Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Jump to content

Quantum redactiones paginae "Portugallia" differant

Nexus recensere
Latinitas bona
E Vicipaedia
Browse history interactively
← Differentia superior
Content deleted Content added
VisualWikitext
m + (1000 paginae)
No edit summary
 
(167 intermediate revisions by 30 users not shown)
Linea 1: Linea 1:
{{latinitas|-2}}
{{latinitas|1}}
{{Capsa civitatis Vicidata}}
{{pro pagina discretiva vide|Lusitania (discretiva)}}
{{pro pagina discretiva vide|Lusitania (discretiva)}}
'''Portugallia'''<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0852b.html Hofman, Lexicon Universale quod dixit Portuagalliam esse regnum Lusitaniam et Callaicum complectens.]</ref><ref>[http://www.peterharrington.co.uk/store/europe-3/product/portugallia-et-albarbia-quae-olim-lusitania/ Portugallia et Algarbia quae olim Lusitania], Ioh. et Cornelius Blaeu, c. 1640.</ref> sive '''Lusitania'''<ref>Vide: Ephemeris expeditionis Norreysij & Draki in Lusitaniam (1589).</ref> ([[Lusitane]] ''Portugal'') est [[civitas sui iuris]] in [[Europa Occidentalis|Europa Occidentali]] et in [[paeninsula]] [[Iberia|Iberica]] sita, ad [[septentrio]]nes et [[oriens|orientem]] [[Hispania|Regni Hispanici]], ad [[occidens|occidentem]] et [[meridies|meridiem]] [[Oceanus Atlanticus|Atlantici Oceani]] finitima. Lusitanum terra et autonoma [[Insulae Accipitrinae|Accipitrinum]] [[Insulae Materiae|Materiaeque]] [[Archipelagus|archipelaga]] (Lusitane ''Açores'' et ''Madeira''), sita in Oceano Atlantico, in toto 91 391 [[chiliometrum quadratum|chiliometrorum quadratorum]] [[area (geometria)|aream]] complens, amplectitur.
'''Portugallia'''<ref>"Portugallia" e.g. apud [http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof3/s0852b.html Hofmannum].</ref> sive '''Lusitania'''<ref>Nomen antiquum regionis magna parte congruentis, saepe ad civitatem hodiernam accommodatum. Vide: ''Ephemeris expeditionis Norreysij & Draki in Lusitaniam'' (1589).</ref> ([[Lusitane]] ''Portugal''), est [[res publica]] in [[paeninsula]] [[Iberia|Iberica]] [[Europa Occidentalis|Europae Occidentalis]] sita, ad [[septentrio]]nes et [[oriens|orientem]] [[Hispania|Regno Hispanico]], ad [[occidens|occidentem]] et [[meridies|meridiem]] versus [[Oceanus Atlanticus|Oceano Atlantico]] finitima. Una cum [[insula|insulis]] [[Azores|Azorum]] [[Insulae Materiae|Materiisque]] in Oceano Atlantico sitis, quae [[regio]]nes [[autonomia|autonomae]] sunt, 91&thinsp;391 [[chiliometrum quadratum|chiliometrorum quadratorum]] [[area (geometria)|aream]] amplectitur. Ab [[Olisipo]]ne, [[civitas|civitatis]] [[caput (urbs)|capite]], in [[occidens|occidentem]] versus [[Promunturium Ophiussal]] situm est, quod est extremus [[continens|continentis]] [[Europa]]eae locus.


== Nomina ==
{| border="1" align="right" width="300" cellspacing="0" cellpadding="5" style="text-align:center; border-collapse:collapse; margin:0.5em 0 1em 1em;"
[[Nomen proprium|Nomen]] ''Portugalliae'' a [[portus|portu]] [[Imperium Romanum|Romano]] nomine "[[Portus Cale]]" repetit. [[Medium Aevum|Medio aevo]] ''Portus Cale'' in ''Portucale,'' postea in ''Portugale'' profectum est, ex quo forma Latina ''Portugallia.'' Initio (saeculis septimo octavoque), hac appellatione sola terrae pars [[septentrio]]nalis notata est, scilicet regio inter [[flumen|flumina]] [[Durius|Durium]] et [[Minius|Minium]].
|+ '''República Portuguesa'''<br />''Res Publica Lusitana''

|-----
[[Lusitania (provincia Romana)|Lusitania]] erat [[provincia Romana]] ab [[Augustus|Augusto]] condita. Caput erat [[Emerita Augusta]]. Provincia per australem hodiernae Portugalliae partem usque ad Durium ac [[Extremadura (Lusitania)|Extremaduram]] [[Hispania]]e pertinuit. A [[Renascentia litterarum]] incipientes scriptores, inprimis [[poesis|poetae]], voce pro Portugallia utuntur, ut puta [[Ludovicus Camonius]], qui [[Lusiadae|Lusiadas]] conscripsit.<ref name="WDL">{{cite web |url = http://www.wdl.org/en/item/11198/ |title = The Lusiads |website = [[World Digital Library]] |date = [[1800]]–[[1882]] |accessdate = 2013-09-01 }}.</ref>
| style="background:#efefef;" align="center" colspan="2" |
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-----
| align="center" width="140" | [[Fasciculus:Flag of Portugal.svg|120px|Vexillum Lusitanum]]
| align="center" width="140" | [[Fasciculus:Coat_of_arms_of_Portugal.svg|125px|Insigne]]
|-----
| align="center" width="140" | ([[Vexillum]])
| align="center" width="140" | ([[Insigne]])
|}
|-----
| align="center" colspan="2" style="border-bottom:3px solid gray;" | ''Sententia civitatis'': (nulla)
|-----
| [[Lingua]] officialis || [[Lingua Lusitana|Lusitana]]
|-----
| [[Caput (urbs)|Caput]] || [[Olisipo]]
|-----
| [[Praeses]]
| [[Hannibal Cavaco Silva]]
|-----
| [[Minister primus]]
| [[Petrus Passos Coelho]]
|-----
| [[Area]] <br />&nbsp;- Totalis <br />&nbsp;- % aqua
| Locum 109<br /> 92391 [[chilometrum quadratum|km²]]<br /> 0,5%
|-----
| Numerus incolarum<br />&nbsp;- totalis ([[2000]]) <br />&nbsp;- [[Spissitudo incolarum|Densitas]]
| Locum 79<br /> 10 066 253 habitantes<br /> 109 hab./km²
|-----
| [[Libertas]] || [[1128]] et deinde [[1640]]
|-----
| [[Moneta]] || [[Euro]]
|-----
| [[Zona horaria]]
| UTC +0 (+1 in aestate)
|-----
| [[Hymnus nationalis]] || ''[[A Portuguesa]]'' (Latine ''Lusitana'')
|-----
| [[Interretis abbreviatio]] || .pt
|-----
| [[Telephonicum praefixum]]
| 351
|}


== Historia ==
== Historia ==
=== Praehistoria et Antiquitas ===
Ob bullam ''[[Manifestis Probatum]]'' regnum anno [[1179]] rite creatum est. Ab anno [[1910]], civitas eft [[res publica]]. Die [[19 Decembris]] [[1961]], [[miles|milites]] [[India|Indi]] [[colonia]]m Lusitaniae [[Goa]]m expugnaverunt.
[[Fasciculus:Lusitania-karte 3-1275x1575.png|thumb|upright=0.8|[[Lusitania (provincia Romana)|Lusitania]] provincia Romana in [[paeninsula Iberica]] austro-occidentali.]]
[[Palaeontologus|Palaeontologi]] terram Portugallicam primum ab [[homo|hominibus]] abhinc annorum 500&thinsp;000 [[habitatio|incultam]] esse arbitrantur. Antiquissima [[os (ossis)|ossa]] [[homo sapiens|humana]] ibi inventa [[Homo neanderthalensis|hominum Neanderthalensium]] sunt, qui ante fere 100&thinsp;000 annos in Portugallia [[vita|vixerunt]]. [[Petroglypha]]e [[aetas Lapidea|aetatis lapideae]], quae inter gravissimas [[tellus|orbis terrarum]] numerantur, in [[Parque Arqueológico do Vale do Côa]] et in [[Pedra da Escrita]] videri possunt. Ab [[800 a.C.n.]] [[Phoenices]] in [[Algarbia]] loca munita ad [[mercatura]]m tuendam instituerunt. A [[saeculum 6 a.C.n.|sexto]] usque ad [[saeculum 3 a.C.n.|tertium saeculum a.C.n.]] [[Celtae]] immigraverunt, qui se cum [[Hiberi]]s miscuerunt. Inter has civitates erant [[Lusitani]], quos [[Imperium Romanum|Romani]] maxime fortes duxerunt quique terrae nomen dederunt.<ref>Disney 2009: 5–15.</ref>

Ab anno [[450 a.C.n.]] in meridiana [[paeninsula Iberica|paeninsulae Ibericae]] parte [[Karthago|Karthaginienses]] [[colonia]]s conlocaverunt. [[Secundum Bellum Punicum|Secundo bello Punico]] Romani usque ad annum [[206 a.C.n.]] Karthaginienses fugaverunt.<ref>Disney 2009: 16-19.</ref> Maxima Portugalliae hodiernae pars primo ad provinciam [[Hispania Ulterior|Hispaniam ulteriorem]], ab [[Augustus|Augusto]] imperante ad [[Lusitania (provincia Romana)|Lusitaniam]] pertinebat, quae provincia etiam latas [[regio]]nes [[Hispania]]e occidentalis comprehendebat. In Portugallia autem septentrionali, Romanis multum diuque resistitum est; ab anno [[19 a.C.n.]] demum regio [[pax|pacata]] est. Postea autem multae [[urbs|urbes]], villae, [[via]]e, [[fodina]]e exempla Romana sequentes ortae sunt. Ex [[lingua Latina]] late diffusa postea [[lingua Lusitana|Lusitana]] profecta est. [[Religio Christiana]] paulatim [[religio]]nes antiquiores submovit.<ref>Disney 2009: 20–33.</ref> [[Migrationes Europaeae populorum et gentium|Invasionibus barbaricis]] imperium Romanum finitum est: [[Suebi]] (ab anno [[409]]), [[Alani]], [[Vandali]], et imprimis [[Visigothi]] (ab anno [[416]]) invaserunt et [[regnum|regna]] condiderunt. Solum Sueborum regnum diutius permanebat; tandem anno [[456]] et iterum [[585]] regnum eorum circa [[Braga]]m situm a [[Theodoricus II|Theodorico II]] deletum est.<ref>Disney 2009: 34–50.</ref>

=== Medium aevum et tempus explorationum ===
[[Fasciculus:Castelo de Guimarães Castelo da Fundação2.JPG|thumb|Castellum [[Vimaranum|Vimaranensis]], principale liberae Portugalliae signum.]]
Anno [[711]], [[exercitus]] [[Mauri|Maurorum]] [[Taric Abenciet]] duce [[Proelium apud Transductos Promontorios|proelio apud Transductos Promontorios]] copias [[Rodericus (rex Visigothorum)|Roderici]] [[rex|regis]] [[Visigothi|Visigothorum]] devicit. Usque ad annum [[716]], totum Visigothorum regnum in dicionem [[Caliphatus Omayadarum|Omayadarum]] redactum est, Lusitania verisimiliter iam anno [[713]]. [[Andalusia]], imprimis [[amiralis|amiralatus]] (postea [[calipha]]tus) [[Corduba|Cordubensis]], saepe a ducibus egregiis directa, inter regna coaeva [[cultura|cultu]] [[humanitas|humanitateque]] excellebat. Caliphatu in nonnullas [[taifa]]s dilapso maxima Lusitaniae pars ad [[Pax Augusta|Pacis Augustae]] taifam pertinebat, meridies extrema ad [[Hispalis|Hispalensem]]. Coloni Mauri imprimis in [[paeninsula Iberica]] meridiana sedes collocaverunt, ad Portugalliae cultum [[lingua]]mque multis modis conferentes.<ref>Disney 2009: 51–57.</ref>

A [[Regnum Asturorum|regno Asturorum]], quod Maurorum parvi intererat, [[saeculum 9|saeculo nono]] sic dicta [[Reconquista]] (i.e. recuperatio) terrarum, ex quibus postea Portugallia exstitit, coepit. Anno [[868]] [[Portus Cale]] expugnatus est, anno [[879]] [[Conimbriga]]. Circa Portum Cale comitatus ad regnum Asturorum pertines ''(Condado Portucalense)'' conditus est, [[Bracara Augusta]] denuo aedificata et arx [[Vimaranum|Vimarannensis]] erecta est.<ref>Disney 2009: 68.</ref>

Anno [[1095]], rex [[Regnum Legionense|Legionensis]] Portum Cale ac Conimbrigam [[Henricus Burgundiae|Henrico Burgundiae]] [[feudum|fiduciaria]] dedit. Iam [[Alphonsus I (rex Lusitaniae)|Alphonsus rex]], Henrici filius, anno [[1127]] Henrico mortuo nobilitate minore (''infanções'') adiuvante contra [[mater|matrem]] suam rebellavit. Postquam apud [[Ourique]] Mauros vicit, tantum valebat, ut anno [[1143]] [[Alphonsus VII (rex Castellae)|Alphonso VII]] Legionensi adnuente regem se appellari iussit. Anno [[1166]] Regnum Legionense ius suum comitatus Portucalensis dimisit, quo Portugallia de facto libera facta est. Bulla "[[Manifestis Probatum]]" regnum Portugalliae anno [[1179]] rite creatum est. Reges domus Burgundiae auxilio [[Ordo militaris|ordinum militarium]] fines in meridiem propagaverunt, donec [[1250]] [[Algarbia]] recuperata "Reconquista" terminata est.<ref>Disney 2009: 75, 80–81.</ref>

Anno [[1383]], domus Burgundiae in Portugallia exstincta est. [[Ioannes I (rex Lusitaniae)|Ioannes de Avis]], filius nothus regis [[Petrus I (rex Lusitaniae)|Petri I]], se regem fecit, vindicias [[Regnum Castellae|regni Castellae]] pugna apud [[Aljubarrota]] ([[1385]]) commissa reppulit, domum Avis condidit. Domo Avis regnante Portugallia terra marique magis magisque valuit. [[Henricus Navigator|Henrico Navigatore]] ([[1394]]–[[1460]]) auctore terrae, quae homines nondum noverunt, quaesitae sunt, primo in occidentali [[Africa]]e litore, deinde in [[America Australis|America Australi]] ([[Brasilia]]) et [[Asia]] ([[India]] Lusitanica, [[Taprobane]], [[Malacca]], Macaum, et alibi). [[Saeculum 16|Saeculo decimo sexto]], Portugallia multis [[colonia|coloniis]] fulta inter [[Europa]]e potentissimas ac divitissimas civitates erat. Etiam [[cultura]] florebat ([[Ludovicus Camonius]]).<gallery>
Fasciculus:Padrão Descobrimentos labels (Western side).jpg|alt=|Grandes Exploratores Portugallenses l
Fasciculus:Padrão Descobrimentos labels (eastern side).jpg|alt=|Grandes Exploratores Portugallenses ll
Fasciculus:Descobrimentos e explorações portuguesesV2.png|alt=|Explorationes Portugallenses
Fasciculus:Magalhães Elcano Circum-navegação-pt.svg|Circumnavigatio mundi Ferdinandi Magellani</gallery>

=== 1580-1822 ===
Anno [[1580]], domus Avis exstincta est et Portugallia libertate amissa causis [[domus|dynasticis]] ad ramum [[Hispania|Hispanicum]] [[Domus Habsburgensis]] venit. Hispanici usque ad annum [[1640]] regnabant, Portugallia provincia facta partes [[colonia]]rum deperdidit. Anno [[1640]] [[dux]] [[Brigantia (Lusitania)|Brigantiae]], qui rebellioni nobilitatis contra regimen Hispanicum praefuit, se nomine [[Ioannes IV (rex Lusitaniae)|Ioanne IV]] regem appellari iussit et paenultimam [[dynastia]]m Lusitanicam, [[domus Brigantiae|domum Brigantiae]], condidit.

Quod ad res exteras ac oeconomicas attinet, Portugallia magis magisque a [[Britanniarum Regnum|Britanniarum Regno]] pendebat ([[Pactio Methuensis]], [[1703]]). Anno [[1755]] [[terrae motus]] magnam [[Olisipo]]ntis partem delevit. Primo ministro [[Marchio de Pombal|marchione de Pombal]] duce urbs denuo aedificata et Portugallia methodis partim severis [[monarchia]] [[Absolutismus|absoluta]] facta est, quae civitatem normis philosophiae [[Aevum Illuminationis|Illuminationis]] ad nova exempla componeret.

Anno [[1761]] aggressio Hispaniae [[Francia]]que repulsa et [[libertas]] servata est, [[1807]] autem copiae [[Napoleo I (imperator Franciae)|Napoleonicae]] terram occupaverunt, familia regia in [[Brasilia]]m fugit. Francis Britannicorum adiuvamine fugatis seditio [[liberalismus|liberalis]] orta et prima Portugalliae constitutio conscripta est ([[1821]]). Bellum inter absolutismi ac monarchiae constitutionalis assectatores a posterioribus victum est. Die [[7 Septembris]] [[1822]], [[Brasilia]] imperatore [[Petrus I (imperator Brasiliae)|Petro I]] [[libertas|libertatem]] nacta est.

=== Finis monarchiae, prima republica et dictatura ("status novus") ===
[[Fasciculus:Antonio Salazar-1.jpg|thumb|upright|[[Antonius de Oliveira Salazar]] Portugalliam tempore sic dictae civitatis novae (1932-1968) direxit.]]
Ultima [[monarchia]]e decennia controversiis eorum, qui constitutionem mense Septembri anni 1821 institutam sustentabant ([[Lusitane]] Setembristas vocati), aliorumque, qui sic dictae "Chartae" favebant (Lusitane "Cartistas" vocati), qua regi plus potentiae tributum est, signata sunt. Anno [[1853]] regina [[Maria II (regina Lusitaniae)|Maria II]] mortua domus Brigantiae exstincta est; quod regina [[Ferdinandus II (rex Lusitaniae)|Ferdinando II]] [[domus Saxonica]]e nupserat, ramus huius gentis nobilis [[Germania|Germanae]] regnum occupavit (usque ad annum [[1910]]). His annis Portugallia paupertate, [[analphabetismus|analphabetismo]], ruina civitatis fortunarum (1891), seditionibus vexata est.

Anno [[1908]] [[Carolus I (res Lusitaniae)|Carolus I]] rex cum maiore filio Ludovico Philippo interfectus est. Solus Emmanuel filius minor petitionem effugit. Postquam die [[3 Octobris]] [[1910]] Michael Bombarda legatus necatus est, nocte sequente Olisiopone seditio orta, die [[5 Octobris]] [[1910]] [[res publica]] declarata, rex [[Emmanuel II (rex Lusitaniae)|Emmanuel II]] in exsilium Britannicum expulus est.

[[Bellum Orbis Terrarum Primum|Bello orbis terrarum primo]] Portugallia, quamvis [[neutralitas|neutralis]], imprimis ut [[colonia]]s proprias tueretur, tamen [[Britanniarum Regnum]] adiuvit, mense Martio [[1916]] partes sic dictae [[Triple Entente]] ("triplicis conventionis") sequens bellum suscepit.<ref>[https://web.archive.org/web/20121124070433/http://www.wegedererinnerung-nordfrankreich.com/die-hintergruende-verstehen/nationen-im-krieg/die-portugiesen-im-ersten-weltkrieg.html Die Portugiesen im Ersten Weltkrieg ("Lusitani in primo orbis terrarum bello"]</ref>

Prima res publica (usque ad annum [[1926]]), quae dicitur, tumultis rerumque politicarum instabilitate affecta, praeterea seditionibus sive regiis sive [[communismus|communisticis]] concussa tantum regiminibus infirmis et saepe mutatis, quae maiore legatorum parte carebant, administrata est.

Anno [[1926]] exercitus prima re publica oppressa potentiam arripuit. Togatus nomine [[Antonius de Oliveira Salazar]], qui ab anno [[1928]] erat [[minister rerum fiscalium]], ab anno [[1932]] [[minister primarius]], anno [[1933]] "Estado Novo" ("civitatem novam") condidit, quae erat civitas [[fascismus|fascisticae]] similis, ab una sola factione recta, [[vigil]]ibus secretis (PIDE) coercita. In rebus exteris ad foedus cum Britanniarum Regno innisus [[Bellum Orbis Terrarum Secundum|bello orbis terrarum secundo]] neutralis permanebat, utrique parti [[Wolframium]], elementum maximi momenti, praebuit, diversis speculatoribus spatium agendi dedit. Anno [[1943]] concessit, ut civitates contra [[Germania]]m foederatae in [[Azores|Azoribus]] praesidia collocarent.

Bello confecto, Portugallia inter civitates erat, quae [[Consociatio ex pacto Atlantico Septentrionali|Consociationem ex pacto Atlantico Septentrionali]] condiderunt. Ab anno [[1960]], bellum colonicum in [[Africa]] ([[Angola]], [[Mozambicum]], [[Guinea Bissaviensis]]) coepit, quod magna crudelitate gestum est. Die [[19 Decembris]] [[1961]], [[miles|milites]] [[India|Indi]] [[colonia]]m Lusitanicam [[Goa]]m expugnaverunt. Cum anno [[1968]] Salazar valetudine affectus imperio defunctus sit, Portugallia belli colonici causa inter civitates solitaria ac quoad [[oeconomia|res oeconomicas]] fracta erat. Duces militares, quibus persuasum erat bellum vinci non posse, anno [[1973]] potentiam comprehenderunt. Seditio generalis "res novae dianthorum" dicta dictaturam finivit. Moderatores novi omnes colonias [[Macaum|Macao]] excepto liberas reddiderunt (1974/1975).

=== Tempus recens (ab anno 1975) ===
Primis post res novas annis Portugallia in civitatem [[socialismus|socialisticam]] commutari videbatur; res privatae in usum publicum translatae, [[latifundium|latifundia]] inter agricolas divisa sunt. Constitutio anni [[1976]] finem publicum esse, ut Portugallia socialistica fieret, statuit. Cum autem primis [[praeses|praesidis]] electionibus anno [[1976]] summus exercitus dux [[Antonius Ramalho Eanes]], qui consilia moderata secutus esset, contra opinionem praevaleret, [[democratia]] [[parlamentum|parlamentaris]] servata est. Eanes et [[Marius Soares]] (primus minister 1976–1978 et 1983–1985, civitatis praeses 1986-1996) terram denique anno [[1986]] in [[Unio Europaea|Unionem Europaeam]] duxerunt.

Ab anno [[2008]] ratio rei publicae Portugalliae non aliter ac aliarum civitatum Europae, ut graves difficultas oeconomicas superaret, innititur, ab [[Aerarium Monetarium Internationale|Aerario Monetario Internationali]] ac Unione Europaea simul adiuta ac coercita.


== Geographia ==
== Geographia ==
[[Fasciculus:Po-map.png|thumb|[[Tabula geographica]] Lusitaniae.]]
Fines Lusitaniae [[mons|montibus]] [[flumen|fluminibusque]] definiuntur, cum intestino montuoso et in planities valde cultas defluente. Altissimum Lusitaniae acumen est [[Mons Acuminis]] (''Montanha do Pico''), in insula Accipitrina eiusdem nominis situs et 2000 m altus. [[Duo]] praecipua Lusitaniae iuga sunt [[Lunae Mons]] (''Serra de Sintra'') et [[Herminius Mons]] (''Serra da Estrela'').
Ab occidente et meridie Portugallia a [[Oceanus Atlanticus|Oceano Atlantico]] terminatur, ab oriente et a septentrionibus finem terrestrem 1214 chiliometrorum cum [[Hispania]] habet.

Pars septentrionalis [[clima]]te admodum gelido umidoque gaudet, quo [[vegetatio]] luxuriosa oritur. [[Minius (provincia)|Minius]] provincia historica in Portugallia boreo-occidentali sita inter regiones maxime inhabitatas numeratur. Urbes maximae sunt [[Braga]] et [[Viana Castelli]]. Minius viridis Portugalliae hortus vocatur. In collium declivibus imprimis [[vinum]] colitur, ex quo notissimum [[Vinho Verde]] (vinum viride) gignitur. Praeterea multa genera [[holus|olerum]], [[quercus]], [[castanea]]e, [[pinus]], et [[olea]]e crescunt.

In Portugallia boreorientali provincia historica [[Transmontana et Durius Superior]] (Trás-os-Montes e Alto Douro) sita est. Regioni a mari aversae valdeque montuosae hiemes frigidae, aestates calidae sunt. Vegetatio tenuior quam Miniensis, praecipue prope confinium Hispanicum. Montes numerosis fluminibus ut puta [[Minius|Minio]] vel [[Durius|Durio]] scinduntur. Hac in regione etiam est unicum [[saeptum nationale]] Lusitanicum, nomine [[Peneda-Gerês]], ubi [[silva]]e virgines multis [[Quercus ilex|quercubus ilicibus]] obsitae relictae sunt. Urbes maioris momenti sunt [[Portus Cale]], [[Vila Nova de Gaia]], [[Matosinhos]], [[Bracara Augusta]], [[Villa Regia (Lusitania)|Villa Regia]], [[Brigantia]].

Portugallia media maxima ex parte tumulosa vel etiam montuosa est; montes [[Serra da Estrela]] [[ars athletica|arti athleticae hiemali]] multum locum praebent. Summus mons Portugalliae continentalis est [[Torre]], 1993 metrorum. Regiones maximi momenti sunt [[Ripae]] (Beiras), [[Ripa Tagi]] (planities [[Tagus|Tagi]]), [[Extrema Durii]] et ostium Tagi in Oceanum Atlanticum. Tota regio ferax vinique culturae valde apta, ut iam Romani sciverunt. Praeterea [[frumentum]], [[Oryza (victus)|Oryza]], [[Helianthus annuus]] et [[Holus|holera]] coluntur. Regio a Tago flumine in duas partes dividitur. Inundationes, quae olim semper agros urbesque vastaverunt, numerosis molibus arcentur. Urbes Portugalliae mediae maximi momenti sunt [[Olisipo]], [[Aviarum]], [[Sintra]], [[Conimbriga]], [[Verurium]], [[Collipo]], [[Albicastrum]] et [[Scalabis]].

Portugallia meridiana ex [[Caetobriga (districtus)|districtu Setubalensi]] et regionibus [[Transtagia]] [[Algarbia]]que constat. Facies harum terrarum partim plana, partim tumulosa est, [[clima]] sicca et calida. Transtagia, unde olim maxima [[frumentum|frumenti]] pars Portugalliae orta est, his diebus a paucis hominibus incolitur; longe lateque agri frumentarii, [[olea|oliveta]], [[suber]]a videntur, ad hoc [[vinum]] et [[helianthus annuus]]. In pratis, quae vere floribus multorum colorum consita sunt, [[ovis|oves]] pascuntur. Tamen condicio oeconomica ex multis annis deterior fiebat, inter alia ob longiores siccitates, quibus novis molibus occurreretur. Num opportunum sit [[eucalyptus|eucalyptos]] plantare varie disputatur, quod periculum incendiorum crescit. Prope litora meridiana saepe [[pinus]], sed etiam [[Arecaceae|palmae]] inveniuntur, quarum sola [[Chamaerops humilis]] vernacula est.

Algarbia, quae totum litus meridianum comprehendit, maxime [[periegesis|periegesi]] vivit. Maximae Portugalliae meridianae urbes sunt [[Portus Alacer (Lusitania)|Portus Alacer]], [[Ebora]], [[Pax Iulia]], [[Ossonoba]], et [[Lagos]]. [[Flumen]] maximi momenti est [[Anas (flumen)|Anas]], qui bis per tractum longius est confinium cum Hispania. Numerosae [[plantae succulentae]] [[aestus marinus|aestui]] [[aestas|aestivali]] accommodatae sunt.

Ad Portugalliam etiam [[Insulae Materiae]] et [[Azores]] (sive Accipitrinae) in Oeceano Atlantico sitae pertinent. Azorum insula Sancta Maria excepta originis [[mons ignifer|vulcanicae]] sunt. Insulae Materiae ante litore [[Africa]]no sitae vegetationem partim tropicam, partim subtropicam habent. Summus Portugalliae mons in Azoribus sita est (''Ponta do Pico'', 2351 m).


=== Flumina ===
=== Flumina ===
Lusitaniam transeunt tria magna flumina; [[Durius]] (''Douro''), [[Tagus]] (''Tejo''), et [[Anas (flumen)|Anas]] (''Guadiana''), quae omnia in [[Hispania]] oriuntur et in [[Oceanus Atlanticus|Oceanum Atlanticum]] influunt. In quorum influentia, [[Tagus]] caput, [[Olisipo]]nem, et [[Durius]] secundam ponderis urbem, [[Portus Cale|Portum Calem]] transit. Anas fine civitatis australi influit.
Lusitaniam transeunt tria magna flumina; [[Durius]], [[Tagus]], et [[Anas (flumen)|Anas]], quae omnia in [[Hispania]] oriuntur et in [[Oceanus Atlanticus|Oceanum Atlanticum]] influunt. [[Tagus]] [[Olisipo]]nem, [[Durius]] secundam pondere urbem, [[Portus Cale|Portum Calem]], transit. Anas in Portugallia austro-orientali in [[Sinus Gaditanus|sinum Gaditanum]] influit.


Flumen [[Minius]] (''Minho'') est fines, per ultimam cursùs partem, inter Lusitaniam et [[Gallaecia (Communitas autonoma)|Gallaecia]]m regionem Hispanicam.
[[Minius]] flumen inferius finem inter Lusitaniam et [[Gallaecia (Communitas autonoma)|Gallaeciam]], regionem Hispanicam, efficit.


=== Promunturia ===
=== Promunturia ===
[[Fasciculus:Cabo da Roca monument.JPG|thumb|[[Monumentum]], quo promunturium Ophiussal locus extremus Europae occidentalis declaratur.]]
* [[Promunturium Ophiussal|Promontorium Ophiussal]]
* [[Promunturium Ophiussal|Promontorium Ophiussal]]
* [[Sacrum Promontorium]] (Caput Sancti Vincentii)
=== Caelum ===
Portugalliae est [[clima mediterraneum]], cui sunt aestates siccae calidaeque et hiemes umidae mitesque multis solis calidi horis. Ad Europae terras calidissimas pertinet: [[temperatura]] media annalis in Portugallia continentali inter 12&nbsp;°C (53.6&nbsp;°F) in montibus septentrionalibus et plus quam 18&nbsp;°C (64.4&nbsp;°F) in regionibus meridianis sita est. [[Algarbia]]e, quae montibus 800 metrorum a [[Transtagia Inferior|Transtagiana]] regione separata est, [[clima]] illi simile, quod in in meridianis [[Hispania]]e litoribus vel in [[California]] meridiana invenitur. Quibusdam locis, sicut in [[Anas|Anae]] planitie, temperatura media annalis 20&nbsp;°C (68&nbsp;°F) esse potest, sed maxima aestatis temperatura ad plus quam 45&nbsp;°C (113&nbsp;°F) surgere potest.

[[Praecipitatio]] [[pluvia]]lis media annalis a 3000 mm in montibus septentrionalibus usque ad minus quam 300 mm prope ''Côa'' ad [[Durius|Durium]] flumen sitam variat. [[Nix]] in montibus septentrionalibus mediisque cadere solet, temperatura in montibus interdum sub −10&nbsp;°C (14.0&nbsp;°F) cadit.

Terrae sunt circiter 2500-3200 horae solis per annum.


=== Divisio administrativa ===
== Divisio administrativa ==
Praecipuae administrativae divisiones Lusitanae adhuc 18 [[districtus|districti]] (''distritos'') in continente, et duae regiones autonomae Accipitrinarum et Materiae, in 308 [[concilium|concilia]] (''concelhos'') et in 4257 [[parochia (Lusitania)|parochias]] (''freguesias'') subdivisa, sunt, sed multos alios territorialis ordinationis modos habet velut divisionem in [[regio]]nes (''regiões'') cum subregiones (''subregiões'').
[[Fasciculus:PortugalNumbered.png|thumb|Districtus Lusitaniae]]Supremus administrationis ordo sunt duodevicensimi [[districtus]] (''distritos'') in Portugallia continentali et duae regiones autonomae Azorum et Materiae; praeterea sunt 28 sic dictae subregiones statisticae. Ordini inferiori sunt 308 [[concilium|concilia]] (''concelhos'') et 4257 [[parochia (Lusitania)|parochiae]] (''freguesias''). Quod haec partitio et multiplex et in minima divisa sumptiosius ac usu carens habetur, emendatio, qua inter alia districtus derogentur, praeparatur.
[[Fasciculus:PortugalNumbered.png|thumb|Districtus Lusitaniae]]


==== Districtus ====
==== Pagi ====
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
|-
|-
! No.
! No.
! Pagus
! Districtus Latine vel Latinizatum
! Districtus [[lingua Lusitana|Lusitane]]
! ''Distrito'' [[lingua Lusitana|Lusitane]]
! Caput Latine vel Latinizatum
! Caput
! Caput Lusitane
! Caput Lusitane
|-
|-
Linea 79: Linea 103:
| [[Aviarum (districtus)|Aviarum]]
| [[Aviarum (districtus)|Aviarum]]
| ''Aveiro''
| ''Aveiro''
| [[Aviarium (urbs)|Aviarium]]
| [[Aviarum]]
| ''Aveiro''
| ''Aveiro''
|-
|-
Linea 89: Linea 113:
|-
|-
| 17
| 17
| [[Bracarensis]]
| [[Bracara Augusta (districtus)|Bracara Augusta]]
| ''Braga''
| ''Braga''
| [[Bracara Augusta]]
| [[Bracara Augusta]]
Linea 107: Linea 131:
|-
|-
| 11
| 11
| [[Conimbrigensis]]
| [[Aeminium (districtus)|Aeminium]]
| ''Coimbra''
| ''Coimbra''
| [[Aeminium]]
| [[Conimbriga]]
| ''Coimbra''
| ''Coimbra''
|-
|-
Linea 145: Linea 169:
| [[Portus Alacer (districtus)|Portus Alacer]]
| [[Portus Alacer (districtus)|Portus Alacer]]
| ''Portalegre''
| ''Portalegre''
| [[Portus Alacer]]
| [[Portus Alacer (Lusitania)|Portus Alacer]]
| ''Portalegre''
| ''Portalegre''
|-
|-
Linea 167: Linea 191:
|-
|-
| 18
| 18
| [[Vianensis]]
| [[Viana Castelli (districtus)|Viana Castelli]]
| ''Viana do Castelo''
| ''Viana do Castelo''
| [[Viana Castelli]]
| [[Viana Castelli]]
Linea 179: Linea 203:
|-
|-
| 15
| 15
| [[Villa Regalis (districtus)|Villa Regalis]]
| [[Villa Regia (districtus)|Villa Regia]]
| ''Vila Real''
| ''Vila Real''
| [[Villa Regia (Lusitania)|Villa Regia]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0967c.html Lexicon Universale Hofmann]</ref>
| [[Villa Regalis]]
| ''Vila Real''
| ''Vila Real''
|}[[Fasciculus:Portugal NUTS II.svg|thumb|150px|Regiones rationariae Lusitanae]]
|}

==== Regiones autonomae ====
==== Regiones autonomae ====
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
Linea 193: Linea 216:
!Caput Lusitane
!Caput Lusitane
|-
|-
| [[Insulae Accipitrinae]]
| [[Azores]]
| ''Açores''
| ''Açores''
| [[Lingua Tenuis]]
| [[Lingua Tenuis]]
Linea 203: Linea 226:
| ''Funchal''
| ''Funchal''
|}
|}
<gallery>

Fasciculus:Vista de Horta desde Monte da Guia, isla de Fayal, Azores, Portugal, 2020-07-27, DD 07-18 HDR PAN.jpg|alt=|Insulae Materiae, Portugallia
Fasciculus:Azores (168896311).jpeg|alt=|Insulae Materiae, Portugallia
Fasciculus:VIsta da Ponta de São Lourenço - Ilha da Madeira 03.jpg|alt=|Azores, Portugallia
Fasciculus:IMG3820camaradoslobos.jpg|alt=|Azores, Portugallia
</gallery>
==== Regiones rationariae ====
==== Regiones rationariae ====
[[Fasciculus:Portugal NUTS II.svg|thumb|150px|Regiones rationariae Lusitanae]]
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
|-
|-
Linea 247: Linea 274:
| ''Madeira''
| ''Madeira''
| 0
| 0
|}[[Fasciculus:Portuguese Provinces in 1936 with labels.svg|thumb|Divisio Portugalliae in provincias anno [[1936]] facta.]]
|}

==== Provinciae historicae sive regiones ====


==== Provinciae traditionales sive regiones ====
Quamquam usitate administrationi nihil valent, provinciae sive regiones naturales ([[lingua Lusitana|Lusitane]] ''províncias'' sive ''regiões naturais'') civitatis divisio adhuc sunt, statim post districta, cum qua plerique Lusi maxime se agnoscunt. Creatis emendatione anno [[1936]], formaliter{{dubsig}} extinctae sunt, cum [[Constitutio anni 1976 (Lusitania)|Constitutio anni 1976]] valere coepisset. Quarum numerus undecim erant, infra exponuntur:
[[Fasciculus:Provincias Portugal.png|thumb|150px|Translaticia divisio Lusitaniae in provincias. Limes obscuro cinereo colore notata ostenditur, praeter inter [[flumen Caia|Cajae ostium]] (Luse ''Caia'') et [[flumen Cunci|Cuncorum ostium]] (Luse ''Cuncos''), locum in litore de Hispana territorii Oliventiae (Luse ''Olivença'') occupatione.]]


"Civitas nova", sicut constitutione anni [[1933]] institutum erat, anno [[1936]] terram in undecim "provincias naturales" (''províncias'' sive ''regiões naturais'') divisit. Quamquam hae provinciae [[Constitutio anni 1976 (Lusitania)|Constitutione anni 1976]] abrogatae sunt, tamen nomina earum paene usque ad hos dies in libris scolaribus inventa et inter Lusitanos in usu cottidiano sunt.
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"
|-
|-
Linea 264: Linea 292:
|-
|-
| 2
| 2
| [[Transtagia Superior]]
| [[Transtagana Superior]]
| ''Alto Alentejo''
| ''Alto Alentejo''
|-
|-
| 3
| 3
| [[Transtagia Inferior]]
| [[Transtagana Inferior]]
| ''Baixo Alentejo''
| ''Baixo Alentejo''
|-
|-
Linea 302: Linea 330:
| [[Extrema Durii]]
| [[Extrema Durii]]
| ''Estremadura''
| ''Estremadura''
|}[[Fasciculus:Lisbon 10064 Lisboa Praça Luís de Camões 2006 Luca Galuzzi.jpg|thumb|[[Regio]] ''Luís de Camões'', media in vico ''Chiado'', [[Olisipo]]ne.|321x321px]]
|}

=== Urbes Lusitanae ===
=== Urbes Lusitanae ===
[[Fasciculus:Po-map.png|thumb|Tabula Lusitaniae]]
[[Fasciculus:Igreja dos Clérigos, Porto (38250060081).jpg|thumb|''Ecclesia Clericorum, Portus Cale'']]
[[Fasciculus:Evora-RomanTemple edit.jpg|thumb|[[Templum]] [[Imperium Romanum|Romanum]] [[Ebora]]e, in [[Algarbia]].|311x311px]]
[[Fasciculus:Universidade, Patio das Escolas (3541305710).jpg|thumb|266x266px|Rectoria Universitatis Conimbrigensis]]
{{div col|2}}
* [[Abrantium]] sive [[Aurantes]] (Abrantes)
* [[Abrantium]] sive [[Aurantes]] (Abrantes)
* [[Aegitania]]
* [[Aegitania]]
Linea 311: Linea 341:
* [[Aquae Flaviae]] (Chaves)
* [[Aquae Flaviae]] (Chaves)
* [[Arabriga]] (Alenquer)
* [[Arabriga]] (Alenquer)
* [[Araducam]] sive Vimaranis (Guimarães)
* [[Arucitana]] (Moura)
* [[Arucitana]] (Moura)
* [[Alanorum Fanum]] sive [[Alanguera]] sive [[Alanguerum]] (Alverca)
* [[Alanorum Fanum]] sive [[Alanguera]] sive [[Alanguerum]] (Alverca)
Linea 329: Linea 358:
* [[Bucellae]] (Bucelas)
* [[Bucellae]] (Bucelas)
* [[Caetobriga]]
* [[Caetobriga]]
* [[Cale]] sive [[Calle]] (Vila Nova de Gaia)
* [[Portus Cale|Cale]] sive [[Calle]] (Vila Nova de Gaia)
* [[Castra Leuca]]
* [[Castra Leuca]]
* [[Conimbriga]]
* [[Conimbriga]]
Linea 344: Linea 373:
* [[Ossonoba]]
* [[Ossonoba]]
* [[Pax Iulia]] (Beja)
* [[Pax Iulia]] (Beja)
* [[Portus Alacer]] (Portalegre)
* [[Portus Alacer (Lusitania)|Portus Alacer]]
* [[Portus Cale]]
* [[Portus Cale]]
* [[Portus Hannibalis]]
* [[Portus Hannibalis]]
Linea 355: Linea 384:
* [[Tritium]]
* [[Tritium]]
* [[Verurium]] (Viseu)
* [[Verurium]] (Viseu)
* [[Villa Regia (Lusitania)|Villa Regia]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0967c.html Lexicon Universale Hofmannianum].</ref> (Vila Real)
* [[Villa Regalis]] (Vila Real)
* [[Vipasca]] (Aljustrel)
* [[Vipasca]] (Aljustrel)
* [[Vimaranis]] (Guimarães)
* [[Vimaranum]] (Guimarães)
{{div col end}}


====Praecipuae urbes====
* [[Olisipo]], cui sunt fere 1 500 000 incolarum, est civitatis caput et, maxima urbs, et principalem maritimum portum habet. Anno [[1994]], Europaeum Culturae Caput fuit, et anno [[1998]] Expositionem Universalem EXPO'98 hospitio accepit. Per suum litus flumen [[Tagus]] in oceanum influit. Vicos et monumenta universe clara, velut vicum Sanctae Iustae (cum inclito anabathro) aut splendida [[Turrim Bethleem]] in fluminis et maris confluentia habet.


[[Fasciculus:Sintra Portugal Palácio da Pena-01.jpg|thumb|306x306px|[[Palatium]] ''Pena'' [[Sintra|Sintrae]].]]
* [[Portus Cale]], "[[Urbe Invicta]]", [[Capital do Norte]], fere 1 220 000 incolarum, secunda urbs, maritimo [[Portus|portu]] praedita, in fluminis [[Durii]] (''Douro'') ora, inter alia ob vina inclitus est.


* [[Amadora]], urbs in ''[[Grande Lisbona]]'', cum fere 179.000


==== <big>Praecipuae urbes</big> ====
* [[Cale]], in flumine Durii sita, cum fere 178 255 incolarum.
* [[Olisipo]], cui sunt fere 1 500 000 incolarum, est civitatis caput et maxima urbs, principali portu maritimo praeditus. Anno [[1994]] Europaeum culturae caput fuit, anno [[1998]] [[Expositio universalis|expositionem universalem]] EXPO'98 hospitio accepit. Olisipone [[Tagus]] flumen in oceanum influit. Vici et monumenta eius in orbe terrarum clara sunt, velut vicus Sanctae Iustae (cum inclito anabathro) aut splendida [[Turris Bethleem]] in fluminis ostio sita.
* [[Portus Cale]], "Urbs Invicta", "Capital do Norte", urbs fere 1 220 000 incolarum, magnitudine civitatis secunda, maritimo [[Portus|portu]] praedita, in fluminis [[Durii]] (''Douro'') ora sita, inter alia ob vina incluta est.
* [[Amadora]], urbs in ''Grande Lisbona'', fere 179 000 incolarum.
* [[Cale]], ad flumen Durium sita, urbs fere 178  255 incolarum.
* [[Bracara Augusta]], urbs fere 163  000 incolarum. Antiqua [[archidioecis]].
* [[Conimbriga]], urbs fere 128  000 incolarum, locus medius [[industria]]lis, antiqua [[universitas|universitate]] studiorum notissima, ad [[Munda]]m flumen (''Mondego'') sita.
* [[Funchalia]] (''Funchal''), in Insula Materiae, urbs fere 100  255 incolarum.
* [[Caetobriga]] (''Setubal''), ad [[Sado]] flumen sita, urbs fere 100 100 incolarum.


=== Zona Oeconomica Exclusiva ===
* [[Bracara Augusta]], in [[Minho]] area metropolitana, cum fere 163 000 incolarum. Antica y historica Arquiodosis.
* Portugallia Continentalis: 327,667 km²
* Azores: 953,633 km²
* Materia: 446,108 km²
* Totalis Portugalliae: 1,727,408 km² sive [https://www.un.org/Depts/los/clcs_new/submissions_files/prt44_09/prt2009executivesummary.pdf ''3,877,408'' km²]
[[Fasciculus:Portugal EEZ.PNG|thumb|319x319px|Zona Oeconomica Exclusiva Portucallensis|center]]
== Incolae ==
Lusitaniam, Azoribus et insulis Materiae inclusis, circiter 10&thinsp;562&thinsp;178 hominum incolunt (2011),<ref>Instituto Nacional de Estatística: [http://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_publicacoes&PUBLICACOESpub_boui=71446801&PUBLICACOEStema=00&PUBLICACOESmodo=2 Estatísticas Demográficas - 2008], Olisipone 2009. ISBN 978-972-673-961-6, p. 9.</ref> [[spissitudo incolarum]] 115.3 homines per [[chiliometrum quadratum]] est.


Etsi per saecula multae gentes in regionibus hodiernae Portugalliae vixerunt (Hiberi, Romani, Visigothi, Mauri et alii), quae plura minorave vestigia reliquerunt, his diebus incolae tamen lingua, [[Ethnos|ethnei]] ac religione admodum aequales sunt. Lingua Lusitana tota terra loquuntur, vicis circa [[Miranda do Douro]] exceptis, ubi fere 5000 incolarum sermone cottidiano [[lingua Mirandica]], [[dialectos|dialecto]] [[lingua Asturiana|linguae Asturianae]], loquuntur, quae [[lingua minoritaria]] agnita est.
* [[Aeminium]] cum fere 128 000 incolarum, ponderis industriale centrum universitariumque (praeclarum tam in aliis temporibus quam hodie),in flumimis Mons([[Mondego]]).


Maxima incolarum pars ad litus inter confinium Hispanicum a septentrionibus usque ad Olisiponem habitat. Cum his plagis 70 centesimae incolarum vivant, in Portugallia interiore et meridiana spissitudo minima est. Iam plus quam 10 centesimae incolarum in duabus urbibus ([[Olisipo]]ne et [[Portus Cale|Portu Cale]]) habitant, sed [[urbanizatio]] adhuc progreditur.
* [[Funchalia]] (''Funchal''), in Insula Materia, cum fere 100 255 incolarum.


[[Fasciculus:Porto3flat-cc-contr-oliv1002 edit2.jpg|thumb|center|[[Panorama]] urbis veteris [[Portus Cale]], quae est in indice [[UNESCO Mundi Hereditas|UNESCO Mundi Hereditatis]]. Urbs nota est ob vinum nomine ''Port''.|1284x1284px]]
* [[Caetobriga]] (''Setubal'') in flumine [[Sado]], cum fere 100.100 incolarum


==Incolae==
== Homines clari ==
[[Fasciculus:DpedroI-brasil-full.jpg|thumb|[[Petrus I (imperator Brasiliae)|Petrus IV]], rex Portugalliae, et imperator [[Brasilia]]e nomine Petro I.|241x241px]]
Lusitaniam, Archipelagis Accipitrino, et Materiae inclusis, circiter 11 000 000 hominum incolit, densitatem incolariam 108 hominum pro chiliometro quadrato repraesentans.
* [[Alphonsus I (rex Portugalliae)|Alphonsus I]] (''Dom Afonso Henriques''), primus [[rex]], [[pater patriae]] (1139–1185), [[Domus Burgundiae]].
* [[Ioannes I (rex Lusitaniae)|Ioannes I]] (1385–1433), Domus Avisiensis.
* [[Ioannes II (rex Lusitaniae)|Ioannes II]], "Optimus Princeps," Domus Avisiensis.
* [[Petrus Álvares Cabral]], [[explorator]], qui forte [[Brasilia]]m detexit.
* [[Philippus II (rex Hispaniae)|Philippus I]], [[Domus Habsburgensis]] ("Unio Hispanica").
* [[Ioannes IV (rex Lusitaniae)|Ioannes IV]], "Restitutor", Dux [[Brigantia]]e (1640–1656), Domus Brigantiensis
* [[Ioannes VI (rex Lusitaniae)|Ioannes VI]], Portugalliae, Brasiliae et Algarbiae rex.
* [[Petrus I (imperator Brasiliae)|Petrus IV]], Portugalliae rex nomine Petro VI, tum imperator [[Brasilia]]e nomine Petro I.
* [[Lucia Fatimensis]]
* [[Maria l (Regina Portugalliae)|Maria I]], "Illa Pietosa" sive "Illa Insana", Dux Barceli et Regina Regni Uniti Portugalliae, Algarbiae et Brasiliae


== Linguae ==
Incolae Lusitani variorum phyleticorum elementorum mixtura sunt, Hiberorum, Romanorum, Visigothorum et serius Maurorum. Et, aliae gentes, sicut antiquarum coloniarum, mixturae paulum apportavere.
[[Fasciculus:Lusophone World.svg|thumb|left|Tabula terrarum, ubi [[lingua Lusitana]] loquuntur.|270x270px]]
[[Fasciculus:Camões, por Fernão Gomes.jpg|thumb|[[Ludovicus Camonius]], Scriptor|255x255px]]
[[Lingua Lusitana]] (sive Portugallica) est Portugalliae [[lingua publica]]. [[Linguae Romanicae|Lingua Romanica]] est, quae in [[regio]]nibus hodiernae [[Gallaecia (Communitas autonoma)|Gallaecia]] in [[Hispania]] et in Portugallia septentrionali ex Lusitana vetere sive Gallaeciana-Portugallica orta est, quae rursus a [[lingua Latina]] repetit, ut apud incolas [[Paeninsula Iberica|paeninsulae Ibericae]] in usu erat. Saeculis quinto et sexto decimo per mundum diffusa est, cum Lusitani imperium coloniale condiderunt (1415–1999).


His diebus lingua Lusitana sermo patrius est in quattuor continentibus, maxima pars hominum Lusitane loquentium in [[Brasilia]] vivit. Lingua publica est in Brasilia, [[Angola]], [[Mozambicum|Mozambico]], [[Res publica Capitis Viridis|Respublica Capitis Viridis]], in [[Insulae Sancti Thomae et Principis|insulis Sancti Thomae et Principis]], [[Guinea Bissaviensis|Guinea Bissaviensi]], [[Macaum|Macao]] (hodie pars Sinarum), [[Guinea Aequatorensis|Guinea Aequatorensi]] et [[Timoria Orientalis|Timoria Orientali]].
Lusi sunt Mediterraneae Europae homines, quorum origine, praesertim tribuum [[Celti|Celtarum]] et [[Hiberi|Hiberorum]] ([[Celtiberi|Celtiberorum]] nominatorum, ut [[Lusitani]], [[Gallaeci]], et [[Conii]] v.gr.{{dubsig}} sunt) mixtura est (inter alias minus significativas, velut [[Bracari]], [[Celtici]], [[Coelerni]], [[Equaesi]], [[Grovii]], [[Interamici]], [[Leuni]], [[Luanqi]], [[Limici]], [[Narbasi]], [[Nemetati]], [[Paesuri]], [[Quaquerni]], [[Seurbi]], [[Tamagani]], [[Tapoli]], [[Zoelas]], [[Turduli]]). Aliae ponderis gentes in Portugalliensium origine Romani (lingua Lusitana a Latina deducitur), [[Visigothi]], et [[Suebi]] et sunt, qui omnes hodiernam Lusitanum terram incoluerunt. Aliae minoris ponderis gentes [[Graeci]] et [[Phoenices]] et [[Carthaginenses]] (cum parvis [[commercium|commercii]] factoriis in [[litus|litore]] semipermanentibus), [[Vandali]] (Silingi et Asdingi), et [[Alani]] (ambo a Visigothis deiecti aut partim integrati) fuerUNT.


[[Lingua Mirandica]], quae ad [[dominium linguisticum Asturicum]] pertinet, in Portugallia boreo-orientali in vicis circa [[Miranda do Douro]] a 5000 ad 12&thinsp;000 incolarum sermone quotidiano adhibetur. Ab anno [[1999]] [[lingua minoritaria]] agnita, secunda lingua in [[schola|scholis]] concilii Mirandae Durii (Lusitane ''Miranda do Douro''; Mirandice ''Miranda de l Douro'') ac concilii Vimiosi (Lusitane ''Vimioso''; Mirandice ''Brumioso'') docetur. Cuius usus, nihilominus, in foro publico valde circumscriptus est.
== Homines clari ==
* [[Alphonsus I Henricus]] Domitor Lusitaniae, Primus [[rex]], [[pater patriae]] (1139–1185), [[Domus Burgundiae]]
* [[Ioannes I Lusitaniae rex]] (1385–1433), Domus Avisiensis
* [[Ioannes II Lusitaniae rex]], "Optimus Princeps," Domus Avisiensis
* [[Petrus Alvaresius Cabralius]], [[explorator]] qui forte fortuna [[Brasilia]]m detexit
* [[Phillipus II]], Unio Iberica, Domus Habsburgicae
* [[Ioannes VI (rex Lusitaniae)|Ioannes VI Restitutor, Rex]], Dux Brigantiae (1640–1656), Domus Brigantiensis
* [[Iohannis VI Rex Lusitaniae]] Lusitaniae, Brasiliae, et Algarviae Rex
* [[Petrus I|Petrus IV Lusitaniae rex, Miles Rex, Imperator Petrus I Brasiliae]]
* [[Lucia Fatimensis]]


== Caelum ==
== Religio ==
[[Fasciculus:Santuário de Fátima modified.jpg|thumb|[[Sanctuarium]] [[Fatima]].|left|234x234px]]
Lusum [[caelum]] secundum [[altitudo|altitudinem]], inter altas [[temperatura]]s et ambitum siccum in comparative inferioribus australibus regionibus et temperaturas moderatas minores cum humidis ambitibus in boreali zona, mutat.


Constantes [[pluvia]]e per annum totum, exceptis mensibus [[Iulius|Iuliis]] et [[Augustus|Augustis]], ubi practice non sunt.


Plurimi Portugalliae incolae [[Ecclesia Catholica Romana|Ecclesiae Catholicae Romanae]] adhaerent indiciis inter 85 %<ref>European Studies on Religion & State Interaction: ''[https://web.archive.org/web/20111014143619/http://www.euresisnet.eu/Pages/ReligionAndState/PORTUGAL.aspx State and Church in PORTUGAL]''</ref> et 95 %<ref>Wir in Portugal: ''[http://www.wir-in-portugal.de/themen/religion.html Religion].''</ref> differentibus.
== Linguae ==
Secundum Constitutionem, Portugallia [[lingua publica|linguam publicam]] habet: Lusitanam. Fabulata{{dubsig}} a totis incolis, lingua Lusitana secunda Latinae originis lingua fabulatissima{{dubsig}} in mundo et laboralium{{dubsig}} in diversis internationalibus ordinationibus linguarum una est. Lingua Lusitana, a Gallaico-Lusitana in Mediaevo Boreoccidente Paeninsulae fabulata{{dubsig}} prognata, varias dialectos habet.


[[Constitutio]]ne [[libertas religiosa]] confirmata et, postquam ''Lex de fide libera'' (''Lei da Liberdade Religiosa'')<ref>[https://web.archive.org/web/20111129143636/http://www.ucp.pt/site/resources/documents/ISDC/LLR.pdf ''Lei da Liberdade Religiosa''.] (PDF)</ref> promulgata est, publice etiam aequalitas religionum. Re vera autem aequalitas nondum consecuta est: Ecclesiae Catholicae in Portugallia institutiones culturales magni momenti sunt, ad hoc [[universitas]] insignis, multae [[schola]]e et [[Statio radiophonica]]. Praeterea lex de fide libera non nisi partim ad Ecclesiam Catholicam conferenda est.<ref>Num instructio religiosa in scholis publicis offerenda sit, in Portugallia a 25 annis disputatur.</ref>
[[Lingua Mirandica]] cum origine Asturo-Legionense linguae publicae statutum non habet, de anno [[1999]] singulare tutela utitur et facultative{{dubsig}} secunda lingua in [[schola|scholis]] concilii Mirandae Durii (Luse ''Miranda do Douro,'' Mirandense ''Miranda de l Douro'') et in concilii Vimiosi (Luse Vimioso, Mirandense ''Brumioso'') parte docetur. Cuius usus, nihilominus, valde circumscriptus est, dum in cursu actiones linguistica locutae communitatis iura firmantes sunt.


== Religio ==
[[Constitutio]] libertatem [[religio]]sam firmat.


== Politia ==
In Lusitania Dominationis Organa [[quattuor]] sunt, rei publicae praeses, rei publicae consilium (parlamentum), gubernatio, et tribunalia. Rei publicae praeses est civitatis dux et "per universale suffragium" eligitur "per" [[quinque]] annos, et fiscalizationis de gubernationis activitate munus exercet.


{{Vicificanda}}
Rei publicae consilium aut Parlamentum Olisiponi fungitur, in Regia Sancti Benedicti et per quattuor annos eligitur, nunc 230 deputatos, electos in 22 plurinominalibus in factionum catalogis circulis, habet. Gubernationi primus administer praeest, qui generaliter cum maximo suffragiorum numero in quaqua legisfera electione partium dux, et a Praeside Rei Publicae hoc modo invitatur ut Gubernationem formet. Primus Administer administros nominat.
== Politica ==
[[Fasciculus:Flag of the President of Portugal.svg|thumb|287x287px|Vexillum Praesidentiae Resublicae Portugallensis]]
In Portugallia regiminis organa quattuor sunt, rei publicae [[praeses]], rei publicae consilium ([[parlamentum]]), [[gubernatio]], [[tribunal]]ia.


Rei publicae praeses est civitatis dux, qui [[suffragium universale|suffragio universali]] eligitur ad spatium quinque annorum. Exercitui praeest et [[minister primarius|ministrum primarium]] ac consilium ministrorum nominat.
Tribunalia in nomine populi iustitiam administrant, civium iura commodaque protegentia, democraticae legalitatis violationem obstantia, commodorum conflictus inter diversas entitates accidentes dirimentia.
[[Fasciculus:Lisbon, Belém Palace.JPG|center|thumb|349x349px|Palatium Belenensis [de Belene] (Palácio de Belém) est Praesidenti sedes]]


Rei publicae consilium sive parlamentum, cui nunc 230 [[deputatus|deputati]] sunt, ad spatium quattuor annorum eligitur. [[Olisipo]]ni in "Regia Sancti Benedicti" sedem habet. [[Fasciculus:Flag of the Portuguese Assembly of the Republic.svg|thumb|284x284px|Vexillum Parlamentis Portugallensis]]<gallery>
Portugalliae politicum [[panorama]] duabus partibus dominatur, Partibus Socialistis (PS) et Partibus Socialibus Democraticis (PSD), quae ambae fere omnium autarchiarum gubernandarum administrandarumque munera divisa habent de practice democratica instauratione. Attamen, partes sicut Partes Communistae Portugallienses (PCP), adhuc autarchiarum praesidentiam et maius pondus junctae cum syndicale motu aut cum Centro Democratico Sociale (CDS), cum quo iam in coalitione gubernavit, habent. Etiam ponderis in politicis latrunculis partes sunt Circulus Sinistrae (BE) et Partes Oecologistae "Virides" (PEV).
Fasciculus:Assembleia da Republica.jpg|alt=|Regia Sancti Benedicti (''Palácio de São Bento'') est parlamenti sedes.
Fasciculus:Assembleia da República - Lisboa (5437067252).jpg|alt=
Fasciculus:Parlamento-IPPAR1.jpg|alt=|Parlamentum Portugllensis
</gallery>



Gubernationi '''Primarius Minister''' praeest. Dux factionis, ad quam quaque electione maxima suffragiorum pars perventa est, a rei publicae praeside invitari solet, ut gubernationem formet. Minister primarius alios [[minister (guberantio)|ministros]] nominat.

Regimen Reipublicae Lusitanae unum ex quattuor corporibus principalibus Reipublicae Lusitanae est. Iuxta Constitutionem Reipublicae, corpus est quod consilium generale patriae et summum corpus administrationis publicae administrat. Non a directa suffragiorum electione procedit in electione legislativa sed a nominatione praesidentiali, quamvis maioris auxilio e Coetu Reipublicae indigeat. Gubernium Praesidi Reipublicae et Conventui Reipublicae respondere debet.

Nomen "regiminis" latum et angustum habet significationem. Alio modo, large accipitur ad praedictum corpus summum. In stricto sensu significat equos regens (primus minister, vicarius primi ministri, ministri, secretarii civitatis et sub secretariis civitatis) qui corpus illud administrat, ad tempus quod regulariter congruit cum periodo legislaturae. comitia Reipublicae.

In stricto sensu quadrigis gubernandi, imperium est institutum hominum a Praeside Reipublicae mandatur ut administrationem Gubernii assumeret (corpus), maxime sequentes electiones legislativas. Communiter factio vel coitio partium quae comitia conciliavit rogaverunt ut regimen formaret.

Unumquodque Gubernatio (gubernator) a programmate regiminis ducitur, eam in rei publicae rationibus et in Magni Plani Optionibus fovens, quae quotannis Conventui Reipublicae praesentat, in legibus approbat, in deliberationibus accipit — scilicet. in consiliis Concilii Ministrorum — et in decisionibus Sodalium Gubernii. Nulla impositio legalis est quae regimen obligat ad propositum suum adimplendum. Declinationes a programmatis a civibus in comitiis iudicabuntur. Potest etiam imperium ab aliis corporibus principis interrogari. Praeses Reipublicae et legati quaestiones regimen petere possunt, proposita eius reprobare, suffragium fiduciae recusare vel censurae motum ferre.[[Fasciculus:Flag of the Prime Minister of Portugal.svg|thumb|286x286px|Vexillum Primarii Ministri]]<gallery>
Fasciculus:Edifício-sede da Caixa Geral de Depósitos 04.jpg|alt=|Sedes de Guberno
Fasciculus:Jardim Norte Edifício-sede da Caixa Geral de Depósitos 01.jpg|alt=|Sedes de Guberno
Fasciculus:Edifício-sede da Caixa Geral de Depósitos 9039.jpg|alt=|Sedes de Guberno
Fasciculus:Bankgebäude (45497733782).jpg|alt=|Sedes de Guberno
Fasciculus:Caixa Geral de Depósitos (CGD) (3779646223).jpg|alt=|Sedes de Guberno
Fasciculus:20210727 082736 Edifício-sede da Caixa Geral de Depósitos.jpg|alt=|Sedes de Guberno
</gallery>

Tribunalia in nomine populi [[iustitia]]m administrant, [[iura civilia et politica]] protegunt, [[lex|legum]] violationi obstant, commodorum intra [[societas|societate]] conflictus solvunt.<gallery>
Fasciculus:Procuradoria Geral da República (12176359523).jpg|alt=|Procuratoria Generalis Iustitiae de Olisipo
Fasciculus:Raul R Lima Palácio da Justiça Porto 3445.jpg|alt=|Palatium Iustitiae de Porto Cale
Fasciculus:Fachada do Tribunal da Relação de Coimbra.jpg|alt=|Palatium Iustitiae de Conimbriga
</gallery>


Portugallia a [[democratia]] instaurata duabus factionibus regebatur, a [[Factio Socialistica Lusitaniae|Factione Socialistica Lusitaniae]] (''Partido Socialista'', PS) et a [[Factio Socialis Democratica|Factione Sociali Democratica]] (''Partido Social Democrata'', PSD), quae magis cives [[conservatismus|conservativos]] attrahit. Aliae factiones nunc in parlamento praesentes sunt [[Factio Communistica Portugalliae]] (PCP), [[Factio Popularis]] (''Centro Democrático e Social – Partido Popular'', CDS-PP), quae factio "dextera-populistica" habetur, et [[Consociatio sinistra]] (''Bloco de Esquerda'', BE). Factio oecologistica nomine "Virides" (''Partido Ecologista Os Verdes'', PEV) una cum Communistis in electiones ire solent, quomodo iis sedes parlamentarius contingit.


== Status in Unione Europaea ==
== Status in Unione Europaea ==
[[Fasciculus:Tratado de Lisboa 13 12 2007 (08) edited.jpg|thumb|[[Foedus Olisiponense]] in monasterii Sancti Hieronymi anno [[2007]] signatum est.|267x267px]]
Hodie Lusitania est [[unus]] ex viginti-septem membris Unionis Europaeae (sua adhaesio anno [[1986]] facta est); unus ex [[duodecimo]] membris zonam eurem integrantium, et cuius lingua est una ex undecim linguis officialibus Unionis Europaeae.
Hodie Portugallia est unum ex viginti septem membris [[Unio Europaea|Unionis Europaeae]], cui anno anno [[1986]] coniuncta est. Etiam ad duodecim civitates pertinet, quae [[Euro]]ne utentes "Zonam Euronis" formant. [[Lingua Lusitana]] est una ex undecim linguis publicis Unionis Europaeae.


== Oeconomia ==
== Oeconomia ==
[[Fasciculus:A28 No da Povoa de Varzim.JPG|thumb|left|Decennio 1990-2000 multae [[autovia]]e factae sunt. In photographemate A28 prope [[Portus Cale|Portum Cale]] videtur.]]
Abhinc annos [[quadraginta]], Portugallia facta est civitas Ordinationis Cooperationis et Amplificationis Oeconomicae cum maxima [[productus intestinus brutus|producti intestini bruti]] taxatione, [[Hibernia]] excepta.
Inter annos [[1940]]-[[1950]] Portugallia materiis naturalibus in terras Europae bello devastatas exportandis quodam rerum oeconomicarum incrementum experta est. Praeterea Salazar reditus civitatis post turbationes primae rei publicae (1910-1926) in ordinem adduxit. Tamen terra pauper manebat. res mutatae sunt, cum generatio nova "technocratarum" in Portugalliam revertit et societates [[industria]]les Salazar persuaserunt, ut Portugallia nove conditae [[Zona Europaea commercio libero favendo|Zonae Europaeae commercio libero favendo]] (EFTA) anno [[1959]] coniungeretur. Annis, qui secuti sunt, Portugallia etiam membrum [[Conventus generalis de vectigalibus ac commercio]] (GATT), [[Aerarium Monetarium Internationale|Aerarii Monetarii Internationalis]] et [[Argentaria Mundana|Argentariae Mundanae]] facta est.


Anno [[1958]] consilia annuntiata sunt, quibus annis 1959–64 res oeconomicae vivificarentur, imprimis quod ad bella gerenda, quae anno [[1961]] in coloniis exorta sunt, plus [[pecunia]]e desideratum est. Re vera his annis et usque ad revolutionem anni [[1974]] res oeconomicae valde meliores factae sunt, quae progressus revolutione finitus est duobus causis praecipuis: Prima quod plus quam 1&thinsp;000&thinsp;000 Lusitani ex coloniis reverterunt (''retornados''), qui operis caruerunt, secunda quod multis societatibus sine ordine [[nationalizatio|nationalizatis]] res oeconomicae perturbatae sunt.
Post [[Unio Europaea|Unioni Europaeae]] adhaesionem, anno [[1986]], tum civitas energicarum reformationum et magnarum pecuniariam infrastructuris collocationum periodum coepit, quae rapidam oeconomici incrementi accelerationem provocabunt. Inter annos [[1970]] et [[2003]], productum intestinum brutum pro capite PPP (Emptionis Potentiae Paritatem) mensum paulum plus quam 50% ad 70% eiusdem magnitudinis in promedium Unionis Europaeae crevit.


Postquam Portugallia se cum [[Unio Europaea|Unione Europaea]] anno [[1986]] coniunxit, administratio reformata, industria excitata, infrastructura multa pecunia ameliorata est, quod celerrimi oeconomiae incrementi causa factum est. Inter annos [[1970]] et [[2003]], [[par acquirendi potestas]] a fere 50 centesimis ad 70 centesimas illius Europaeae mediae crevit.
Lusitania fuit unus primarum civitatum finali Unionis Oeconomicae et Monetariae phasi selectarum, euris monetae introductionem ab die [[1 Ianuarii]] anno [[1999]] incipiens (notarum [[nummus|nummorumque]] circulatio Kalendas Ianuarias coepit). In eure{{dubsig}} participatio{{dubsig}} ut Pacti Stabilitatis et Incrementi regulas efficiat civitatem cogit, ut fiscum publicum et inflationem inspiciat dominetque, et ut civitati inflationis historici minimi gradus firmentur.


Ab anno [[2008]], oeconomia Portugalliae non aliter ac aliarum civitatum Europae gravibus difficultatibus affecta est.
Nunc oeconomica structura in diaconiis industriaque fundatur, 67.8% et 28.2% VAB repraesentantibus anno [[2004]].


== Moneta ==
== Moneta ==
A die [[1 Ianuarii]] [[2002]] euro (EUR) scutum (Luse ''escudo'') (PTE) substituit. Conversionis taxatio 1 euro = 200,482 scuta est.
Die [[1 Ianuarii]] [[2002]] [[Euro]] (EUR) ''Escudo'' Lusitanicum (''scutum'') (PTE) substituit. Conversionis taxatio: 1 Euro = 200.482 Scuta.


== Vide etiam ==
== Notae ==
<references />
{{Porta Unio Europaea}}
* [[Fatum (musica)]]


==Notae==
== Bibliographia ==
* Jorge de Alarcão, ''L'Antiquité romaine au Portugal''. Lutetiae, 2008. ISBN 978-2-917735-00-8.
<div class="references-small"><references /></div>
* Aníbal Barreira, Mendes Moreira, ''Rumos da história''. Oporto: Edições ASA, 2003. ISBN 972-41-2899-7.
* Dietrich Briesemeister, Axel Schönberger, edd., ''Portugal heute. Politik, Wirtschaft, Kultur.'' Francofurti ad Moenum: Vervuert, 1997. ISBN 3-89354-564-6.
*Disney, A. R. [[2009]]. ''A History of Portugal and the Portuguese Empire,'' vol. 1: ''From Beginnings to 1807.'' Novi Eboraci.
* Isabel Alexandra Fernandes, ''Reis e Rainhas de Portugal''. Quinta ed. Olisipone: Texto Editores, 2006. ISBN 972-47-1792-5.
* Patrick Frilet, Jacqueline Wilmes, ''Portugal''. Lutetiae: Éditions de Lodi, 2003. ISBN 978-2-84690-027-0.
* Mark Gielen, ''Le Portugal''. Lutetiae: Artis-Historia, 2003. ISBN 978-2-87391-416-5.
* Paulo Alexandre Loução, ''Portugal, Terra de Mistérios''. Tertia ed. Olisipone: Ésquilo, 2000. ISBN 972-8605-04-8.
* Eckhart Nickel, ''Gebrauchsanweisung für Portugal.'' Monaci: Piper, 2001. ISBN 3-492-27520-6.
* Christophe Picard, ''Le Portugal musulman - VIIIe-XIIIe siècles'' Lutetiae: Maisonneuve et Larose, 2001. ISBN 2-7068-1398-9.
* Henry Thorau, ed., ''Portugiesische Literatur.'' Francofurti ad Moenum: Suhrkamp, 1997. ISBN 3-518-39270-0.

{{NexInt}}
*[[Fatum (musica)]]
*[[Litterae Lusitanicae]]

== Nexus externi ==
{{Communia|Portugal|Portugallia}}
{{Grc|Λυσιτανία}}
{{Fontes geographici}}
* [http://previsao.growiktionary.org De climate.]{{Nexus deficitur|date=January 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [https://web.archive.org/web/20130425115308/http://www.visitportugal.com/Cultures/pt-PT/default.html Situs peregrinatoribus destinatus.]


{{Unio Europaea}}
{{Europa}}
{{Europa}}
{{Unio Europaea}}
{{Capsae collectae|{{PAGENAME}}|politica|{{Praesides Portugalliae}}{{Primi ministri Portugalliae}}{{Ministri rerum externarum Portugallenses}}{{Consilium Portugallense Costa}}}}
{{Capsae collectae|{{PAGENAME}}|historica|((Reges Portugalliae)){{Imperium Portugallense}}}}
{{Myrias|Geographia}}
{{1000 paginae}}


[[Categoria:Europa Occidentalis]]
[[Categoria:Civitates sociae Unionis Europaeae]]
[[Categoria:Civitates sociae Unionis Europaeae]]
[[Categoria:Civitates sui iuris]]
[[Categoria:Condita 1179]]
[[Categoria:Europa Occidentalis]]
[[Categoria:Portugallia|!]]
[[Categoria:Portugallia|!]]
{{1000 paginae}}

{{Link FA|de}}
{{Link FA|pt}}
{{Link FA|vi}}
{{Link GA|ar}}
{{Link GA|is}}

[[ace:Portugéh]]
[[af:Portugal]]
[[als:Portugal]]
[[am:ፖርቱጋል]]
[[an:Portugal]]
[[ang:Portugal]]
[[ar:البرتغال]]
[[arc:ܦܘܪܛܘܓܠ]]
[[arz:البرتغال]]
[[ast:Portugal]]
[[ay:Purtuwal]]
[[az:Portuqaliya]]
[[ba:Португалия]]
[[bar:Portugal]]
[[bat-smg:Puortogalėjė]]
[[bcl:Portugal]]
[[be:Партугалія]]
[[be-x-old:Партугалія]]
[[bg:Португалия]]
[[bi:Portugal]]
[[bn:পর্তুগাল]]
[[bo:པོ་ཅུ་གྷལ།]]
[[bpy:পর্তুগাল]]
[[br:Portugal]]
[[bs:Portugal]]
[[bug:Portugis]]
[[ca:Portugal]]
[[cbk-zam:Portugal]]
[[cdo:Può-dò̤-ngà]]
[[ce:Португали]]
[[ceb:Portugal]]
[[chr:ᏉᏧᎦᎵ]]
[[ckb:پورتوگال]]
[[co:Portugallu]]
[[crh:Portugaliya]]
[[cs:Portugalsko]]
[[csb:Pòrtugalskô]]
[[cu:Портогалїꙗ]]
[[cv:Португали]]
[[cy:Portiwgal]]
[[da:Portugal]]
[[de:Portugal]]
[[diq:Portekiz]]
[[dsb:Portugalska]]
[[dv:ޕޯޗުގަލް]]
[[dz:པོར་ཅུ་གལ་]]
[[ee:Portugal]]
[[el:Πορτογαλία]]
[[en:Portugal]]
[[eo:Portugalio]]
[[es:Portugal]]
[[et:Portugal]]
[[eu:Portugal]]
[[ext:Portugal]]
[[fa:پرتغال]]
[[fi:Portugali]]
[[fiu-vro:Portugal]]
[[fo:Portugal]]
[[fr:Portugal]]
[[frp:Portugal]]
[[frr:Portugal]]
[[fur:Portugal]]
[[fy:Portegal]]
[[ga:An Phortaingéil]]
[[gag:Portugaliya]]
[[gd:A' Phortagail]]
[[gl:Portugal]]
[[gn:Poytuga]]
[[got:𐍀𐌰𐌿𐍂𐍄𐌿𐌲𐌰𐌻𐌾𐌰]]
[[gu:પોર્ટુગલ]]
[[gv:Yn Phortiugal]]
[[hak:Phù-thò-â]]
[[haw:Potugala]]
[[he:פורטוגל]]
[[hi:पुर्तगाल]]
[[hif:Portugal]]
[[hr:Portugal]]
[[hsb:Portugalska]]
[[ht:Pòtigal]]
[[hu:Portugália]]
[[hy:Պորտուգալիա]]
[[ia:Portugal]]
[[id:Portugal]]
[[ie:Portugal]]
[[ilo:Portugal]]
[[io:Portugal]]
[[is:Portúgal]]
[[it:Portogallo]]
[[ja:ポルトガル]]
[[jbo:potygu'e]]
[[jv:Portugal]]
[[ka:პორტუგალია]]
[[kaa:Portugaliya]]
[[kab:Portugal]]
[[kbd:Португал]]
[[kg:Mputulukesi]]
[[kk:Португалия]]
[[kl:Portugal]]
[[km:ប្រទេស ព័រទុយហ្គាល់]]
[[kn:ಪೋರ್ಚುಗಲ್]]
[[ko:포르투갈]]
[[koi:Португал]]
[[krc:Португалия]]
[[ku:Portûgal]]
[[kv:Португалия]]
[[kw:Portyngal]]
[[ky:Португалия]]
[[lad:Portugal]]
[[lb:Portugal]]
[[lez:Португалия]]
[[li:Portugal]]
[[lij:Pòrtogallo]]
[[lmo:Portugàl (Stat)]]
[[ln:Pulutugal]]
[[lt:Portugalija]]
[[ltg:Portugaleja]]
[[lv:Portugāle]]
[[mdf:Португалия]]
[[mg:Pôrtogaly]]
[[mhr:Португалий]]
[[mi:Potukara]]
[[mk:Португалија]]
[[ml:പോർച്ചുഗൽ]]
[[mn:Португал]]
[[mr:पोर्तुगाल]]
[[ms:Portugal]]
[[mt:Portugall]]
[[mwl:Pertual]]
[[my:ပေါ်တူဂီနိုင်ငံ]]
[[mzn:پرتغال]]
[[na:Portsiugar]]
[[nah:Portugal]]
[[nap:Purtuallo]]
[[nds:Portugal]]
[[nds-nl:Portugal]]
[[ne:पोर्चुगल]]
[[nl:Portugal]]
[[nn:Portugal]]
[[no:Portugal]]
[[nov:Portugal]]
[[nrm:Portûnga]]
[[nso:Portugal]]
[[oc:Portugal]]
[[or:ପର୍ତ୍ତୁଗାଲ]]
[[os:Португали]]
[[pam:Portugal]]
[[pap:Portugal]]
[[pcd:Portugal]]
[[pih:Porchugal]]
[[pl:Portugalia]]
[[pms:Portugal]]
[[pnb:پرتگال]]
[[pnt:Πορτογαλία]]
[[ps:پرتګال]]
[[pt:Portugal]]
[[qu:Purtugal]]
[[rm:Portugal]]
[[rmy:Portugaliya]]
[[rn:Portugal]]
[[ro:Portugalia]]
[[roa-rup:Portogallia]]
[[roa-tara:Purtugalle]]
[[ru:Португалия]]
[[rue:Портуґалія]]
[[rw:Porutigali]]
[[sa:पुर्तगाल]]
[[sah:Португалия]]
[[sc:Portugallu]]
[[scn:Portugallu]]
[[sco:Portugal]]
[[se:Portugála]]
[[sh:Portugal]]
[[si:පෘතුගාලය]]
[[simple:Portugal]]
[[sk:Portugalsko]]
[[sl:Portugalska]]
[[sm:Portugal]]
[[so:Bortuqaal]]
[[sq:Portugalia]]
[[sr:Португалија]]
[[srn:Portugesokondre]]
[[ss:IPhuthukezi]]
[[st:Portugal]]
[[stq:Portugal]]
[[su:Portugal]]
[[sv:Portugal]]
[[sw:Ureno]]
[[szl:Portugalijo]]
[[ta:போர்த்துகல்]]
[[te:పోర్చుగల్]]
[[tet:Portugál]]
[[tg:Португалия]]
[[th:ประเทศโปรตุเกส]]
[[tk:Portugaliýa]]
[[tl:Portugal]]
[[tpi:Posugol]]
[[tr:Portekiz]]
[[tt:Португалия]]
[[ty:Pōtītī]]
[[udm:Португалия]]
[[ug:Portugaliye]]
[[uk:Португалія]]
[[ur:پرتگال]]
[[uz:Portugaliya]]
[[vec:Portogało]]
[[vep:Portugalii]]
[[vi:Bồ Đào Nha]]
[[vls:Portugal]]
[[vo:Portugän]]
[[wa:Portugal]]
[[war:Portugal]]
[[wo:Portugaal]]
[[wuu:葡萄牙]]
[[xal:Португишин Орн]]
[[xmf:პორტუგალია]]
[[yi:פארטוגאל]]
[[yo:Pọ́rtúgàl]]
[[zea:Portuhal]]
[[zh:葡萄牙]]
[[zh-classical:葡萄牙]]
[[zh-min-nan:Phû-tô-gâ]]
[[zh-yue:葡萄牙]]
[[zu:IPhothugali]]

Redactio novissime (die 20 Novembris 2024, hora 22:52) facta

Wikidata Portugallia
Res apud Vicidata repertae:
Portugallia: insigne
Portugallia: insigne
Portugallia: vexillum
Portugallia: vexillum
Terra continens: Europa
Territoria finitima: Hispania
Locus: 38°42′0″N 9°11′0″W
Caput: Olisipo

Gestio

res publica
Princeps: Marcellus Rebelo de Sousa
Praefectus: Antonius Costa
Consilium: Assembly of the Republic
Iudicium: Portuguese Supreme Court of Justice
Situs interretialis

Populus

Numerus: 10 347 892
Sermo publicus: lingua Lusitana, lingua Mirandica
Zona horaria: UTC
Moneta: euro

Commemoratio

Paean: A Portuguesa

Sigla

ISO PT, PRT, 620; IOC POR
Dominium interretiale: .pt
Praefixum telephonicum: +351
Siglum autoraedarum: P

Tabula aut despectus

Portugallia: situs
Portugallia: situs
Vide etiam paginam discretivam: Lusitania (discretiva).

Portugallia[1] sive Lusitania[2] (Lusitane Portugal), est res publica in paeninsula Iberica Europae Occidentalis sita, ad septentriones et orientem Regno Hispanico, ad occidentem et meridiem versus Oceano Atlantico finitima. Una cum insulis Azorum Materiisque in Oceano Atlantico sitis, quae regiones autonomae sunt, 91 391 chiliometrorum quadratorum aream amplectitur. Ab Olisipone, civitatis capite, in occidentem versus Promunturium Ophiussal situm est, quod est extremus continentis Europaeae locus.

Nomina

[recensere | fontem recensere]

Nomen Portugalliae a portu Romano nomine "Portus Cale" repetit. Medio aevo Portus Cale in Portucale, postea in Portugale profectum est, ex quo forma Latina Portugallia. Initio (saeculis septimo octavoque), hac appellatione sola terrae pars septentrionalis notata est, scilicet regio inter flumina Durium et Minium.

Lusitania erat provincia Romana ab Augusto condita. Caput erat Emerita Augusta. Provincia per australem hodiernae Portugalliae partem usque ad Durium ac Extremaduram Hispaniae pertinuit. A Renascentia litterarum incipientes scriptores, inprimis poetae, voce pro Portugallia utuntur, ut puta Ludovicus Camonius, qui Lusiadas conscripsit.[3]

Historia

[recensere | fontem recensere]

Praehistoria et Antiquitas

[recensere | fontem recensere]
Lusitania provincia Romana in paeninsula Iberica austro-occidentali.

Palaeontologi terram Portugallicam primum ab hominibus abhinc annorum 500 000 incultam esse arbitrantur. Antiquissima ossa humana ibi inventa hominum Neanderthalensium sunt, qui ante fere 100 000 annos in Portugallia vixerunt. Petroglyphae aetatis lapideae, quae inter gravissimas orbis terrarum numerantur, in Parque Arqueológico do Vale do Côa et in Pedra da Escrita videri possunt. Ab 800 a.C.n. Phoenices in Algarbia loca munita ad mercaturam tuendam instituerunt. A sexto usque ad tertium saeculum a.C.n. Celtae immigraverunt, qui se cum Hiberis miscuerunt. Inter has civitates erant Lusitani, quos Romani maxime fortes duxerunt quique terrae nomen dederunt.[4]

Ab anno 450 a.C.n. in meridiana paeninsulae Ibericae parte Karthaginienses colonias conlocaverunt. Secundo bello Punico Romani usque ad annum 206 a.C.n. Karthaginienses fugaverunt.[5] Maxima Portugalliae hodiernae pars primo ad provinciam Hispaniam ulteriorem, ab Augusto imperante ad Lusitaniam pertinebat, quae provincia etiam latas regiones Hispaniae occidentalis comprehendebat. In Portugallia autem septentrionali, Romanis multum diuque resistitum est; ab anno 19 a.C.n. demum regio pacata est. Postea autem multae urbes, villae, viae, fodinae exempla Romana sequentes ortae sunt. Ex lingua Latina late diffusa postea Lusitana profecta est. Religio Christiana paulatim religiones antiquiores submovit.[6] Invasionibus barbaricis imperium Romanum finitum est: Suebi (ab anno 409), Alani, Vandali, et imprimis Visigothi (ab anno 416) invaserunt et regna condiderunt. Solum Sueborum regnum diutius permanebat; tandem anno 456 et iterum 585 regnum eorum circa Bragam situm a Theodorico II deletum est.[7]

Medium aevum et tempus explorationum

[recensere | fontem recensere]
Castellum Vimaranensis, principale liberae Portugalliae signum.

Anno 711, exercitus Maurorum Taric Abenciet duce proelio apud Transductos Promontorios copias Roderici regis Visigothorum devicit. Usque ad annum 716, totum Visigothorum regnum in dicionem Omayadarum redactum est, Lusitania verisimiliter iam anno 713. Andalusia, imprimis amiralatus (postea caliphatus) Cordubensis, saepe a ducibus egregiis directa, inter regna coaeva cultu humanitateque excellebat. Caliphatu in nonnullas taifas dilapso maxima Lusitaniae pars ad Pacis Augustae taifam pertinebat, meridies extrema ad Hispalensem. Coloni Mauri imprimis in paeninsula Iberica meridiana sedes collocaverunt, ad Portugalliae cultum linguamque multis modis conferentes.[8]

A regno Asturorum, quod Maurorum parvi intererat, saeculo nono sic dicta Reconquista (i.e. recuperatio) terrarum, ex quibus postea Portugallia exstitit, coepit. Anno 868 Portus Cale expugnatus est, anno 879 Conimbriga. Circa Portum Cale comitatus ad regnum Asturorum pertines (Condado Portucalense) conditus est, Bracara Augusta denuo aedificata et arx Vimarannensis erecta est.[9]

Anno 1095, rex Legionensis Portum Cale ac Conimbrigam Henrico Burgundiae fiduciaria dedit. Iam Alphonsus rex, Henrici filius, anno 1127 Henrico mortuo nobilitate minore (infanções) adiuvante contra matrem suam rebellavit. Postquam apud Ourique Mauros vicit, tantum valebat, ut anno 1143 Alphonso VII Legionensi adnuente regem se appellari iussit. Anno 1166 Regnum Legionense ius suum comitatus Portucalensis dimisit, quo Portugallia de facto libera facta est. Bulla "Manifestis Probatum" regnum Portugalliae anno 1179 rite creatum est. Reges domus Burgundiae auxilio ordinum militarium fines in meridiem propagaverunt, donec 1250 Algarbia recuperata "Reconquista" terminata est.[10]

Anno 1383, domus Burgundiae in Portugallia exstincta est. Ioannes de Avis, filius nothus regis Petri I, se regem fecit, vindicias regni Castellae pugna apud Aljubarrota (1385) commissa reppulit, domum Avis condidit. Domo Avis regnante Portugallia terra marique magis magisque valuit. Henrico Navigatore (1394–1460) auctore terrae, quae homines nondum noverunt, quaesitae sunt, primo in occidentali Africae litore, deinde in America Australi (Brasilia) et Asia (India Lusitanica, Taprobane, Malacca, Macaum, et alibi). Saeculo decimo sexto, Portugallia multis coloniis fulta inter Europae potentissimas ac divitissimas civitates erat. Etiam cultura florebat (Ludovicus Camonius).

  • Grandes Exploratores Portugallenses l
  • Grandes Exploratores Portugallenses ll
  • Explorationes Portugallenses
  • Circumnavigatio mundi Ferdinandi Magellani
    Circumnavigatio mundi Ferdinandi Magellani

1580-1822

[recensere | fontem recensere]

Anno 1580, domus Avis exstincta est et Portugallia libertate amissa causis dynasticis ad ramum Hispanicum Domus Habsburgensis venit. Hispanici usque ad annum 1640 regnabant, Portugallia provincia facta partes coloniarum deperdidit. Anno 1640 dux Brigantiae, qui rebellioni nobilitatis contra regimen Hispanicum praefuit, se nomine Ioanne IV regem appellari iussit et paenultimam dynastiam Lusitanicam, domum Brigantiae, condidit.

Quod ad res exteras ac oeconomicas attinet, Portugallia magis magisque a Britanniarum Regno pendebat (Pactio Methuensis, 1703). Anno 1755 terrae motus magnam Olisipontis partem delevit. Primo ministro marchione de Pombal duce urbs denuo aedificata et Portugallia methodis partim severis monarchia absoluta facta est, quae civitatem normis philosophiae Illuminationis ad nova exempla componeret.

Anno 1761 aggressio Hispaniae Franciaque repulsa et libertas servata est, 1807 autem copiae Napoleonicae terram occupaverunt, familia regia in Brasiliam fugit. Francis Britannicorum adiuvamine fugatis seditio liberalis orta et prima Portugalliae constitutio conscripta est (1821). Bellum inter absolutismi ac monarchiae constitutionalis assectatores a posterioribus victum est. Die 7 Septembris 1822, Brasilia imperatore Petro I libertatem nacta est.

Finis monarchiae, prima republica et dictatura ("status novus")

[recensere | fontem recensere]
Antonius de Oliveira Salazar Portugalliam tempore sic dictae civitatis novae (1932-1968) direxit.

Ultima monarchiae decennia controversiis eorum, qui constitutionem mense Septembri anni 1821 institutam sustentabant (Lusitane Setembristas vocati), aliorumque, qui sic dictae "Chartae" favebant (Lusitane "Cartistas" vocati), qua regi plus potentiae tributum est, signata sunt. Anno 1853 regina Maria II mortua domus Brigantiae exstincta est; quod regina Ferdinando II domus Saxonicae nupserat, ramus huius gentis nobilis Germanae regnum occupavit (usque ad annum 1910). His annis Portugallia paupertate, analphabetismo, ruina civitatis fortunarum (1891), seditionibus vexata est.

Anno 1908 Carolus I rex cum maiore filio Ludovico Philippo interfectus est. Solus Emmanuel filius minor petitionem effugit. Postquam die 3 Octobris 1910 Michael Bombarda legatus necatus est, nocte sequente Olisiopone seditio orta, die 5 Octobris 1910 res publica declarata, rex Emmanuel II in exsilium Britannicum expulus est.

Bello orbis terrarum primo Portugallia, quamvis neutralis, imprimis ut colonias proprias tueretur, tamen Britanniarum Regnum adiuvit, mense Martio 1916 partes sic dictae Triple Entente ("triplicis conventionis") sequens bellum suscepit.[11]

Prima res publica (usque ad annum 1926), quae dicitur, tumultis rerumque politicarum instabilitate affecta, praeterea seditionibus sive regiis sive communisticis concussa tantum regiminibus infirmis et saepe mutatis, quae maiore legatorum parte carebant, administrata est.

Anno 1926 exercitus prima re publica oppressa potentiam arripuit. Togatus nomine Antonius de Oliveira Salazar, qui ab anno 1928 erat minister rerum fiscalium, ab anno 1932 minister primarius, anno 1933 "Estado Novo" ("civitatem novam") condidit, quae erat civitas fascisticae similis, ab una sola factione recta, vigilibus secretis (PIDE) coercita. In rebus exteris ad foedus cum Britanniarum Regno innisus bello orbis terrarum secundo neutralis permanebat, utrique parti Wolframium, elementum maximi momenti, praebuit, diversis speculatoribus spatium agendi dedit. Anno 1943 concessit, ut civitates contra Germaniam foederatae in Azoribus praesidia collocarent.

Bello confecto, Portugallia inter civitates erat, quae Consociationem ex pacto Atlantico Septentrionali condiderunt. Ab anno 1960, bellum colonicum in Africa (Angola, Mozambicum, Guinea Bissaviensis) coepit, quod magna crudelitate gestum est. Die 19 Decembris 1961, milites Indi coloniam Lusitanicam Goam expugnaverunt. Cum anno 1968 Salazar valetudine affectus imperio defunctus sit, Portugallia belli colonici causa inter civitates solitaria ac quoad res oeconomicas fracta erat. Duces militares, quibus persuasum erat bellum vinci non posse, anno 1973 potentiam comprehenderunt. Seditio generalis "res novae dianthorum" dicta dictaturam finivit. Moderatores novi omnes colonias Macao excepto liberas reddiderunt (1974/1975).

Tempus recens (ab anno 1975)

[recensere | fontem recensere]

Primis post res novas annis Portugallia in civitatem socialisticam commutari videbatur; res privatae in usum publicum translatae, latifundia inter agricolas divisa sunt. Constitutio anni 1976 finem publicum esse, ut Portugallia socialistica fieret, statuit. Cum autem primis praesidis electionibus anno 1976 summus exercitus dux Antonius Ramalho Eanes, qui consilia moderata secutus esset, contra opinionem praevaleret, democratia parlamentaris servata est. Eanes et Marius Soares (primus minister 1976–1978 et 1983–1985, civitatis praeses 1986-1996) terram denique anno 1986 in Unionem Europaeam duxerunt.

Ab anno 2008 ratio rei publicae Portugalliae non aliter ac aliarum civitatum Europae, ut graves difficultas oeconomicas superaret, innititur, ab Aerario Monetario Internationali ac Unione Europaea simul adiuta ac coercita.

Geographia

[recensere | fontem recensere]
Tabula geographica Lusitaniae.

Ab occidente et meridie Portugallia a Oceano Atlantico terminatur, ab oriente et a septentrionibus finem terrestrem 1214 chiliometrorum cum Hispania habet.

Pars septentrionalis climate admodum gelido umidoque gaudet, quo vegetatio luxuriosa oritur. Minius provincia historica in Portugallia boreo-occidentali sita inter regiones maxime inhabitatas numeratur. Urbes maximae sunt Braga et Viana Castelli. Minius viridis Portugalliae hortus vocatur. In collium declivibus imprimis vinum colitur, ex quo notissimum Vinho Verde (vinum viride) gignitur. Praeterea multa genera olerum, quercus, castaneae, pinus, et oleae crescunt.

In Portugallia boreorientali provincia historica Transmontana et Durius Superior (Trás-os-Montes e Alto Douro) sita est. Regioni a mari aversae valdeque montuosae hiemes frigidae, aestates calidae sunt. Vegetatio tenuior quam Miniensis, praecipue prope confinium Hispanicum. Montes numerosis fluminibus ut puta Minio vel Durio scinduntur. Hac in regione etiam est unicum saeptum nationale Lusitanicum, nomine Peneda-Gerês, ubi silvae virgines multis quercubus ilicibus obsitae relictae sunt. Urbes maioris momenti sunt Portus Cale, Vila Nova de Gaia, Matosinhos, Bracara Augusta, Villa Regia, Brigantia.

Portugallia media maxima ex parte tumulosa vel etiam montuosa est; montes Serra da Estrela arti athleticae hiemali multum locum praebent. Summus mons Portugalliae continentalis est Torre, 1993 metrorum. Regiones maximi momenti sunt Ripae (Beiras), Ripa Tagi (planities Tagi), Extrema Durii et ostium Tagi in Oceanum Atlanticum. Tota regio ferax vinique culturae valde apta, ut iam Romani sciverunt. Praeterea frumentum, Oryza, Helianthus annuus et holera coluntur. Regio a Tago flumine in duas partes dividitur. Inundationes, quae olim semper agros urbesque vastaverunt, numerosis molibus arcentur. Urbes Portugalliae mediae maximi momenti sunt Olisipo, Aviarum, Sintra, Conimbriga, Verurium, Collipo, Albicastrum et Scalabis.

Portugallia meridiana ex districtu Setubalensi et regionibus Transtagia Algarbiaque constat. Facies harum terrarum partim plana, partim tumulosa est, clima sicca et calida. Transtagia, unde olim maxima frumenti pars Portugalliae orta est, his diebus a paucis hominibus incolitur; longe lateque agri frumentarii, oliveta, subera videntur, ad hoc vinum et helianthus annuus. In pratis, quae vere floribus multorum colorum consita sunt, oves pascuntur. Tamen condicio oeconomica ex multis annis deterior fiebat, inter alia ob longiores siccitates, quibus novis molibus occurreretur. Num opportunum sit eucalyptos plantare varie disputatur, quod periculum incendiorum crescit. Prope litora meridiana saepe pinus, sed etiam palmae inveniuntur, quarum sola Chamaerops humilis vernacula est.

Algarbia, quae totum litus meridianum comprehendit, maxime periegesi vivit. Maximae Portugalliae meridianae urbes sunt Portus Alacer, Ebora, Pax Iulia, Ossonoba, et Lagos. Flumen maximi momenti est Anas, qui bis per tractum longius est confinium cum Hispania. Numerosae plantae succulentae aestui aestivali accommodatae sunt.

Ad Portugalliam etiam Insulae Materiae et Azores (sive Accipitrinae) in Oeceano Atlantico sitae pertinent. Azorum insula Sancta Maria excepta originis vulcanicae sunt. Insulae Materiae ante litore Africano sitae vegetationem partim tropicam, partim subtropicam habent. Summus Portugalliae mons in Azoribus sita est (Ponta do Pico, 2351 m).

Flumina

[recensere | fontem recensere]

Lusitaniam transeunt tria magna flumina; Durius, Tagus, et Anas, quae omnia in Hispania oriuntur et in Oceanum Atlanticum influunt. Tagus Olisiponem, Durius secundam pondere urbem, Portum Calem, transit. Anas in Portugallia austro-orientali in sinum Gaditanum influit.

Minius flumen inferius finem inter Lusitaniam et Gallaeciam, regionem Hispanicam, efficit.

Promunturia

[recensere | fontem recensere]
Monumentum, quo promunturium Ophiussal locus extremus Europae occidentalis declaratur.

Caelum

[recensere | fontem recensere]

Portugalliae est clima mediterraneum, cui sunt aestates siccae calidaeque et hiemes umidae mitesque multis solis calidi horis. Ad Europae terras calidissimas pertinet: temperatura media annalis in Portugallia continentali inter 12 °C (53.6 °F) in montibus septentrionalibus et plus quam 18 °C (64.4 °F) in regionibus meridianis sita est. Algarbiae, quae montibus 800 metrorum a Transtagiana regione separata est, clima illi simile, quod in in meridianis Hispaniae litoribus vel in California meridiana invenitur. Quibusdam locis, sicut in Anae planitie, temperatura media annalis 20 °C (68 °F) esse potest, sed maxima aestatis temperatura ad plus quam 45 °C (113 °F) surgere potest.

Praecipitatio pluvialis media annalis a 3000 mm in montibus septentrionalibus usque ad minus quam 300 mm prope Côa ad Durium flumen sitam variat. Nix in montibus septentrionalibus mediisque cadere solet, temperatura in montibus interdum sub −10 °C (14.0 °F) cadit.

Terrae sunt circiter 2500-3200 horae solis per annum.

Divisio administrativa

[recensere | fontem recensere]
Districtus Lusitaniae

Supremus administrationis ordo sunt duodevicensimi districtus (distritos) in Portugallia continentali et duae regiones autonomae Azorum et Materiae; praeterea sunt 28 sic dictae subregiones statisticae. Ordini inferiori sunt 308 concilia (concelhos) et 4257 parochiae (freguesias). Quod haec partitio et multiplex et in minima divisa sumptiosius ac usu carens habetur, emendatio, qua inter alia districtus derogentur, praeparatur.

Pagi

[recensere | fontem recensere]
No. Pagus Distrito Lusitane Caput Caput Lusitane
12 Aviarum Aveiro Aviarium Aveiro
5 Pax Iulia Beja Pax Iulia Beja
17 Bracarensis Braga Bracara Augusta Braga
14 Brigantia Bragança Brigantia Bragança
9 Albicastrum Castelo Branco Albicastrum Castelo Branco
11 Conimbrigensis Coimbra Conimbriga Coimbra
7 Ebora Évora Ebora Évora
6 Ossonoba Faro Ossonoba Faro
10 Custodia Guarda Custodia Guarda
2 Collipo Leiria Collipo Leiria
1 Olisipo Lisboa Olisipo Lisboa
8 Portus Alacer Portalegre Portus Alacer Portalegre
16 Portus Cale Porto Portus Cale Porto
3 Scalabis Santarém Scalabis Santarém
4 Caetobriga Setúbal Caetobriga Setúbal
18 Vianensis Viana do Castelo Viana Castelli Viana do Castelo
13 Verurium Viseu Verurium Viseu
15 Villa Regia Vila Real Villa Regia[12] Vila Real
Regiones rationariae Lusitanae

Regiones autonomae

[recensere | fontem recensere]
Regio autonoma Latine vel Latinizata Regio autonoma Lusitane Caput Latine vel Latinizata Caput Lusitane
Azores Açores Lingua Tenuis Ponta Delgada
Insulae Materiae Madeira Foeniculia Funchal
  • Insulae Materiae, Portugallia
  • Insulae Materiae, Portugallia
  • Azores, Portugallia
  • Azores, Portugallia

Regiones rationariae

[recensere | fontem recensere]
No. Regio rationaria Latine vel Latinizata Regio rationaria Lusitane Numerus subregionum
1 Septemtrio Norte 8
2 Centrum Centro 12
3 Olisipo Lisboa 2
4 Transtagia Alentejo 5
5 Algarbia Algarve 0
6 Insulae Accipitrinae Açores 0
7 Insulae Materiae Madeira 0
Divisio Portugalliae in provincias anno 1936 facta.

Provinciae historicae sive regiones

[recensere | fontem recensere]

"Civitas nova", sicut constitutione anni 1933 institutum erat, anno 1936 terram in undecim "provincias naturales" (províncias sive regiões naturais) divisit. Quamquam hae provinciae Constitutione anni 1976 abrogatae sunt, tamen nomina earum paene usque ad hos dies in libris scolaribus inventa et inter Lusitanos in usu cottidiano sunt.

No. Provincia Latine vel Latinizata Provincia Lusitane
1 Algarbia Algarve
2 Transtagana Superior Alto Alentejo
3 Transtagana Inferior Baixo Alentejo
4 Ripa Superior Beira Alta
5 Ripa Inferior Beira Baxa
6 Ripa Litoralis Beira Litoral
7 Durius Litoralis Douro Litoral
8 Minius Minho
9 Ripa Tagi Ribatejo
10 Transmontana et Durius Superior Trás-os-Montes e Alto Douro
11 Extrema Durii Estremadura
Regio Luís de Camões, media in vico Chiado, Olisipone.

Urbes Lusitanae

[recensere | fontem recensere]
Ecclesia Clericorum, Portus Cale
Templum Romanum Eborae, in Algarbia.
Rectoria Universitatis Conimbrigensis


Palatium Pena Sintrae.


Praecipuae urbes

[recensere | fontem recensere]
  • Olisipo, cui sunt fere 1 500 000 incolarum, est civitatis caput et maxima urbs, principali portu maritimo praeditus. Anno 1994 Europaeum culturae caput fuit, anno 1998 expositionem universalem EXPO'98 hospitio accepit. Olisipone Tagus flumen in oceanum influit. Vici et monumenta eius in orbe terrarum clara sunt, velut vicus Sanctae Iustae (cum inclito anabathro) aut splendida Turris Bethleem in fluminis ostio sita.
  • Portus Cale, "Urbs Invicta", "Capital do Norte", urbs fere 1 220 000 incolarum, magnitudine civitatis secunda, maritimo portu praedita, in fluminis Durii (Douro) ora sita, inter alia ob vina incluta est.
  • Amadora, urbs in Grande Lisbona, fere 179 000 incolarum.
  • Cale, ad flumen Durium sita, urbs fere 178  255 incolarum.
  • Bracara Augusta, urbs fere 163  000 incolarum. Antiqua archidioecis.
  • Conimbriga, urbs fere 128  000 incolarum, locus medius industrialis, antiqua universitate studiorum notissima, ad Mundam flumen (Mondego) sita.
  • Funchalia (Funchal), in Insula Materiae, urbs fere 100  255 incolarum.
  • Caetobriga (Setubal), ad Sado flumen sita, urbs fere 100 100 incolarum.

Zona Oeconomica Exclusiva

[recensere | fontem recensere]
  • Portugallia Continentalis: 327,667 km²
  • Azores: 953,633 km²
  • Materia: 446,108 km²
  • Totalis Portugalliae: 1,727,408 km² sive 3,877,408 km²
Zona Oeconomica Exclusiva Portucallensis

Incolae

[recensere | fontem recensere]

Lusitaniam, Azoribus et insulis Materiae inclusis, circiter 10 562 178 hominum incolunt (2011),[15] spissitudo incolarum 115.3 homines per chiliometrum quadratum est.

Etsi per saecula multae gentes in regionibus hodiernae Portugalliae vixerunt (Hiberi, Romani, Visigothi, Mauri et alii), quae plura minorave vestigia reliquerunt, his diebus incolae tamen lingua, ethnei ac religione admodum aequales sunt. Lingua Lusitana tota terra loquuntur, vicis circa Miranda do Douro exceptis, ubi fere 5000 incolarum sermone cottidiano lingua Mirandica, dialecto linguae Asturianae, loquuntur, quae lingua minoritaria agnita est.

Maxima incolarum pars ad litus inter confinium Hispanicum a septentrionibus usque ad Olisiponem habitat. Cum his plagis 70 centesimae incolarum vivant, in Portugallia interiore et meridiana spissitudo minima est. Iam plus quam 10 centesimae incolarum in duabus urbibus (Olisipone et Portu Cale) habitant, sed urbanizatio adhuc progreditur.

Panorama urbis veteris Portus Cale, quae est in indice UNESCO Mundi Hereditatis. Urbs nota est ob vinum nomine Port.

Homines clari

[recensere | fontem recensere]
Petrus IV, rex Portugalliae, et imperator Brasiliae nomine Petro I.

Linguae

[recensere | fontem recensere]
Tabula terrarum, ubi lingua Lusitana loquuntur.
Ludovicus Camonius, Scriptor

Lingua Lusitana (sive Portugallica) est Portugalliae lingua publica. Lingua Romanica est, quae in regionibus hodiernae Gallaecia in Hispania et in Portugallia septentrionali ex Lusitana vetere sive Gallaeciana-Portugallica orta est, quae rursus a lingua Latina repetit, ut apud incolas paeninsulae Ibericae in usu erat. Saeculis quinto et sexto decimo per mundum diffusa est, cum Lusitani imperium coloniale condiderunt (1415–1999).

His diebus lingua Lusitana sermo patrius est in quattuor continentibus, maxima pars hominum Lusitane loquentium in Brasilia vivit. Lingua publica est in Brasilia, Angola, Mozambico, Respublica Capitis Viridis, in insulis Sancti Thomae et Principis, Guinea Bissaviensi, Macao (hodie pars Sinarum), Guinea Aequatorensi et Timoria Orientali.

Lingua Mirandica, quae ad dominium linguisticum Asturicum pertinet, in Portugallia boreo-orientali in vicis circa Miranda do Douro a 5000 ad 12 000 incolarum sermone quotidiano adhibetur. Ab anno 1999 lingua minoritaria agnita, secunda lingua in scholis concilii Mirandae Durii (Lusitane Miranda do Douro; Mirandice Miranda de l Douro) ac concilii Vimiosi (Lusitane Vimioso; Mirandice Brumioso) docetur. Cuius usus, nihilominus, in foro publico valde circumscriptus est.

Religio

[recensere | fontem recensere]
Sanctuarium Fatima.


Plurimi Portugalliae incolae Ecclesiae Catholicae Romanae adhaerent indiciis inter 85 %[16] et 95 %[17] differentibus.

Constitutione libertas religiosa confirmata et, postquam Lex de fide libera (Lei da Liberdade Religiosa)[18] promulgata est, publice etiam aequalitas religionum. Re vera autem aequalitas nondum consecuta est: Ecclesiae Catholicae in Portugallia institutiones culturales magni momenti sunt, ad hoc universitas insignis, multae scholae et Statio radiophonica. Praeterea lex de fide libera non nisi partim ad Ecclesiam Catholicam conferenda est.[19]


Haec commentatio vicificanda est ut rationibus qualitatis propositis obtemperet.

Quapropter rogamus ut corrigas, praecipue introductionem, formam, nexusque extra et intra Vicipaediam.

Politica

[recensere | fontem recensere]
Vexillum Praesidentiae Resublicae Portugallensis

In Portugallia regiminis organa quattuor sunt, rei publicae praeses, rei publicae consilium (parlamentum), gubernatio, tribunalia.

Rei publicae praeses est civitatis dux, qui suffragio universali eligitur ad spatium quinque annorum. Exercitui praeest et ministrum primarium ac consilium ministrorum nominat.

Palatium Belenensis [de Belene] (Palácio de Belém) est Praesidenti sedes

Rei publicae consilium sive parlamentum, cui nunc 230 deputati sunt, ad spatium quattuor annorum eligitur. Olisiponi in "Regia Sancti Benedicti" sedem habet.

Vexillum Parlamentis Portugallensis
  • Regia Sancti Benedicti (Palácio de São Bento) est parlamenti sedes.
  • Parlamentum Portugllensis


Gubernationi Primarius Minister praeest. Dux factionis, ad quam quaque electione maxima suffragiorum pars perventa est, a rei publicae praeside invitari solet, ut gubernationem formet. Minister primarius alios ministros nominat.

Regimen Reipublicae Lusitanae unum ex quattuor corporibus principalibus Reipublicae Lusitanae est. Iuxta Constitutionem Reipublicae, corpus est quod consilium generale patriae et summum corpus administrationis publicae administrat. Non a directa suffragiorum electione procedit in electione legislativa sed a nominatione praesidentiali, quamvis maioris auxilio e Coetu Reipublicae indigeat. Gubernium Praesidi Reipublicae et Conventui Reipublicae respondere debet.

Nomen "regiminis" latum et angustum habet significationem. Alio modo, large accipitur ad praedictum corpus summum. In stricto sensu significat equos regens (primus minister, vicarius primi ministri, ministri, secretarii civitatis et sub secretariis civitatis) qui corpus illud administrat, ad tempus quod regulariter congruit cum periodo legislaturae. comitia Reipublicae.

In stricto sensu quadrigis gubernandi, imperium est institutum hominum a Praeside Reipublicae mandatur ut administrationem Gubernii assumeret (corpus), maxime sequentes electiones legislativas. Communiter factio vel coitio partium quae comitia conciliavit rogaverunt ut regimen formaret.

Unumquodque Gubernatio (gubernator) a programmate regiminis ducitur, eam in rei publicae rationibus et in Magni Plani Optionibus fovens, quae quotannis Conventui Reipublicae praesentat, in legibus approbat, in deliberationibus accipit — scilicet. in consiliis Concilii Ministrorum — et in decisionibus Sodalium Gubernii. Nulla impositio legalis est quae regimen obligat ad propositum suum adimplendum. Declinationes a programmatis a civibus in comitiis iudicabuntur. Potest etiam imperium ab aliis corporibus principis interrogari. Praeses Reipublicae et legati quaestiones regimen petere possunt, proposita eius reprobare, suffragium fiduciae recusare vel censurae motum ferre.

Vexillum Primarii Ministri
  • Sedes de Guberno
  • Sedes de Guberno
  • Sedes de Guberno
  • Sedes de Guberno
  • Sedes de Guberno
  • Sedes de Guberno

Tribunalia in nomine populi iustitiam administrant, iura civilia et politica protegunt, legum violationi obstant, commodorum intra societate conflictus solvunt.

  • Procuratoria Generalis Iustitiae de Olisipo
  • Palatium Iustitiae de Porto Cale
  • Palatium Iustitiae de Conimbriga


Portugallia a democratia instaurata duabus factionibus regebatur, a Factione Socialistica Lusitaniae (Partido Socialista, PS) et a Factione Sociali Democratica (Partido Social Democrata, PSD), quae magis cives conservativos attrahit. Aliae factiones nunc in parlamento praesentes sunt Factio Communistica Portugalliae (PCP), Factio Popularis (Centro Democrático e Social – Partido Popular, CDS-PP), quae factio "dextera-populistica" habetur, et Consociatio sinistra (Bloco de Esquerda, BE). Factio oecologistica nomine "Virides" (Partido Ecologista Os Verdes, PEV) una cum Communistis in electiones ire solent, quomodo iis sedes parlamentarius contingit.

Status in Unione Europaea

[recensere | fontem recensere]
Foedus Olisiponense in monasterii Sancti Hieronymi anno 2007 signatum est.

Hodie Portugallia est unum ex viginti septem membris Unionis Europaeae, cui anno anno 1986 coniuncta est. Etiam ad duodecim civitates pertinet, quae Eurone utentes "Zonam Euronis" formant. Lingua Lusitana est una ex undecim linguis publicis Unionis Europaeae.

Oeconomia

[recensere | fontem recensere]
Decennio 1990-2000 multae autoviae factae sunt. In photographemate A28 prope Portum Cale videtur.

Inter annos 1940-1950 Portugallia materiis naturalibus in terras Europae bello devastatas exportandis quodam rerum oeconomicarum incrementum experta est. Praeterea Salazar reditus civitatis post turbationes primae rei publicae (1910-1926) in ordinem adduxit. Tamen terra pauper manebat. res mutatae sunt, cum generatio nova "technocratarum" in Portugalliam revertit et societates industriales Salazar persuaserunt, ut Portugallia nove conditae Zonae Europaeae commercio libero favendo (EFTA) anno 1959 coniungeretur. Annis, qui secuti sunt, Portugallia etiam membrum Conventus generalis de vectigalibus ac commercio (GATT), Aerarii Monetarii Internationalis et Argentariae Mundanae facta est.

Anno 1958 consilia annuntiata sunt, quibus annis 1959–64 res oeconomicae vivificarentur, imprimis quod ad bella gerenda, quae anno 1961 in coloniis exorta sunt, plus pecuniae desideratum est. Re vera his annis et usque ad revolutionem anni 1974 res oeconomicae valde meliores factae sunt, quae progressus revolutione finitus est duobus causis praecipuis: Prima quod plus quam 1 000 000 Lusitani ex coloniis reverterunt (retornados), qui operis caruerunt, secunda quod multis societatibus sine ordine nationalizatis res oeconomicae perturbatae sunt.

Postquam Portugallia se cum Unione Europaea anno 1986 coniunxit, administratio reformata, industria excitata, infrastructura multa pecunia ameliorata est, quod celerrimi oeconomiae incrementi causa factum est. Inter annos 1970 et 2003, par acquirendi potestas a fere 50 centesimis ad 70 centesimas illius Europaeae mediae crevit.

Ab anno 2008, oeconomia Portugalliae non aliter ac aliarum civitatum Europae gravibus difficultatibus affecta est.

Moneta

[recensere | fontem recensere]

Die 1 Ianuarii 2002 Euro (EUR) Escudo Lusitanicum (scutum) (PTE) substituit. Conversionis taxatio: 1 Euro = 200.482 Scuta.

Notae

[recensere | fontem recensere]
  1. ↑ "Portugallia" e.g. apud Hofmannum.
  2. ↑ Nomen antiquum regionis magna parte congruentis, saepe ad civitatem hodiernam accommodatum. Vide: Ephemeris expeditionis Norreysij & Draki in Lusitaniam (1589).
  3. ↑ The Lusiads. . World Digital Library. 1800–1882 .
  4. ↑ Disney 2009: 5–15.
  5. ↑ Disney 2009: 16-19.
  6. ↑ Disney 2009: 20–33.
  7. ↑ Disney 2009: 34–50.
  8. ↑ Disney 2009: 51–57.
  9. ↑ Disney 2009: 68.
  10. ↑ Disney 2009: 75, 80–81.
  11. ↑ Die Portugiesen im Ersten Weltkrieg ("Lusitani in primo orbis terrarum bello"
  12. ↑ Lexicon Universale Hofmann
  13. ↑ Vide fr:Liste des noms latins des villes de la péninsule Ibérique.
  14. ↑ Lexicon Universale Hofmannianum.
  15. ↑ Instituto Nacional de Estatística: Estatísticas Demográficas - 2008, Olisipone 2009. ISBN 978-972-673-961-6, p. 9.
  16. ↑ European Studies on Religion & State Interaction: State and Church in PORTUGAL
  17. ↑ Wir in Portugal: Religion.
  18. ↑ Lei da Liberdade Religiosa. (PDF)
  19. ↑ Num instructio religiosa in scholis publicis offerenda sit, in Portugallia a 25 annis disputatur.

Bibliographia

[recensere | fontem recensere]
  • Jorge de Alarcão, L'Antiquité romaine au Portugal. Lutetiae, 2008. ISBN 978-2-917735-00-8.
  • Aníbal Barreira, Mendes Moreira, Rumos da história. Oporto: Edições ASA, 2003. ISBN 972-41-2899-7.
  • Dietrich Briesemeister, Axel Schönberger, edd., Portugal heute. Politik, Wirtschaft, Kultur. Francofurti ad Moenum: Vervuert, 1997. ISBN 3-89354-564-6.
  • Disney, A. R. 2009. A History of Portugal and the Portuguese Empire, vol. 1: From Beginnings to 1807. Novi Eboraci.
  • Isabel Alexandra Fernandes, Reis e Rainhas de Portugal. Quinta ed. Olisipone: Texto Editores, 2006. ISBN 972-47-1792-5.
  • Patrick Frilet, Jacqueline Wilmes, Portugal. Lutetiae: Éditions de Lodi, 2003. ISBN 978-2-84690-027-0.
  • Mark Gielen, Le Portugal. Lutetiae: Artis-Historia, 2003. ISBN 978-2-87391-416-5.
  • Paulo Alexandre Loução, Portugal, Terra de Mistérios. Tertia ed. Olisipone: Ésquilo, 2000. ISBN 972-8605-04-8.
  • Eckhart Nickel, Gebrauchsanweisung für Portugal. Monaci: Piper, 2001. ISBN 3-492-27520-6.
  • Christophe Picard, Le Portugal musulman - VIIIe-XIIIe siècles Lutetiae: Maisonneuve et Larose, 2001. ISBN 2-7068-1398-9.
  • Henry Thorau, ed., Portugiesische Literatur. Francofurti ad Moenum: Suhrkamp, 1997. ISBN 3-518-39270-0.

Nexus interni

Nexus externi

[recensere | fontem recensere]
Vicimedia Communia plura habent quae ad Portugallia spectant.
Lege Λυσιτανία ("Portugallia") apud Vicipaediam lingua Graeca antiqua scriptam
Situs geographici et historici: Locus: 38°42′0″N 9°11′0″W • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Store norske Lexikon • Treccani • Большая российская энциклопедия
Civitates et territoria Europae
Civitates

Albania · Andorra · Armenia · Atropatene · Austria · Belgica · Bosnia et Herzegovina · Britanniarum regnum · Bulgaria · Cechia · Civitas Vaticana · Croatia · Cyprus · Dania · Estonia · Finnia · Francia · Georgia · Germania · Graecia · Helvetia · Hibernia · Hispania · Hungaria · Islandia · Italia · Lettonia · Lichtenstenum · Lituania · Luxemburgum · Macedonia Septentrionalis · Melita · Moldavia · Monoecus · Mons Niger · Nederlandia · Norvegia · Polonia · Portugallia · Romania · Russia · Ruthenia Alba · Serbia · Sanctus Marinus · Slovacia · Slovenia · Suecia · Turcia · Ucraina

Civitates statu dubio

Abascia · Carabachia Superior · Cyprus septentrionalis · Donetskensis · Kosovia · Luganskensis · Ossetia Meridionalis · Transnistria

Territoria obnoxia et statu dubio

Acroterium et Decelea · Caesarea insula · Crimaea · Faeroae · Gibraltaria · Lisia · Riduna · Monapia · Sargia

Capsae cognatae: Africa • America • Asia • Oceania
Civitates sociae Unionis Europaeae

Austria • Belgica • Bulgaria • Cechia • Croatia • Cyprus • Dania • Estonia • Finnia • Francia • Germania • Graecia • Hibernia • Hispania • Hungaria • Italia • Lettonia • Lituania • Luxemburgum • Melita • Nederlandia • Polonia • Portugallia • Romania • Slovacia • Slovenia • Suecia

Capsae cognatae: Duces civitatum • Primi ministri
Portugallia : politica
Praesides Portugalliae
Prima res publica

Theophilus Braga 1910 • Manuel Iosephus de Arriaga 1911 • Theophilus Braga 1915 • Bernardinus Machado 1915 • Sidonius Pais 1917 • Ioannes do Canto e Castro 1918 • Antonius Iosephus de Almeida 1919 • Manuel Teixeira Gomes 1923 • Bernardinus Machado 1925 • Iosephus Mendes Cabeçadas 1926

Secunda res publica

Manuel de Oliveira Gomes da Costa 1926 • Antonius Anscharius de Fragoso Carmona 1926 • Antonius de Oliveira Salazar 1951 • Franciscus Craveiro Lopes 1951 • Americus Deus Tomás 1958

Tertia res publica

Antonius Sebastianus Ribeiro de Spínola 1974 • Franciscus da Costa Gomes 1974 • Antonius Ramalho Eanes 1976 • Marius Soares 1986 • Georgius Sampaio 1996 • Hannibal Cavaco Silva 2006 • Marcellus Rebelo de Sousa 2016

Primi ministri Portugalliae (1974– )

Adelinus da Palma Carlos • Vascus Gonçalves • Iosephus Pinheiro de Azevedo • Vascus Almeida e Costa • Marius Soares • Alfredus Nobre da Costa • Carolus Albertus da Mota Pinto • Maria de Lourdes Pintasilgo • Franciscus Sá Carneiro • Didacus Freitas do Amaral • Franciscus Pinto Balsemão • Marius Soares • Hannibal Cavaco Silva • Antonius Guterres • Iosephus Manuel Durão Barroso • Petrus Santana Lopes • Iosephus Sócrates • Petrus Passos Coelho • Antonius Costa • Ludovicus Montenegro

Ministri rerum externarum Portugallenses (1974–)

Marius Soares • Ernestus Melo Antunes • Marius Ruivo • Ernestus Melo Antunes • Iosephus Medeiros Ferreira • Marius Soares • Victor de Sá Machado • Carolus Corrêa Gago • Ioannes de Freitas Cruz • Didacus Freitas do Amaral • Andreas Gonçalves Pereira • Vascus Futscher Pereira • Iacobus Gama • Petrus Pires de Miranda • Ioannes de Deus Pinheiro • Iosephus Manuel Barroso • Iacobus Gama • Antonius Martins da Cruz • Teresa Patrício Gouveia • Antonius Monteiro • Didacus Freitas do Amaral • Aloisius Amado • Paulus Portas • Rui Machete • Augustus Santos Silva • Antonius Costa • Ioannes Gomes Cravinho • Paulus Rangel

Consilium ministrorum Portugallense Antonii Costa 2015–

Iosephus de Azeredo Lopes (2015–2018) • Tiago Brandão Rodrigues • Eduardus Cabrita • Manuel Caldeira Cabral • Adalbertus Campos Fernandes • Aloisius Capoulas Santos • Ludovicus Philippus Castro Mendes (2016–) • Marius Centeno • Antonius Costa • Ioannes Gomes Cravinho (2018–) • Manuel Heitor • Maria Manuel Leitão Marques • Petrus Marques • Ioannes Petrus Matos Fernandes • Augustus Santos Silva • Petrus Siza Vieira (2017–) • Ioannes Soares (2015–2016) • Constantia Urbano de Sousa (2015–2017) • Francisca Van Dunem • Iosephus Vieira da Silva • Anna Paula Vitorino

Portugallia : historica
((Reges Portugalliae))
Imperium Portugallense saec. XIX et XX

Africa : Angolia · Cabinda · Guinea Portugallensis · Materia · Insulae Sancti Thomae et Principis · Mozambicum · Promunturium Viride · Ziguinchor
America : Azores · Brasilia · Cisplatina
Asia : Dadara et Nagara Haveli · Damanum · Diva · Flores · Goa · Macaum · Timoria Portugallensis


Receptum de "https://la.wikipedia.org/w/index.php?title=Portugallia&oldid=3863420"