Türkoloji

Uluslararası Türkoloji alanının en önemli isimlerinden, 28 Kasım 2015 tarihinde kaybettiğimiz Prof. Dr. Talat Tekin’in çalışmaları hakkında sağlığında da pek çok değerlendirme yazısı yayımlanmıştı. Bu nedenle, önceki değerlendirmelerin de göz önünde tutulduğu bu yazıda, bilinenler yinelenmemeye çalışılarak gerektiğinde göndermelere başvurulmuş, özellikle genç araştırmacılar için kılavuz niteliğinde bir metin oluşturulmaya çalışılmıştır. Yazı, kilometre taşlarının öne çıkarıldığı bir Akademik Yaşam Öyküsü, Talat Tekin İçin Yayımlanmış Armağanlar ve Değerlendirme Yazıları, Makalelerinin Yer Aldığı Toplu Yayınlar ve Kronolojik Yayın Listesi bölümlerinden oluşmaktadır.

Bu çalışmamız, modern dilbilim disiplininin temel konu, kavram ve teorilerini sade bir dille ve kolay anlaşılır bir biçimde ele alan geniş kapsamlı bir referans kitabıdır. Temel amacımız köklü Türkiye Türkolojisinde henüz hak ettiği yerde olmayan dilbilimsel bakış açısının yerleşmesine katkıda bulunup dilbilimi yabancı kaynaklardan okuyup anlama sıkıntısı çeken öğrencilere ve dilbilimin ana kavramlarına referansta bulunmak isteyen genç araştırmacılara yardımcı olabilmektir. Kitabın hedef kitlesi, Türkçe ile eğitim yapan müstakil Dilbilim bölümleriyle muazzam birikimini evrensel bakış açılarıyla taçlandırmasını arzuladığımız Türk Dili ve Edebiyatı, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Türkçe Öğretmenliği gibi Türkoloji bölümlerinin lisans ve lisansüstü öğrencileridir. Bu muhteva yalnızca Türkolojiye değil İngilizce, Almanca, Fransızca, Arapça ve Farsça dahil dil ağırlıklı tüm  bölümlere hitap etmektedir. Geniş çaplı bir gözden geçirmenin yanında bu 6. baskıya 'Eğitimsel Dilbilim' başlığını ve bunun altına temel dilbilimsel seviyeleri ilgilendiren
'Farkındalık Türleri' alt başlığını koyduk. Pragmatik bölümüne 'Gösterim' konusunu ekledik.

The article I will present below is the newest and most advanced study proving the commonality of Turkish and Sumerian in terms of words, morphology and grammar. Written by a Russian author Kurmaev in 2019. Norm Kisamov translated it from Russian to English and then sent to me. "Between 1914-1915, the German Sumerologist Fritz Hommel compared 200 Turkish-Sumerian words that matched in meaning and phonetics, and wrote an article for a book called "Sumerian is Turkish". However, the article was not published because of the intervening World War I, perhaps because of the racism that started later. A manuscript copy of the article still exists" (1). Noah Kramer, in his publication "Sumerians, Their History, Culture and Character", discussed the Sumerian-Turkish relationship extensively in 1963 (2). Vecihe Hatiboğlu, Osman Nedim Tuna and Olcas Sülaymanov wrote works on the same subject (3). Osman Nedim Tuna published 165 common Sumerian Turkish words (4). Then he increased the number of words. Suleymanov showed 60 common Turkish-Sumerian words only on the subjects of "man, nature and faith" (5). Muazzez İlmiye Çığ, in her book "Sümerler Türklerin Bir Koludur", discussed this relationship extensively and gave many examples of words (1). The most comprehensive Sumerian-Turkish common words list that I have read so far is Polat Kaya's mini dictionary published in English (6). At the end of the article, I will also give many examples from that list.

Modern Türk düşüncesinde ortaya konan İslamcılık çalışmalarında İslamcı düşüncenin sınıflandırması meselesi önemli problemlerden biri olmuştur. Genellikle modernleşmeyle olan ilişkinin niteliği ekseninde siyasî saiklerle şekillenen tasnifler, İslamcılığı da belli kalıplara hapsetmiş, bu durum modernleşme devri ve İslamcılık düşüncesinin anlaşılmasının önündeki önemli engellerden birini teşkil etmiştir. Yapılan tasniflerin tarihi vakıaya değil de belli bir siyasi programı kabul edip etmeme durumuna göre şekillendirilmesi, modernleşme devrinde ulus olarak inşa edilen Türklüğün de İslamcılıktan ayrılmasına neden olmuş, böylece Türk İslamcılığı düşüncenin üretildiği coğrafya ve dili ifade edecek kadar daralmış bir hale gelmiştir. Bu çalışma Türk İslamcılığını, İslamlaşma devrinden itibaren ortaya çıkan tarih tecrübesi ve bu tecrübe ekseninde inşa edilen gelenek ekseninde değerlendirmeyi ve bu gelenek dışında ortaya çıkan İslamcılık söylemlerini de gene bu geleneğin ötekiyi anlama ve ifade etme şekli doğrultusunda sınıflandırmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde hali hazırda literatürde bulunan sınıflandırmalar genel olarak ortaya konmuş, ikinci bölümde Türklüğün ne olduğu tasavvuf, Sünnilik ve cihat kavramları üzerinden tartışılarak Türk İslamcılığının bahsi geçen gelenekle rabıtası incelenmiştir. Ayrıca çalışmanın ikinci bölümünde modernleşmenin imkanlarını geleneği problem haline getirmekte bulan İslamcılık düşüncesi, Divan-ı Lügat’it Türk’te, Türk’ün ötekisini ifade eden “tat” kavramı doğrultusunda tetkik edilmiştir. Üçüncü ve dördüncü bölümde ise bu tasnifin örneklenmesi amacıyla, Türk İslamcılığını temsil eden Mehmet Akif Ersoy ve Tat İslamcılığın mümessili Şemseddin Günaltay’ın düşüncelerini inşa ettikleri kaynaklar, din ve tekniğe taalluk eden fikriyatları tetkik edilmiş ve çalışma sonuç bölümü ile hitama erdirilmiştir.

Düşünen, fikri olan, alanının ayrıntılarına saplanıp kalmayan bir ilim adamından söz ediyoruz. Yaşadığı döneme söylecek sözü olan bir bilgin Osman Turan. Bu yüzden bir gönüllü kuruluşun, Türkocağı’nın yöneticiliğini üstleniyor
ve döneminin meseleleri ile ilgili kitaplar yayınlıyor. Türkiye’de Siyasî Buhranın Kaynakları ve Türkiye’de Manevî Buhran Din ve Laiklik Osman Turan’ın, diğer ilmî eserlerinin yanına konulabilecek değerde eserler. Tarihçiliğimizin büyük ismi Osman Turan’ı yüzüncü yaşında yâd etmek istedik. Dördüncü yılımızın son sayısı o yüzden Osman Turan ve Selçuklu tarihine tahsis edildi. Gördük ki, Osman Turan derin bir iz açmış. O izden giden her yaştan değerli ilim adamlarımız, tarihçilerimiz var. Onların desteği ile Selçuklu tarihi ile ilgili metinlerin ağır bastığı bir sayı ortaya çıktı. Bu arada Osman Turan Hoca’nın hayatı ve eserleri hakkında bir makale ve Osman Turan’la ilgili çalışmaları ile tanınan Ali Birinci Hocayla yapılan geniş çerçeveli mülakata da bu sayımızda yer alıyor. Bu sayı Osman Turan’ın açtığı yoldan giden ilim adamlarımızın destekleriyle vücut buldu. Bilhassa Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü başkanı Prof. Dr. Gülay Öğün Bezer hanımefendiye değerli desteklerinden ötürü teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Velhasıl, tarih devam ediyor, tarihçiler de! D. Mehmet DOĞAN

Öztürkçe Terimler'in genişletilmiş versiyonu

Abide-mezar: Anıtkurgan
Afiyet olsun!: Aşolsun!
Artezyen: Yuşuk
Atıf: Atav
Balina: Alabuğa
Beste: Sarın
Bisiklet: Tuguy
Cin: Yelpin
Demokratik: Aratçıl
Destan: Üliger
Deterjan: Açalga
Diyet: Açır
Efsane: Anız
Ehliyet: Yeterge
Ejderha: Evreğen
Elektrik: Çakılgağan
Elektron: Yalçırak
Enfeksiyon: Alız
Fal: Bakav
Fil: Yağna
Gazi: Alpavut
Güfte: Koşun
Harf: Üsük
Hayalet: Yör
Helalleşme: Adaldaşma
Heykel: Yontav
Hipopotam: Araman
Hurç: Aşmag
İftar: Ağzaçar
İthaf: Adav
İyon: Yüküt
Jokey: Atçapar
Kainat: Açan
Kanguru: Yepelek
Kanunname: Yasarga
Kommemerasyon: Anıştay
Kongre: Hural
Konsey: Keneş
Koordinat: Yönter
Kutup: Yiğdiz
Kurye: Yalavaş
Lades: Yeteş
Lanet: Yeksek
Lif (temizlik): Yunça
Mahkeme: Yarganak
Manyetizma: Yiğdeme
Mersiye: Yuğut
Meteorit: Ağmazak
Motor: Yörter
Muska: Yomdar
Mühür: Yuzak
Nadas: Ahtar
Nüfus: Arat
Olimpiyat: Yarıştay
Oruç: Baçağ
Örümcek adam: Ağalcan
Özür dileme: Ağzınma
Parlamento: Yasatay
Patates: Yumurgan
Pelerin: Arkaç
Penguen: Ağkarın
Petrol: Yakız
Planör: Yarkanat
Polemik: Ağzalak
Polen: Ürleç
Polis: Yasavul
Radyan: Yayçan
Radyo: Sesbeğen
Rota: Yöney
Reçete: Yorlav
Seyis: Atbakar
Sörf: Yelder
Steril: Arılçak
Süvari: Atavul
Şarj: Yüklenç
Tabir (rüya): Yorav
Teselsül: Ardışma
Teşekkürler!: Bayartay!
Televizyon: Gözbeğen
Vaha: Yeşerge
Vahiy: Açış
Vampir: Vupar
Veda: Yolgar
Virüs: Yukuz
“Y” (bilinmeyen değer): Yiğrek
Yakamoz: Yaldırak
Yarasa adam: Bavbagay
Yılbaşı günü: Yılgayak
Zürafa: Anağaş

Bu eser, Nazım Hikmet’in ilk şiir kitabıdır. Akbaba Neşriyatı tarafından 1925 yılında Arap harfleriyle yayınlanan Dağların Havası’nda, “İstanbul gibi modern bir şehirde yaşayan ve gelir düzeyi oldukça yüksek bir tüccar kızının Ankara’ya babasını ziyaret etmek için yaptığı bir seyahat ve bu seyahatte karşılaştığı zorluklar” anlatılır. Ayrıca eserde, bir taraftan İstanbul ile Anadolu arasındaki yaşam farkı ortaya konulurken, diğer taraftan iki farklı ortamda yetişen bu tip insanların da birlikte bir hayat kurabileceği mesajı verilir.

Dağların Havası, Seyfettin Özege’nin “Eski Harflerle Basılmış Türkçe Eserler Kataloğu”nda Yusuf Ziya Ortaç’ın eseri olarak görüldüğü için yıllarca Nazım Hikmet’in toplu şiirlerinde yer almamıştır. Akbaba Neşriyatından çıkması nedeniyle de Yusuf Ziya Ortaç adına kaydedilmiş olma ihtimali yüksektir.

Ancak Bilim ve Sanat dergisinin 1982 tarihli 18. sayısında Kemal Sülker’in “Nazım Hikmet’in Bilinmeyen Manzum Bir Romanı” başlıklı yazısıyla eserin Nazım Hikmet’e ait olduğu ortaya çıkmış ve şairin şiir kitaplarının daha sonraki toplu basımlarında yer almıştır. Ayrıca söz konusu eser hakkında, NTV Tarih dergisinin 2010 Temmuz sayısında “NTV Tarih Nazım Hikmet’in İlk Şiir Kitabını Buldu!” başlığıyla bir yazı
yayımlanmıştır.

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi tarafından, 12-14 Kasım 2014’te düzenlenen Türk Kültürü Araştırmaları Sempozyumunda sunduğumuz Uppsala Üniversitesindeki Türk Mirası başlıklı bildirinin bir bölümü olan bu eser, bugün İsveç’te bulunan Uppsala Üniversitesinin Carolina Rediviva Kütüphane’sindeki Prof. Dr. Walter Björkman’ın mirası içinde yer almaktadır.

Günümüzde çok az sayıda nüshası olan bu kitabın tıpkıbasımının şimdiye kadar yapılmamış olması bizi, daha önce sunduğumuz bildiri ve yazdığımız Profesör Walter Björkman’ın Mirası adlı makalenin bir bölümü olan bu eseri ayrı bir çalışma olarak yayınlamaya sevk eden önemli sebeplerden biri oldu.

Diğer taraftan, bu eserin özellikle yurtdışında Türkçe öğrenenlerin Türk edebiyatına dair yazar ve şairleri tanımasına katkı sağlayacağı ve Türkoloji bölümlerinde okutulan Osmanlıca derslerinde kullanılması muhtemel materyallerden biri olacağı kanaati de bu çalışmayı yapmamızda etkili olmuştur.

Son olarak, okuyucuların eseri rahatlıkla takip edebilmeleri için tıpkıbasımı ile çeviri yazı şekli karşılıklı olarak verilmiştir.

Bir grup bilim insanının kırsaldaki bir araştırma gezisinde karşılaştıkları ilginç olay sonucu uzmanlık alanlarının etkisiyle konuyu açıklama girişimlerini konu alan komik bir fıkra. Bu fıkrayla birlikte, yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin belirsiz geçmiş zaman konusunda tümceler üretmesini sağlamak.

Bu kitabımızda Rusya ve Türkiye’nin Avrasya medeniyeti kurabilme imkânlarını mümkün olduğunca anlatmaya çalıştık. Elbette iki ülke Avrasya coğrafyasında yüzlerce yıldır rekabet içerisinde bulunmuşlardır. Fakat 21. yüzyıl iki ülkeyi beraber hareket etmeye ve ortak strateji üretmeye zorlamaktadır. Karşılıklı güven bunalımı yaşayan iki ülkenin Avrasya’da ortak medeniyet kurabilmesi önündeki engeller ve ihtimaller de bu kitapta ele alınmıştır. İlginize sunulur. .



Zbigniew Brzezinski’nin de dediği gibi Avrasya, küresel üstünlük mücadelesinin oynandığı bir satranç tahtasıdır ve mücadele jeopolitik çıkarların stratejik idaresini de içermektedir. 1940’lı yıllarda Adolf Hitler ve Joseph Stalin’in de üzerinde anlaşmaya vardıkları gibi Avrasya dünyanın merkezidir ve onu kontrol eden dünyayı da kontrol eder. Avrasya, 21. yüzyılın mücadele bölgesi olmaya adaydır. Rusya bu mücadelede başarısız BDT denemesinden sonra Avrasya Ekonomi Birliğini kurmuştur. Çin ise Yeni İpek Yolu Ekonomi Kuşağı Projesi ile bu yarışa dâhil olmuştur. Türkiye’nin de içinde bulunduğu Türk Konseyi ve ABD’nin Büyük Orta Asya Projesi Avrasya’nın diğer alternatifleridir. Günümüzde Rusya’nın dış politikasını yönlendiren Avrasyacılık aynı zamanda yeni dünyada Rusların kimlik arayışı çabasıdır. Rus Avrasyacılarının asıl planı Avrupa ve Asya’nın jeopolitik çıkarlar gereği birleşmesi sayesinde ABD öncülüğündeki NATO’nun etkisizleştirilmesidir. Rusya bu politikasını uygurlaken Türkiye’nin de kendisi ile birlikte hareket etmesini istemektedir. Avrasyacılık, Türkiye’de yeniden gündem olduğu gibi ABD/Avrupa’da da bir tehdit olarak algılanmaya başlanmıştır.



Türkiye’de son dönemde Türkiye, Rusya ve İran’ın bir araya gelerek Büyük Avrasya’yı kurmaları gerektiğini savunanlar olmuştur. Fakat Rusya’daki Avrasyacılar, Avrasya Birliği stratejileri içerisinde İran ve Orta Asya ülkelerini değerlendirirken Türkiye’yi dışarıda bırakmışlardır. Türkiye, Rus Avrasyacıların bu politikalarını görmezden gelerek Rusya ile ilişkilerini sağlamlaştırıp kendi Türk Avrasyacılığını yürürlüğe sokmuştur. Türkiye’nin Avrasya politikası bazı dönemlerde Rusya tarafından kendisine karşı bir rekabet olarak algılanmıştır. 2002 sonrasında AK Parti hükümetleri döneminde Türk Avrasyacılığı veya Avrupalılarca tanımlanan biçimiyle Yeni Osmanlıcılık oldukça aktif biçimde uygulanmıştır. Türkiye yeni dönemde yüzünü sadece AB’ye değil Avrasya coğrafyasına da dönmüştür. 2002 sonrasında Türkiye ve Rusya arasında Türk işbirliği/rekabet alanları genişlemiştir.



Bu kitabımızda Rusya ve Türkiye’nin Avrasya medeniyeti kurabilme imkânlarını mümkün olduğunca anlatmaya çalıştık. Elbette iki ülke Avrasya coğrafyasında yüzlerce yıldır rekabet içerisinde bulunmuşlardır. Fakat 21. yüzyıl iki ülkeyi beraber hareket etmeye ve ortak strateji üretmeye zorlamaktadır. Karşılıklı güven bunalımı yaşayan iki ülkenin Avrasya’da ortak medeniyet kurabilmesi önündeki engeller ve ihtimaller de bu kitapta ele alınmıştır. İlginize sunulur.

Türkçe tarihî metinlerin neşrinde karşılaşılan çeşitli sorunları tartışabilmek amacıyla Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Avrasya Araştırma Enstitüsü, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Rektörlüğü Türk Dili Bölümü, Al-Farabi Kazak Millî Üniversitesi El Yazması ve Manevi Miras Araştırma Merkezi, Kazakistan Millî Kütüphanesi ve Ğılım Ordası Merkez Bilimsel Kütüphanesi işbirliğiyle, 13-14 Haziran 2019 tarihleri arasında Kazakistan’ın Almatı şehrinde “Uluslararası Türkçe Tarihî Metin Araştırmaları Sempozyumu (Metin Yayımı, Kataloglama, Dijitalleştirme)” başlıklı uluslararası bir sempozyum düzenlenmiştir. Tarihi çok eski devirlere giden Türk dilinin taşlara kazındığı dönemden 19. yüzyılın sonuna kadar uzanan süreçte ortaya konulan Türkçe tarihî metinler ile bu metinler üzerine yapılan araştırmalar, tarihî metin çalışmalarında karşılaşılan sorunlar, tarihî metinlerin dijitalleştirilmesi, kataloglanması ve korunması gibi hususlar sempozyumun başlıca konularını oluşturmuştur. Sempozyuma Türkiye, Kazakistan, ABD, Kırgızistan, Özbekistan, İran, Almanya gibi yedi farklı ülkeden 41 bildiri ile katılım sağlanmıştır.
Eldeki bu kitapçık “Uluslararası Türkçe Tarihî Metin Araştırmaları Sempozyumu (Metin Yayımı, Kataloglama, Dijitalleştirme)” başlıklı sempozyumda sunulan bildiri özetlerinden oluşmaktadır.

Memâlik-i Osmânîyenin Tarih ve Coğrafya Lugâtı S. 64-84 Transkripsiyon Çevirisi, Türkiye Türkçesi ve Sözlüğü LİSANS BİTİRME TEZİ Hazırlayan 17020751003 Enes ASIL Tez Danışmanı Doç. Dr. Akartürk KARAHAN ANKARA 2020 2 T.C. ANKARA YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI BÖLÜMÜ ESKİ TÜRK DİLİ ANABİLİM DALI Ali Cevâd, Memâlik-i Osmânîyenin Tarih ve Coğrafya Lugâtı S. 64-84 Transkripsiyon Çevirisi, Türkiye Türkçesi ve Sözlüğü LİSANS BİTİRME TEZİ Hazırlayan 17020751003 Enes ASIL Tez Danışmanı Doç. Dr. Akartürk KARAHAN ANKARA 2020 7 ÖZET ALİ CEVÂD, MEMÂLİK-İ OSMÂNÎYENİN TARİH VE COĞRAFYA LUGÂTI S. 64-84 TRANSKRİPSİYON ÇEVİRİSİ, TÜRKİYE TÜRKÇESİ VE SÖZLÜĞÜ Bu çalışmada, Ali Cevâd'ın 19. yüzyılın sonlarında yazmış olduğu Memâlik-i Osmânîye'nin Tarih ve Coğrafya Lugâtı'ndan 64-84 sayfa aralığı transkribe edilmiş. Türkiye Türkçesine aktarılmış ve sözlüğü hazırlanmıştır.

Beaugrande ve Dressler’in Introduction to text linguistics (1996) adlı kitaplarında kuramsal çerçevesini belirlediği metinsellik ölçütlerinden olan “bağdaşıklık” ve “tutarlılık” birbirinden farklıdır. Bağdaşıklık, metnin yüzey yapısında çeşitli dil ögeleri aracılığıyla görülebildiği hâlde; tutarlılık, metnin derin yapısındaki mantıksal bağlantılara işaret etmektedir. Bağdaşıklık, bir metnin sözel yapısına gönderimde bulunurken; tutarlılık, bu sözel yapıda oluşturulan kavramsal ilişkilere gönderimde bulunmaktadır. Metindilbilimsel bir inceleme olan bu çalışmada; Ömer Seyfettin’in kısa hikâye kapsamında değerlendirilebilecek olan “Yüksek Ökçeler”’in tutarlılık görünümlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Betimsel bir çalışma olan incelemede, “metin analiz programı” aracılığıyla (https://nlp.istanbulc.edu.tr/metinanaliz/, Erişim tarihi: 9.9.2021) elde edilen istatistiki verilerden yararlanılmıştır. İnceleme ile, söz konusu hikâyenin tutarlılık görünümlerinde tespit edilen çeşitlilik ve derinlik, Ömer Seyfettin’in zengin kavram dünyasını yansıtması bakımından önem taşıdığı sonucuna varılmıştır.

Öz
Şah İsmail`in Anadolu’da yürüttüğü propagandalara karşılık, Sultan Selim zamanından başlayarak Osmanlı şairleri de karşı propagandaya başlamış, divan şairleri ve tarihçiler Safevîler ve Kızılbaşlar aleyhinde eserler yazarak Osmanlı ideolojisini savunmuşlardır. Bu şekilde XVI. yüzyılda Osmanlı ve Safevî devleti arasındaki savaşlar ve rekabet edebiyata da yansımıştır. Dönemin divan, mecmua, tezkire gibi eserlerinde yer alan şiirler Osmanlı – Safevî ilişkilerinin ideolojik boyutunun ele alınması açısından önemlidir.
Osmanlı – Kızılbaş sorunlarının işlendiği bu tarz şiirlerde Osmanlı ve Sünni kavramları ile susen ve yasemen, Safevî ve Kızılbaş kavramları ile de lale ve gül arasında bağlantı kurulmuş, mecazi anlamda göndermeler yapılmıştır. Türk edebiyatında çiçekler – lale ve süsen hem soyut hem de somut özellikleriyle ele alınmıştır. Bunlardan en önemlisi müderris Nihânî’nin gazelidir. Zâtî, Zemînî, Lâmi’î, Kadı Seyfî, Gedâyî, Edirneli Nazmî gibi şairler söz konusu gazele nazireler yazmışlardır.
Bildiride şair tezkirelerinden ve mecmualardan yola çıkarak örneklerle o dönemin ideolojik ve askerî-siyasi rekabet meydanında vuku bulan hadiselerin Osmanlı edebiyatına yansımasını araştırmayı hedeflemekteyiz.
Anahtar kelimeler: Osmanlı, Safevî, savaş, çiçek, edebiyat, sembol
Abstract
Against the propagandas of Shah Ismail in Anatolia, from the time of Sultan Selim the Ottoman poets started to counter propaganda. Divan poets and historians defended the Ottoman ideology by writing works against the Safavids and the Qizilbashs. In this way the battles and competition in XVI century between the Ottoman Empire and the Safavid State were reflected in the literature. The poems in the works such as the divan, majmua, tazkira are important in terms of reflecting the ideological dimension of Ottoman - Safavid relations.
In the poems about Ottoman – Qizilbash rivalry, Ottomans and Sunnis were connected with lily and jasmine, but Safavids and Qizilbashs with tulip and rose. By this way poets composed hemistichs metaphorically. The most important of these is a gazel of Mudarris Nikhani. Such poets as Zati, Zemini, Lami’i, Kadı Seyfi, Gedayi, Edirneli Nazmi wrote analogus poems.
The aim of the paper is to investigate the reflection of the ideological and political rivalry of that period on the Ottoman literature with examples from the poetic tazkiras and majmuas.
Keywords: Ottoman, Safavid, war, flower, literature, symbol