PWS-1

PWS-1
	; PWS-1
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Podlaska Wytwórnia Samolotów
Typ	samolot myśliwski
Konstrukcja	górnopłat o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne – stałe
Załoga	2 (pilot, obserwator)
	Historia
Data oblotu	25 kwietnia 1927
Lata produkcji	1927– 1928 (tylko prototypy)
	Dane techniczne
Napęd	silnik widlasty Lorraine-Dietrich Eb
Moc	450 KM (331 kW)
	Wymiary
Rozpiętość	13,8 m (PWS-1); 13,7 m (PWS-1 bis)
Długość	8,54 m (PWS-1); 8,70 m (PWS-1 bis)
Wysokość	3,21 m (PWS-1); 3,30 m (PWS-1 bis)
Powierzchnia nośna	30,00 m² (PWS-1); 30,50 m² (PWS-1 bis)
	Masa
Własna	1425 kg (PWS-1); 1375 kg (PWS-1 bis)
Startowa	1990 kg (PWS-1); 1950 kg (PWS-1 bis)
	Osiągi
Prędkość maks.	232 km/h (PWS-1); 230 km/h (PWS-1 bis)
Prędkość wznoszenia	5,0 m/s (PWS-1); 5,4 m/s (PWS-1 bis)
Pułap	5600 m
Zasięg	700 km (PWS-1); 750 km (PWS-1 bis)
	Dane operacyjne
	Uzbrojenie
	2 × karabin maszynowy Vickers kal. 7,69 mm (stałe, zsynchronizowane – pilota); 2 × karabin maszynowy Lewis kal. 7,69 mm (ruchome, sprzężone na obrotnicy – obserwatora)
	Użytkownicy
	Polskie Siły Powietrzne
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2014-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

PWS-1 – polski prototypowy samolot myśliwski okresu międzywojennego.

Historia

W 1924 roku IV Departament Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych ogłosił konkurs na projekt dwumiejscowego ciężkiego samolotu myśliwskiego do eskortowania samolotów z eskadr niszczycielskich i wywiadowczych. Projekt takiego samolotu opracowali inż. Zbysław Ciołkosz i inż. Aleksander Grzędzielski pracujący w biurze konstrukcyjnym Podlaskiej Wytwórni Samolotów. Był to pierwszy samolot opracowany w tej wytwórni i został oznaczony jako PWS-1.

Projekt samolotu PWS-1 uzyskał wstępną akceptację przedstawicieli lotnictwa wojskowego i w dniu 6 kwietnia 1927 roku podpisano umowę z wytwórnią na budowę dwóch prototypów. Budowę tych prototypów wytwórnia rozpoczęła jeszcze przed podpisaniem tej umowy, w związku z tym próby statyczne przeprowadzono już 25 lutego 1927 roku, a oblot prototypowego samolotu PWS-1 odbył się w dniu 25 kwietnia 1927 roku.

Pierwszy lot był nieudany, gdyż samolot miał zbyt małą sterowność, a pilot Franciszek Rutkowski nie mógł na nim wykonać lądowania na lotnisku w przyfabrycznym i był zmuszony przelecieć nim z Białej Podlaskiej do Dęblina, gdzie lądował z lotu prostego. Prototyp przebadano w związku z tym w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa (IBTL) w Warszawie i stwierdzono małą stateczność kierunkową i poprzeczną samolotu oraz osiągi mniejsze od założonych.

Uwzględniając wnioski uzyskane z prób, w 1928 roku konstruktorzy wprowadzili do prototypu zmiany, które polegały zastosowaniu duralowego płata o cieńszym profilu i z zaokrąglonymi końcówkami oraz z lotkami o mniejszym wydłużeniu. Zwiększono również powierzchnię usterzenia pionowego oraz wprowadzono wyważenie rogowe sterów wysokości i kierunku. Prototyp z takimi zmianami oznaczono jako PWS-1 bis.

Prototyp PWS-1 bis został oblatany na początku 1929 roku przez pilota fabrycznego Franciszka Rutkowskiego i w czasie prób wykazywał znacznie lepsza sterowność od swojego poprzednika. Miał lepsze osiągi, krótki start i łatwość lądowania. Otrzymał także pozytywną opinie ITBL, lecz nie został wprowadzony do produkcji seryjnej. Lotnictwo wojskowe stwierdziło bowiem, że samolot PWS-1 bis jako myśliwiec jest za mało zwrotny, a jako samolot rozpoznawczo-bombowy miał za mały udźwig uzbrojenia i wyposażenia fotograficznego w porównaniu do używanych wówczas samolotów Potez XXV i Breguet 19.

W dniu 29 października 1929 roku ostatecznie przerwano pracę nad samolotem PWS-1.

Konstrukcja

Samolot PWS-1 był dwumiejscowym, ciężkim samolotem myśliwski, górnopłatem o konstrukcji mieszanej, napędzany silnikiem widlastym w układzie W ze stałym podwoziem klasycznym.

Samolot ten charakteryzował się nietypowym płatem o bardzo grubym profilu i lekkim skosie, z lotkami na całej krawędzi spływu, służących również jako klapy. Płat miał konstrukcję dwudźwigarową drewnianą, do pierwszego dźwigara krytą sklejką, dalej płótnem. Mocowany był do wieżyczki z rur stalowych na kadłubie oraz podparty dwiema parami zestrzałów. W wersji PWS-1 bis, płat był cieńszy i wykonany z duralu.

W przedniej części kadłuba na o konstrukcji kratownicowej spawanej z rur stalowych znajdował się silnik widlasty, a za nim zbiorniki paliwa o pojemności 375 l, który można było awaryjnie zrzucić. W środkowej części kadłuba rozmieszczono jedna za drugą dwie odkryte kabiny, pierwszą pilota, drugą obserwatora. Obie kabiny wyposażone były w urządzenia sterownicze i niezbędne przyrządy pokładowe. Na końcu kadłuba umieszczono usterzenie klasyczne drewniane, kryte płótnem. Stateczniki pionowe podparte były zestrzałami. Kadłub, poza silnikiem osłoniętym blachą aluminiową, kryty był płótnem.

Napęd stanowił silnik widlasty Lorraine-Dietrich Eb z dwułopatowym drewnianym śmigłem.

[:1-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-2 PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43