Açık Kaynak Kod

*34 Sayfalık  "Gazeteciliğin Geleceği: Veri Gazeteciliği " Ankara İletişim Fakültesi İçin Prof.Dr.Çiler Dursun tarafından derlenen -Türkiye'de haber üretimi kitabı için Pınar Dağ tarafından yazıldı.

Giriş

Dünya bugün görülmemiş oranda veriyle sarılı ve bu haber merkezleri için inanılmaz bir kaynak anlamına geliyor. Verinin toplanması, işlenmesi, analiz edilmesi ve haberin bir parçası haline gelmesi artan veri setleri ve geliştirilen araçlarla daha güvenilir içerikler oluşturulmasına  olanak sağlıyor. Haber içeriğinin raf ömrünü uzatan ve içerik üzerinden daha fazla değer ayıklamayı sağlayan bu alan; 1990’lı yıllarda veritabanı gazeteciliği üzerinden şekillenmiştir. Teknolojideki gelişmelerle medya endüstrisinde son yıllarda gerçekleşen dönüşüm eğilimleri, haber merkezlerinde yeni iş tanımlarına ve istihdam yapılarının oluşumuna neden olmuş, çevrimiçi gazeteciliği, çözüm gazeteciliği, ağ gazeteciliği, veritabanı gazeteciliği, veri gazeteciliği,  multimedya gazeteciliği, İnternet haberciliği, mobil gazeteciliği olarak adlandırılan gazetecilik uygulamaları ortaya çıkmıştır. Son on yılda, gelişmiş teknoloji ve açık İnternet haberin daha iyi üretilebilip, dağıtılıp, okuyucuya ulaşmasında devrim yaratmıştır. Gazeteci artık mesleğini yapabilmek için yeni teknolojileri kullanabilmek, becerilerini arttırmak zorundadır.

International Data Corporation (IDC)’ın 2015 yılının başında yayımladığı raporda on yıl içinde veri hacminin 40 kattan fazla büyüyeceğini söylüyor. Tüm bu veri sirkülasyonu ve bağlı ağlar yeni imkanlar doğururken hem medyanın hem de veriye dayalı gelişen her sektörün karşısına zorluklar da çıkarıyor.  Haber akışının durdurulamadığı, verinin de haberin  bir kaynağı olarak giderek daha fazla önem kazanması, akan verinin teknolojik alt yapıyla toplanıyor, kontrol edilebiliyor, doğrulanabiliyor olması; medya kurumlarının veriyi habere en hızlı, en doğru şekilde dahil etmelerinin de yolunu açıyor. Bu süreçte tabii ki hem hızlı olmanız, hem akan veride haberiniz ile ilgili olanı bulmanız, işinize yarayanı ayıklayıp, düzenleyip, analiz edip, haberinizin kalitesinin artmasını sağlamanız isteniyor.  Ancak bu alanda çalışan  gazetecilerin algoritmayı kullanması ya da bilgisayar destekli çalışmasından öte, aslında veriyi nasıl, nerede, neden ve kim için kullandığı daha fazla önem kazanıyor.     

Veri gazetecilerinin önemle üzerinde durdukları bazı bileşenler var. Bunlar; analizlerde kullanılan metodoloji, veri gazetecilerinin kullandıkları ve araştırdıkları ham verinin arka planının ne olduğu yani verinin doğruluğu, yayınlanan içeriğin sonuç analizinin gerçekliği ve tabii ki teknik. Veri gazeteciliği sayılarla haber anlatmak/sayılardan haber bulmak ve veriye kaynak olarak yaklaşmaktır.

Missouri Gazetecilik Okulu’ndan Profesör  David Herzog veri gazeteciliğini tanımlarken, “Bir veri gazetecisi günlük şiddet verilerini web tabanlı elektronik tabloda inceleyen bir polis muhabiri olabilir , şehir haberleri hazırlayan  bilgisayar destekli çalışan bir muhabir olabilir ya da televizyonda araştırma bölümünden sorumlu bir yapımcı, gazeteciler için analiz aracı uygulaması geliştiren yazılımcı -gazeteci olabilir” şeklinde tanımlıyor.

Temple Üniversitesi’nden Profesör Meredith Broussard ise,“Veri gazeteciliği sayılardan haber çıkarabilme pratiği ve sayıları haber yazmak için kullanma. İyi bir veri gazetecisi olmak, iyi bir gazeteci olmanın da yolunu açar. Veri güdümlü habercilik /veri gazeteciliği okuyuculara, izleyicilere içeriğin daha fazla filtrelenip, analiz edilip, olgular ve gerçekler üzerinden yalanlara yer verilmeden verinin kullanımını sağlamak anlamına geliyor.  Medya organlarının o hedefe ulaşması için ise farklı düşünüp hareket etmesi gerekiyor.” diyor.   

I. Giriş………………………………………………..3

II.Veri Gazeteciliğinin Tarihi ..…………………………………………………….12
a. Genel Bakış
b. Medyada Veri: İstatistiki Grafik Metotlarının  Keşfi, Makinelerin Yükselişi, Bilgisayar -Destekli Habercilik, Dönüm Noktası Olarak İnternet ve Wikileaks

III. Veri Gazeteciliği Neden Önemli..……………………………….14
a.Veri Gazeteciliği Tanımı
b.Değişen Şartlar
c.İlk Veri Gazeteciliği Kitabının Oluşması

IV. Haber Merkezinde Veri Gazeteciliği…………………………...16
a.Gazeteciler Neden Veri İle Çalışmalı
b.Veri Gazeteciliği Neden Önemli
c.Ulusal ve Uluslararası Veri Gazeteciliği Ödülleri
ç. Son İki Yılın Ödül Alan Dikkat Çekici İki Projesi 
d.Türkiye’de Veri Gazeteciliği

V.Veri Gazeteciliği Üretim Süreci, Haber Merkezlerine Entegrasyonu ve Araçları...25

VI. Veri Gazeteciliği Eğitimleri ve İletişim Fakülteleri………………..28
a. Kurtarıcı Olarak Kitlesel Çevrimiçi Açık Kurslar( MOOCs)

VII. Açık Veri, Açık Toplum, Açık Devlet ve Veri Gazeteciliği………...30
a.Açık Veri Nedir
b-Sürdürülebilir Veri Gazeteciliği ile Açık Veri İlişkisi,  Açık Hükümet Ortaklığı

Açık ve Uzaktan Öğrenme'nin (AUÖ) özelliklerinden biri öğretmenin, öğrenenin ve kaynakların zaman ve/veya mekan olarak ayrı olmaları ve etkileşimin eş zamanlı ya da eş zamansız olarak çeşitli ortam ve araçların kullanılarak gerçekleşmesidir. Bu araçlardan Öğrenme Yönetim Sistemleri (ÖYS) ve Video Konferans Sistemleri (VKS), AUÖ'de kullanılan başlıca alt yapı sistemlerindendir. Bu sistemler lisanslama özelliklerine göre Açık Kaynak Kodlu (AKK) ve ticari olmak üzere iki başlık altında incelenebilir. Bu çalışmada, mevcut ÖYS ve VKS'ler incelenerek Türkiye'deki bir üniversitede uzaktan eğitim yöntemiyle yürütülen lisansüstü programın amaçları ve öğretim elemanlarının ve öğrenenlerin ihtiyaçları doğrultusunda açık kaynak kodlu bir ÖYS ile ticari lisanslı bir VKS’nin entegre bir şekilde kullanılmasına başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı uzaktan eğitim yöntemiyle gerçekleştirilecek program(lar) açmış ya da açmayı planlayan kurumların kullanabilecekleri alt yapı modelleri hakkında farkındalık oluşturmaktır

Teknolojiye dayalı açık ve uzaktan öğrenmedeki olağanüstü büyüme açık ve uzaktan öğrenme hizmeti sunan üniversitelerin
çeşitli teknolojik altyapı çözümleri ile hizmet sunmalarına neden olmuştur. Açık ve uzaktan öğrenme hizmetinin teknolojik
altyapı bileşenleri olarak öğrenme yönetim sistemleri, çevrimiçi toplantı ve ders sunum araçları, vidyo ve medya havuzu
sistemleri, çevrimiçi kütüphane hizmetleri, öğrenci bilgi sistemleri, tek şifre yönetim servisleri, portal sayfaları, yük
dağıtıcıları ve veri tabanı sistemleri gibi sistemler sayılabilir. Teknolojik altyapının oluşturulmasında ticari çözümlerin yanı
sıra açık kaynak kodlu çözümleri tercih eden ya da kendi çözümlerini geliştirme yoluna giden kurumlar da bulunmaktadır.
Günümüzde dijital teknolojilerin avantajlarına rağmen, birçok uzaktan eğitim kurumu uygun ve gerekli altyapı şartlarını
sağlamada ve yeni teknolojilerin tüm potansiyellerini kullanmada yetersiz kalabilmektedir. Benzer şekilde bazı kurumlar
ihtiyaç analizini gerçekleştirmeden sahip oldukları olanaklar çerçevesinde açık ve uzaktan öğrenme altyapısını kurma yoluna
gidebilmektedirler. Bu çalışmada açık ve uzaktan öğrenme hizmetlerini sunmada nasıl bir teknolojik altyapı gerektiği
tartışılmış, altyapı bileşenleri ve bu bileşenlerin yapılandırılmasında kullanılabilecek açık kaynak kodlu sistemler
sunulmuştur. Bu çalışmanın açık ve uzaktan öğrenme hizmeti sunan ve sunacak olan kurumların yöneticilerine, teknik
elemanlarına, sistem kurucularına yol göstermesi hedeflenmektedir.

Bu çalışmada açık kaynak kodlu çevrimiçi toplantı ve ders sunum ortamı olarak BigBlueButton hakkında bilgi verilecektir. Çalışmada literatür taraması yönteminden ve yazarın BigBlueButton deneyimlerinden faydalanılmıştır. Bu bağlamda BigBlueButton’un gelişim süreci, kurulumu ve kullanımı üzerinde durulacaktır.

Cep telefonlarımızın mesaj uygulamaları neredeyse yaşamımızın tam orta yerine yerleşti; pek çoğumuzun kafası karışık, kimimiz "hepsi aynı b.kun soyu" diyerek karamsar, bazılarımız "herkes nereye ben de oraya" rehaveti içinde. 35 yıldır bilgisayar kullanan ve bilişim konusuna çok mesai harcamış bir kişi olarak bu konudaki bilgi ve düşüncelerimi ve kendim için seçtiğim yol haritasını anlattım.