Meşrutiyet Devri Tarih Yazımında İhmal Edilmiş Bir Kaynak: Donanma Mecmuası (1326-1334) Suat Zeyrek Yrd.Doç.Dr., İstanbul Üniversitesi, Avrasya Enstitüsü, szeyrek92@hotmail.com Mehmet Ali Karaman Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Öğrencisi Özet Donanma mecmuası 1910 yılından günümüze kadar yayın hayatını sürdürmüş Türk basın tarihinin ender süreli yayınlarından biridir. Türk toplumuna güçlü bir devlet için donanmanın vazgeçilmez bir zorunluluk olduğunu bilinçlere yerleştirmek için ortaya çıkan mecmua, aynı zamanda değişik mesleki, siyasi ve sportif yazılarla önemli bir boşluk doldurmuştu. Bu makalemizde böylesine kıymetli bir mecmuadan gerçek anlamda yararlanılmadığından hareketle onu yeniden okurun dikkatine sunmak istedik. Anahtar kelimeler: Donanma, Ordu, Muharebe, Trablusgarp, Çanakkale, Muhrip. An Unforgotten Source in the Historiography of Constitutional Period: The Journal of Naval Force (1326-1334) Abstract Journal of Donanma broadcasting from 1910 to the present day has continued to be one of the rare periodicals in the history of the Turkish press. The journal that emerged to emphasize the fact that navy was an indispensable necessity for the Turkish society, at the same time filled an important gap with various professional, political and sporting writings. In this article, since it is not benefitted from it in a real sense, we wanted to submit it again to the attention of the readers. Key words: Navy, Army, Battle, Tripoli, Çanakkale, Destroyer. Giriş Meşrutiyet dönemi askeri ve siyasi tarih açısından çok önemli ve tartışmalı bir tarih yazımına neden olmuştur. Meşrutiyetin ilan biçimi, 31 Mart Olayı, mecliste iktidar-muhalefet çekişmeleri, Bab-ı Ali baskını gibi olaylar Türk siyasi tarihinde bugün dahi güncelliğini devam ettiren olaylar silsilesidir. Bu dönemin tarihi yazılırken çok zorlanılması tabiatı gereğidir. Çünkü Osmanlı Devleti’nde siyasi sistem bütünüyle değişmiş, halk yeni döneme alışırken ülkede yepyeni kavramlar ve alışkanlıklar oluşmaya başlamıştı. İktidarda olanlar ise alışık olmadıkları bir murakabeyle karşı karşıya kalmışlardı. Bunun adı muhalefetti. Etkin bir muhalefet doğmuş ve her alanda rekabet kendini göstermeye başlamıştı. Meşrutiyet döneminin en renkli özelliği yayın hayatının çeşitliliği olmuştu. Tarihe ışık tutacak önemli süreli yayınlar bu dönemde çıkmaya başlamıştı. Bunların başında “Donanma Mecmuası” gelmektedir. Mecmua, Donanma Cemiyeti nizamnamesinin 23. Maddesinde, “Cemiyetin neşir organı ve muamelatı olarak aylık bir mecmua çıkarılacaktır” hükmüne göre yayınlanmıştır. Donanma Cemiyeti ortaya çıkarken güçlü bir altyapısı da oluşmuştu. On beş günde bir yayınlanan Ceride-i Bahriye ile toplumda donanmaya olan ilgi artırılmış ve güçlü bir donanmaya ihtiyaç hissettirilmişti. Donanma Mecmuasının ilk iki sayısının 10 bin adet basılması da toplumda belli bir alakanın olduğunu da göstermektedir. Türkiye tarihinin en uzun süreli yayını olmasına ve çok ünlü isimlerin bu dergide yer almasına rağmen gerekli ilgiyi görmediği kanaatindeyiz. Araştırmalarda yeteri kadar yararlanılmadığını gördük. Bu büyük kaynağın en azından belli kısmını araştırmacıların dikkatine sunmak istedik. Meşrutiyet ve öncesi tarihinin en tartışmalı konularına ışık tutması bakımından ilk 192 sayısının önemli makalelerini inceledik. Makale isimlerini ve yazarlarını dikkatinize sunduk. Donanma Cemiyeti’nin yayın organı olan “Donanma Mecmuası” ilk sayısını Mart 1326/ Mart 1910 senesinde aylık bir dergi olarak yayınlamaya başlamıştı. Birinci sayısına dönemin padişahı Sultan Mehmet Reşat Han’ın Denizci kıyafetleri ile çekilmiş bir resmini yayınlayan mecmua 1910-1913 yılları arasında “Donanma” adı ile çıkmış, 1914-1919 yılları arasında ise “Donanma Mecmuası” adını almıştı. Donanma Cemiyeti’nin 1910 Kongresi’nde mecmuanın Arapça olarak da basılması kararlaştırılmış ancak daha sonra önemli kısımların Arapça olarak basılması uygun görülmüştü. 34. sayıdan sonra makale aralarında yer verilmiş olan çeşitli portre ve resimlerin altına Türkçenin yanında Arapça açıklama yapılmıştır. Derginin dikkat çeken bir başka özelliği de yazarlarının gerek mesleki, gerek siyasi, gerekse sportif yazılar yazma özellikleridir. Çok sayıda kadın yazarın da yer aldığı dergide oldukça zengin fotoğraf ve çizimler yer almaktadır. Son sayfalarının sportif müsabaka ve yazılara ayrıldığını gördüğümüz Donanma Mecmuasında futbol, atletizm, yelkencilik, kriket, yakın dövüş ve binicilik başta olmak üzere pek çok sportif dalda yazı görmek mümkün. Derginin ilk 48 sayısı ayda bir, ahlaki, edebi, tarihi ve teknik deniz mecmuası olarak yayınlanmıştır. 49. Sayı ile birlikte haftalık olarak orta boyda çıkmaya başlamıştır. 126. Sayının sonunda piyasadaki kâğıt sıkıntısına dikkat çekilen mecmuanın abonelerinden düzenli ödeme yapılmasını ödeme sonucunda da “Mecmua yaşasın ki donanma büyüsün” sözleriyle Osmanlı Donanmasının yayın organı olduğu gerçeğine vurgu yapılmaktadır. 128. Sayısı 28 Kanun-ı Sani 1331 tarihinde yayınlandıktan sonra yaklaşık 18 aylık bir aranın ardından 22 Temmuz 1333 tarihinden itibaren tekrar yayın hayatına devam etmiştir. Bu makalemizde Donanma Mecmuasının ilk 192 sayısını inceledik ve özellikle yararlanılmadığını tespit ettiğimiz makaleleri kronolojik bir sıra ile ele aldık. Donanma Mecmuasında Yer Alan Önemli Makaleler ve Yazarları 1326/ 1910 Yılı Ali Şükrü, “Muhripler ve Yahut Deniz Katilleri”, sayı:1, Mart 1326. Şehbenderzade Ahmet Hilmi, “Girit’e Selam”, sayı:1, Mart 1326. Ahmet Refik, “Cerbe’den Dönerken”, sayı:1, Mart 1326. Ş. Ahmet Hilmi, “Türkiye’nin İstikbali ve Donanmamız”, sayı:2, Nisan 1326. Ali Şükrü, “Ticaret-i Bahriye-i Osmaniye”, sayı:2, Mart 1326. Ahmet Vahit, “Talii Harp”, sayı:2, Nisan 1326. (Devamı 3 ve 4. Sayılarda) Ali Haydar Emir, “On birinci Asrın Barbaros Hayrettini Gazi Hasan Paşa”, sayı:2, Nisan 1326. (Devamı 3, 5, 7, 8, 9, 10, 12. Sayılarda) Hüseyin Kazım, “Barbaros Hayrettin”, sayı:2, Nisan 1326. Mahmut Muin, “Osmanlılar ve Avrupa”, sayı:3, Mayıs 1326. Ali Rıza Seyfi, “Ceziretü’l Arab ve Tarihi Siyasi Ahirine Ait Birkaç Söz”, sayı:4, Haziran 1326. (Devamı 5, 7 ve 8. Sayılarda) Bir Giritli, “Girit”, sayı:4, Haziran 1326. Mustafa Kemal, “Büyük Petro ve Oğlu”, sayı:4, Haziran 1326. (Devamı 5 ve 7 sayılarda) İsimsiz, “Girit Bizim Hayatımız Demektir”, sayı:4, Haziran 1326. Mahmut Sadık, “İstikbal Denizlerdedir”, sayı:5, Temmuz 1326. Donanmayı Osmanî Muaveneti Milliye Cem.’nin Kongresi Tutanakları, sayı:6, Ağustos 1326. Mahmut Muin, “Berri ve Bahri Ordularımız Arasında Husul-u Tevazun”, s:7, Eylül 1326. M. Rauf, “Armadanın Hezimeti”, sayı:7, Eylül 1326. İsimsiz, “Müslümanların Bugünkü Vecaibi”, sayı:9, Teşrin-i sani 1326. Suat Muhtar, “Tarih”, sayı:9, Teşrin-i sani 1326. Salime Servet Seyfi, “Yol Verin Hürriyet İçin”, sayı:9, Teşrin-i sani 1326. Erkan-ı Harp Kaymakamı Saffet, “Durak Reis- Kara Mehmet”, sayı:9, T.sani 1326. Safvet, “Değirmenlik Önünde Acıklı Bir Şanlı Çarpışış”, sayı:10, Kanun-i evvel 1326. Mehmet Ali, “Klavzaviç’in Harbe Dair Eserinde Sevkül Ceyş”, sayı:10, K.evvel 1326. İsimsiz, “Siyasetten Hassa-ı İstifade”, sayı:11, Kanun-i sani 1326. Lamia, “Akvam-ı Şarkiye’de İntibah -1 Çin”, sayı:11, Kanun-i sani 1326. Ali Rıza Seyfi, “Kıbrıs Ceziresinin Fethinde Donanmanın Hizmeti”, sayı:11, K.sani 1326. H. Hüsnü, “Zırhlı Sefain-i Harbiyesinin Zuhur-u Terakkisi”, sayı:11, Kanun-i sani 1326. Salime Servet Seyfi, “Tarih-i Hürriyetten Bir Sayfa”, sayı:12, Şubat 1326. Köprülüzade Mehmet Fuat, “Avrupa- Asya Harb İktisadiyesi”, sayı:12, Şubat 1326. H. Hüsnü, “Ertuğrul’un Ziya’ı Fecii”, sayı:12, Şubat 1326. Mehmet Ali, “Sevk-ül Ceyş”, sayı:12, Şubat 1326. (Devamı 14, 27, 28 ve 32. Sayılar) 1327/ 1911 Yılı M. Muin, “Sultan Selim-i Evvelin Ordugâh-ı Daimisi ve Etfal-ı Metruke”, sayı:13, Mart 1327. M. Safvet, “Tarih-i İslam’ın Şanlı Sahifelerinden Yermük Vakası”, sayı:13, Mart 1327. Ali Rıza Seyfi, “İnebahtı Muharebesi”, s:13, Mart 1327. (Devamı 14, 15, 18. Sayılarda) M. Safvet, “Ahmet Paşa’nın Girit Seferi-1”, sayı:13, Mart 1327. A. Faruki, “İnkılâp”, sayı:14, Nisan 1327. Hüseyin Kazım, “Bize de Tarih”, sayı:14, Nisan 1327. Mehmet Muin, “Girit’i Vermek İsteyen Bu Hainmiş”, sayı:15, Mayıs 1327. Köprülüzade Mehmet Fuat, “Hayat-ı Fikriye- Tevkuvil”!, sayı:15, Mayıs 1327. Salime Servet Seyfi, “Çocuklarımızı Hür Büyütelim”, sayı:15, Mayıs 1327. Süleyman Nutku, “Hakaiki Tarihiye Mahsul-u Hayal Değildir”, sayı:15, Mayıs 1327. Safvet, “Sakızın Fethi Üzerine Vesikalar”, sayı:15, Mayıs 1327. Donanma Mecmuası, “Seyahat-ı Padişahî ve Hassa-ı Mefaheret”, sayı:16, Haziran 1327. İsimsiz, “Sultan Murat Devri”, sayı:16, Haziran 1327. İsimsiz, “Seyahat-ı Hümayunun Tafsilatı” (Rumeli seyahati), sayı:16, Haziran, 1327. İsimsiz, “Nutk-ı Hümayun Sureti”, sayı:16, Haziran 1327. Ali Rıza Seyfi, “Zavallı Anadolu”, sayı:16, Haziran 1327. Ermenekli M. Safvet, “İslam’ın İlk Müsalehasi”, sayı:16, Haziran 1327. Hasan Ruhi, “İlk İslam Donanması”, sayı:16, Haziran, 1327. İsimsiz, “Vezaif-i Mukaddese Karşısında Millet”, sayı:17, Temmuz 1327. Ali Rıza Seyfi, “Trablus Donanmasızlıktan Yanıyor”, sayı:17, Temmuz 1327. Ali Rıza Seyfi, “Trablus’taki Osmanlı Askerinden Bir Seda”, sayı:17, Temmuz 1327. Mehmet Hıfzı, “Osmanlı Afrika’sı”, sayı:17, Temmuz 1327. (Devamı 18, 19, 20. Sayılar) Rıza Şakir, “Donanmaya İhtiyaç-ı Kati Vardır”, sayı:18, Ağustos 1327. Yusuf Sinan, “Makedonyacılara”, sayı:18, Ağustos 1327. Köprülüzade Mehmet Fuat, “Siyasette Irklar”, sayı:19, Eylül 1327. Hasan Hüseyin Refet, “Donanma Ne Demektir?”, sayı:19, Eylül 1327. Ali Rıza Seyfi, “Kırım Harbinden Bir Sahife”, sayı:19, Eylül 1327. Ali Şükrü, “Donanma ve Şimendifer Meselesi”, sayı:20, Teşrin-i evvel 1327. Süleyman Nutku, “Arnavutluk’un Cenup Kapısı”, sayı:20,21 Teşrin-i evvel 1327. Ali Rıza Seyfi, “Kars Muharebesi Kars Niçin Sukut Etti”, sayı:20, Teşrin-i evvel 1327. (Devamı 22, 25, 27, 28. Sayılarda) Donama Mecmuası, “Harb-i Hazırdan Edilen İstifadeler”, sayı:21, Teşrin-i sani 1327. Köprülüzade Mehmet Fuat, “Kanunların Menşe-i ve Esası”, sayı:21, Teşrin-i sani 1327. Mahmut Muin, “Türk Adaları”, sayı:21, Teşrin-i sani 1327. İsimsiz, “Şayan-ı Dikkat Bir İstatistik”, sayı:22, Kanun-i evvel 1327. M. Muin, “Osm.Trablusgarp’ı Muhafazaya Ne İçin Mecburdurlar?”, s:22, K.evvel 1327. M. Rauf, “Türkiye Niçin Terakki Etmiyor”, sayı:22, Kanun-i evvel 1327. Köprülüzade Mehmet Fuat, “Kanunların Menşe-i ve Esası, 2”, sayı:23-24, K.sani 1327. A.Rıza Seyfi, “Avus. İle Mac.’ın Münasebetine Ait Birkaç Söz”, s:23-24, K.sani 1327. 1328/ 1912 Yılı İsimsiz, “Osmanlı Ordusuna”, sayı:25, Mart 1328. Süleyman Nutku, “Kanlı ve Şanlı Meseleler”, sayı:25, Mart 1328. İsimsiz, “Çanakkale Boğazından Geçilebilir mi?, sayı:26 ve 27, Nisan-Mayıs 1328. Donanma Mecmuası, “Osmanlılık”, sayı:28, Haziran 1328. Mustafa Haluk, “Vatanperverlik İhtiyacı”, sayı:28, Haziran 1328. Ali Rıza Seyfi, “Hoş Bir Hatıra-ı Tarihiyye”, sayı:28, Haziran 1328. Mahir Şevket, “Son Bir Müsademe Münasebetiyle”, sayı:28, Haziran 1328. İsimsiz, “Murakabe-i Milliye”, sayı:29, Temmuz 1328. Donanma Mec., “Almanlar Bizden Ders Almışlar Ya Biz Kimden Alalım?”, s:29, Temmuz 1328. Ali Rıza Seyfi, “Oltanibe Muharebesi”, sayı:29, Temmuz 1328. Bedii Nuri, “Terakki ve Medeniyet”, sayı:30, Ağustos 1328. Mustafa Haluk, “Terbiye-i Vataniyenin Evamili”, sayı:30, Ağustos 1328. Necmeddin Mahir, “Trablusgarp”, sayı:30, Ağustos 1328. Salime Servet Seyfi, “Vahşet-i Harp”, sayı:30, Ağustos 1328. M. Şemseddin, “Barbaros Mevlidinde Bir Gece”, sayı:30, Ağustos 1328. Süleyman Nazif, “Hayal Değil Hakikat” (Bulgar Kralının Beyannamesi), sayı:31, Eylül 1328. Yunus Nadi, “Hadisat-ı Cariye Karşısında Hasbıhal”, sayı:31, Eylül 1328. Ali Rıza Seyfi, “Tolstoy ve Çar”, sayı:31, Eylül 1328. Abdülaziz Çavuş, “Levkane Lenâ estevvel Trablusgarb (Arapça), sayı:31, Eylül 1328. Köprülüzade Mehmet Fuat, “Âsâr - İslâf”, sayı:31, Eylül 1328. Bedii Nuri, “Terakki ve Medeniyet”, sayı:31, Eylül 1328. Donanma Mecm., “Donanmamızın Hidâmati ve İlk Muzafferiyeti”, sayı:32, T.evvel 1328. Ali Necmeddin, “İngiltere’de Kuvay-ı Bahriyenin Tenzil-i Endişesi”, s:32, T.evvel 1328. M. H., “Kısm-i İktisadi Hayat ve Kabiliyet-i İktisadiyemiz”, sayı:32, Teşrin-i evvel 1328. A. Rıza Seyfi, “Bahriye-i Ticariyenin Bahriye-i Harbiye ile Rabıtası”, s:32, T.evvel 1328. Ali Haydar Emir, “Kısm-i Tarihi Sol Cenah”, sayı:32, Teşrin-i evvel 1328. İsimsiz, “Bulgarların Sevki”, sayı:32, Teşrin-i evvel 1328. Alek, “Harp İle Sulh Arasında (Bulgar Ordusu ile)”, sayı:33, Teşrin-i sani 1328. Abdülkıyas Tevfik, “Delfin ve Deniz Kongresi”, sayı:33, Teşrin-i sani 1328. M. H., “Kıtaat-ı Zayie Muâhedatı ve Elel-i Esbabı”, sayı:33, Teşrin-i sani 1328. Ali Rıza Seyfi, “Nil Muharebe-i Bahriyesi”, sayı:34-35, K.evvel-Kanun-i sani 1328. Necmeddin Mahir, “Hamidiye’nin Zaferine”, sayı:34-35, K.evvel-Kanun-i sani 1328. Ali Haydar Emir, “Osmanlı Bahriyesinin Esbap-ı Sükûtu”, s:34-35, K.evvel-K.sani 1328. Safvet, “Bahriye ve Bahriyemiz Selçuklar”, sayı:34-35, Kanun-i evvel-Kanun-i sani 1328. Ali Rıza Seyfi, “Tarihi Müşabehetler”, sayı:34-35, Kanun-i evvel-Kanun-i sani 1328. Abdülaziz Çavuş, “Raina-ı Şuûr Fâin-el aml”, Arapça, s:34-35, K.evvel-K.sani 1328. Ahmet Rıfat, “Hamidiye”, sayı:34-35, K.evvel-Kanun-i sani 1328. M. Şemseddin, “Asabiyet-i Irkıye ve Bunun Muhafazası Lüzumu”, sayı:36, Şubat 1328. M. Cemal, “Otuz Milyon İnsana Değil Tek Bir Adama Muhtacız”, sayı:36, Şubat 1328. İsimsiz, “İnkılab-ı Azim Fi Heva-i Bahr”, sayı:36, Şubat 1328. 1329/ 1913 Yılı Köprülüzade Mehmet Fuat, “Bizde Tenkit”, sayı:37, Şubat 1329. Naci, “Bir Drednot Nasıl İnşa Edilir”, sayı:37, Şubat 1329. Ali Tevfik, “Fransa İnkılâbında”, sayı:37, Şubat 1329. Ahmet Macit, “Meşhur ve Mühim Tarihler”, sayı:37, Şubat 1329. Münif Paşa, “Mahkemeler”, sayı:37, Şubat 1329. Mahmut Kamil ya da bazen İsimsiz, “Asr-ı Ahir Devlet-i Osmaniyesi”, sayı:37, Şubat 1329. (Devamı 38, 40, 41, 47-48. Sayılarda) İsimsiz, “Elhalet-ül Maliye Fi Cezair ve Tunus”, (Arapça), sayı:37, Şubat 1329. İsimsiz, “Asr-ı Felsefe Ayn-ı Reşid Fi Avrupa”, (Arapça), sayı:37, Şubat 1329. Fatma Aliye, “Donanmamız”, sayı:38, Nisan 1329. Akçuraoğlu Yusuf, “İstanbul’dan Uzaklaşırken”, sayı:38, Nisan 1329. Mehmet Fahreddin, “İslamiyet Nazım-ı Hayat-ı İnsaniyettir”, sayı:38, Nisan 1329. Ahmed Fuad el Mısri, “Battal Rauf Bey”, (Arapça), sayı:38, Nisan 1329. Corc Raymond, “Tabi-i Mezalim-i Balkan”, (Arapça), sayı:38, Nisan 1329. Mehmet Reşat, “Donanma Nizamnamesi İanesi Suretidir”, sayı:38, Nisan 1329. Selim Ednak, “Mahmut Şevket Paşa”, sayı:39, Mayıs 1329. Mehmet Sabit, “Fransa İnkılâbında Napolyon Nasıl Doğdu”, sayı:39, Mayıs 1329. Abdüllatif Nevzat, “Edebiyat ve İnkılâplar”, sayı:39, Mayıs 1329. İsimsiz, “Bulgaristan ve Rumeli Şarkı İnkılâbı 1885-1887”, sayı:39, Mayıs 1329. Yusuf Süfyan, “Yüzbaşı Ruhi Bey”, sayı:39, Mayıs 1329. İsimsiz, “Battal Rauf Bey” 2, (Arapça), sayı:39, Mayıs 1329. Süleyman Nutku, “Hamidiye Kruvazörü ve Alabama”, sayı:40, Haziran 1329. Aka Gündüz, “Edirne Hikâyeleri Kulağın Küpesi”, sayı:40, Haziran 1329. İsimsiz, “Edirne”, (Arapça), sayı:40, Haziran 1329. Ali Haydar Emir, “Donanma İstemezük”, 1, sayı:41, Temmuz 1329. (Devamı 43-44’de) İsimsiz, “Edirne”, (Arapça), sayı:41, Temmuz 1329. Faik Ali, “Beklediğimiz Donanma”, sayı:42, Ağustos 1329. Süleyman Nutku, “Tarih-i Milliyemiz ve Biz”, sayı:43-44, Eylül-Teşrin-i evvel 1329. Mehmet Tahir, “Büyük Emir”, sayı:43-44, Eylül-Teşrin-i evvel 1329. İsimsiz, “1914 Senesinde Kuvve-i Bahriye Meselesi”, sayı:43-44, Eylül-T.evvel 1329. İsimsiz, “Elistevvül Osmanî”, (Arapça), sayı:43-44, Eylül-Teşrin-i evvel 1329. İsimsiz, “Bahr-ı Sefid Meselesi”, sayı:45-46, T.evvel-Teşrin-i sani 1329. Berrin, “Fransa ve Şimendiferler Meselesi”, sayı:45-46, T.evvel-Teşrin-i sani 1329. İsimsiz, “İnşaat-ı Bahriyede İnkılabad”, sayı:45-46, T.evvel-Teşrin-i sani 1329. Abdülaziz Çavuş, “El Mirat-ı Osmaniye”, (Arapça), sayı:45-46, T.evvel-T.sani 1329. İsimsiz, “El Mirat-ı Osmaniye”, (Arapça), sayı:47-48, Kânun-i sani-Şubat 1329. 1330/ 1914 Yılı Necip Asım, “Vesaik-i Târihiye Külliyatından Vaka-ı Cedid”, sayı:49, 17 Haziran 1330 Hüseyin Kâzım, “Türkiye’nin Taksimi Hakkında Yüz Proje”, sayı:49, 17 Haziran 1330 İsimsiz, “Başlamadan Evvel Albert Sorel Diyor ki Şark Meselesi ve Avrupa’nın Türklere Bakışı”, sayı:49, 17 Haziran 1330. İsimsiz, “Osman-ı Evvel ve Reşadiye”, sayı:49, 17 Haziran 1330. Ahmed Fuad El Mısri, “El Devle Yunan”, Arapça), sayı:49, 17 Haziran 1330. Cuvara, “Türkiye’nin Taksimi”, sayı:50, 23 Haziran 1330. (Devamı 52, 53, 54. Sayılarda) İsimsiz, “Devletlerin Kuvve-i Bahriyesi”, sayı:50, 23 Haziran 1330. Ahmet Rasim, “İzmir Kruvazöründe Bir Gece”, sayı:51, 30 Haziran 1330. İsimsiz, “Şayan-ı Dikkat Bir Mukayese” (Osmanlı-Yunan), sayı:51, 30 Haziran 1330. İsimsiz, “Devletlerin Kuvve-i Bahriyesi”, sayı:51, 30 Haziran 1330. Ali Fahri, “Nasıl Gitmişler”, (Trablusgarp), sayı:53, 14 Temmuz 1330. (Devamı 54, 58, 62, 68, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 81, 85, 86, 87, 93, 94, 95. sayılarda) Arif Nizameddin, “Hint Denizinde Osmanlı Sancağı”, sayı:53, 14 Temmuz 1330. Ahmet Vahit, “Türkiye- Hâkimiyet-i Bahriye”, sayı:54, 21 Temmuz 1330. İsimsiz, “Avusturya- Sırbistan Muharebesi”, sayı:54, 21 Temmuz 1330. İsimsiz, “Hint Denizinde Osmanlı Sancağı”, sayı:54, 21 Temmuz 1330. Hüseyin Kazım, “Ne Kadar Gafiliz”, sayı:55, 28 Temmuz 1330. İsimsiz, “Devletlerin Kuvve-i Bahriyesi”, sayı:55, 28 Temmuz 1330. İsimsiz, “Nasıl Çalışıyorlar”, (Yunanlılara Dair), sayı:55, 28 Temmuz 1330. İsimsiz, “Balkan Komisyonunun Raporu”, sayı:56, 4 Ağustos 1330. Y. S., “İngiliz Bahriyesinde Ameli Dersler”, sayı:56, 4 Ağustos 1330. S. B., “Bahr-ı Sefid”, sayı:56, 4 Ağustos 1330. İsimsiz, “Türkiye- İtalya Harbinin Deniz Safhaları”, sayı:56, 4 Ağustos 1330. İsimsiz, “Afganistan”, s:56, 4 Ağustos 1330. (Dev.99, 100, 111,119, 120, 122 ve 182. Sayılarda) İsimsiz, “Yâd-ı Hazin”, (Reşadiye ve Sultan Osman), sayı:57, 18 Ağustos 1330. Donanma, “Harb-i Umumiden İstifadeler”, sayı:58, 25 Ağustos 1330. İsimsiz, “Almanya – Fransa”, sayı:58, 25 Ağustos 1330. Hüseyin Ulvi Bin Hacı Ahmet, “Mirat-ı Zafer”, sayı:58, 25 Ağustos 1330. (Devamı 59, 60, 61, 62, 63-64, 65, 66. Sayılar) İsimsiz, “Kapitülasyonlar”, sayı:59, 1 Eylül 1330. Ebul Fuad Refik, “Harb-i Umumide Hudutlara Bir Nazar”, sayı:59, 1 Eylül 1330. (Devamı 61, 72, 73, 74, 77, 78, 79, 82, 83, 86, 88 ve 89. Sayılarda) İsimsiz, “Şayan-ı Dikkat Malumat”, (savaşla ilgili gazeteler), sayı:59, 1 Eylül 1330. İsimsiz, “Moskoflar Ne Yapıyor”, sayı:59, 1 Eylül 1330. Ali Rıza Seyfi, “Ateşin ve Haklı Bir Hitabe-i Hamiyet”, sayı:59, 1 Eylül 1330. Hüseyin Kazım, “Hatırat”, sayı:60, 8 Eylül 1330. İsimsiz, “Muzafferiyetin Esrarı”, sayı:60, 8 Eylül 1330. İsimsiz, “Almanya- Fransa”, sayı:61, 15 Eylül 1330.(Devamı 63-64, 66, 72. Sayılarda) Ahmet Vahit, “Kuvvetli Bir Donanmanın Lüzumu”, sayı:61, 15 Eylül 1330. Mustafa Haluk, “Hilâlin Matemi”, sayı:62, 22 Eylül 1330. İsimsiz, “Âlem-i İslam”, sayı:62, 22 Eylül 1330. Ahmet Vahit, “Deniz Muharebesi”, sayı:63-64, 29 Eylül 1330. A.Rıza Seyfi, “Cezayir’in Kuvve-i Berriye ve Kuvve-i Bahriyesi”, s:63-64, 29 Eylül 1330. Ahmet Rasim, “Almanya- İngiltere”, sayı:65, 14 Teşrin-i evvel 1330. Mahmut Muin, “Keşke Düşmanlarımız Almanlar Olsaydı”, sayı:65, 14 T.evvel 1330. İsimsiz, “Fransız Ordusu Nereye İstinat Ediyor”, sayı:65, 14 Teşrin-i evvel 1330. Aka Gündüz, “Yarım Türkler”, sayı:65, 14 Teşrin-i evvel 1330. İsimsiz, “Bir Alman Generalinin Mülâkatı”, sayı:65, 14 Teşrin-i evvel 1330. İsimsiz, “Moskof Donanması Ne Oldu”, (Batan gemiler), sayı:66, 20 Teşrin-i evvel 1330. İsimsiz, “Bahr-ı Siyahın Moskof Sahili”, sayı:66, 20 Teşrin-i evvel 1330. Başk. Vekili Enver, “Beyanname-i Hümayun Suretidir”, sayı:66, 20 Teşrin-i evvel 1330. Ahmet Rasim, “Efrad-ı Bahriyemize Bir Nazar”, sayı:67, 27 Teşrin-i evvel 1330. İsimsiz, “İngiltere ve Harb-i Hazır”, sayı:67, 27 Teşrin-i evvel 1330. Abdülaziz Çavuş, “Elhükm-i fil İslâm”, (Arapça), sayı:68, 3 Teşrin-i sani 1330. İsimsiz, “Tezahürat-ı Milliye”, sayı:68, 3 Teşrin-i sani 1330. Ahmet Rasim, “Prusya İle İttifak”, sayı:68, 3 Teşrin-i sani 1330. İsimsiz, “Mısır İngiliz Boyunduruğundan Nasıl Kurtulabilir?”, sayı:68, 3 T.sani 1330. Çakır Kadı Oğlu, “Hareketsiz Kalmak Ölmek Demektir”, sayı:69, 10 Teşrin-i sani 1330. İsimsiz, “Bahr-i Sefitde Fransa, İtalya, Avusturya Kuvvetleri”, sayı:69, 10 T.sani 1330. Ahmet Rasim, “Ruslarla Bir Bahri Muharebe”, sayı:70, 17 Teşrin-i sani 1330. Abidin Daver, “Vukuat-ı Ahire-i Bahriye”, s:70, 17 T.sani 1330. (Dev.72, 73, 75 ve 76) Ali Rıza Seyfi, “Alman Hükümdarları”, sayı:70, 17 Teşrin-i sani 1330. İsimsiz, “İngiltere ve Harb-i Hazır”, sayı:70, 17 Teşrin-i sani 1330. İsimsiz, “Süveyş Kanalı ve İngiltere”, sayı:70, 17 Teşrin-i sani 1330. Lütfullah Ahmet, “Mısır Hakkında”, s:70, 17 T.sani 1330. (Dev.73, 74, 75, 77. sayılarda) F. S., “Almanya’da Vatanperverlik”, sayı:71, 23 Teşrin-i sani 1330. İsimsiz, “Fedakârlık Devri”, sayı:72, 1 Kanun-i evvel 1330. Mehmet Arif, “Denizde ilk Türkler”, sayı:72, 1 K.evvel 1330. (Devamı 78,82 sayılarda) Hüseyin Kazım, “Ey Türk Uyan”, sayı:72, 1 Kanun-i evvel 1330. İsimsiz, “İngiltere ve Harb-i Hazırdaki Mesuliyeti”, sayı:74,75, 15,22 K.evvel 1330. Cemaleddin Afgani, “E’azam-ı İslam”, sayı:75, 22 Kanun-i evvel 1330. Burhaneddin, “Çin Tehlikesi ve Çinli İstilası”, sayı:75, 22 Kanun-i evvel 1330. Hüseyin Kâzım, “Efkâr-ı Hissiyatı İslamiye”, sayı:76,77, 29 Kanun-i evvel 1330. İsimsiz, “Kars Mevki-i Tarihi- Ehemmiyeti Askeriyesi”, sayı:76, 29 Kanun-i evvel 1330. İsimsiz, “Muharebenin Zâyi’ât-ı Bahriyesi”, sayı:77, 5 Kânun-i sani 1330. İdris, “Almanya’nın Hâkimiyet-i Havaiye Hususundaki Mesaisi”, s:78, 12 K.sani 1330. Donanma, “Bizler ve Onlar”, (Bizler ve Avrupalılar), sayı:79, 19 Kânun-i sani 1330. B. K., “Irak-ı Arabda İngiliz Tecavüzünün Sebep ve Neticeleri”, sayı:79, 19 K.sani 1330. Arif Cemil, “İngilizlerde İstila Korkusu”, sayı:79, 19 Kânun-i sani 1330. Mecmua, “Mecburi Bir Hasbıhal”, sayı:80, 26 Kânun-i sani 1330. İsimsiz, “Umumi Harbde Vazifemiz Hindistan Yolları”, sayı:80, 26 Kânun-i sani 1330. Abidin Daver, “Şimal Denizi Muharebe-i Bahriyesi”, sayı:80, 26 Kânun-i sani 1330. (Devamı 83, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 87, 98, 99, 100, 101, 102. Sayılarda) Abidin Daver, “İngiltere Muhasara Edilebiliyor mu?”, sayı:81, 2 Şubat 1330. İsimsiz, “Siyaset-i Bahriyede Halkın Vezaif ve Ferdi İctimaiyesi,1 Siyaset-i Bahriye Ne Demektir?” sayı:81, 2 Şubat 1330. (Devamı 86 ve 87. Sayılarda) İsimsiz, “İngiltere Abluka Edilebilir mi?”, sayı:82, 9 Şubat 1330. Ali Canip, “Garba İlk Nazarlar”, sayı:82, 9 Şubat 1330. İsimsiz, “Milletlerde Esbab-ı İnkişaf ve Terakki”, sayı:83, 16 Şubat 1330. Donanma, “Boğaz Önünde”, sayı:84, 23 Şubat 1330. Abidin Daver, “Çanakkale Geçilebilir mi?”, sayı:84, 23 Şubat 1330. Ahmet Cevat, “Bir Mağlubiyette İbret”, Donanma Mec. Fevkalade Nüsha, 4 Mart 1330. 1331/ 1915 Yılı İsimsiz, “Miletlerde Hayat ve Hak-ı Hayat”, sayı:85, 2 Mart 1331. Yekta Bahr, “İtalya Donanması”, sayı:85, 2 Mart 1331. A., “Mısır’da İngilizler”, sayı:85, 2 Mart 1331. (Devamı 95.sayıda) Abidin Daver, “İngiliz ve Fransız Donanmasının Zayiatı”, sayı:86, 12 Mart 1331. Ali Rıza Seyfi, “Senusi Dindaşlarımız”, sayı:88, 26 Mart 1331. A. S., “İngiltere’nin Ahlak Cihetiyle İflası”, sayı:89, 2 Nisan 1331. Abidin Daver, “Alman Donanmasının Bir Ziyâı”, sayı:89, 2 Nisan 1331. Ali Rıza Seyfi, “İngiltere Rusya Afganistan Cihad-ı Ekber”, sayı:91, 16 Nisan 1331. İsimsiz, “Harbin İlanı”, sayı:91, 16 Nisan 1331. Donanma, “Zafer Devam Ediyor”, sayı:92, 23 Nisan 1331. İsimsiz, “Muharebe ve Alman Metanet-i Ahlakiyesi”, sayı:92,93, 23,30 Nisan 1331. Fazıl Turgut, “Türkün Gazası”, sayı:92, 93, 23-30 Nisan 1331. Abidin Daver, “İcmal Garp Cephesinde Şark Harbinde- Denizde”, s:92, 23 Nisan 1331. Donanma, “Yeni Rus Hezimeti”, sayı:93, 30 Nisan 1331. Said, “Muhterem Müttefiklerimizden Avusturya İmparatoru ve Macaristan Kralı Haşmetli Fransuva Jozef Hazretlerinin Hayat-ı Hususiyesi”, sayı:93, 30 Nisan 1331. Hüseyin Kazım, “Vatanperverane Bir İçtima”, sayı:94, 7 Mayıs 1331. M. Âlim, “Muharebe ve Alman Metanet ve Ahlakiyesi”, sayı:94, 7 Mayıs 1331. Donanma, “Azın Çoğa Galebesi”, sayı:95, 14 Mayıs 1331. Ahmet, “Löven Gambita Nasıl Battı?”, sayı:95, 14 Mayıs 1331. İsimsiz, “Majestik ve Agamennun Zırhlıların Akıbeti”, sayı:96, 21 Mayıs 1331. M. B. İdris, “Hâkimiyet Sema ve Almanlar”, sayı:96, 21 Mayıs 1331. Osman Nuri, “Sinop Baskını”, sayı:97, 28 Mayıs 1331. Fatma İclâl, “Osmanlı Donanmasından Bir Ahenk?”, sayı:97, 28 Mayıs 1331. Ali Canip, “Avrupa Tarihi”, sayı:98, 4 Haziran 1331. İsimsiz, “İngiliz İmparatorluğunun İnhitat ve Sükûtu”, sayı:99, 11 Haziran 1331. İsimsiz, “Düşmanda Asar-ı Yas”, sayı:100, 18 Haziran 1331. Yusuf Osman, “Almanya’nın Terakkiyat-ı Ahiresi”, sayı:103, 9 Temmuz 1331. (Devamı 106, 108, 109, 110. Sayılarda) Ali Rıza Seyfi, “Muharebe Gemisi, Amerika’da Yapılan”, sayı:103, 9 Temmuz 1331. Mehmet Emin, “Almanya mı Daha Zengindir Fransa mı?”, sayı:104, 16 Temmuz 1331. Selanikli F., “Moskof Esrar-ı Siyasesi”, sayı:104, 16 Temmuz 1331. Muhammed Şevket, “Harbde Ticaret-i Bahriye”, sayı:104, 16 Temmuz 1331. Ali Rıza Seyfi, “Kızıl Elmaya Doğru”, sayı:105, 31 Temmuz 1331. Donanma, “İtalya Zümre-i Adaya İltihak Etti”, sayı:106, 20 Ağustos 1331. Donanma, “Elbette Zafer Bizimdir, Elbet”, sayı:107, 3 Eylül 1331. Şevket, “Siyaset ve Harp”, sayı:107, 108, 3 -18 Eylül 1331. M. Z., “İktisadiyatımız Ne İçin Düzelmiyor?”, sayı:109, 24 Eylül 1331. A. S., “Göktepe’nin Zabtı Moskof Vahşeti”, sayı:109, 24 Eylül 1331. (Devamı 110, 111, 112, 113. Sayılarda) Donanma, “Balkanlar Siyasetinde Hasmımızın Mağlubiyeti”, sayı:110, 1 T.evvel 1331. Donanma, “Hata Bizde imiş”, sayı:112, 15 Teşrin-i evvel 1331. Abidin Daver, “İcmal, Vek’ayı Berriye ve Bahriye”, s:113, 119,126, 22 T.evvel 1331. Yusuf Razi, “Harb Manzaraları Hasbıhal”, sayı:114, 29 Teşrin-i evvel 1331. M. B. İdris, “Harp Bir Zaruret-i İçtimaiyedir”, sayı:114, 29 Teşrin-i evvel 1331. Abidin Daver, “Osmanlı- İtilaf Muharebesi”, sayı:114, 29 Teşrin-i evvel 1331. İsimsiz, “Osmanlı -Sırp Seferi”, sayı:114, 29 T.evvel 1331. (Devamı 121, 122. Sayılarda) Ömer Fevzi, “Çanakkale Kahraman Zadelerine”, sayı:115, 5 Teşrin-i sani 1331. İsimsiz, “Fransız Bahriyesinin Osmanlı Filosuna Bir Hediyesi”, s:115, 5 Tsani 1331. Donanma, “Fakra Mahkûm Bir Sınıf-ı Münevver”, sayı:116, 12 Teşrin-i sani 1331. Mustafa Haluk, “Türk Destanı”, sayı:116, 12 Teşrin-i sani 1331. M. C., “Amerika’ya Hicret”, sayı:116, 12 Teşrin-i sani 1331. Haşim Nahit, “İktisadi Hadiseler”, sayı:117, 12 Teşrin-i sani 1331. M. B. İdris, “Lisan Bahsi ve Avam Dili”, sayı:117, 12 Teşrin-i sani 1331. Haşim Nahit, “Lisan Meselesi”, sayı:119, 26 Teşrin-i sani 1331. Münir Tevfik, “Türk Kızı”, sayı:119, 26 Teşrin-i sani 1331. M. B. İdris, “Yılmamak Usanmamak”, sayı:120, 3 Kanun-ı evvel 1331. Ali Rıza Seyfi, “Bir Türk Esirinin Hikâyesi”, sayı:120, 3 Kanun-ı evvel 1331. İsimsiz, “Avrupa Medeniyetine Dair”, sayı:121, 10 Kanun-ı evvel 1331. Mehmet Münir, “Şehit Niyazi Bey”, sayı:121, 10 Kanun-ı evvel 1331. Hüseyin Kazım, “İran Viran”, sayı:121, 10 Kanun-ı evvel 1331. Ahmet Rasim, “Bağdat Seferi 1048”, sayı:121, 10 Kanun-ı evvel 1331. Haşim Nahid, “Avrupa Ulûmu ve Biz”, sayı:122, 17 Kanun-ı evvel 1331. M., “Selanik Bilmecesi”, sayı:122, 17 Kanun-ı evvel 1331. M.Vasfi, “Mevcudiyet-i Milliyeyi Esasat-ı Ahlakiyede Arayalım”, s:122, 17 K.evvel 1331. Haşim Nahit, “Hakiki İstiklal”, sayı:123, 24 Kanun-i evvel 1331. Ali Rıza Seyfi, “Rusya’nın Dâhili Yaraları Arazisiz Köylüler Amerikalı Seyyahın Rusya’dan Yazdığı Mektup”, sayı:123, 24 Kanun-i evvel 1331. Ahmet Rasim, “İngilizlerle İlk Muahede-i Sulhiye”, sayı:124, 31 Kanun-i evvel 1331. İsimsiz, “Amerika’da Nüfus Meselesi”, sayı:124,125, 128, 31 Kanun-i evvel 1331. A. Z., “Sırbistan Tahtının An’anesi”, sayı:124, 31 Kanun-i evvel 1331. Ahmet Rasim, “Mısır’ın İşgal ve Gasbında Bir Safha”, sayı:125, 7 Kanun-i sani 1331. S. S. Seyfi, “Şanlı Tarihimizden Ulvi Bir Sahife Deli Mehmet”, sayı:125, 7 K.sani 1331. E. R., “Karadağ”, sayı:126, 14 Kanun-i sani 1331. Hüseyin Kazım, “Melun İngilizler İçin”, sayı:126, 14 Kanun-i sani 1331. İsimsiz, “Kaçtıkları Gün”, sayı:126, 14 Kanun-i sani 1331. M. C., “Amerika Tarihinde İngilizler”, sayı:126, 14 Kanun-i sani 1331. Fehmi, “Çanakkale Abidesi”, sayı:127, 21 Kanun-i sani 1331. Ahmet Rasim, “Slavlar”, sayı:127, 128, 21 Kanun-i sani 1331. Ethem Cemil, “Milli Edebiyat ve Marazi Hadiseler”, sayı:128, 28 Kanun-ı sani 1331. Ali Şükrü, “Almanları İyi Tanıyalım”, sayı:128, 28 Kanun-ı sani 1331. 1333/ 1917 Yılı Hüseyin Kazım, “Talat Paşa”, sayı:129, 23 Temmuz 1333. Kazım Nami, “Harb ve Kadınlarımız”, sayı:129, 23 Temmuz 1333. H. K., “Barbaros Hayreddin”, sayı:129, 23 Temmuz 1333. A. R., “Taht-el Bahirler Düşmana Aman Dedirtebilecekler mi?”, sayı:129, 130, 23 Temmuz, 2 Ağustos 1333. A. R., “İcmal-i Harp”, sayı:129, 23 Temmuz 1333. Halit Fahri, “Türk Askerine”, sayı:130, 2 Ağustos 1333. Ali Şükrü, “Varşova Muharebesi 1”, sayı:130, 2 Ağustos 1333. (Devamı 131. Sayıda) C. K., “Gazi Süleyman Paşa”, sayı:130, 2 Ağustos 1333. (Devamı 131.sayıda) Mecmua, “Tehlike Keşf-i İstikbal”, sayı:130, 2 Ağustos 1333. (Devamı 131, 132, 134, 135, 137, 143 ve muhtelif sayılarda) Abidin Daver, “Bahriyemiz Nasıl Çalışıyor”, sayı:131, 9 Ağustos 1333. İsimsiz, “Onuncu Asr-ı Hicride Osmanlı Donanması”, sayı:131, 9 Ağustos 1333. (Devamı 132, 133, 134, 138, 140, 142, 145, 149, 165) A.Rıza Seyfi, “200 Sene Evvel Türk Korsanlarında Kuvve- Bahriye”, s:132, 16 Ağustos 1333. M. S., “Münasebet-i Beynelmilel”, sayı:132, 16 Ağustos 1333. Abidin Daver, “İnşaat-ı Cedide İle Taht-el Bahirlerde Galebe Mümkün mü?”, sayı:132, 16 Ağustos 1333. İsimsiz, “Taht-el Bahirler ve Churchill”, sayı:132, 16 Ağustos 1333. M. S., “Münasebat-ı Beynelmilel”, sayı:133, 23 Ağustos 1333. İsimsiz, “Harbin Uzamasından Amerika Mesuldür -1”, sayı:133, 139, 23 Ağustos 1333. Donanma, “Maksada Doğru Ufak Bir Felsefe”, sayı:134, 30 Ağustos 1333. Ahmet, “İtalya Donanması”, sayı:134, 30 Ağustos 1333. Hüseyin Kazım, “Âlem-i Muhammedi”, sayı:135, 7 Eylül 1333. Abidin Daver, “Askajerak Muharebe-i Bahriyesi”, sayı:135, 7 Eylül 1333.(Devamı 136, 138, 139, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 155. Sayılarda) Abdurrahman Şeref, “Harb-i Hazırın Menşei, Fransa -Prusya Harbinin Suret-i Zuhuru”, sayı:137, 20 Eylül 1333. (Devamı 138, 139, 140, 142, 143, 145, 146, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 158. Sayılarda) Ali Rıza Seyfi, “Feci Bir Sergüzeşt-i Bahri”, sayı:137, 20 Eylül 1333. Donanma, “Maksada Doğru İstikbaldeki Donanmamız”, sayı:138, 27 Eylül 1333. Hüseyin Kazım, “İttihat ve Terakki Kongresi”, sayı:138, 27 Eylül 1333. Yusuf Ziya, “Ziya Gök Alp Bey Efendiye”, sayı:138, 27 Eylül 1333. Mahmut Muin, “Türk Neferlerinin Menakib-i Ulviyesi”, sayı:138, 27 Eylül 1333. Selime S., “İspanya Harplerinin Devr-i Hakimiyelerine Ait Tefekkürât”, s:138, 27 Eylül 1333. Mehmet Şevket, “Harb Filolarının Suret-i Zuhuru”, sayı:138, 27 Eylül 1333. Donanma, “Maksada Doğru İstikbalde Donanma”, sayı:139, 4 Teşrin-i evvel 1333. Hüseyin Kazım, “Nutk-ı Sedaretpenahi”, sayı:139, 4 Teşrin-i evvel 1333. Mahmut Muin, “Çanakkale Mefahirinden”, sayı:139, 4 Teşrin-i evvel 1333. Ahmet, “Düvel-i Müttehide-i Amerika Donanması”, sayı:139, 4 Teşrin-i evvel 1333. İsimsiz, “Japon Donanması”, sayı:139, 4 Teşrin-i evvel 1333. İsimsiz, “Bahr-i Sefit Sahillerinde Kanlı Bir Müsademe -1”, sayı:139, 4 T.evvel 1333. Mahmut Muin, “Türk Neferlerinin Menakıb-ı Ulviyesi”, sayı:140, 11 Teşrin-i evvel 1333. H. K., “Kayzer Hazretlerinin Ziyareti”, sayı:141, 18 Teşrin-i evvel 1333. Abidin Daver, “Harb-i Hazırın Menşei”, sayı:141, 18 Teşrin-i evvel 1333. Siraceddin, “Sedd-ül Bahir Karşısında”, sayı:141, 18 Teşrin-i evvel 1333. Şevket, “Muharebe Gemilerinin Cesameti “, sayı:141, 18 Teşrin-i evvel 1333. Ahmet, “Muharebeye Hazır Ol”, sayı:141, 18 Teşrin-i evvel 1333. Hakkı Tarık, “Haşmetmaab Kayzer’e Övgü”, sayı:142, 25 Teşrin-i evvel 1333. A.D., “Baltık Muharebeleri”, sayı:142, 25 Teşrin-i evvel 1333. İsimsiz, “İhanetin Cezası Hain İtalyanlar”, sayı:143, 1 Teşrin-i sani 1333. Hüseyin Kazım, “Harp Gayeleri -1”, sayı:143, 1 Teşrin-i sani 1333. (Devamı 144, 145, 146, 147. Sayılarda) Mahmut Muin, “Türk Neferlerinin Menakıb-ı Ulviyesi”, sayı:143, 1 Teşrin-i sani 1333. M. Şevket, “Denizci Milletler Nasıl Yetişir”, sayı:143, 146, 147, 153, 1-22 Teşrin-i sani 1333. Ahmet, “Yunan Ticaret Donanması ve Suret-i Tekâmülü”, sayı:143, 1 Teşrin-i sani 1333. İsimsiz, “İhanetin Cezası Devam Ediyor”, sayı:144, 8 Teşrin-i sani 1333. Ali Şükrü, “Bir Millet Nasıl Terakki Eder -1”, sayı:144, 8 Teşrin-i sani 1333. (Devamı 145, 146, 147, 151, 153, 154, 155, 160. Sayılarda) Donanma, “Maksada Doğru Bahr-i İstikbalimiz”, sayı:146, 22 Teşrin-i sani 1333. A. D., “Taht’el Bahirleri Kaç Milyon Tona Batırdılar”, sayı:146, 22 Teşrin-i sani 1333. Donanma, “Maksada Doğru”, sayı:147, 4 Kânun-i evvel 1333. İsimsiz, “İran ve İttihad-ı İslam -1”, sayı:147, 4 Kânun-i evvel 1333. H. K., “Girit Seferi”, sayı:147, 148, 4-13 Kânun-i evvel 1333. Donanma, “Maksada Doğru Noksanlarımız”, sayı:148, 13 Kânun-i evvel 1333. Hüseyin Kazım, “İnsan Bilmediği Şeyden Bahs Edemez”, sayı:148, 13 K.evvel 1333. Sıraceddin, “Kumkale Siperlerinden”, sayı:148, 13 Kânun-i evvel 1333. İsimsiz, “İran ve İttihad-ı İslâm -2”, sayı:149, 26 Kânun-i evvel 1333. A.Rıza Seyfi, “1243 Senesinde Nizam-ı Cedit Ne Haldeydi?”, sayı:150, 151, 3-17 K.sani 1333. Ahmet, “Yavuz’un Sergüzeşti”, sayı:150, 3 Kânun-i sani 1333. (Devamı,151, 152, 154, 160, 161, 162, 163, 164. Sayılarda) A.D., “İ’tilafın Zayiat-ı Bahriyesi”, sayı:150, 3 Kânun-i sani 1333. Ahmet Rasim, “Ruslarla İlk Muahede-i Sulhiye”, sayı:152, 31 Kânun-i sani 1333. Mehmet, Amerikalı Bir Amiralin Fikri ve Mütalaası”, sayı:152, 31 Kânun-i sani 1333. Ali Fahri, “Girit Seferi -1”, Venedik tarihinden çeviri, sayı:152, 31 Kânun-i sani 1333. (Devamı 153, 155, 161, 166, 168, 170, 171, 172. Sayılarda) 1334/ 1918 Yılı Ahmet Rasim, “Ruslarla 1112 Muahedesi”, sayı:153, 12 Şubat 1334. K.V., “Troçki’nin Kurnazlığı”, sayı:154, 21 Şubat 1334. Ali Rıza Seyfi, “İngiliz Donanmasının Dokuz Kuyruklu Kedisi”, sayı:154, 21 Şubat 1334. K.V., “Tekdir İle Uslanmayanın Hakkı Kötektir Rusya ile Sulh Üzerine”, s:155, 28 Şubat 1334. Sıraceddin, “Arı Burnunda”, sayı:156, 7 Mart 1334. Ali Rıza Seyfi, “M. Ali Paşa İsyanında Hükûmet-i Osmaninin Rusya, Avusturya ve Fransa Hükümetleri İle Münasebet-i Siyasiyesi -1-II”, sayı:160, 162, 4, 18 Nisan 1334. Ahmet, “Düşmanların Sefain-i harp Zayiatları”, sayı:160, 4 Nisan 1334. Ali Şükrü, “Dış Denizlerde Türkler”, sayı:161, 162, 164, 165, 11 Nisan 1334. Rabbani Fehmi, “Berlin Muhasarası”, sayı:162, 163, 18-25 Nisan 1334. İsimsiz, “Batum Hakkında”, sayı:162, 18 Nisan 1334. İsimsiz, “Kars Kalesinin İstirdat ve İstihlası”, sayı:163, 25 Nisan 1334. İsimsiz, “Mecidiye Kruvazörümüzün Menakıbı”, sayı:165, 9 Mayıs 1334. Abidin Daver, “Karadeniz Filosu Bizim Olmalıdır”, sayı:166, 167, 23-30 Mayıs 1334. Ali Rıza Seyfi, “Navarin Muharebesinden Sonra -1-II”, sayı:166,167, 23 Mayıs 1334. İsimsiz, “Mecidiyemiz Nasıl Batmıştı?”, sayı:167, 30 Mayıs 1334. A.Rıza Seyfi, “Osmanlı İmp.nun Deniz Muharebeleri”, s:168, 6 Haziran 1334. (Dev.,169, 170, 173, 174, 176, 179, 180, 181, 183, 184, 187, 188 ve 189. Sayılarda) Ahmet, “Napolyon ve Taht’el Bahir”, sayı:168, 6 Haziran 1334. Ahmet Muhtar Paşa, “İstanbul ve Fethinin Ehemmiyet-i Maziye ve Hazırasına Atf-ı Nazar”, sayı:169, 14 Haziran 1334. İsimsiz, “Amerika Sularında Alman Taht’el Bahirleri”, sayı:169, 14 Haziran 1334. Ali Rıza Seyfi, “Bir Türk Esirinin Hikâyesi”, sayı:169, 14 Haziran 1334. İsimsiz, “Alman Donanması, Avusturya Macaristan Donanması, Amerika Donanması”, sayı:169, 170, 171, 14-28 Haziran 1334. Ali Şükrü, “Amerika Kuvve-i Askeriyesi –1”, sayı:170, 20 Haziran 1334. Rabbani Fahri, “Çanakkale’de İngilizlerin AE2 Numaralı Taht’el Bahrini Garkeden Sultan Hisar Süvarisi Rıza Beyin Defter-i Hatıratından”, s:171, 28 Haziran 1334. Y.A., “Harbiye Nazırı Fon Kolman’ın İrat Ettiği Siyasi Nutuklardır”, s:172, 4 Temmuz 1334. Yunus Nadi, “İcmal-i Siyasi”, sayı:172, 4 Temmuz 1334. N. S., “Harp Senelerinde İstanbul I-II”, sayı:172,174, 4-18 Temmuz 1334. İsimsiz, “Düşmanlarımızı Tanıyalım”, sayı:173, 11 Temmuz 1334. Tahsin Nuri, “Sivastopol Muharebe-i Bahriyesi-1-II”, sayı:174,175, 18-25 Temmuz 1334. A.Rıza Seyfi, “Pek Mühim Bir Teşebbüs-ü Terakkiperverane”, sayı:177, 8 Ağustos 1334. Mahmut Muin, “Rus Çarı İkinci Nikola’nın İdamı”, sayı:177, 8 Ağustos 1334. Necmeddin Mahir, “Sultan Mehmetler Hükümdar-ı Ali Haslet-i Fatih Sultan Mehmet 1”, sayı:180, 29 Ağustos, 1334. (Devamı 181 ve 185. Sayılarda) İsimsiz, “Harbin Dördüncü Senesinde Düşman Zayiat-ı Bahriyesi”, s:180, 29 Ağ., 1334. İsimsiz, “Şeyh Sinusi Hazretleri ile Mülakat”, sayı:182, 12 Eylül 1334. Mehmet Hikmet, “Harbi Umumide Zayiat-ı Bahriyemiz”, sayı:182, 12 Eylül 1334. Abidin Daver, “Donanma mı, Kafkasya mı?”, sayı:183, 19 Eylül 1334. İsimsiz, “Rusya’nın Karadeniz Donanması”, sayı:185, 10 Teşrin-i evvel 1334. Orhan Mithat, “Harp Zengini İle Mülakat”, sayı:186, 17 Teşrin-i evvel 1334. Abidin Daver, “Zafer-i Nihaiyi Kazanan Sulh, Donanmadır”, sayı:188, 1 K.evvel 1334. İsimsiz, “Almanya Ne İçin Birden Bire Mağlup Oldu?”, sayı:188, 1 Kanun-i evvel 1334. İsimsiz, “İtilaf Donanması Limanımızda”, sayı:188, 1 Kanun-i evvel 1334. Tahsin Nuri, “Harp Hatıratı Yavuz Nasıl Torpile Çarpmıştı?”, sayı:189, 1 K.sani 1334. Abidin Daver, “Alman Donanması Nasıl Teslim Oldu”, sayı:191, 1 Mart 1335. Abidin Daver, “Alman Donanması Ne Olacak?”, sayı:192, 1 Nisan 1335. Ahmet İsmail, “Harp Esnasında Alman Donanması”, sayı:192, 1 Nisan 1335. İsimsiz, “Alman Ticaret-i Bahriye Filosunun Teslimi”, sayı:192, 1 Nisan 1335. İsimsiz, “Harb-i Umumide Ne Kadar Sefine-i Harbiye Battı”, sayı:192, 1 Nisan 1335. Sonuç Donanma Mecmuası, Donanmayı Osmanî Muaveneti Milliye Cemiyeti’nin bir yayın organıdır. Donanmayı sevdirme ve güçlü bir Osmanlı donanması meydana getirme amacı yanında ahlaki, tarihi, kültürel ve sanat ağırlıklı çok yönlü bir dergi olmuştur. Bu çalışmamızda Donanma Mecmuasının ilk 192 sayısı incelenerek önemli makaleler tespit edilmeye çalışılmıştır. Mecmuanın ilk çıktığı 1910 yılından 1918’e kadar Osmanlı Devleti’nin çok önemli sorunlarla uğraştığı ve büyük savaşlara girdiği bir dönem olmuştur. Dergi dünyadaki gelişmeleri de yakından takip etmiş, denizcilik ve havacılıkla ilgili balon gibi yeni keşif ve buluşlar, yapılan denemeler ve tatbikatlar detaylı bir şekilde yer almıştır. Donanma mecmuası vasıtasıyla Avrupa ve Avrupa dışı devletlerin donanmaları hakkında çok ciddi tespitler ve mukayeseler yapılmıştır. 1910 yılında dünyada henüz bilinmeyen ve sadece Amerika’da denemesi yapılan uçak gemileri ile ilgili bir resim yayınlanmıştı. Dünyada donanmayla ilgili bütün gelişmeler yakından takip edilmiş ve bunların görsel tanıtımına özen gösterilmiştir. Amerika’ya özel bir ilgi gösterilmiş ve bu ülkeye sürekli olarak müttefik ifadesi kullanılmıştır. Buraya eğitim amaçlı gönderilen subaylar hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Mecmuada ülkenin genel ve özel sorunlarıyla yakından ilgilenilmiş fakat bazı çelişkilerde bulunmaktadır. Trablusgarp Savaşı ile ilgili oldukça fazla makale yer almış, burada yaşanan fedakârlıklar övülmüştür. İstanbul’dan giderek Trablusgarp’taki direnişe katılan ve örgütleyen subaylara özel bir yer verilmiştir. “Nasıl Gitmişler” başlığı ile çok sayıda makale neşredilmiştir. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ı müdafaa etmek zorunluluğu üzerinde durulmuştur. Bununla birlikte meşrutiyet dönemine damgasını vuran Arnavut isyanları, bastırılış şekli ve meydana getirdiği sonuçlar üzerinde ise hiç durulmamıştır. Donanma Mecmuasında Balkan Savaşı ile ilgili savaş yıllarında hiçbir yayın yapılmamıştır. Sadece savaş sonrasında birkaç tane makaleye rastlayabiliyoruz. Muhtemelen bunun özel bir nedeni olmalıdır. Halka mağlubiyet haberlerini vererek moral bozukluğuna sebep olmamak gibi bir kaygı taşındığı anlaşılıyor. Aynı kaygı I. Dünya Savaşı’nda da devam etmiştir. Çanakkale Cephesi dışındaki savaşlardan neredeyse hiç bahsedilmemiştir. Savaş öncesi ve savaşın başlamasından hemen sonra “Çanakkale Geçilebilir mi?” şeklinde yayınlarla tehlike bölgesine işaret edilmiştir. Fakat bazı garipliklerde meydana gelmiştir. I. Dünya Savaşı’nın en şiddetli yıllarında zamanın gündemine hiç uymayan nokta-virgül tartışması mecmuaya da yansımıştı. Donanma Mecmuası toplumda bir donanma kültür ve isteği oluşturma konusunda oldukça başarılı olmuş halk ve aydın kesimlerinde devletin güçlü bir donanmaya sahip olması gerektiği genel bir kabul görmüştü. Mecmua ayrıca çok şeffaf bir idare sergilemiş, toplanan ianeler az çok demeden her sayıda isim verilerek yayınlanmış böylece hem halk teşvik edilmiş hem de oluşabilecek şüpheler giderilmiştir. Mecmua başka bir misyon üstlenmiş, toplumda sporu sevdirmek ve yaygınlaştırmak için her türlü sporun haberini yapmıştır. Her türlü spor aktivitesi ve müsabakası, lig maçları ve sonuçları, yorumlarına yer verilmiştir. Çok değişik spor dallarına teşvikler yapıldığı da görülüyordu. Su sporları ve yelkencilik bunlar arasındadır. Spor yorumlarına bakıldığı zaman adeta günümüz spor haberciliği ve yorum kabiliyetine adeta bir başlangıç teşkil ettiği görülecektir. Ayrıca kadın yazar ve şairleri de görülmektedir. Fatma Aliye Hanım, Selime Servet, Emine Süreyya ve Fatma İclal hanımların çok sayıda haber ve makaleleri bulunmaktadır. Dünya edebiyatı da yakından takip edilmiş ve İngiliz, İtalyan ve Alman edebiyatından önemli eserler tercüme edilerek tefrika edilmiştir. Sonuç olarak Donanma mecmuasında yayınlanan makalelere gösterilen ilgisizlik giderilebilirse araştırmalara önemli katkılar sağlayacağı rahatlıkla söylenebilir. Özellikle denizcilik tarihi, donanma siyaseti, Trablusgarp savaşı ve Türk-Alman ilişkilerinde yapılan çalışmalara önemli katkılar sağlayacağı açıktır. 17