin x. cosh y = 0 & cos x sinh y = 0
cosh y ≠ 0 ⇒ sin x = 0
⇒ x = nπ , n = 0,± 1, ± 2,...
But for x = nπ , cos x ≠ 0
∴sinh y = 0 ⇒ y = 0
∴z = x + iy = nπ
Thus cot z & cos ec z are
analytic everywhere except at
the points where
z = nπ , n = 0, ±1, ± 2,...
Hyperbolic Functions :
Definition :
z −z
e −e
sinh z = ,
2
z −z
e +e
cos hz = .
2
z −z
(1) e &e are analytic
everywhere

⇒ sin h z & cosh z are analytic


everywhere.
d d e − e 
z −z
(2) [ sin h z ] =  
dz dz  2 
z −z
e +e
= = cos h z
2
d
Similarly [ cos hz ] = sin hz
dz
3. cos z = cos h( i z ) ,
z −z
e +e
cos hz =
2
iz −i z
e +e
⇒ cos h( i z ) = = cos z
2
4. cos( i z ) = cosh z

cos z = cos h( i z )
( )
⇒ cos( i z ) = cos h i z
2

= cos h( − z ) = cosh z
5. sin z = − i sin h ( i z )

6. sin ( i z ) = − i sin h ( − z )
= i sin h z
7. sinh ( z1 + z2 )
= sin h z1. cos h z2 + cos h z1. sin h z2

8. cos h( z1 + z2 )
= cos h z1. cos h z2 + sin h z1. sin h z2
9. sin h( − z ) = − sin h z
cos h ( − z ) = cos h z
2 2
cos h z − sin h z = 1
(10) sin h z
= sin hx . cos y + i cos hx . sin y
Soln :
sin h z = sin h( x + iy )
= sin hx cos h( i y )
+ cos h x. sin h( i y )
= sin hx. cos y
+ i cos hx . sin y
Excercise :
2 2 2
sin h z = sin h x + sin y
Similarly
a) cosh z = cos hx cos y
+ i sin hx. sin y

2 2 2
b) cosh z = sin h x + cos y
(11) Analyticity of tan hz & sec h z :
sinh z
tan h z = ,
cos hz
1
sec hz = .
cos hz
⇒ tanh z & sec hz are analytic
everywhere except at the
points where
cos h z = 0.
Now cosh z = 0
⇒ cos ( i z ) = cos( ix − y ) = 0
⇒ cos ( i x ). cos ( y ) + sin ( ix ). sin ( y )
⇒ cosh x . cos y + i sinh x. sin y = 0

⇒ cosh x. cos y = 0,
sinh x. sin y = 0.
cos h x ≠ 0 ⇒ cos y = 0
π
⇒ y = ( 2n + 1) , n = 0, ± 1, ± 2,...
2
π
For y = ( 2n + 1) , sin y ≠ 0
2
∴sin h x = 0 ⇒ x = 0
∴ z = x + iy

= ( 2n + 1) ,
2
n = 0, ± 1, ± 2, ...
⇒ tan hz & sec hz are
analytic everywhere
except at

z = ( 2n + 1) , n = 0, ± 1, ± 2,....
2
Exercise:
coth z and cosech z are analytic
everywhere except at z = nπi,

n = 0, ± 1, ± 2,.....
Q. Show that
(i ) sin h ( Im z ) ≤ sin z ≤ cos h( Im z )
(ii ) sin h( Im z ) ≤ cos z ≤ cos( Im z )

Sol : (1) sin z = sin ( x + iy )


= sin x. cos( iy ) + cos x. sin ( iy )
= sin x. cosh y + i cos x. sin h y
2 2 2
⇒ sin z = sin x. cos h y
2 2
+ cos x. sin h y
2
(
= sin x 1 + sin h y 2
)
( 2
+ 1 − sin x . sin h y ) 2

2 2
= sin x + sin h y
2 2 2 2
⇒ sin h y ≤ sin z = sin x + sin h y
2
≤ 1 + sinh y
2
= cosh y
⇒ sin hy ≤ sin z ≤ cosh y
(ii ) cos z = cos( x + iy )
= cos x. cos( iy ) − sin x. sin ( iy )
= cos x. cosh y − i sin x. sin h y
2 2 2
⇒ cos z = cos x. cos h y
2 2
+ sin x. sin h y
2
(
= cos x 1 + sin h y 2
)
( 2
)
+ 1 − cos x . sin h y 2

2 2
= cos x + sin h y
2 2 2 2
⇒ sin h y ≤ cos z = cos x + sin h y
2
≤ 1 + sin h y
2
= cosh y
⇒ sin h y ≤ cos z ≤ cos hy
The Logarithmic Function :

The natural logarithm of z = x + iy


is denoted by log z,
i.e. w = log z,
and log z is defined for z ≠ 0
by the relation
w
e = z ..............(i )
w
i.e. if e = z , then we write
w = log z
Let w = u + iv,
z = x + iy = r cos Θ + i r sin Θ

= r e , where
− π < Θ ≤ π , Θ = Arg z
u + iv iΘ
Then (i ) ⇒ e =re

⇒e . e = r e
u iv

⇒e = r = z,
u

v = Θ + 2 nπ ,
n = 0, ± 1, ± 2,......
⇒ u = ln r = ln z ,
v = Θ + 2nπ
∴ w = log z = u + i v
= ln z + i( Θ + 2nπ )
Since Arg z = Θ, − π < Θ ≤ π
and arg z = Θ + 2nπ ,
n is any integer
∴log z = ln z + i arg z , z≠0
When n = 0, then arg z = Arg z
When n = 0, then the value of log z
is called the principal value of log z
and is denoted by Log z, i.e.
Log z = ln z + i Arg z , z ≠ 0.
∴ log z = ln z + i arg z
= ln z + i( Θ + 2nπ )
= ( ln z + iΘ ) + i 2nπ
⇒ log z = Log z + i 2nπ , n = 0, ± 1,± 2,...
Sec 31 :
If z1 & z 2 be any two non − zero
complex numbers, then
(1) log( z1 z 2 ) = log z1 + log z 2
 z1 
(2) log   = log z1 − log z 2
 z2 
But
Log ( z1 z 2 ) ≠ Log z1 + Log z 2
 z1 
Log   ≠ Log z1 − Log z 2
z
 2
n
Log z ≠ n Log z
Ex (1) Let z1 = −1, z 2 = −1

z1=-1+i0

z1 z1 z2
∴Log ( z1 ) = ln z1 + i Arg z1
⇒ Log ( − 1) = ln (1) + i Arg z1
= 0 + iπ
∴Log ( z1 ) + Log ( z 2 ) = 2π i
But z1 z2 = 1
⇒ Log ( z1 z2 ) = ln z1 z2 + i Arg ( z1 z2 )
= 0 + i. 0 = 0
Thus
Log ( z1 z2 ) ≠ Log z1 + Log z2
Q.3(b) Log ( − 1 + i ) ≠ 2 Log ( − 1 + i )
2

L.H.S. = Log ( − 1 + i )
2

[ 2
= Log 1 + i − 2 i ]
= Log ( − 2 i )
= ln − 2i + iArg ( − 2i )
 π
= ln 2 + i − 
 2
π
= ln 2 − i
2
RHS = 2 Log ( −1 + i )
= 2[ln −1 + i + i Arg ( −1 + i ) ]
 3π 
= 2 ln 2 + i 
 4 
1 3π
= 2[ ln 2 + i ]
2 4

= ln 2 + i
2
∴LHS ≠ RHS
Q.4 Show that
( a ) log(i 2
) ≠ 2 log i, when
log z = ln r + i θ ,
r = z > 0,
3π 11π
<θ <
4 4
( )
2
(b) log i = 2 log i, when

log z = ln r + iθ ,
π 9π
r = z > 0, < θ <
4 4
Soln (a) :
LHS = log(i ) = log( −1)
2

= ln −1 + i θ ,
= 0 +π i = π i
NOTE :
3π / 4 < θ < 11π 4 ,
θ = arg( − 1) = π + 2nπ
and hence n = 0.
We have
log i = ln i + i arg i
π 
= ln 1 + i + 2nπ , where
2 
n is an integer
 1
= iπ  2n + 
 2
3π  1 11π
< θ =  2n + π <
4  2 4
⇒ n = 1 & hence

θ=
2
11 π/4

3 π /4

∴ RHS = 2 log i = 2. i = 5π i
2
LHS =/ RHS
Soln(b) :
π 9π
< θ = ( 2n + 1)π <
4 4 9π/4
⇒n=0
π/4
⇒ LHS = πi
But when
π  1 9π
< θ =  2n + π <
4  2 4
π
⇒ n = 0 & hence θ =
2
π
RHS = 2 log i = 2 i = πi
2
∴LHS = RHS
( ) = 2 log i
i.e. log i 2

π 9π
if <Θ<
4 4
Sec 30 : Derivatives of log z and Log z
Remark 1 :
Since log z = ln z + i arg z
= ln z + i ( Θ + 2nπ ) ,
n = 0, ± 1, ± 2,.....
⇒ log z is a multivalued function.
Remark 2 :
Since Log z = ln z + i Θ ,
Θ = Arg z
⇒ Log z is a single - valued
function.
Re mark 3 :
1
(
2
ln z = ln x + y
2
2
)
is continuous everywhere
except at ( 0,0).
Remark 4 : Let α be any real number,
and consider
f ( z ) = log z = ln z + iθ
= ln r + iθ ,
( r > 0,α < θ < α + 2π )
⇒ u ( r ,θ ) = ln r , v( r ,θ ) = θ
y

α
x
Then log z is single - valued and
continuous in the domain
D = {z : z > 0, α < θ < α + 2π }
Remark 5: The function log z
is NOT continuous on the line
θ =α as arg z is NOT
continuous on the line θ = α .
For if z is a point on the ray θ=α
then there are points arbitrary
close to z at which the values of
v are nearer to α, and also there
are points such that the values
of v are nearer to α+2π.

⇒ lim arg z does not exist.


z →α
Remark 6 :
(i) log z = ln r + i θ is analytic
in domain
D1 = {z : z = r > 0, α < θ = arg z < α + 2π }
(ii ) Log z = ln r + i Θ is analytic in the
domain
D 2 = {z : z = r > 0, − π < Θ = Arg z < π }
As, u( r ,θ ) = ln r , v ( r ,θ ) = θ
1
⇒ ur = , uθ = 0
r
v r = 0, vθ = 1
⇒ CR - equations in polar form
r u r = vθ , uθ = −r vr
are satisfied and first - order
partial derivatives are
continuous.
d
⇒ f ′( z ) = ( log z ) = −e ( ur + i vr )
− iθ
dz
1 1
= iθ = in D1
re z
In particular, when α = −π
d 1
( Log z ) = in D2 .
dz z
Remark : 7
Log z is analytic on the whole
complex plane except at ( 0,0 )
and on the ray θ = -π , i.e. on
negative real axis.
i.e. singularties of Log z are
given by
Re z ≤ 0, Im z = 0.
Definition :
A branch of a multiple - valued
function f ( z ) defined on a set S
is any single valued function F(z)
that is analytic in some domain D ⊆ S
such that for all z ∈ D, F( z ) is
one of the values of f ( z ).
Ex. For each fixed α ,
log z = ln z + i θ ,
( z > 0,α < θ < α + 2π )
is a branch of
log z = ln z + i arg z
Log z = ln z + i Θ ,
( z > 0, − π < Θ < π )
is called the principal branch.
Q.9(a) p. 94
Show that the function
Log ( z − i )
is analytic everywhere except
on the half line y = 1 ( x ≤ 0 ).
Solution :
We have f ( z ) = Log ( z − i )
singularity of f ( z )
is given by
Re ( z − i ) ≤ 0 & Im( z − i ) = 0
⇒ Re( x + i ( y − 1) ) ≤ 0 &
Im( x + i ( y − 1) ) = 0 y=1
⇒ x ≤ 0 & y =1
Q 9 ( b ) Show that the function
Log ( z + 4 )
f ( z) = 2
z +i
is analytic everywhere except at
the points ± (1 - i ) / 2
and on the portion x ≤ − 4 of
the real axis.
Solution :
Singularities of f ( z ) are given by
Re( z + 4 ) ≤ 0, Im( z + 4 ) = 0 &
2
z +i = 0
2
⇒ x + 4 ≤ 0, y = 0 & z = −i
 −π 
 + 2 nπ  i
2  2 
Now z = − i = e ,
n = 0, 1
 −π i
 + 2 nπ 
 2 2
⇒z =e
 −π 
 + nπ  i
 4 
⇒z =e , n = 0,1
When n = 0, then
−π
i π π
z= e 4 = cos − i sin
4 4
1
= (1 − i )
2
When n = 1, then
 π
 π − i
 4
z=e
 3π   3π 
= cos  + i sin  
 4   4 
1
=− (1 − i )
2
Hence singularities of f ( z ) are
1
± (1 − i ) , x ≤ −4.
2
Sec 32 : Complex Exponents
(1) Let z ≠ 0 be a complex no.,
and c is any complex no.
c
Then z is defined as
c c log z
z =e
If log z is replaced by
Log z, then
c c Logz
z =e
is called the principal value
c
of z .
Q.2( a ) Show that i is real i

and find its principal value.


i i log i
Solution : i = e
log( i ) = ln i + i arg ( i )
π   1
= 0 + i + 2nπ  =  2n + π i
2   2
 1
−  2 n + π
i  2
∴ i =e which is real
i
Principal value of i is
π

e 2 (n = 0).
EX. ( b ) Find P.V. of i . -i

Solution :
 1
−i  2 n + πi
−i −i log i  2
i =e =e
 1
 2 n + π
 2
=e , n = 0, ± 1, ± 2,..
−i π 2
Principal value of i = e
(c) Write log(Log i) in terms of a + ib
π
We have Log i = i (WHY ??)
2
π  π π 
⇒ log ( Log i ) = log i  = ln i + i arg i 
2  2 2 
π 
= ln ( π 2 ) + i + 2nπ 
2 
Principal value of
π
Log ( Log i ) = ln ( π 2 ) + i
2
Q. Find the principal value of (1 - i ) 1+i

Solution : (1 − i ) 1+i
=e ( 1+i ) log ( 1−i )

Now log (1 - i ) = ln 1 − i + i arg (1 − i )


 π 
= ln 2 + i − + 2nπ 
 4 
1
-i -π / 4
∴ (1 - i ) 1+i
= e log ( 1−i ) + i log ( 1−i )

log ( 1−i ) i log ( 1−i )


=e .e
 1
i ln 2 −  2 n − π
= (1 − i ) . e  4
 1
− 2 n − π
= (1 - i ) e .e i ln 2  4

Principal value of
π
(1 - i ) 1+i
= (1 − i ) e i ln 2
e 4

You might also like