Mehmetcan GÖKBAYIR

One of the most important Turcologists of the Turkish World and
Crimea is Bekir Sıtkı Chobanzade. Chobanzade is also the first Turk
noble Turcologist. Today, although he is widely known as a true
believer, scientist and Turcologist, Chobanzade’s authorship, especially
his poetry, is too strong to be underestimated. It is understood that he
wrote his first poem in Odessa, Ukraine, in 1914, when he was in his
20s, considering the dates of his poems given in the book “Crimean
Turk Poet and Scholar Bekir Sıtkı Chobanzade” by Ismail Otar. There is
no artistic concern in Chobanzade’s poems. Like the Turk intellectuals
of the period, Chobanzade also adopted not only living but also keeping
his people alive. He wrote most of his poems just to warn the Turks. The
Turks intellectuals of the period, who did not tolerate the destruction
and suppression of their people, worked for the Turks, ignoring their
lives. Chobanzade, like other Turks intellectuals, tried to reach his
people and wake them up despite the harsh conditions and even the
possibility of being destroyed. In this study, the subject of mother
tongue in Chobanzade’s poems will be discussed and the importance of
mother tongue will be shown through Cobanzade’s eyes.

Mahtumkulu, 18. yüzyılda yaşamış Türkmen bir düşünür ve şairdir. Kırgızlar için Cengiz Aytmatov, Kırım Tatarları için Gaspıralı İsmail Bey, Kazan Tatarları için Abdullah Tukay ve Kazaklar için Abay Kunanbayulı ne kadar önemli ve değerli ise Türkmenler için de Mahtumkulu o denli önemli ve değerlidir. Türk dünyası, tarih boyunca varlığını sürdürdüğü coğrafya gereği birçok zorlukla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bunlardan en önemlisi ve zor olanı ise kimlik mücadelesi olmuştur. Bir toplumu yok etmek ya da bastırmak için yapılması gereken ilk şey kimliksizleştirmektir. Kimliksizleştirilen topluluklar, istenilen şekle sokulabilen yaş bir ağaca benzer. Kimliğin temelini ise dil oluşturmaktadır. Dilini kaybeden topluluk kimliğini, kimliğini kaybeden topluluk ise benliğini kaybeder ve yok olur. Türk dünyası aydınları da bu mücadele içerisinde yer alan önemli düşünür ve bilim insanlarıdır.
Ahmet Buran’ın “Sözü Kanatlandıran Şair Mahtumkulu” adlı kitabında, Türkmenler için dil ve kimlik mücadelesi veren Mahtumkulu’nu ele almıştır. Bu çalışmada ise bu eserin tanıtımı yapılacaktır.