Folklor/Edebiyat Dergisi‘nin 83.sayısında Veri Gazeteciliği’ne de yer verildi. Burak Doğru tarafından yazılan bölüm 16 sayfadan oluşuyor.
“Veri Haberciliği: Demokratik Medya İçin Olanaklar “
Özet bölümü şöyle:
‘Veri Haberciliği’ni demokratik medya perspektifinden ele alan bu çalışma, verinin gazetecilikle ilişkisinde ortaya çıkan konulara dair genel bir çerçeve sunmaktadır.”
“Bu çerçevede, verinin mesleki yönelimler üzerindeki etkisinden medyanın kurumsal yapılanmasına, haber üretim süreçlerindeki dönüşümünden açık veri politikalarına uzanan geniş bir alanı kapsamaktadır. Veri Haberciliği, verinin kamu yararına kullanımında gazetecinin rolüne odaklanırken, haberin ne olduğunu ya da ne olması gerektiğini de sorgulamakta ve önerdiği yöntemlerle geleneksel gazetecilikten ayrılmaktadır.”
“Veri Haberciliği, verinin kamu yararına kullanımında gazetecinin rolüne odaklanıyor”
“Bu düzlemde, çalışmada ilk olarak büyük veri kavramının gazetecilik alanına nasıl intikal ettiği üzerinde durulmakta ve verinin veri haberciliğindeki yeri tayin edilmektedir. Veri haberciliğinin evrimine yön veren gelişmelere de bu noktada değinilmektedir. İkinci adımda, veri haberciliğinin mesleki yönelimler üzerindeki etkisi konu alınmaktadır.”
“Burada medya kurumları, medya sektöründe hizmet veren firmalar ve sivil oluşumlar gözlenmekte ve gazeteci kimliğindeki değişime gönderme yapılmaktadır. Üçüncü adımda, veri haberciliğinin demokratik medya için sağladığı olanaklar, açık veri tartışmaları etrafında değerlendirilmektedir.”
“Bu yönde haber üretimince kaynakların, araçların ve yöntemlerin demokratikleşmesiyle yaşanan değişim incelenmektedir. Son olarak, uygulama süreçlerini tasvir etmek üzere veri haberciliğinin üretim aşamaları sıralanmakta ve uygulamadaki potansiyel risklere yer verilmektedir. Çalışmanın, bu genel çerçevede, gazeteciliğin Türkiye’deki yönelimine referans oluşturacak bir perspektif sunması öngörülmektedir.“
Dağ Medya: Veri Haberciliğinin Sunduğu Olanakların Farkındalığıyla Çalışan Bir Haber Sitesi
Dağ Medya’ya da yer verilen 184-185. sayfalarda, ” 2011 yılında yayına başlayan Dağ Medya (
www.dagmedya.net) da veri haberciliğinin sunduğu olanakların farkındalığıyla çalışan bir haber medyasıdır. Dağ Medya, sitesinde ayrı bir sekme altında önerdiği veri haberciliği konusunda duyurulara yer vermekte, ayrıca bu alanlardaki çeviri ve eğitim faaliyetlerine katkı sağlamaktadır.” ifadelerine yer yer veriliyor.
Uygulamada Veri Haberciliği
Yazının ilerleyen bölümlerinde uygulamada veri haberciliğine de yer verilerek, “Gerek yapısal özellikleri, gerekse hikaye etme yöntemleriyle geleneksel gazetecilik formlarından ayrılır. Diğer bir ayrım ise haberin sunumunda ortaya çıkar. Büyük veri kümelerinin anlaşılır kılınması kaygısıyla belli bir bağlam içerisine yerleştirilen haber hikayelerinin sunumu genellikle tek yönlü ve doğrusal değildir. Bu yüzden veri haberciliği uygulamalarında, hipermetinsel kurgulara izin veren web tabanlı projelerin ağırlıklı olduğu görülmektedir. Ancak web’en veri haberciliği açısından önemi bununla sınırlı değildir. Veri haberciliği için Web, salt aktarım aracı ( delivery medium) olmanın ötesinde hikaye anlatım aracıdır. (MacLean, 2019). Bu anlamda, veri haberciliğinin medyayla olan ilişkisi , geleneksel gazetecilik formlarına kıyasla daha geçişkendir.
“Veri haberciliği ayrı uzmanlık alanlarına başvurur”
Veri haberciliği, üretimin örgütlenmesinde geleneksel gazeteciliğin sunduğu çerçevenin dışına çıkarak ayrı uzmanlık alanlarına başvurur. Bu minvalde tasarlanan projeler gazetecileri, tasarımcıları, bilgisayar mühendislerini, araştırmacıları, proje yöneticilerini ve danışmanları farklı aşamalarda bir araya getirir.Dolayısıyla veri haberciliğinde bu aşamaların net olarak belirlenmesi planlama için elzemdir. Bradshaw (2011) tarafından ‘veri haberciliğinin ters piramidi” (the interted pyramid of data journalism) olarak uyarlanan çalışmada, veri haberciliğinde beş temel aşamadan söz etmektedir: Derleme (compile), temizleme (clean), bağlam (context), birleştirme (combine) ve iletişim (communicate).
