CWL WZ-VIII

CWL WZ-VIII
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Centralne Warsztaty Lotnicze, Warszawa
Konstruktor	Władysław Zalewski
Typ	samolot rozpoznawczy
Konstrukcja	drewniana
Załoga	2 (pilot, obserwator)
	Historia
Liczba egz.	nieukończony prototyp
	Dane techniczne
Napęd	1 silnik rzędowy Rolls-Royce Eagle
Moc	360 KM (265 kW)
	Wymiary
Rozpiętość	12 m
Powierzchnia nośna	40 m²
	Masa
Startowa	1800 kg
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	1 stały karabin maszynowy Vickers kal. 7,7 mm; 1 ruchomy karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm obserwatora; bomby

CWL WZ-VIII DeŻePe – niezrealizowany projekt polskiego samolotu rozpoznawczego, konstrukcji Władysława Zalewskiego, powstały w Centralnych Warsztatach Lotniczych (CWL) na początku lat 20. XX wieku. Pierwszy zaprojektowany w Polsce samolot wojskowy. Rozpoczętej budowy prototypu, uszkodzonego podczas wojny polsko-bolszewickiej, nigdy nie ukończono.

Historia

Prace nad projektem dwumiejscowego samolotu rozpoznawczego (według ówczesnej nomenklatury – wywiadowczego) rozpoczęto w Centralnych Warsztatach Lotniczych w Warszawie po katastrofie pierwszego zbudowanego w Polsce samolotu – CWL SK-1 Słowik^[1]. Pod koniec 1919 roku do biura konstrukcyjnego CWL dołączył inż. Władysław Zalewski, pod którego kierownictwem dokończono projekt samolotu, zlecony wytwórni przez Departament Żeglugi Powietrznej (stąd nazwa DeŻePe, pochodząca od skrótu Departamentu)^[1]. Budowę prototypu rozpoczęto wiosną 1920 roku, z wykorzystaniem silnika Rolls-Royce Eagle, pochodzącego z zapasu dla zakupionego przez Polskę brytyjskiego eks-bombowca Handley Page O/400^[1]. Nieukończona maszyna (której budowę ukończyć miano w sierpniu) została poważnie uszkodzona latem 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej, po czym jej elementy przeleżały dwa lata w hangarze wytwórni^[1]^[2]. W grudniu 1922 roku inż. Zalewski złożył ofertę naprawy i ukończenia samolotu za kwotę 30 mld marek polskich, lecz została odrzucona ze względu na nieopłacalność^[3]. Sprawa budowy samolotu (w ulepszonej odmianie WZ-VIII bis) powróciła raz jeszcze w 1925 roku po serii katastrof budowanych w zakładach Plage i Laśkiewicz samolotów Ansaldo A.300, jednak do planowanej produkcji w nowo powstałych zakładach WWS Samolot nie doszło^[2]^[4]^[5]. Po niepowodzeniu projektu WZ-VIII inż. Zalewski rozpoczął prace nad nowocześniejszym samolotem WZ-X^[2].

Opis konstrukcji i dane techniczne

CWL WZ-VIII był jednosilnikowym, dwuosobowym dwupłatem o całkowicie drewnianej konstrukcji^[4]. Długość krytego sklejką kadłuba wynosiła 8,1 metra, zaś masa całkowita (startowa) 1800 kg^[6]^[4]. Kabiny załogi otwarte, kabina pilota osłonięta wiatrochronem^[4]. Skrzydła prostokątne, dwudźwigarowe, kryte płótnem, usztywnione słupkami i drutem, z lotkami na obu płatach, o rozpiętości 12 metrów^[4]. Powierzchnia nośna wynosiła 40 m², zaś jej obciążenie 45 kg/m²^[6]. Stateczniki kryte sklejką, a powierzchnie sterowe płótnem^[4]. Podwozie stałe, amortyzowane sznurem gumowym^[4]. Napęd stanowił chłodzony cieczą 6-cylindrowy silnik rzędowy Rolls-Royce Eagle o mocy 265 kW (360 KM)^[a]. Obciążenie mocy wynosiło 5 kg/KM^[6]. Śmigło drewniane, dwułopatowe^[4].

Uzbrojenie samolotu składało się z nieruchomego karabinu maszynowego Vickers kalibru 7,7 mm, umieszczonego w kadłubie oraz ruchomego karabinu maszynowego Lewis kalibru 7,7 mm obserwatora, na obrotnicy. Prócz tego mógł przenosić bomby, zamocowane w wyrzutnikach pod dolnymi płatami^[4]^[6].

Uwagi

↑ Morgała 1972 ↓, s. 417 podaje, że samolot wyposażono w silnik Austro-Daimler o tej samej mocy.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Morgała 1997 ↓, s. 231.
↑ ^a ^b ^c Morgała 1972 ↓, s. 417.
↑ Morgała 1997 ↓, s. 246.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Glass 2004 ↓, s. 136.
↑ Morgała 1997 ↓, s. 237.
↑ ^a ^b ^c ^d Morgała 1972 ↓, s. 418.

Bibliografia

Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze do 1939 r. T. 1. Sandomierz: Stratus, 2004. ISBN 83-916327-8-4.
Andrzej Morgała: Polskie samoloty wojskowe 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1972.
Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918–1924. Warszawa: Bellona, Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X.

[7] Morgała 1972 ↓, s. 417 podaje, że samolot wyposażono w silnik Austro-Daimler o tej samej mocy.

[CITEREFMorgała1997231-1] Morgała 1997 ↓, s. 231.

[CITEREFMorgała1972417-2] Morgała 1972 ↓, s. 417.

[CITEREFMorgała1997246-3] Morgała 1997 ↓, s. 246.

[CITEREFGlass2004136-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Glass 2004 ↓, s. 136.

[CITEREFMorgała1997237-5] Morgała 1997 ↓, s. 237.

[CITEREFMorgała1972418-6] Morgała 1972 ↓, s. 418.

[:1-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-2 PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43