- Aegean Prehistory (Archaeology), Archaeological Theory, Landscape Archaeology, Funerary Customs, Research Methodology, Minoan art and archaeology, and 21 moreGender, Philosophy, Culture, Digital Humanities, Archaeology, Classics, Architecture, Art History, Humanities, Anthropology, Cultural Theory, Symmetrical Archaeology, Theoretical Archaeology, Digital Archaeology, Archaeological Method & Theory, History, Human Georgraphy, Aegean Archaeology, Aegean Prehistory, Aegean Bronze Age (Bronze Age Archaeology), and Aegean Archaeology, Mediterranean Archeology, the island of Creteedit
Πόσο εύκολο είναι να εξετάσει κανείς τα θεμέλια του Παρθενώνα ή τα νεολιθικά στρώματα κατοίκησης κάτω από την κεντρική αυλή του ανακτόρου της Κνωσού; Η αρχαιολογική έρευνα συχνά και αναπόφευκτα βασίζεται σε απεικονίσεις των μνημείων, όπως... more
Πόσο εύκολο είναι να εξετάσει κανείς τα θεμέλια του Παρθενώνα ή τα νεολιθικά στρώματα κατοίκησης κάτω από την κεντρική αυλή του ανακτόρου της Κνωσού; Η αρχαιολογική έρευνα συχνά και αναπόφευκτα βασίζεται σε απεικονίσεις των μνημείων, όπως οι φωτογραφίες, τα αρχιτεκτονικά σχέδια και πλέον οι ψηφιακές εικόνες και αναπαραστάσεις. Το παρόν βιβλίο αναδεικνύει τις εικόνες ως μεθοδολογικά σύνθετα ερευνητικά εργαλεία μελέτης της προϊστορικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Εξετάζονται 200 και πλέον τελικές δημοσιεύσεις ανασκαφών προϊστορικών αρχαιολογικών θέσεων από την πρώτη ανασκαφή του Heinrich Schliemann στις Μυκήνες το 1876 μέχρι σήμερα. Καταγράφονται οι τύποι και τα χαρακτηριστικά των αρχιτεκτονικών σχεδίων και των ψηφιακών εικόνων και η συμμετοχή αρχιτεκτόνων, τοπογράφων, σχεδιαστών, γραφιστών κ.ά., στην εικονογράφηση και μελέτη της προϊστορικής αρχιτεκτονικής. Διαπιστώνεται ότι οι επιλογές στην εκπόνηση και χρήση των εικόνων σχετίζονται όχι μόνο με τις ιδιαιτερότητες των ίδιων των αρχιτεκτονικών καταλοίπων ή τα εκάστοτε διαθέσιμα τεχνικά, αλλά – και κυρίως – με τα ερωτήματα και τις προτεραιότητες της έρευνας. Αυτή η σύνθετη σχέση μνημείων, εικόνων και ερευνητών χαρτογραφείται εδώ για πρώτη φορά με τρόπο άμεσο και λεπτομερή, στοχεύοντας στη διάκριση βέλτιστων εναλλακτικών ερευνητικών πρακτικών, κυρίως όμως στην ανάδειξη των εικόνων ως οχημάτων επιστημονικού λόγου της αρχαιολογίας.
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests: Digital Humanities, Virtual Reality (Computer Graphics), Digital Archaeology, Museum Education, Archaeological GIS, and 7 moreMuseums and Exhibition Design, Remote sensing and GIS applications in Landscape Research, Geo-spatial analysis with GIS and GPS, Remote sensing and GIS, Computer Applications & Quantitative Methods in Archaeology (CAA), Museum and Heritage Studies, and Geographic Information Systems (GIS)
Research Interests:
Research Interests:
Abstract During the 1950s Nikolaos Platon excavated a Neo-palatial (ca. 17001480 BC) building complex at the site of Klimataria, in eastern Crete, Greece. Since then many researchers have investigated Klimataria in an at-tempt to... more
Abstract During the 1950s Nikolaos Platon excavated a Neo-palatial (ca. 17001480 BC) building complex at the site of Klimataria, in eastern Crete, Greece. Since then many researchers have investigated Klimataria in an at-tempt to understand whether the building there is a villa ...
Research Interests:
Research Interests:
Final publications include a variety of illustrations, for the recording, study and interpretation of architectural remains, such as ground plans, sections, elevations, isometric drawings, free perspectives and computer graphics. It is... more
Final publications include a variety of illustrations, for the recording, study and interpretation of architectural remains, such as ground plans, sections, elevations, isometric drawings, free perspectives and computer graphics. It is argued that traditional illustrations comprise ...
Research Interests:
Download at https://journals.openedition.org/mondesanciens/3264. This paper offers a detailed overview of past approaches to the world of maritime interaction in the southern Aegean during the third millennium BC, including Tsountas’... more
Download at https://journals.openedition.org/mondesanciens/3264. This paper offers a detailed overview of past approaches to the world of maritime interaction in the southern Aegean during the third millennium BC, including Tsountas’ pioneering launch of the term “island cultures of the Cyclades”, Renfrew’s thought-provoking “Emergence of Civilisation” in the southern Aegean, and Broodbank’s insightful analysis of “insularity” and long-distance seafaring. Taking as its point of departure recent phenomenological approaches emphasizing a range of factors, from the notion of the seascape to bodily performances related to the sea, the central argument put forward is the need for a more integrated approach to the “maritime”, which departs from island-centred perceptions of the sea and seafaring and stresses the analytical value of concepts such as mobility, hybridity and relationality, through reference to the Early Bronze Age longboat.
Research Interests: Aegean Bronze Age (Bronze Age Archaeology), Aegean Prehistory (Archaeology), Aegean Archaeology, Aegean Prehistory, Early Bronze Age Cyclades, and 9 moreAegean Archaeology, Mediterranean Archeology, the island of Crete, Prehistoric Cyclades, Cycladic Civilazation, Cycladic Archaeology, Early bronze age Cycladic Archaeology, Archaeology of the Cyclades, Cycladic Marble Vessels, Cycladic Figurines, and Crete and the Cyclades
The term “International Spirit” denotes the network of maritime communication and exchange in the southern Aegean during the third millennium BC, which is usu- ally considered to be a relatively bounded sociohistorical phenomenon. This... more
The term “International Spirit” denotes the network of maritime communication and exchange in the southern Aegean during the third millennium BC, which is usu- ally considered to be a relatively bounded sociohistorical phenomenon. This article exposes the need for under- standing the International Spirit as a heterogeneous, dynamic, and open-ended field of social discourse. Such understanding is supported through the employment of recent advances in archaeological theory regarding cul- tural hybridization. It is suggested that the latter shares the same basic ways of operation with almost all other types of social communication. Therefore, the Early Bronze Age cemeteries in Attica, Euboea, or northern Crete, featuring assemblages with mixed cultural traits, should be considered as examples of such intense, and thus hybridizing, cultural discourse. The Early Cycladic communities may have pursued this type of interaction in order to balance between two pressing needs: subsis- tence through agropastoral activity and social reproduc- tion through seafaring and exchange.
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
During the 1950s Nikolaos Platon excavated a Neopalatial (ca. 1700–1480 B.C.) building complex at the site of Klimataria, in eastern Crete, Greece. Since then many researchers have investigated Klimataria in an attempt to understand... more
During the 1950s Nikolaos Platon excavated a Neopalatial (ca. 1700–1480 B.C.) building complex at the site of Klimataria, in eastern Crete, Greece. Since then many researchers have investigated Klimataria in an attempt to understand whether the building there is a villa or not. Villas are exceptionally elaborate edifices betraying a level of social power and authority immediately below the so-called Minoan palaces. The best examples may be found in central Crete. The eastern Cretan villas, such as Klimataria, are more atypical in terms of architectural morphology and use of space. Research has been hampered by the lack of final publications on many villa candidates, including Klimataria. This article wishes to fill the gap in the current knowledge of this edifice and reconsider its function and character within the Neopalatial milieu. Such reconsideration utilizes data collected during the authors’ fieldwork at the site in 2003. It places emphasis on the topography, foundation, and building materials and techniques and also the design, layout, and use of space. By so doing, it brings to light for the first time a contrast between a sophisticated design and a mediocre materialization of this design. In this respect, Klimataria may easily fall under the category of “country villa.”
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests: Prehistoric Archaeology, Mediterranean prehistory, Bronze Age Europe (Archaeology), Theoretical Archaeology, Bronze Age Archaeology, and 17 moreAegean Bronze Age (Bronze Age Archaeology), Philosophy of Time, Aegean Prehistory (Archaeology), Aegean Archaeology, Bronze Age (Archaeology), Minoan art and archaeology, European Prehistory (Archaeology), Prehistory, Minoan Archaeology, Minoan Civilisation, Aegean Prehistory, Aegean Bronze Age, Bronze Age, Aegean Archaeology, Mediterranean Archeology, the island of Crete, Minoan, Minoan and Myceanean Archaeology, and Minoan Crete
The paper argues that a bottom-up approach to the Minoan palaces needs to re-appreciate their political features and see them as part of a phenomenon, which involved the institutionalisation of social organisation and authority on Crete.... more
The paper argues that a bottom-up approach to the Minoan palaces needs to re-appreciate their political features and see them as part of a phenomenon, which involved the institutionalisation of social organisation and authority on Crete. This phenomenon was triggered by the rapid and wide emergence of bottom-up self-organised and networked social groups, which facilitated the passage of Crete into urban life and claimed power for themselves. The constitution of such a Minoan socio-political 'multitude' became a threat to other social groups, which had traditionally retained a distinguished status and triggered their reaction. The result was the fluid and yet structured society of Protopalatial Crete.
Research Interests: Urbanism, Aegean Bronze Age (Bronze Age Archaeology), Aegean Prehistory (Archaeology), Aegean Archaeology, Minoan art and archaeology, and 10 moreMinoan Archaeology, Minoan Civilisation, Aegean Prehistory, Archaeology of Crete, Crete, Aegean Archaeology, Mediterranean Archeology, the island of Crete, Minoan, Minoan and Myceanean Archaeology, Minoan and Mycenaean Architecture and Urbanism, and Minoan Crete
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
The issue of power comprises a coin with two sides: There are –usually – the ‘few’ that exert it and the ‘many,’ upon which it is exerted. Minoan archaeology has formed a relatively detailed picture of the one side of the coin and... more
The issue of power comprises a coin with two sides: There are –usually – the ‘few’ that exert it and the ‘many,’ upon which it is exerted. Minoan archaeology has formed a relatively detailed picture of the one side of the coin and specifically the appearance of palatial authority on Crete. The seminar focuses upon the examination of the second side of the coin, i.e. the importance and role of the many in the transformation of Crete from a kin-based society during the Prepalatial period to a society of early states during the Old Palace period.
The critical review of past research shows that a better understanding of the phenomenon of palatial power requires a methodological switch, so as to examine the mechanisms of the social consent by the many that supported the power of the few. The usual typological analysis of morphological features of Minoan society should be replaced by a focus upon the agency of social subjects, not as individuals but as group members. A key-role to this approach is played by the search for collective values and concepts that contain social groups and dictate their action.
The above suggestions are examined in reference to the funerary remains in Crete. Funerary ritual comprises the par excellence field of (re-) negotiation of collective attiudes and systems of value, while it was a prominent feature of prepalatial social life. As a result, changes in funerary customs may shed light upon the ways in which the social whole reacted to the agency of the emerging palatial power groups during the sensitive period of the transition to a new way of life in Crete. Special reference will be made to the preliminary results of the study of the assemblage of τηε ΕΜ Ι – ΜΜ ΙΙΙ tholos tomb Β at Apesokari, Mesara.
The critical review of past research shows that a better understanding of the phenomenon of palatial power requires a methodological switch, so as to examine the mechanisms of the social consent by the many that supported the power of the few. The usual typological analysis of morphological features of Minoan society should be replaced by a focus upon the agency of social subjects, not as individuals but as group members. A key-role to this approach is played by the search for collective values and concepts that contain social groups and dictate their action.
The above suggestions are examined in reference to the funerary remains in Crete. Funerary ritual comprises the par excellence field of (re-) negotiation of collective attiudes and systems of value, while it was a prominent feature of prepalatial social life. As a result, changes in funerary customs may shed light upon the ways in which the social whole reacted to the agency of the emerging palatial power groups during the sensitive period of the transition to a new way of life in Crete. Special reference will be made to the preliminary results of the study of the assemblage of τηε ΕΜ Ι – ΜΜ ΙΙΙ tholos tomb Β at Apesokari, Mesara.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κρατάτε στα χέρια σας μια συλλογή από κείμενα που παρουσιάστηκαν στο εργαστήριο «Συναντήσεις και συγκρούσεις στην πόλη της κρίσης» από τον Απρίλιο του 2013 ως τον Ιούνιο του 2014 στην αίθουσα ‘Θουκυδίδης Βαλεντής’ της... more
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Κρατάτε στα χέρια σας μια συλλογή από κείμενα που παρουσιάστηκαν στο εργαστήριο «Συναντήσεις και συγκρούσεις στην πόλη της κρίσης» από τον Απρίλιο του 2013 ως τον Ιούνιο του 2014 στην αίθουσα ‘Θουκυδίδης Βαλεντής’ της Αρχιτεκτονικής σχολής του ΑΠΘ.
Η ιδέα για τη σύσταση του εργαστηρίου προέκυψε από υποψήφιες και υποψήφιους διδάκτορες της σχολής και σκοπός του εργαστηρίου ήταν η δημιουργία μιας σειράς ανοιχτών συζητήσεων, παρουσιάσεων και διαλέξεων για την πόλη και το χώρο στην εποχή της τρέχουσας κοινωνικής και οικονομικής κρίσης.
Στη συγκυρία αυτή αναγνωρίσαμε την έλλειψη τέτοιων πεδίων συζήτησης εντός του πανεπιστημίου και τη συρρίκνωση των ήδη υπαρχόντων. Βρήκαμε κρίσιμη πια, όχι μόνο την προώθηση της ακαδημαϊκής γνώσης και έρευνας, αλλά και τη φυσική και πνευματική μας επιβίωση. Προσπαθήσαμε έτσι, να προσεγγίσουμε τις διδακτορικές μας διατριβές ως συλλογική δουλειά, μέσα από τη συνάντηση, τον διάλογο και την κυκλοφορία της γνώσης, με την ελπίδα να αναδυθούν και να συζητηθούν περιεχόμενα και εργασίες που συχνά αποτελούν μοναχικές δουλειές κλειδωμένες σε βιβλιοθήκες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Θεωρήσαμε καίρια την επικοινωνία των υποψήφιων διδακτόρων τόσο μεταξύ τους όσο και με τους προπτυχιακούς φοιτητές, ενώ παράλληλα κρίναμε απαραίτητη τη δικτύωση με ερευνητές εκτός συνόρων. Στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίσαμε τη διεπιστημονικότητα ως ένα απαραίτητο στοιχείο του εργαστηρίου απέναντι στον κατακερματισμό της γνώσης και την περιχαράκωση των επιστημονικών ειδικοτήτων.
Απέναντι στην ιδιωτικοποιημένη και εμπορευματοποιημένη πανεπιστημιακή γνώση αλλά και στην επιδιωκόμενη ηγεμονία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, αναζητήσαμε εκείνα τα ριζοσπαστικά επιστημολογικά εργαλεία παραγωγής γνώσης που ενθαρρύνουν τις κινήσεις για κοινωνική χειραφέτηση. Έτσι, μας ενδιέφερε να θέσουμε υπό συζήτηση κριτικά επιστημολογικά εργαλεία για την μελέτη των χωρικών εκφράσεων της κρίσης σε πολλαπλές κλίμακες. Συνεπώς θεωρούμε πως σήμερα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη η ανάδειξη, κυκλοφορία και εμβάθυνση σε κριτικές προσεγγίσεις καθώς και η διασύνδεσή τους με κοινωνικούς αγώνες.
Μέσα από τις παρουσιάσεις και τις συζητήσεις του εργαστηρίου αναδύθηκαν προσεγγίσεις και επιστημολογικά εργαλεία όπως αυτά, της διαλεκτικής κριτικής θεωρίας του χώρου, της διαθεματικότητας, των πολιτισμικών και μεταποικιοκρατικών προσεγγίσεων. Ταυτόχρονα, οι συζητήσεις καταδύθηκαν σε πλήθος θεματικών με την διάσταση του χώρου να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Συζητήθηκαν έτσι, ζητήματα σχετικά με τις σύγχρονες νεοφιλελεύθερες χωρικές πολιτικές, τα κοινωνικά και πολιτισμικά κινήματα, τις γεωγραφίες της μετανάστευσης, τον ρόλο του κράτους και του έθνους και το αστικό περιβάλλον. Στοχεύοντας τόσο στην διεπιστημονικότητα όσο και στην επικοινωνία με ερευνητές και ερευνήτριες από άλλες περιοχές ή χώρες, επιδιώξαμε οι συμμετέχουσες και συμμετέχοντες του εργαστηρίου να προέρχονται κάθε φορά από διάφορα επιστημονικά πεδία όπως αυτά της αρχιτεκτονικής, της πολεοδομίας, της χωροταξίας και της περιφερειακής ανάπτυξης, της γεωγραφίας, της αρχαιολογίας, της κοινωνιολογίας, της ανθρωπολογίας, της ζωγραφικής/visual arts, των πολιτικών, νομικών και οικονομικών επιστημών και της παιδαγωγικής.
Τα μεγαλύτερο μέρος των συνολικά 57 παρουσιάσεων βρίσκεται σε αυτή τη συλλογή. Ο τόμος προσπαθώντας να οργανώσει τις παραπάνω συζητήσεις χωρίζεται σε πέντε θεματικές ενότητες: Ι. Χωρικές πολιτικές και πρακτικές εξουσίας, και ελέγχου, ΙΙ. Σώμα, φύλο και σεξουαλικότητα στον αστικό χώρο, ΙΙΙ. Η διαχείριση της τέχνης και της μνήμης, ΙV. Γεωγραφίες της μετανάστευσης και αμφισβητούμενοι τόποι, V. Κοινός Χώρος και κοινωνικά κινήματα πόλης και περιφέρειας
Το εργαστήριο ξεκίνησε από τους υποψήφιους διδάκτορες Βάσω Μακρυγιάννη, Ορέστη Πάγκαλο, Χάρη Τσαβδάρογλου και Ειρήνη Ωραιοπούλου και σήμερα συμμετέχουν οι Κώστας Αθανασίου, Ελένη Βασδέκη, Ελίνα Καπετανάκη, Μαρία Καραγιάννη, Ματίνα Καψάλη, Βάσω Μακρυγιάννη, Φωτεινή Μάμαλη, Ορέστης Πάγκαλος, Χάρης Τσαβδάρογλου. Ακόμη βοήθησαν με τη συμβολή τους η Εύη Αθανασίου, η Λία Γυιόκα, ο Δημήτρης Κωτσάκης και η Σάσα Λαδά. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλες και όλους όσους συμμετείχαν και βοήθησαν στην πραγματοποίηση των συναντήσεων.
Κλείνοντας, νιώθουμε την ανάγκη να αναφερθούμε, έστω και σύντομα, στον χώρο στον οποίo τα σεμινάρια έλαβαν χώρα αλλά φυσικά και στον χώρο σε σχέση με τον οποίο επιλέξαμε και επιδιώξαμε συνειδητά ως εργαστήριο να τοποθετούμαστε εντός, εκτός και εναντίον. Στην πρόσφατη ιστορία του ο χώρος του Πανεπιστημίου αποτέλεσε εύφορο πεδίο συλλογικών χειραφετικών χειρονομιών, κοινωνικών αγώνων και ριζοσπαστικών πειραμάτων αυτοοργάνωσης της παραγωγής της γνώσης. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες επιταχύνεται η αναδιάρθρωση του Πανεπιστημίου μέσα από την επιβολή νεοφιλελεύθερων πολιτικών σε κάθε επίπεδο της λειτουργίας του, από τους τρόπους συλλογικοποίησης μέχρι τα προγράμματα σπουδών, από τους απλήρωτους ερευνητές και ερευνήτριες, μέχρι τις απολυμένες εργαζόμενες και εργαζόμενους, τη συρρίκνωση του διδακτικού προσωπικού και την αλλαγή των σπουδών προς κατευθύνσεις που απορρίπτουν κριτικές προσεγγίσεις και ευθυγραμμίζονται με τις επιταγές της αγοράς. Στον καιρό της κρίσης, η νεοφιλελευθεροποίηση του δημόσιου Πανεπιστημίου φαίνεται να εντείνεται ακόμα περισσότερο. Απέναντι σε αυτή τη συνθήκη βλέπουμε να αναπτύσσονται δυναμικές αντιστάσεις σε πολλές γωνιές του κόσμου, με κοινωνικούς αγώνες εντός των πανεπιστημιακών χώρων που εμπνέονται, μαθαίνουν, επικοινωνούν και συνδέονται με κινήματα εκτός αυτών.
Σε αυτό το τοπίο, εξακολουθούμε να βλέπουμε τις εργασίες μας ως ένα μέσο προώθησης και επικοινωνίας της κριτικής σκέψης και τα πανεπιστήμια ως ένα ζωντανό ανοιχτό εργαστήριο, ως τόπο και αφετηρία συνάντησης.
Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2015
Κρατάτε στα χέρια σας μια συλλογή από κείμενα που παρουσιάστηκαν στο εργαστήριο «Συναντήσεις και συγκρούσεις στην πόλη της κρίσης» από τον Απρίλιο του 2013 ως τον Ιούνιο του 2014 στην αίθουσα ‘Θουκυδίδης Βαλεντής’ της Αρχιτεκτονικής σχολής του ΑΠΘ.
Η ιδέα για τη σύσταση του εργαστηρίου προέκυψε από υποψήφιες και υποψήφιους διδάκτορες της σχολής και σκοπός του εργαστηρίου ήταν η δημιουργία μιας σειράς ανοιχτών συζητήσεων, παρουσιάσεων και διαλέξεων για την πόλη και το χώρο στην εποχή της τρέχουσας κοινωνικής και οικονομικής κρίσης.
Στη συγκυρία αυτή αναγνωρίσαμε την έλλειψη τέτοιων πεδίων συζήτησης εντός του πανεπιστημίου και τη συρρίκνωση των ήδη υπαρχόντων. Βρήκαμε κρίσιμη πια, όχι μόνο την προώθηση της ακαδημαϊκής γνώσης και έρευνας, αλλά και τη φυσική και πνευματική μας επιβίωση. Προσπαθήσαμε έτσι, να προσεγγίσουμε τις διδακτορικές μας διατριβές ως συλλογική δουλειά, μέσα από τη συνάντηση, τον διάλογο και την κυκλοφορία της γνώσης, με την ελπίδα να αναδυθούν και να συζητηθούν περιεχόμενα και εργασίες που συχνά αποτελούν μοναχικές δουλειές κλειδωμένες σε βιβλιοθήκες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Θεωρήσαμε καίρια την επικοινωνία των υποψήφιων διδακτόρων τόσο μεταξύ τους όσο και με τους προπτυχιακούς φοιτητές, ενώ παράλληλα κρίναμε απαραίτητη τη δικτύωση με ερευνητές εκτός συνόρων. Στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίσαμε τη διεπιστημονικότητα ως ένα απαραίτητο στοιχείο του εργαστηρίου απέναντι στον κατακερματισμό της γνώσης και την περιχαράκωση των επιστημονικών ειδικοτήτων.
Απέναντι στην ιδιωτικοποιημένη και εμπορευματοποιημένη πανεπιστημιακή γνώση αλλά και στην επιδιωκόμενη ηγεμονία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, αναζητήσαμε εκείνα τα ριζοσπαστικά επιστημολογικά εργαλεία παραγωγής γνώσης που ενθαρρύνουν τις κινήσεις για κοινωνική χειραφέτηση. Έτσι, μας ενδιέφερε να θέσουμε υπό συζήτηση κριτικά επιστημολογικά εργαλεία για την μελέτη των χωρικών εκφράσεων της κρίσης σε πολλαπλές κλίμακες. Συνεπώς θεωρούμε πως σήμερα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη η ανάδειξη, κυκλοφορία και εμβάθυνση σε κριτικές προσεγγίσεις καθώς και η διασύνδεσή τους με κοινωνικούς αγώνες.
Μέσα από τις παρουσιάσεις και τις συζητήσεις του εργαστηρίου αναδύθηκαν προσεγγίσεις και επιστημολογικά εργαλεία όπως αυτά, της διαλεκτικής κριτικής θεωρίας του χώρου, της διαθεματικότητας, των πολιτισμικών και μεταποικιοκρατικών προσεγγίσεων. Ταυτόχρονα, οι συζητήσεις καταδύθηκαν σε πλήθος θεματικών με την διάσταση του χώρου να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Συζητήθηκαν έτσι, ζητήματα σχετικά με τις σύγχρονες νεοφιλελεύθερες χωρικές πολιτικές, τα κοινωνικά και πολιτισμικά κινήματα, τις γεωγραφίες της μετανάστευσης, τον ρόλο του κράτους και του έθνους και το αστικό περιβάλλον. Στοχεύοντας τόσο στην διεπιστημονικότητα όσο και στην επικοινωνία με ερευνητές και ερευνήτριες από άλλες περιοχές ή χώρες, επιδιώξαμε οι συμμετέχουσες και συμμετέχοντες του εργαστηρίου να προέρχονται κάθε φορά από διάφορα επιστημονικά πεδία όπως αυτά της αρχιτεκτονικής, της πολεοδομίας, της χωροταξίας και της περιφερειακής ανάπτυξης, της γεωγραφίας, της αρχαιολογίας, της κοινωνιολογίας, της ανθρωπολογίας, της ζωγραφικής/visual arts, των πολιτικών, νομικών και οικονομικών επιστημών και της παιδαγωγικής.
Τα μεγαλύτερο μέρος των συνολικά 57 παρουσιάσεων βρίσκεται σε αυτή τη συλλογή. Ο τόμος προσπαθώντας να οργανώσει τις παραπάνω συζητήσεις χωρίζεται σε πέντε θεματικές ενότητες: Ι. Χωρικές πολιτικές και πρακτικές εξουσίας, και ελέγχου, ΙΙ. Σώμα, φύλο και σεξουαλικότητα στον αστικό χώρο, ΙΙΙ. Η διαχείριση της τέχνης και της μνήμης, ΙV. Γεωγραφίες της μετανάστευσης και αμφισβητούμενοι τόποι, V. Κοινός Χώρος και κοινωνικά κινήματα πόλης και περιφέρειας
Το εργαστήριο ξεκίνησε από τους υποψήφιους διδάκτορες Βάσω Μακρυγιάννη, Ορέστη Πάγκαλο, Χάρη Τσαβδάρογλου και Ειρήνη Ωραιοπούλου και σήμερα συμμετέχουν οι Κώστας Αθανασίου, Ελένη Βασδέκη, Ελίνα Καπετανάκη, Μαρία Καραγιάννη, Ματίνα Καψάλη, Βάσω Μακρυγιάννη, Φωτεινή Μάμαλη, Ορέστης Πάγκαλος, Χάρης Τσαβδάρογλου. Ακόμη βοήθησαν με τη συμβολή τους η Εύη Αθανασίου, η Λία Γυιόκα, ο Δημήτρης Κωτσάκης και η Σάσα Λαδά. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλες και όλους όσους συμμετείχαν και βοήθησαν στην πραγματοποίηση των συναντήσεων.
Κλείνοντας, νιώθουμε την ανάγκη να αναφερθούμε, έστω και σύντομα, στον χώρο στον οποίo τα σεμινάρια έλαβαν χώρα αλλά φυσικά και στον χώρο σε σχέση με τον οποίο επιλέξαμε και επιδιώξαμε συνειδητά ως εργαστήριο να τοποθετούμαστε εντός, εκτός και εναντίον. Στην πρόσφατη ιστορία του ο χώρος του Πανεπιστημίου αποτέλεσε εύφορο πεδίο συλλογικών χειραφετικών χειρονομιών, κοινωνικών αγώνων και ριζοσπαστικών πειραμάτων αυτοοργάνωσης της παραγωγής της γνώσης. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες επιταχύνεται η αναδιάρθρωση του Πανεπιστημίου μέσα από την επιβολή νεοφιλελεύθερων πολιτικών σε κάθε επίπεδο της λειτουργίας του, από τους τρόπους συλλογικοποίησης μέχρι τα προγράμματα σπουδών, από τους απλήρωτους ερευνητές και ερευνήτριες, μέχρι τις απολυμένες εργαζόμενες και εργαζόμενους, τη συρρίκνωση του διδακτικού προσωπικού και την αλλαγή των σπουδών προς κατευθύνσεις που απορρίπτουν κριτικές προσεγγίσεις και ευθυγραμμίζονται με τις επιταγές της αγοράς. Στον καιρό της κρίσης, η νεοφιλελευθεροποίηση του δημόσιου Πανεπιστημίου φαίνεται να εντείνεται ακόμα περισσότερο. Απέναντι σε αυτή τη συνθήκη βλέπουμε να αναπτύσσονται δυναμικές αντιστάσεις σε πολλές γωνιές του κόσμου, με κοινωνικούς αγώνες εντός των πανεπιστημιακών χώρων που εμπνέονται, μαθαίνουν, επικοινωνούν και συνδέονται με κινήματα εκτός αυτών.
Σε αυτό το τοπίο, εξακολουθούμε να βλέπουμε τις εργασίες μας ως ένα μέσο προώθησης και επικοινωνίας της κριτικής σκέψης και τα πανεπιστήμια ως ένα ζωντανό ανοιχτό εργαστήριο, ως τόπο και αφετηρία συνάντησης.
Θεσσαλονίκη, Ιούνιος 2015