maar

Niet te verwarren met: Maar

Nederlands

Uitspraak

Geluid: maar (hulp, bestand)
IPA: / mar / (1 lettergreep)
IPA: /maːr/

Woordafbreking

maar

Woordherkomst en -opbouw

Leenwoord uit het ?, in de betekenis van ‘gracht’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 794 ^[1]

afkomstig van:

Middelnederlands: maer, māre, mar, mer < nemaer, nemāre < newāre, ne ware; "ware het niet"; de -w- is door assimilatie overgegaan in een -m-.^[2]

Verwant in Germaans:

Angelsaksisch: nǣre, Duits: nur, (Oudhoogduits: niwāri), Fries: mar (Oudfries: mar, mer, newēre)

Voegwoord

(nevenschikkend)
maar

nevenschikkend voegwoord dat een tegenwerping inleidt, introduceert een zin(sdeel) dat het voorgaande zin(sdeel) tegenspreekt of daarmee inhoudelijk contrasteert
- Het is zonnig vandaag, maar de wind maakt het kil.

Synoniemen

echter, doch

Hyponiemen

almaar, alsmaar, hadjememaar, tjamaar, zomaar

Typische woordcombinaties

ook maar

zelfs niet dat weinige

Hij verliet het land zonder ook maar een keer terug te komen. (Hij kwam dus nul keer terug)

Uitdrukkingen en gezegden

niet lullen, maar poetsen
Geen woorden, maar daden.

Gewogen maar te licht bevonden.

gekeurd en afgekeurd worden

Het maar een weet zijn of Het is maar een weet

als het eenmaal bekend is, is het niet moeilijk meer

Hij heeft de klok wel horen luiden maar weet niet waar de klepel hangt

hij heeft iets gehoord, trekt conclusies, maar kent niet het totaalplaatje

Laten we het daar maar op houden.

Niet om de knikkers, maar om het spel.

het gaat niet om het winnen, maar om het spel

Veel geschreeuw maar weinig wol.

veel woorden hebben maar in de praktijk komt daar weinig van terecht

Spreekwoorden

Arbeid adelt, maar de adel arbeidt niet

De mens wikt, maar God beschikt.

de mensen maken allerlei plannen, maar het is niet aan hen of dat ook gebeurt

De splinter in andermans oog wel zien, maar niet de balk in het eigen

over kleine fouten van een ander vallen, terwijl de eigen grote fouten niet worden gezien

Doe wel naar mijn woorden, maar ziet niet naar mijn daden.

ik geef raad waar je je het beste aan kan houden, maar ik doe het zelf niet

Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig.

Een vos verliest wel zijn haren maar niet zijn streken.

als iemand van uiterlijk is veranderd, maar niet van karakter; ook wanneer een mens ouder wordt, heeft die nog steeds dezelfde karaktertrekken

Lekker is maar één vinger lang.

leuke dingen duren meestal maar erg kort

Maak je maar boos, dan heb je twee keer werk, één keer om boos te worden, en één om niet meer boos te zijn.

woede kost veel energie en lost niets op

Weet wat je zegt, maar zeg niet alles wat je weet.

wees voorzichtig met woorden en je informatie

Wie niet horen wil, moet maar voelen.

wie niet luistert naar wijze raad, of wie ongehoorzaam is, zal de gevolgen wel aan den lijve ondervinden

Vertalingen

1. tegenwerping, introduceert een zin(sdeel) dat het voorgaande zin(sdeel) tegenspreekt of er mee contrasteert

Arabisch: اَمّا ^(ar)
Baskisch: baina ^(eu)
Catalaans: però ^(ca), emperò ^(ca), mes ^(ca)
Chinees: 可是 ^(zh), 但是 ^(zh)
Duits: aber ^(de), sondern ^(de)
Engels: but ^(en)
Esperanto: sed ^(eo), tamen ^(eo)
Estisch: aga ^(et), kuid ^(et), ent ^(et)
Fins: mutta ^(fi) vaan
Frans: mais ^(fr), cependant ^(fr)
Fries: mar ^(fy)
Hebreeuws: אבל ^(he), אך ^(he)
Ido: ma ^(io)
Iers: ach ^(ga)
Indonesisch: tapi ^(id), tetapi ^(id), namun ^(id)
Italiaans: ma ^(it), però ^(it)

Japans: しかし ^(ja), が ^(ja), でも ^(ja), けれども ^(ja), けれど ^(ja)
Koerdisch: lê ^(ku)
Koreaans: 그러나 ^(ko)
Latijn: sed ^(la), autem ^(la)
Oudgrieks: ἀλλά
Nedersaksisch: maor ^(nds), moar ^(nds), mä ^(nds), män ^(nds)
Oudnoords: eða
Pools: ale ^(pl)
Roemeens: dar ^(ro)
Sloveens: ter ^(sl)
Spaans: pero ^(es)
Tsjechisch: ale ^(cs)
Turks: ama ^(tr), ancak ^(tr), hariç ^(tr)
Vietnamees: nhưng ^(vi)
Volapük: ab ^(vo) ; efe; sod (archaïsch)
Zweeds: men ^(sv)

Zelfstandig naamwoord

de maar v / m

bezwaar, tegenwerping
- De maar van jouw voorstel is dat ik het moet betalen.
- Zij gaven na veel mitsen en maren toch toestemming.
(aardrijkskunde) mare (ketelvormige verzakking in niet-vulkanisch gesteente)

Bijwoord

maar

slechts
- Ik heb maar drie euro op zak.
bij gebrek aan beter, niet wetend wat anders te doen
- Ik heb maar gezegd dat ik het opnieuw zou proberen.
- Ik zou nou toch nog maar wel eens even goed nadenken!