Tomasz Michaluk

ksiązka dostepna na: www.dbc.wroc.pl W prezentowanej pracy autor podjąl sie analizy fenomenu sportu jako jednego z kluczowych obszarow konstytuujących wspolczesną kulture. Dodatkowo zanalizowal czynniki powodujące wzrost znaczenia sportu oraz przemiany jego charakteru pod koniec XX w. i na początku XXI w. Przyjąl hipoteze, ze ewolucja sportu dotyczy zarowno celow, ktore powinien realizowac sport, jak i form wyrazu (dyscyplin), nieustannie ksztaltujących sie i zmieniających od momentu pojawienia sie nowozytnego olimpizmu. W swoich rozwazaniach uwzglednil m.in. wplyw mediow na popularnośc poszczegolnych dyscyplin, omowil komercje w sporcie, miejsce kibicow i pseudo-kibicow, a takze wybrane zagadnienia z etyki sportu (fair play).

Since the second half of the twentieth century, sport has reflected crucial
changes in the cultural valuation and perception of human physicality. The axiological breakthrough that has begun in the sphere of sport is currently noticeable in the dynamically developing world of computer games, especially those with so called open worlds. The article subjects to a preliminary analysis two phenomena evidencing that: accepting in the sphere of Olympic sport disabled contestants (on the example of the runner O. Pistorius) and the ability to impersonate Geralt of Rivia, the main character in the game The Witcher 3: Wild Hunt.

Developed societies are not interested in the truth. The demand for truth has disappeared while its causal role has been marginalized and limited to the authentication of identity in banking systems and social media. Exactly a century earlier, due to due to fallibilism or falsificationism, science rejected the Cartesian conception of Absolute truth, while retaining its objectivity although not the stability of its findings. Today, we intersecting worlds, but not identical in values. The reason for this is not the inability to work out a common research method but an axiological redefinition, which often comes down to the question: truth and so what?

Since the second half of the twentieth century, sport has reflected crucial
changes in the cultural valuation and perception of human physicality. The axiological breakthrough that has begun in the sphere of sport is currently noticeable in the dynamically developing world of computer games, especially those with so called open worlds. The article subjects to a preliminary analysis two phenomena evidencing that: accepting in the sphere of Olympic sport disabled contestants (on the example of the runner O. Pistorius) and the ability to impersonate Geralt of Rivia, the main character in the game The Witcher 3: Wild Hunt.

Sport constitutes an increasingly popular language of discourse in modern societies, providing a (formal) system of signs, which is easily used by, among others, businesses, media, public persons, and, particularly willingly, politicians. Thus, sport as a system of meanings can transfer any values, being at the same time a pragmatic way of arguing in the practice of social life. An example we analyze, are the events that took place after Poland (and Ukraine) had been chosen to be host countries of UEFA EURO 2012™, as well as those which took place during the tournament itself. In these analyses, we use the concept of semiotics and, in particular, pragmatism as well as Charles Sanders Peirce’s triadic sign relation.

Streszczenie: Artykuł jest próbą wstępnego określenia mechanizmów funkcjonowania sportu osób niepełnosprawnych w sferze zna-czeń współczesnej kultury. Przyjęta metoda badawcza jest ufundowana na semiotyce C.S. Peirce'a, w szczególności na triadycznej i relacyjnej koncepcji znaku, dzięki której możliwe jest efektywne ujęcie ciągłości (synechizm) procesów interpretacyjnych, czyli semioz. Dowolny rodzaj sportu, szczególnie wyczynowego i profesjonalnego, jest dostępny przez wydarzenia sportowe (mistrzostwa, igrzyska olimpijskie), których znaczenie określa ich atrakcyjność dla uczestników kultury. Sport dostarcza znaków wiążących w relacje znaczące dowolne inne " wartości " transferowane w obrębie kul-tury (obecnie globalnej). Znaki wykorzystujące sport są atrakcyjne w odbiorze i nawykowo interpretowane. Szeroko ro-zumiany sport jest nośnikiem pozytywnych wartości aksjologicznych, reprezentuje patriotyzm, honor, dumę, sukces, szla-chetne współzawodnictwo, aktywność fizyczną, atrakcyjność seksualną, by w dodatku dostarczać hedonistycznej rozrywki. Dyscypliny sportowe osób niepełnosprawnych generują mniej zróżnicowaną i bardziej wymagającą pod wzglę-dem kompetencji interpretacyjnych ilość semioz niż zawody dyscyplin tradycyjnych. Sport niepełnosprawnych funkcjonuje w semiozach kulturowych o mniejszym zasięgu i uwadze medialnej niż dyscypliny tradycyjnie popularne (np. piłka nożna). Dzisiejsze media nie podejmują trudu kształtowania semiotycznych mechanizmów interpretacyjnych u odbiorcy, ponieważ znacznie łatwiej jest promować najprostsze schematy, które przez lata zostały ugruntowane komercyjnie (zawodnik-produkt-sukces). Dodatkowo medialna aksjologizacja sportu powoduje, że nawet medalowe sukcesy, np. podczas pa-raolimpiad, nie wpływają znacząco na szersze funkcjonowanie sportu niepełnosprawnych w naszej kulturze. Opisane zjawisko dotyczy również niektórych tradycyjnych dyscyplin (sporty lotnicze). Abstract: This article is an attempt at preliminary delineation of mechanisms of functioning of sport of the disabled in terms of modern culture. The adopted research method is founded on C.S. Peirce's semeiotics, and especially on triadic and relational concept of sign, thanks to which it is possible to grasp efficiently the continuity (synechism) of interpretative processes, or semioses. Any kind of sport, especially professional one, is available through sporting events (a championship, the Olympic Games), the meaning of which determines their attraction for participants of culture. Sport provides binding signs for relationships of any other " values " transferred within the culture (a global one at present). Signs that utilize sports are attractive in reception and habitually interpreted. Broadly understood, sport is a carrier of positive axiological values; it represents patriotism, honour, pride, success, noble competition, physical activity, sexual attractiveness and provides hedonistic entertainment as well. Sports undertaken by the disabled generate a number of semioses less diversified and more demanding as far as an interpretative competence is concerned than traditional sports. Sport of the disabled functions in cultural semi-oses on a smaller scale and attracting less attention of the media than traditionally popular sports (e.g. football). Nowadays the media do not undertake the burden of shaping the recipient's semiotic interpretative mechanisms, as it is much easier to promote the simplest schemes, commercially grounded over the years (competitor-product-success). Additionally , the axiologization of sport in the media results in the fact that even a medal-winning success e.g. during the Paralympic Games does not influence significantly the broader functioning of sport of the disabled within our culture. The above described phenomenon refers also to some traditional sports (e.g. air sports).